Νίκος Αλμπανόπουλος
Δύο κείμενα για την "μαύρη επέτειο"
Το εθνικό πιάτο
Τα πτυχία του Αδαμάντιου Ανδρουτσόπουλου
Το εθνικό πιάτο
ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ διδακτική ιστορία πίσω από την προετοιμασία του πραξικοπήματος του 1967. Το 1956 ο Κ. Καραμανλής όρισε αρχηγό ΓΕΣ τον στρατηγό Πέτρο Νικολόπουλο, παλιό βενιζελικό, με συμμετοχή στην Αντίσταση. Ένα χρόνο μετά ο τότε υπουργός Άμυνας Πρωτοπαπαδάκηςκάλεσε τον Νικολόπουλο και του παρέδωσε μια πολιτική "προκήρυξη" με υπογραφή "Ένωσις Ελλήνων Νέων Αξιωματικών". Κυκλοφορούσε ανάμεσα στους αξιωματικούς και ο Καραμανλής διέτασσε να διερευνηθεί, καθώς ήταν προφανώς παράνομη αλλά και πολιτικά επικίνδυνη.
Ο Νικολόπουλος, υποπτευόμενος ότι η ομάδα είχε στηρίγματα στο ΓΕΣ, κινήθηκε ανορθόδοξα. Ανέθεσε την έρευνα σε μια μυστική ομάδα αξιωματικών και σύντομα παρέλαβε το πόρισμα: πίσω από την προκήρυξη βρίσκονταν 20 αξιωματικοί που υπηρετούσαν στο ίδιο το Γενικό Αρχηγείο και στην ΚΥΠ (έτσι λεγόταν τότε η υπηρεσία πληροφοριών) και στόχο είχαν τη "δημιουργία κατάλληλων προϋποθέσεων για μια δυναμική επέμβαση στα πολιτικά πράγματα της χώρας". Τα ονόματα: Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο αδελφός του Κωνσταντίνος, Δημήτριος Ιωαννίδης. Και Ι. Λαδάς, Ν. Ντερτιλής, Μ. Μπαλόπουλος, Μ. Ρουφογάλης, Δ. Πατίλης και ολόκληρη η ηγεσία της μετέπειτα χούντας.
Τι κάνουμε, ρωτά ο υπουργός Άμυνας. Τους συλλαμβάνουμε, όπως σκέφτεται ο Καραμανλής; Δεν επαρκούν ακόμα τα στοιχεία, απαντά ο Νικολόπουλος. Καλύτερα, τους αποδυναμώνουμε μεταθέτοντάς τους στην επαρχία (θυμίζω, υπηρετούσαν όλοι σε επιτελικές θέσεις στην Αθήνα) και συνεχίζουμε την έρευνα. Πράγματι, ξεκινά μια αργή διαδικασία μεταθέσεων, ώστε να μην αποκαλυφθεί ο χαρακτήρας της, και στο μεταξύ η μυστική ομάδα του Νικολόπουλου συνεχίζει να συλλέγει στοιχεία.
Μετά τις εκλογές του 1958 όμως, και την ανάδειξη της ΕΔΑ σε αξιωματική αντιπολίτευση, το κλίμα αλλάζει. Ο επικεφαλής του στρατιωτικού γραφείου του Καραμανλή, ταξίαρχος Βέρρος, διακινεί την άποψη ότι "αυτά είναι κόλπα των κομμουνιστών" και "υπερβολές του Νικολόπουλου· όλοι οι κατηγορούμενοι είναι δικοί μας". Η συνέχεια σε τίτλους: ο Βέρρος προάγεται σε διευθυντή της ΕΡΕ, του τότε κόμματος δηλ. της Δεξιάς. Ο Νικολόπουλος αποστρατεύεται αιφνιδιαστικά από τον Καραμανλή. Στη θέση του, αρχηγός ΓΕΣ ορίζεται ο στρατηγός Σειραδάκης. Πρώτη του κίνηση; Διαλύει την ομάδα έρευνας που είχε φτιάξει ο Νικολόπουλος, μεταθέτει τα μέλη της... στην επαρχία και φέρνει πίσω στην Αθήνα όσους χουντικούς είχαν προλάβει να μετατεθούν από τον Νικολόπουλο. Με δυο λόγια, στηρίζεται πολιτικά η ομάδα που 9 χρόνια μετά θα κάνει, όπως είχε προβλεφθεί στο πόρισμα, «παρέμβαση στα πολιτικά πράγματα της χώρας".
Συμπέρασμα: Η Δημοκρατία, έστω και με τη μορφή που είχε τη δεκαετία του '50, μπορούσε να κόψει εγκαίρως τα πόδια των χουντικών. Δεν το έκανε, γιατί στην κορυφή της βρίσκονταν άνθρωποι που τους έβλεπαν ως "δικούς τους", ως συμμάχους κατά του "κοινού εχθρού" -και το πλήρωσε. Δεν υπάρχει κανένα πολιτικό παιχνίδι που μπορεί κανείς να κάνει με την ακροδεξιά, μόνο να την κυνηγήσει αλύπητα. Αλλιώς θα καταλήξει να γευτεί όλα τα γνωστά επακόλουθα, σερβιρισμένα μέχρι και στα γελοία εθνικά πιάτα της Δέσποινας Παπαδοπούλου.
Τα πτυχία του Αδαμάντιου Ανδρουτσόπουλου
ΤΟ ΝΟΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 1973 ο Δ. Ιωαννίδης ανέτρεψε τον Γ. Παπαδόπουλο. "Πρωθυπουργός" της νέας χουντικής κυβέρνησης διορίστηκε ο Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος, ο οποίος, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, είχε πλούσιο ακαδημαϊκό βιογραφικό: Μετά το πτυχίο Νομικής στην Αθήνα, μετανάστευσε στις ΗΠΑ, όπου είχε λάβει πρώτα "ειδικό δίπλωμα Συγκριτικού Δικαίου" από το πανεπιστήμιο του Σικάγου, κατόπιν "πτυχίο Οικονομικών Επιστημών" από το πανεπιστήμιο South Side (όπου παρέμεινε "διδάσκων για πολλά χρόνια") και τέλος "διδακτορικό δίπλωμα στο ινστιτούτο Ναυτικού Δικαίου".
Όταν ανακοινώθηκε ο διορισμός του στη θέση του πρωθυπουργού, η ημερήσια Chicago Daily News δημοσίευσε έρευνα από τις σχολές, που είχε "φοιτήσει". Αποκάλυψε: δεν είχε λάβει κανένα πτυχίο από πανεπιστήμιο των ΗΠΑ, στο Σικάγο ή αλλού. Ειδικά διδακτορικό από το "Ινστιτούτο Ναυτικού Δικαίου" ήταν αδύνατο να έχει αποκτήσει, καθότι το ίδρυμα δεν υφίστατο. Ούτε -φυσικά- δίδαξε ποτέ σε πανεπιστήμιο. Την ίδια περίοδο αντίθετα είχε εργαστεί ως ταμίας σε εστιατόριο του Σικάγου. Σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη, τον οποίο η εφημερίδα είχε εντοπίσει, έχασε τη δουλειά του, γιατί δεν μπορούσε να κρατήσει το βιβλίο εσόδων εξόδων.
Δεν είναι εκπληκτικό λοιπόν που ο Ανδρουτσόπουλος, ο οποίος είχε επιστρέψει στην Ελλάδα το 1964, διορίστηκε... υπουργός Οικονομικών στην πρώτη χουντική κυβέρνηση; Στον ανασχηματισμό του 1971 έγινε υπουργός Εσωτερικών, πριν αναβαθμιστεί σε πρωθυπουργό το 1973. Υπηρέτησε δηλαδή σε κυβερνητικές θέσεις στο σύνολο της δικτατορίας (απουσίασε λίγους μήνες), ενώ συμμετείχε στις συσκέψεις που αποφασίστηκε το πραξικόπημα στην Κύπρο, έστω και ως μαριονέτα που πρόσφερε επίφαση "πολιτικής" νομιμοποίησης στο εγκληματικό ρεσάλτο των αξιωματικών. Παρόλα αυτά δεν δικάστηκε κατά τη Μεταπολίτευση, επειδή ο Άρειος Πάγος χαρακτήρισε το έγκλημα των διατελεσάντων υπουργών... στιγμιαίο. Στιγμιαία τα εφτά χρόνια χουντο-υπουργικού βίου! Δεν ρωτήθηκαν οι εξόριστοι πόσο "στιγμιαία" τους φάνηκε η εξορία τους.
Πολλά μπορεί να θυμηθεί κανείς από τη λαμπρή πολιτική σταδιοδρομία του Ανδρουτσόπουλου, το πιο θλιβερό ωστόσο είναι η φράση του υφυπουργού των ΗΠΑ Σίσκο, όταν αναζητούσε κάποιον από την "κυβέρνηση" μετά την τουρκική εισβολή: "Τι κατασκεύασμα είναι αυτό; Έχει εξαφανιστεί". Αναπόφευκτο. Από ποιον είχαν εκλεγεί οι χουντο-υπουργοί, για να νιώθουν ότι οφείλουν να μείνουν στη θέση τους στη διάρκεια μιας κρίσης, επειδή θα του δώσουν λόγο;
Η μη-τιμωρία πάντως δεν έκανε τον Ανδρουτσόπουλο πιο ταπεινό. Κάθε άλλο: τον αποθράσυνε. Όταν στα μέσα της δεκαετίας του '80 άνοιξε ο "φάκελος της Κύπρου" και το ελληνικό κοινοβούλιο κάλεσε τα κύρια πρόσωπα του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου να καταθέσουν, μόλις δυο το αρνήθηκαν: ο Δημήτριος Ιωαννίδης και ο Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος. Τόση ήταν η ευγνωμοσύνη του δεύτερου απέναντι στη Δημοκρατία, η οποία δεν τον έκλεισε ούτε μια μέρα φυλακή, τόσος ήταν και ο σεβασμός του απέναντι στα θύματα του πραξικοπήματος και της εισβολής.
Όσο για το πλαστό ακαδημαϊκό βιογραφικό: Δεν χρειάζεται πτυχίο ΑΕΙ για να υπηρετήσεις πρωθυπουργός, βουλευτής ή δήμαρχος. Ούτε καν ικανότητες, όπως έχει δείξει η ιστορία. Χρειάζεται όμως πολιτική νομιμοποίηση: εντολή του λαού. Είναι κατανοητό λοιπόν γιατί ορισμένοι πολιτικοί χωρίς αυτήν, μηδέποτε εκλεγμένοι οπουδήποτε, πιστεύουν ότι χρειάζεται να κατασκευάσουν πτυχία. Ο Ανδρουτσόπουλος, που αξιοποίησε τα ανύπαρκτα δικά του για να μαγέψει τους αμόρφωτους χουντικούς, δεν ήταν ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος. Το διαπιστώσαμε πρόσφατα.
Νίκος Αλμπανόπουλος
Ο Νίκος Αλμπανόπουλος μοιράζει τη ζωή και την εργασία του ανάμεσα στην Ερμούπολη και την Αθήνα. Έχει σπουδάσει Χημεία και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και αρθρογραφεί τακτικά σε έντυπα των Ιωαννίνων και της Σύρου.
