Βλέπει ακόμη κανείς τηλεόραση;
Τι έλεγε ο Παζολίνι για την τηλεοπτική ύπνωση πριν από 50 χρόνια.
Αποσπάσματα από συνεντεύξεις του Πιερ Πάολο Παζολίνι (βλ. πιο κάτω τα σχετικά βίντεο) :
"Σήμερα, αντί για το φασιστικό καθεστώς, έχουμε ένα δημοκρατικό καθεστώς, αλλά αυτή η πολιτιστική "απώλεια", η ομοιομορφία που το ίδιο το φασιστικό καθεστώς δεν μπόρεσε να πετύχει, η σημερινή εξουσία, δηλαδή η καταναλωτική κοινωνία, κατάφερε να την πετύχει απόλυτα καταστρέφοντας τις διάφορες ιδιαίτερες πραγματικότητες, αφαιρώντας πραγματικότητα κι από τον τρόπο ζωής των ανθρώπων που στην Ιταλία είναι ιστορικά πολύ διαφοροποιημένος. Αυτή η πολιτιστική "απώλεια" ήδη καταστρέφει την Ιταλία και μπορούμε να πούμε χωρίς κανένα δισταγμό ότι ο πραγματικός φασισμός είναι αυτή η εξουσία της καταναλωτικής κοινωνίας. Εμφανίστηκε τόσο γρήγορα που ούτε καν το αντιληφθήκαμε αυτά τα πέντε, έξι, δέκα τελευταία χρόνια. 'Ηταν ένα είδος εφιάλτη μέσα στο οποίο είδαμε την Ιταλία να καταστρέφεται σε σημείο να εξαφανίζεται, και τώρα, καθώς ξυπνάμε, βλέπουμε γύρω μας και διαπιστώνουμε πως δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσαμε πλέον να κάνουμε."
Π. Π. Παζολίνι : Η τηλεόραση είναι ένα μαζικό μέσο, και σαν μαζικό μέσο, δεν μπορεί παρά να μας εμπορευματοποιήσει και να μας αλλοτριώσει.
Παρουσιαστής : 'Ομως στη δική μας περίπτωση συζητάμε τελείως ελεύθερα, χωρίς καμία αναστολή.
Π. Π. Παζολίνι : 'Οχι, δεν είναι αλήθεια.
Παρουσιαστής : Μα πως, μπορείτε να πείτε ό, τι θέλετε !
Π. Π. Παζολίνι : 'Οχι, δεν μπορώ να πω όλα όσα θέλω.
Παρουσιαστής : Μα πείτε τα !
Π. Π. Παζολίνι : 'Οχι δεν μπορώ, γιατί θα μπορούσα να κατηγορηθώ για προσβολή σύμφωνα με το φασιστικό ποινικό κώδικα που είναι ακόμη σε ισχύ, επομένως στην πραγματικότητα δεν μπορώ να τα πω όλα. Επί πλέον, αντικειμενικά, απέναντι στην αφέλεια ορισμένων τηλεθεατών που είναι αφοπλισμένοι, δεν θα μπορούσα κι εγώ να πω κάποια πράγματα, κι έτσι θα αυτολογοκριθώ, αλλά όλα αυτά δεν είναι τόσο σημαντικά, το πραγματικό πρόβλημα είναι αυτό καθ' αυτό το μαζικό μέσο. Από τη στιγμή που κάποιος μας ακούει μπροστά στην τηλεορασή του, έχει απεναντί μας μια σχέση κατώτερου προς ανώτερου που είναι μια σχέση τρομερά αντιδημοκρατική.
"Κατά τη γνώμη μου, η τηλεόραση είναι πιο δυνατή απ' όλα αυτά, και πολύ φοβάμαι πως η διαμεσολάβησή της αποτελεί ένα όλο. Η εξουσία θέλει να μιλάμε με έναν ορισμένο τρόπο, κι αυτός ακριβώς ο τρόπος χαρακτηρίζει το λόγο των εργατών μόλις αφήνουν την καθημερινοτητά τους, την οικογένειά τους ή την υπό εξαφάνιση διαλεκτό τους. Σε όλο τον κόσμο, ό, τι έρχεται από πάνω, είναι πιο ισχυρό απ' αυτό που θέλουν οι από κάτω. Δεν υπάρχει μια λέξη στην ομιλία ενός εργάτη που παίρνει το λόγο σε μια συγκέντρωση που να μην είναι αρεστή στους από πάνω. Αυτό που παραμένει αυθεντικό σε έναν εργάτη, είναι οτιδήποτε δεν είναι λόγος, για παράδειγμα η φυσιογνωμία του, η φωνή του, το σώμα του. Η αγριότητα με τον παλιό τρόπο υπήρξε φοβερή, με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην ΕΣΣΔ, τη δουλικότητα στις ανατολικές δημοκρατίες, την Αλγερία..., και συνεχίζει φυσικά να υφίσταται, αλλά πέρα απ' αυτήν την αγριότητα, υπάρχει η νέα αγριότητα που συνίσταται στην εμφάνιση των νέων εργαλείων εξουσίας, μια αγριότητα τόσο διφορούμενη, ανείπωτη και επιδέξια που οδηγούμαστε στο να μη γίνεται τίποτα καλό κάτω από την επιδρασή της. Το λέω ειλικρινά, δεν θεωρώ τίποτα πιο άγριο από την απέραντη κοινοτυπία της τηλεόρασης. Το λέω σαν τηλεθεατής, το προηγούμενο βράδυ, και πολλά άλλα προηγούμενα βράδια, τα άρρωστα βράδια μου, είδα να παρελαύνουν στην οθόνη άπειρα πρόσωπα : όλη την Αυλή των Θαυμάτων της Ιταλίας. Πρόκειται για πολιτικούς με εμβέλεια. Λοιπόν, η τηλεόραση τους έδειχνε σαν γελωτοποιούς, έπαιρνε τις ομιλίες τους κανοντάς τους να φαίνονται ηλίθιοι, πάντα βέβαια με τη σιωπηρή συγκαταθεσή τους. 'Η πάλι, αντί να εκφράζει τις ιδέες τους, απαγγέλει τα ατελείωτα τηλεγραφηματά τους, χωρίς να τα συνοψίζει, όλα το ίδιο ηλίθια. Ηλίθια ! 'Οπως κάθε επίσημη δήλωση."
P.P.Pasolini
