Μεσόγειος, η γειτονιά μας
Στην Αίγυπτο, ο ανελέητος διωγμός κατά της οικογένειας ενός φυλακισμένου αντιφρονούντα
Η μητέρα και οι δύο αδερφές του αγωνιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Alaa Abdel Fattah ζητούν την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων για να αποφευχθεί η εξάπλωση του Covid-19. Η μία απ' αυτές συνελήφθη.
Benjamin Barthe
Le Monde Afrique, 29.06.2020
*
Γράμμα από τη Βηρυτό
Είναι τρεις: η μητέρα, η Leïla Soueif, μία 63χρονη πανεπιστημιακός, και οι δύο κόρες της, η Mona και η Sanaa Seif, 34 και 26 ετών, αγωνίστριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Από τότε που εμφανίστηκε ο νέος κορωνοϊός στις όχθες του Νείλου, στις αρχές Μαρτίου, οι τρεις αυτές γυναίκες, εξέχουσες φιγούρες των προοδευτικών και πολιτιστικών κύκλων του Καΐρου, χτυπούν την πόρτα της αιγυπτιακής διοίκησης φυλακών.
Ζητούν την απελευθέρωση των δεκάδων χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων της χώρας, για να αποφευχθεί η εξάπλωση της νόσου στα ασφυκτικά γεμάτα κελιά όπου σαπίζουν. Ζητούν επίσης να έχουν το δικαίωμα να λαβαίνουν γράμμα από έναν από τους κρατούμενους αυτούς, τον Alaa Abdel-Fattah, 38 ετών, τον μεγαλύτερο γιο της οικογένειας, εμβληματικό αγωνιστή της δημοκρατίας στην Αίγυπτο, για τον οποίο είναι πρακτικά χωρίς νέα εδώ και τρεις μήνες.
Το ανώδυνο αυτό αίτημα, που εκφράστηκε με τη μορφή μιας καθιστικής διαμαρτυρίας έξω από τη φυλακή Tora, στα περίχωρα του Καΐρου, όπου βρίσκεται φυλακισμένος ο Alaa, ήταν αρκετό για να εξοργίσει την εξουσία. Αφού έστειλε τους μπράβους της να τους ξυλοκοπήσουν την Δευτέρα 22 Ιουνίου, έβαλε την επομένη να συλλάβουν τη νεότερη από τις τρεις διαμαρτυρόμενες, τη Sanaa Seif. "Το κράτος πολεμάει μία απλή οικογένεια, εγκαταλειμμένη από το δικαστικό σύστημα και τα μέσα ενημέρωσης", λέει με θυμό η διανοούμενη Ahdaf Soueif, αδερφή της Leïla και σπουδαία αγγλόφωνη συγγραφέας.
Από τις 10 Μαρτίου, όλα τα επισκεπτήρια σταμάτησαν στις φυλακές της Αιγύπτου. Οι κρατούμενοι δεν δέχονται πλέον καμία επίσκεψη, ούτε από την οικογένεια τους, ούτε από τον δικηγόρο τους. Αποσκοπώντας να εμποδίσει την επιδημία να εισβάλλει στα σωφρονιστικά καταστήματα, το μέτρο αυτό ενέτεινε την ανησυχία των οικογενειών των κρατουμένων. Πόσο μάλλον που οι αρχές έχουν απαγορεύσει τις επιστολές καθώς και τις τηλεφωνικές κλήσεις. Οι δικαστικές ακροάσεις με παρόντες τους κρατουμένους έχουν κι αυτές ανασταλεί. 'Οσοι βρίσκονται σε προσωρινή κράτηση δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν την ανανέωση της κράτησής τους ενώπιον του δικαστή.
Αυτή είναι ακριβώς η περίπτωση του Alaa Abdel-Fattah, ο οποίος ξεκίνησε μία απεργία πείνας στα μέσα Απριλίου για να διαμαρτυρηθεί κατά αυτών των αποφάσεων. Ο 30χρονος, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέγερση της πλατείας Tahrir το 2011, και που αντιτίθεται τόσο στο ισλαμικό κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων όσο και στους στρατιωτικούς, πέρασε τα περισσότερα από τα τελευταία εννέα χρόνια πίσω από τα κάγκελα. Απελευθερώθηκε με εγγύηση τον Μάρτιο του 2019, μετά από πέντε χρόνια φυλάκισης λόγω της αντίθεσής του σε νόμο που περιορίζε το δικαίωμα διαδήλωσης. Αλλά τον Σεπτέμβρη του ίδιου έτους, μετά τις μικρές συγκεντρώσεις που ζητούσαν την καθαίρεση του Προέδρου Sissi, ο αντιφρονούντας με τα πλούσια κατσαρά μαλλιά βρέθηκε ξανά στη φυλακή. [...]
Benjamin Barthe
Για την Layla Soueif...
Το πείραμα του Sissi είναι η τέλεια απεικόνιση της "οργανωμένης αυθαιρεσίας". Όμως, ανεξάρτητα από την πολιτική, υπάρχει και η αξιοπρέπεια. Κάτι που στερείται παντελώς ο Sissi, αλλιώς δεν θα είχε αποδεχτεί την κατάσταση της Dr Layla Soueif, που εδώ είναι μία μητέρα πάνω απ 'όλα.
Nahla Chahal
Nahla Chahal είναι λιβανέζα δημοσιογράφος, ερευνήτρια και ακτιβίτρια.
Assafir Al-Arabi, 23.05.2020
*
Για όσους δεν την γνωρίζουν, είναι καθηγήτρια μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, κάτοχος δύο διδακτορικών από πανεπιστήμια διεθνούς φήμης, κόρη καθηγητών πανεπιστημίου, μητέρα της Mouna, του Alaa και της Sanaa και σύζυγος του Ahmad Saif el Islam... Εκτός όμως από απόγονος εξαιρετικών γονέων που περιβάλλεται η ίδια από μία οικογένεια εξίσου σπουδαία, η Layla υπήρξε, από τα νεανικά της χρόνια, μία ακούραστη αγωνίστρια. Το ίδιο ισχύει και για τον σύζυγό της, ο οποίος πέθανε ενώ ο γιος του και η κόρη του ήταν στη φυλακή, και συγκαταλέγεται ανάμεσα σ' αυτούς που δεν άλλαξαν ποτέ τις πεποιθήσεις τους. Ο γιος, ο Αλάα, και οι δύο κόρες πέρασαν αρκετά χρόνια στη φυλακή, όχι για διακίνηση ναρκωτικών, αλλά λόγω των απόψεών τους και της πολιτικής και κοινωνικής τους στάσης.
Η Layla Soueif κοιμάται στο δρόμο εδώ και μια εβδομάδα, καταγής, πάνω στο πεζοδρόμιο απέναντι από την απεχθή φυλακή της Tora. Η φωτογραφία της κυκλοφόρησε σε όλο τον κόσμο. Μια εξηντάχρονη γυναίκα με μαλλιά ανακατεμένα και ασπρισμένα από τα χρόνια, η οποία διεκδικεί το δικαίωμα να δει τον γιο της, τον Αλάα, που έχει γίνει μία παγκόσμια αναφορά και ένα σύμβολο για τους νέους της Αιγύπτου ... Ζητά να δει τον γιο της για να βεβαιωθεί ότι είναι καλά και να του δώσει τα φάρμακα που του είναι ζωτικά απαραίτητα, μετά από 36 ημέρες απεργίας πείνας. Είναι σαφές ότι η Layla Soueif είναι αποφασισμένη να πραγματοποιήσει την διεκδίκησή της.
Ο Sissi έχει δει πιθανότατα τη φωτογραφία της μητέρας που κείτεται στο πεζοδρόμιο και ξέρει ότι ο Alaa κρατείται αυθαίρετα και, πάνω απ 'όλα, από μνησικακία. Ποσώς τον νοιάζει. 'Εχει πεισμώσει επειδή είναι "ο πιο δυνατός" και κατέχει την εξουσία.
Δεν εφηύρε τίποτα το καινούργιο. Πριν από αυτόν - κι αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα μεταξύ πολλών - η Margaret Thatcher, Βρετανίδα πρωθυπουργός, αγνόησε το 1981 την απεργία των κρατουμένων Ιρλανδών αγωνιστών, αφήνοντας δέκα από αυτούς να πεθάνουν από την πείνα, μεταξύ αυτών και τον "Bobby Sand" του οποίου προηγείται η φήμη. Τι μας διδάσκει η ιστορία; Η επιθετική συμπεριφορά της Thatcher, που σχεδίαζε να φέρει σε απόγνωση τους αγωνιστές για να τους υποτάξει, συνέβαλε στη ριζοσπαστικοποίηση του ιρλανδικού κινήματος ανεξαρτησίας και στο να δωθεί στο κόμμα του Sinn Fein, που ηγείτο του αγώνα, μία άνευ προηγουμένου δημοτικότητα! Και το κόμμα δεν εξαφανίστηκε, αφού στη συνέχεια διεξήγαγε διαπραγματεύσεις με τη βρετανική κυβέρνηση που οδήγησαν στην υπογραφή μιας ιστορικής συνθήκης που έβαλε τέλος σε έναν μακρύ και αιματηρό πόλεμο ... Εξάλλου, είναι και το κόμμα που κυβερνά σήμερα τη Βόρεια Ιρλανδία!
'Οσοι σπεύδουν να υπογραμμίσουν τις (υπάρχουσες) διαφορές μεταξύ των δύο γεγονότων και των δύο πραγματικοτήτων, πρέπει να θυμούνται ότι η Αίγυπτος γνωρίζει, κάθε τόσο, τεράστιες εξεγέρσεις απέναντι στις οποίες η εξουσία φαίνεται να καταρρέει. Όταν ανακάμπτει,γίνεται πολλαπλάσια επιθετική για να θέσει "οριστικά" τέρμα σε κάθε εξέγερση, ή σε οποιοδήποτε πνεύμα προσδοκεί σ' αυτήν, και ανακαλύπτει, κάθε φορά, ότι δεν υπάρχει "τέλος" σε αυτήν την ιστορία ... Αυτός ο κανόνας θα ισχύσει αναμφίβολα και για τον Sissi που σήμερα υπερηφανεύεται για την υποστήριξη του Trump και των Ισραηλινών, ή για τη συμπάθεια της Δύσης που του πουλά όπλα και πυρομαχικά ... Αλλά έχει συσσωρευτεί, πιο πολύ κι από τους προκατόχους του, ένα τεράστιο μίσος εναντίον του από διαφορετικές κατηγορίες ανθρώπων, χωρίς να προσφέρει κανένα όφελος σε αντάλλαγμα, ούτε από το άτομό του ούτε από τις πράξεις του. Αυτό που κάνει χαρακτηρίζεται από ανακολουθία, αυτοσχεδιασμό και διαφθορά ...
Είναι γνωστό ότι έχει μία εκπληκτική προδιάθεση για την ανοησία, σε τέτοιο βαθμό που έχει γίνει ο περίγελος του λαού. Εκτός από όλα αυτά, αυτός ο μνησίκακος άνθρωπος χρησιμοποιεί τη δύναμή του για να τιμωρήσει όσους - απίστευτα πολλούς- μισεί, μερικοί εκ των οποίων είναι πολιτικές ή στρατιωτικές δημόσιες προσωπικότητες που ρίχνονται στις φυλακές και εξαφανίζονται για χρόνια, εξαιτίας μιας λέξης, μιας συνέντευξης που δώθηκε σε ένα τηλεοπτικό κανάλι, μιας εκλογικής υποψηφιότητας... ή και άλλων γεγονότων της καθημερινής ζωής. Είναι ιδιαίτερα οργισμένος με τους νέους, με την "αλαζονεία" της κριτικής τους απέναντί του ή, πολύ απλά, επειδή είναι ακόμα γεμάτοι ζωή, δημιουργικοί και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Απαγορεύεται κάθε ανάμειξη σε θέματα "δημοσίου συμφέροντος"! Ο Sissi θα ήθελε, αν μπορούσε, να διαγράψει την ίδια την έννοια του δημοσίου συμφέροντος. Κατάφερε εξάλλου να κλείσει ενώσεις με εξαιρετικά αποτελεσματικές δραστηριότητες και να φιμώσει τα μέσα ενημέρωσης, όχι μόνο εμποδίζοντας τη διανομή τους στη χώρα, αλλά περιορίζοντας και τα θέματα που μπορούν να θίξουν χωρίς να συλληφθούν. Σύμφωνα με ειδικευμένους οργανισμούς, η Αίγυπτος έχει γίνει έτσι η μεγαλύτερη φυλακή για δημοσιογράφους στον κόσμο.
Το πείραμα του Sissi είναι η τέλεια απεικόνιση μιας "οργανωμένης αυθαιρεσίας": κανείς δεν ξέρει τι είναι "επιτρεπτό" και τι προκαλεί την τιμωρία. Και η εν λόγω τιμωρία, για μία ίδια πράξη ή για ένα ίδιο άτομο, μπορεί να επιβληθεί ή μπορεί και όχι. Γενικές κατηγορίες του τύπου "διάδοση ψευδών ειδήσεων" - το συριακό καθεστώς το ονομάζει αυτό με πιο αστείο τρόπο: "αποθάρρυνση του έθνους" - δεν χρειάζεται πλέον να επεξεργαστούν με λεπτομέρειες και αποχρώσεις, έχουν γίνει συνοπτικές σφραγίδες έτοιμες για χρήση, σαν εκείνες που αποθέτουμε πάνω σε διοικητικά έγγραφα. Μετά την εκκαθάριση του δικαστικού σώματος που τέθηκε κάτω από τον έλεγχό του μέσω διορισμών (όλα αυτά νόμιμα!), οι δικαστές έγιναν υπάλληλοι της εκτελεστικής εξουσίας, κανονικά "ρομπότ". 'Οσο για το Κοινοβούλιο, του οποίου η χαμέρπεια είναι ντροπιαστική, δεν είναι παρά ένα γελοίο αστείο.
Ο Sissi κατόρθωσε να δημιουργήσει έναν σκληρό πυρήνα που δηλώνει υποταγή σ' αυτόν. Δεν μιλάμε εδώ για τους αριστερούς και τους φιλελεύθερους που θεωρούν ότι φράζει τον δρόμο στους Αδελφούς Μουσουλμάνους και καλύπτονται πίσω του. Αυτοί έχουν αυτοακυρωθεί, καθιστώντας τους εαυτούς τους εντελώς άχρηστους. Ο σκληρός πυρήνας δημιουργήθηκε προσφέροντας στον στρατό - σε θεσμό και άτομα - τον έλεγχο ολόκληρης της οικονομίας, τόσο της παραγωγής όσο και της κατανάλωσης. Αλλά ο Sissi έχει αντιληφθεί αναμφίβολα πόσο εύθραυστη είναι αυτή η δομή, καθώς κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και του φθινοπώρου του 2019, μέσα από το περίεργο επεισόδιο των βίντεο του ηθοποιού και επιχειρηματία Mohamad Ali, αυτή η ισορροπία κλονίστηκε. Οι λόγοι παρέμειναν ασαφείς, αλλά συνδέονται προφανώς με εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ του στρατού και του μηχανισμού ασφαλείας. Φάνηκε τότε ότι ο Sissi μπορούσε να πέσει εν μία νυκτί.
'Ολα αυτά ανήκουν στην πολιτική. Αλλά πέρα απ' αυτήν, υπάρχει και η αξιοπρέπεια. Κάτι που στερείται παντελώς ο Sissi, αλλιώς δεν θα είχε αποδεχτεί την κατάσταση της Dr Layla Soueif, που εδώ είναι μια μητέρα πάνω απ' όλα.
Ο Sissi αναπαράγει ένα deja-vu. Η ιστορία του θα τελειώσει όπως τέλειωσε κι αυτή των αλλων ομοίων του, των οποίων τα ονόματα και οι εμπειρίες δεν χρειάζεται να αναφερθούν. Προφανώς, δεν έχει νόημα να υπενθυμίσουμε στους ισχυρούς την ιστορική σοφία που λέει ότι "αν αυτό είχε διαρκέσει για τους άλλους, δεν θα είχε φτάσει μέχρι σε σένα".
Nahla Chahal
Μτφ. Σ.Σ.
Δείτε επίσης ένα παλαιότερο άρθρο του David Hearst στο Αλμανάκ:
