Τα "Χρονοντούλαπα"
Les armoires du temps
Τα ερμάρια του Χρόνου. Με την Αγγελική γνωριζόμαστε από παιδιά, έχοντας ωστόσο αρκετή διαφορά ηλικίας. Θυμάμαι το σπίτι της, πολύ διαφορετικό από το δικό μας, ένα σπίτι με βαθυπράσινους τοίχους, ένα ήσυχο ενυδρείο για να βυθίζεσαι με τα ωραιότερα βιβλία και την Τέχνη, με πίνακες και κάποια μικρά γλυπτά του πατέρα της, το κρυφό πάθος του, ο οποίος έγινε, όταν αποφυλακίστηκε, καθηγητής Βυζαντινής Τέχνης. Η Αγγελική και η Νέλλη, η μητέρα της, ήταν πριν δυό χρόνια στην κηδεία του πατέρα μου. Οι δύο οικογένειες αντάλλαζαν επισκέψεις και στον μικρόκοσμο του Παρισιού βλέπαμε τους ίδιους φίλους, τον Νόλη και τη Μαρούσα ή τον Σπύρο τον Μπάση, που τους μνημονεύει και η Αγγελική στο βιβλίο της. Ο πατέρας της και η αδερφή του η Ελένη είχαν την ίδια μαρτυρική "διαδρομή" με τον θείο μου τον Ηλία και τη θεία μου την Ουρανία : Βούρλα, Αίγινα, φυλακές Αβέρωφ, Κεφαλονιά, Μακρόνησος, Χίος, Τρίκερι... Δεν ρώτησα ποτέ. Δεν έμαθα ποτέ αν συναντήθηκαν. 'Αφησα να χαθεί τόσο η ιστορία του πατέρα μου, όσο και του θείου μου και της θείας μου. Όπως και η Αγγελική εξ' άλλου. Νομίζω για τους ίδιους λόγους. Οι δικοί μας δεν έκαναν ποτέ επίδειξη των ηρωισμών τους μπροστά μας, άλλωστε και η ήττα ποτέ δεν αφομιώθηκε. Επίσης, η εποχή αυτή είχε ένα μύθο πολύ παλιό, πολύ μακρινό -τα είκοσι χρόνια που χώριζαν το 1945 με το 1965 έμοιαζαν προκατακλυσμιαία σε σχέση π.χ. με το διάστημα 1965-1985. Και ο τρίτος λόγος, πιο προσωπικός, είναι ότι κανένας από τους δυό μας δεν κατάφερε -δεν νοιάστηκε ίσως μπροστά στο σφραγισμένο τοίχος- να πλησιάσει τον πατέρα του. Η Αγγελική υπέκυψε φαντάζομαι στο τέλος στην ίδια αγάπη που αισθάνομαι κι εγώ να μεγαλώνει μέσα μου για ένα πατέρα πολύ δύσκολο αλλά και τόσο σπάνιο. Ψάχνουμε και οι δύο στα πράγματά τους, αλλά ο καθένας ανταποδίδει με τον τρόπο του, εκείνη με ένα συναρπαστικό αφήγημα, κι εγώ, δεν ξέρω, μπορεί κινούμενος ανάμεσα στον κόσμο.
"Aρχαιολόγος της μνήμης, η συγγραφέας επιχειρεί να ανασυνθέσει την ιστορία δύο οικογενειών, μιας ελληνικής και μιας ρουμάνικης. Το πολυδιάστατο αυτό κείμενο, που αναμειγνύει αναμνήσεις, επιστολογραφία και ιστορική προσέγγιση, εμφανίζεται σαν την έρευνα ενός ντετέκτιβ που ξεκινά από αποσπασματικές πληροφορίες.
'Εχοντας ανακαλύψει τα κρυφά τετράδια της γιαγιάς της, αναφέρεται στην Τρανσυλβανία των αρχών του 20ου αιώνα, σε ένα προπαππού εξαιρετικά βίαιο, σε ένα νέο ζευγάρι -ο παππούς και η γιαγιά της- που εξορίζονται στη Γαλλία για να γλυτώσουν από τη φτώχεια και συμμετέχουν στην Αντίσταση.
Η Αντίσταση χαρακτηρίζει επίσης την ελληνική οικογένεια στη διάρκεια του πολέμου κατά των Ιταλών και των Γερμανών, όπως και του Εμφυλίου. Μέσα από τις -λογοκριμένες ως επί το πλείστον- επιστολές και τις μαρτυρίες όσων επιβίωσαν, περιγράφεται η ζωή των κρατουμένων -στη φυλακή ή στην εξορία των νησιών, που θυσιάστηκαν στο όνομα της κομμουνιστοφοβίας και δικάστηκαν σε κατασκευασμένες δίκες- καθώς και η ζωή της οικογένειάς τους που παρέμεινε στην Αθήνα, υποφέροντας, επειδή δεν μπορούσε να δεχτεί την επιλογή των φυλακισμένων, οι οποίοι με μια δήλωση αποκήρυξης των ιδεών τους θα μπορούσαν ίσως να είναι πάλι ελεύθεροι.
Αγγελιαφόρος της μνήμης, η Αγγελική Γαρίδη, κόρη ενός από τους νεαρούς που φυλακίστηκαν για πολλά χρόνια, ανατρέχει στις παιδικές της αναμνήσεις από τη δικτατορία των Συνταγματαρχών και την εξορία στο Παρίσι, στην προσπαθειά της να κατανοήσει τη δραματική μοίρα του πατέρα της, των θείων της και των φίλων τους, οι οποίοι συνεθλίβησαν ανάμεσα στα ιδανικά τους και τις αμφιβολίες τους.
Οι πολλαπλές αυτές φωνές μας κάνουν να διερωτόμαστε για την ίδια την έννοια της μνήμης, ενώ μέσα από τη "μικρή" ιστορία αυτών των οικογενειών, προβάλλει η μεγάλη Ιστορία."
Εισαγωγικό σημείωμα στο βιβλίο της Αγγελικής Γαρίδη, Les Armoires du Temps, Editions Petra, Paris, 2016.
Το βιβλίο της Αγγελικής Γαρίδη διατίθεται (στη γαλλική του έκδοση) στο βιβλιοπωλείο-εκδόσεις Σπανός, Μαυρομιχάλη 7, στη γαλλική τιμή (23 ευρώ).
https://www.editionspetra.fr/livres/les-armoires-du-temps
Η Αγγελική Γαρίδη είναι κάτοχος διδακτορικού στην σημειολογία του κειμένου και της εικόνας. Συγγραφέας του βιβλίου "Οι άγγελοι του πόθου. Μορφές του αγγέλου στον 20ο αιώνα" (Albin Michel, 1996), καταλόγων τέχνης, διαφόρων άρθρων καθώς και μεταφράσεων (ανθρωπιστικές επιστήμες και ποίηση), δίδαξε γαλλική φιλολογία σε σχολεία της γαλλικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, διηύθυνε σεμινάρια στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Έρευνας και ήταν αποσπασμένη στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, είναι καλλιτεχνική διευθύντρια του διαδικτυακού περιοδικού ArtMag.com.
