Η ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ του χωρικού και του θυροφύλακα πάντα θα μας θυμίζει την απόσταση ανάμεσα στο δέον και τη ζωή, τη ματαιότητα κάθε προσπάθειας υπερίσχυσης του ανθρώπου έναντι του νόμου. Ενώπιον και απέναντι στο νόμο τα πολλά λόγια είναι φτωχά: αυτά κατέδειξε ο Κάφκα πεντακάθαρα. Ο κόσμος θεμελιώνεται σε σαφείς, προδιατυπωμένους κανόνες δικαίου και οι συμπεριφορές διέρχονται και ελέγχονται μέσω αυτών. "Τι άλλο θέλεις να μάθεις; Είσαι αχόρταγος", λέει ο φύλακας στον χωρικό. "Όλοι οι άνθρωποι αγωνίζονται για να πλησιάσουν το Νόμο", "Μα η πύλη είναι πάντα ανοικτή". Μεταξύ των ανθρώπων και του νόμου στέκονται οι δικαστές: αμερόληπτοι, ψύχραιμοι, απαθείς. Έτσι περιγράφονται στο νόμο και έτσι καλούνται να είναι, πάντα. Ό,τι κι αν πει ο χωρικός, ό,τι κι αν κάνει, ο θυροφύλακας μένει στην θέση του, ακλόνητος και ήρεμος.
Η "απάθεια και ψυχραιμία" των δικαστικών λειτουργών (δικαστών και εισαγγελέα) κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους αποτελεί μείζονα κατάκτηση του νομικού πολιτισμού, καθώς διαφυλάσσει την αμερόληπτη αναζήτηση της ουσιαστικής αλήθειας, την ορθή κρίση τους και τη μη μετατροπή της ποινικής δίκη σε σκηνικό ατέρμονων προσωπικών αντιπαραθέσεων. Για αυτό το λόγο ο έλληνας νομοθέτης δεν θέλει τον εισαγγελέα εκπρόσωπο του θύματος και των οικείων του. Οι τελευταίοι έχουν το δικαίωμα να δηλώσουν παράσταση πολιτικής αγωγής μέσω συνηγόρου. Ο Εισαγγελέας στην ποινική δίκη έχει συγκεκριμένα και αυστηρά προδιατυπωμένα καθήκοντα: ασκεί την ποινική δίωξη, παραγγέλει προκαταρκτική εξέταση, εισάγει την κατηγορία, αναζητεί την αλήθεια βάσει των αρχών που διέπουν την ποινική διαδικασία και δίκη και τέλος προτείνει την ενοχή ή απαλλαγή του κατηγορουμένου και εκφράζει τη γνώμη του για το ύψος της ποινής. Η προσήλωση στο νόμο εκ μέρους του δικαστή διαφυλάσσει πρωταρχικά την ίδια την αποτελεσματικότητα απονομής της δικαιοσύνης. Όσο πιο τραγική είναι η υπόθεση, τόσο πιο σοβαρούς, λεπτούς και μετρημένους χειρισμούς απαιτεί.
Κάθε υπόθεση που συγκλονίζει την κοινή γνώμη εξελίσσεται σε δύο επίπεδα: σε εκείνο της διαδικασίας της δίκης και στο περί δικαίου αίσθημα του κόσμου. Και στο πρόσωπο της Εισαγγελέα της υπόθεσης Τοπαλούδη η γραμμή ανάμεσα στα δυο επίπεδα μπλέχτηκε. Οι δικαστικοί λειτουργοί δεν ενεργούν καθ' υπόδειξη του λαού, ούτε εκφράζουν το λαϊκό αίσθημα δικαίου. Αν φτάσουμε να ταυτίζονται με την κοινή γνώμη και να καθοδηγούνται από τις επιταγές της, τότε κινδυνεύει η ουσία των υποθέσεων.
xxx
Προ του Νόμου
Η αλληγορία του Κάφκα στη Δίκη
Προ του Νόμου στέκεται ένας θυρωρός. Σ' αυτόν το θυρωρό έρχεται ένας άντρας απ' την ύπαιθρο και παρακαλεί να του επιτραπεί η είσοδος στο Νόμο. Όμως ο θυρωρός λέγει ότι δεν μπορεί να του επιτρέψει τώρα την είσοδο. Ο άντρας συλλογίζεται κι έπειτα ρωτάει αν θα μπορέσει νά μπει αργότερα. "Μπορεί", λέγει ό θυρωρός, "τώρα όμως όχι".
Επειδή η πόρτα του Νόμου μένει όπως πάντα ανοιχτή κι ο θυρωρός παραμερίζει στην άκρη, σκύβει ο άντρας για να ιδεί ανάμεσα απ' την πόρτα στο εσωτερικό. Καθώς το αντιλαμβάνεται αυτό, ο θυρωρός γελάει λέγοντας: 'Αφού σε τραβάει τόσο, δοκίμασε, λοιπόν, να μπεις παρά την απαγόρευσή μου. Όμως πρόσεξε: είμαι δυνατός. Κι είμαι μόνο ο κατώτατος θυρωρός. Από αίθουσα σε αίθουσα όμως στέκονται θυρωροί, ο ένας δυνατότερος απ' τον άλλον. Ακόμα και την θέα του τρίτου δέν μπορώ μήτ' εγώ να την υποφέρω".
Τέτοιες δυσκολίες δεν τις περίμενε ο άνθρωπος της υπαίθρου· ο Νόμος θα έπρεπε αλήθεια να είναι στον καθένα προσιτός, συλλογίζεται, καθώς όμως κοιτάζει τώρα καλύτερα τον θυρωρό με την γούνα του, την μεγάλη μυτερή μύτη του, το μακρύ, αραιό, μαύρο ταταρικό γένι του, αποφασίζει μολαταύτα να περιμένει, καλύτερα, ώσπου να λάβει την άδεια της εισόδου. Ο θυρωρός του δίνει ένα σκαμνί και τον αφήνει να καθήσει στο πλάι της πόρτας. Εκεί κάθεται μέρες και χρόνια. Πολλές φορές δοκιμάζει να του επιτραπεί η είσοδος και κουράζει τον θυρωρό με τα παρακάλια του. Ό θυρωρός συχνά αρχίζει μαζί του μικροανακρίσεις, τον ρωτά για την πατρίδα του και για πολλά άλλα, όμως είναι ερωτήσεις αδιάφορες, όπως τις κάνουν οι μεγάλοι κύριοι, και στο τέλος του επαναλαμβάνει πάντα ξανά πως ακόμα δεν μπορεί να του επιτρέψει την είσοδο. Ο άντρας, που για το ταξίδι του είχε εφοδιαστεί με πολλά, μεταχειρίζεται το παν, όσο κι αν είναι πολύτιμο, για να δωροδοκήσει τον θυρωρό. Αυτός βέβαια τα παίρνει όλα, όμως, λέγει: "Τα παίρνω μόνο και μόνο για να μη νομίσεις πως έχεις παραλείψει κάτι".
Στο διάστημα των πολλών ετών ακατάπαυστα σχεδόν παρατηρεί ο άντρας τον θυρωρό. Ξεχνά τους άλλους θυρωρούς, κι αυτός ο πρώτος του φαίνεται πως είναι το μόνο εμπόδιο για την είσοδό του στο Νόμο. Αναθεματίζει την ατυχία, τα πρώτα χρόνια αδιάκριτα και μεγαλόφωνα, αργότερα, όταν γεράσει, σιγομουρμουρίζοντας μόνο μέσα του. Ξαναμωραίνεται, κι επειδή κατά την μακροχρόνια παρατήρηση του θυρωρού διέκρινε ακόμα και τους ψύλλους στο γιακά της γούνας του, παρακαλεί και τους ψύλλους να τον βοηθήσουν να μεταπείσει τον θυρωρό.
Στο τέλος αδυνατίζει των ματιών του το φως, και δεν ξέρει αν πραγματικά σκοτεινιάζει γύρω του περισσότερο ή αν τον απατούν μόνο τα μάτια του. 'Ωστόσο, διακρίνει τώρα στο σκότος μια λάμψη, που βγαίνει άσβηστη από την πόρτα τού Νόμου. Τώρα πια δεν θα ζήσει ακόμα πολύ. Πριν πεθάνει, συνοψίζονται μέσα στο μυαλό του όλα όσα έπαθε όλον τον καιρό σ' ένα ερώτημα που δεν είχε απευθύνει ποτέ στο θυρωρό. Του γνεύει επειδή δεν μπορεί πια ν' ανορθώσει το σώμα του που παγώνει. Ο θυρωρός πρέπει να σκύψει χαμηλά επάνω του, επειδή η διαφορά του ύψους έχει αλλάξει πολύ προς ζημιά του άντρα. "Τί θέλεις λοιπόν να μάθεις ακόμα τώρα;", ρώτησε ό θυρωρός· "είσαι αχόρταγος". "Όλοι αλήθεια πασκίζουνε για το Νόμο", λέγει ο άντρας· "πώς συμβαίνει να μη ζητήσει κανείς, εκτός από εμένα, όλα αυτά τα χρόνια να του επιτραπεί η είσοδος;" Ο θυρωρός καταλαβαίνει πως ο άντρας είναι πλέον στα τελευταία του και, για να προφτάσει την ακοή του, του φωνάζει δυνατά: "Εδώ δεν μπορούσε κανένας άλλος να 'χει άδειαν εισόδου, επειδή αυτή η μπασιά ήταν προορισμένη μόνο για σένα. Τώρα πηγαίνω να την κλείσω".
Φραντς Κάφκα - Η Δίκη
Αναδημοσίευση από το anarchy press.gr (μεταφραστής άγνωστος)
