Κάθε υποκατάστατη μητρότητα αποτελεί εκμετάλλευση - ο κόσμος θα έπρεπε να συνηγορήσει με την απαγόρευση που υιοθέτησε η Σουηδία.
Kajsa Ekis Ekman
Το παρακάτω post δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στις 14.09.2019:
Είναι φανερό εδώ και αρκετό καιρό ότι κάτι δεν πάει καλά με την υποκατάστατη μητρότητα. Από τότε που ξεκίνησε η εμπορική αυτή βιομηχανία στα τέλη της δεκαετίας του 1970, βρίθει από σκάνδαλα και περιπτώσεις εκμετάλλευσης και βίας. Από την περίφημη υπόθεση "Baby M" - στην οποία η μητέρα άλλαξε γνώμη και αναγκάστηκε, μέσα σε δάκρυα, να αποχωριστεί το μωρό της - μέχρι τον Ιάπωνα δισεκατομμυριούχο που παρήγγειλε 16 παιδιά σε διαφορετικές κλινικές της Ταϊλάνδης, είμαστε μάρτυρες μίας απόλυτης εμπορευματοποίησης της ανθρώπινης ζωής: κάντε κλικ, επιλέξτε το φύλο και το χρώμα των ματιών, πληρώστε, και στη συνέχεια περιμένετε να σας παραδοθεί το παιδί σας.
Υπάρχει επίσης και η πρόσφατη περίπτωση της Αμερικανίδας παρένθετης μητέρες που πέθανε· ή των μελλοντικών γονιών που αρνήθηκαν να δεχτούν ένα ανάπηρο παιδί και προσπάθησαν να αναγκάσουν την παρένθετη μητέρα να κάνει έκτρωση· χώρια τα εργοστάσια βρεφών που έχουν πλημμυρίσει την Ασία.
Η Σουηδία πήρε αυτή τη βδομάδα μία σαφή θέση κατά της υποκατάστατης μητρότητας. Η κυβερνητική έρευνα για το θέμα αυτό δημοσίευσε τα συμπεράσματά της, τα οποία αναμένεται να εγκριθούν από το Κοινοβούλιο μέσα στη φετινή χρονιά. Εισηγείται την απαγόρευση κάθε υποκατάστατης μητρότητας, είτε εμπορικής, είτε αλτρουιστικής, και τη λήψη μέτρων που θα αποτρέπουν τους πολίτες να απευθύνονται για το σκοπό αυτό σε κλινικές του εξωτερικού.
Πρόκειται για μια επαναστατική απόφαση, ένα πραγματικό βήμα μπροστά για το γυναικείο κίνημα. Διαιρεμένες αρχικά πάνω στο ζήτημα αυτό, οι γυναίκες έκαναν προοδευτικά κοινό μέτωπο εστιάζοντας καλύτερα στο διακύβευμα. Στις αρχές του Φεβρουαρίου του 2016, φεμινίστριες και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από όλο τον κόσμο συγκεντρώθηκαν στο Παρίσι για να υπογράψουν την χάρτα κατά της υποκατάστατης μητρότητας ενώ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε από τα κράτη- μέλη του να την απαγορεύσουν.
Οι κυριότερες αντιρρήσεις κατά της έκθεσης της σουηδικής έρευνας προέρχονται από άντρες που θέλουν να γίνουν πατέρες, και που υποστηρίζουν ότι σε περίπτωση που μια γυναίκα θέλει να γίνει παρένθετη μητέρα, θα ήταν οπωσδήποτε λάθος να την εμποδίσουμε. Από την άλλη πλευρά, είναι ενδεικτικό πως πολύ λίγες γυναίκες λυπούνται για αυτή τη χαμένη ευκαιρία. Είναι σαφές ότι σε τελική ανάλυση, η ζήτηση είναι που τροφοδοτεί τη βιομηχανία αυτή.
"Η εμπορική υποκατάστατη μητρότητα είναι μια στημένη αγορά μήτρας προς ενοικίαση". (Julie Bindel)
Η υποκατάστατη μητρότητα ίσως να περιβάλλεται από μια αύρα ευτυχίας (όπως στην περίπτωση του Elton John), από χαριτωμένα νεογέννητα και τετριμμένα κλισέ για τη νέα οικογένεια, αλλά αυτές οι όμορφες εικόνες κρύβουν μια βιομηχανία που αγοράζει και πουλάει ανθρώπινη σάρκα. Μια βιομηχανία όπου τα μωρά κατασκευάζονται α λα καρτ για να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των πλουσίων αυτού του κόσμου. Μια βιομηχανία όπου η μητέρα δεν είναι πια τίποτα, στερείται ακόμη και του δικαιώματος να αποκαλείται "μαμά", ενώ ο πελάτης έχει όλα τα δικαιώματα.
Η Δύση άρχισε να αναθέτει την υπεργολαβία της αναπαραγωγής σε φτωχότερες χώρες, ακριβώς όπως το έκανε και με την βιομηχανική παραγωγή τους τελευταίους αιώνες. Είναι σοκαριστικό να βλέπουμε την ταχύτητα με την οποία η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού μπορεί σήμερα να αγνοείται εντελώς. Καμία χώρα δεν επιτρέπει την πώληση ανθρώπων - κι ωστόσο ποιος νοιάζεται, όσο μας πλασάρουν όμορφες εικόνες διασήμων με τα νεογέννητά τους;
Προκειμένου να μην εκτίθεται η υποκατάστατη μητρότητα σε τέτοιες κατηγορίες, ορισμένοι υποστηρικτές της προβάλουν αυτό που ονομάζεται "αλτρουιστική" υποκατάστατη μητρότητα. Αν η παρένθετη μητέρα δεν πληρώνεται, όπως λένε, δεν υπάρχει εκμετάλλευση. Ίσως το κάνει από γενναιοδωρία, για έναν φίλο, μία κόρη ή μία αδερφή;
Η έρευνα στη Σουηδία αντικρούει αυτό το επιχείρημα. Τίποτα δεν αποδεικνύει, σύμφωνα με τα συμπεράσματά της, ότι η νομιμοποίηση της "αλτρουιστικής" υποκατάστατης μητρότητας θα έβαζε ένα φρένο στην εμπορική βιομηχανία. Στην πραγματικότητα, η διεθνής εμπειρία δείχνει το αντίθετο - οι πολίτες χωρών όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Μεγάλη Βρετανία, όπου η υποκατάστατη μητρότητα είναι γενικευμένη, ανήκουν στην πλειοψηφία των ξένων αγοραστών που λυμαίνονται την Ινδία και το Νεπάλ. Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ενδείξεις ότι οι λεγόμενες αλτρουιστικές παρένθετες μητέρες παίρνουν χρήματα κάτω από το τραπέζι, όπως συμβαίνει στη Βρετανία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν μπορεί κανείς απλώς να περιμένει από μια γυναίκα ότι θα παραιτηθεί από τα δικαιώματά της πάνω σε ένα μωρό που δεν έχει ακόμη δει ή κρατήσει στα χέρια της - αυτό από μόνο του υποδηλώνει μία υπερβολική πίεση.
'Οπως και να 'χει, η έννοια της "αλτρουιστικής" παρένθετης μητέρας - εκτός του ότι αποτελεί ένα πρόσχημα, εφόσον η κατάσταση αυτή δεν υφίσταται ουσιαστικά - έχει ένα πολύ παράξενο ιδεολογικό υπόβαθρο. Η αναπαραγωγική εκμετάλλευση δείχνει να συνοψίζεται στην πληρωμή μιας γυναίκας, η οποία όσο λιγότερο πληρώνεται, τόσο λιγότερο υποτίθεται εκμεταλλεύεται.
Στην πραγματικότητα, η "αλτρουιστική" υποκατάστατη μητρότητα οδηγεί μια γυναίκα να βιώσει ακριβώς ό, τι και μια εμπορική παρένθετη μητέρα, χωρίς όμως να πάρει τίποτα σε αντάλλαγμα. Η συγκεκριμένη πρακτική απαιτεί από αυτήν να κυοφορεί ένα παιδί εννέα μήνες, και στη συνέχεια να το αποδιώχνει. Πρέπει να αλλάξει τη συμπεριφορά της και να διακινδυνεύσει τη στειρότητα, καθώς και διάφορα προβλήματα που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη, ως και τον θάνατο κατά τον τοκετό. Εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σαν δοχείο, ακόμη κι αν της λένε ότι είναι ένας άγγελος. Το μόνο που λαμβάνει είναι το φωτοστέφανο του αλτρουισμού, κάτι πολύ λίγο σε σχέση με τις προσπάθειές της και που μπορεί να είναι ελκυστικό μόνο σε μια κοινωνία όπου οι γυναίκες αξίζουν για την έκταση των θυσιών τους παρά για τα επιτεύγματά τους.
Η Ινδία και η Ταϊλάνδη δεν θέλουν να γίνουν οι γυναίκες πολίτες τους εργοστάσια μωρών για όλο τον κόσμο. Είναι καιρός τώρα να πάρει και η Ευρώπη τις ευθύνες της. Εμείς είμαστε οι αγοραστές, και πρέπει να δείξουμε αλληλεγγύη και να σταματήσουμε τη βιομηχανία αυτή όσο ακόμη μπορούμε.
Kajsa Ekis Ekman
The Guardian, 25.02.2016
Μτφ. από το σάιτ anti-k.org. Σ.Σ.
Η Kajsa "Ekis" Ekman (γεννημένη το 1980) είναι σουηδέζα δημοσιογράφος, συγγραφέας και ακτιβίστρια. Είναι συγγραφέας πολλών έργων που αφορούν την οικονομική κρίση, τα δικαιώματα των γυναικών και τον κριτικό καπιταλισμό. Γράφει στην Dagens Nyheter, τη μεγαλύτερη σουηδική εφημερίδα, καθώς και στην αριστερή καθημερινή εφημερίδα ETC. Συνεργάζεται επίσης με τη Guardian, το TruthDig και το Feminist Current. Το βιβλίο της Κλεμμένη Άνοιξη (εκδ. Κέδρος, 2014) περιγράφει την ευρωπαϊκή κρίση από την πλευρά της Αθήνας και τον τρόπο με τον οποίο επηρέασε την ελληνική οικονομία. 'Εχει λάβει το βραβείο "Swedish-Greek of the Year 2016" για την αλληλεγγύη της προς την Ελλάδα. Το 2015 είχε συμμετάσχει στο Στόλο της Ελευθερίας για τη Γάζα.
*
Η αποκαλυπτική τηλεοπτική έρευνα του Γιώργου Κουβαρά για "το προσκήνιο αλλά και το παρασκήνιο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην Ελλάδα"
Η ευέλικτη νομοθεσία, οι ανταγωνιστικές τιμές, και η οργανωμένη προβολή και καμπάνια στο εξωτερικό, έχουν δημιουργήσει την τελευταία 10ετία τις προϋποθέσεις ώστε να θεωρείται η Ελλάδα ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς για να αποκτήσουν άτεκνα ζευγάρια ένα παιδί με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Αυτή τη στιγμή μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2019 καταγράφονται με αυξητική τάση εκατοντάδες αφίξεις ζευγαριών από ολόκληρο τον κόσμο (κυρίως από τη Γαλλία, τη Γερμανία αλλά και από χώρες που παλαιότερα δεν θα μπορούσε να σκεφτεί ίσως κανείς, όπως η Μογγολία και η Ρουμανία) με την ελπίδα να δώσουν ζωή στο όνειρο τους: Να καταφέρουν να αποκτήσουν ένα παιδί.
Πρόκειται για έναν ιδιόμορφο... ιατρικό τουρισμό, που κινείται μεταξύ των υπηρεσιών εξωσωματικής γονιμοποίησης, σε ένα από τα εξειδικευμένα κέντρα που βρίσκονται σε άνθηση σε ολόκληρη τη χώρα αλλά και σε συνδυασμό με τη δωρεά ωαρίων, καθώς σε άλλες χώρες (πχ. Γερμανία) απαγορεύεται.
Βασικός άξονας ανάπτυξης της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια δείχνει να είναι η παρένθετη μητρότητα, η οποία επιτρέπεται με προϋποθέσεις που ορίζει η νομοθεσία. Αντιθέτως υπάρχουν χώρες που είτε εξαιτίας της Καθολικής Εκκλησίας απαγορεύεται κάθε είδος εξωσωματικής γονιμοποίησης, είτε απαγορεύεται εντελώς τόσο η δωρεά ωαρίων όσο και η παρένθετη μητρότητα από τη νομοθεσία (Γαλλία-Γερμανία).
Το φαινόμενο ωστόσο της "δανεικής μήτρας", με αυξημένη τη ζήτηση, αλλά και την προσπάθεια ανεύρεσης παρένθετης μητέρας, απέκτησε παράλληλα και κάποια σοβαρά στοιχεία εμπορευματοποίησης και παρασκηνιακών συναλλαγών από οργανωμένα κυκλώματα που είδαν να αποκομίζουν μέσα από μια, χωρίς διαφάνεια, "αγορά" τεράστια κέρδη.
Σύμφωνα με δηλώσεις κορυφαίων γιατρών και νομικών στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η εξέλιξη αυτή, που ακουμπά πολλές φορές ακόμη και το χώρο του υποκόσμου, αμαυρώνει και δυσφημίζει μια σοβαρή δουλειά που γίνεται στην εξέλιξη του ιατρικού τουρισμού, όπου η Ελλάδα θα μπορούσε να διεκδικήσει την επόμενη 5ετία πάνω από πέντε δισεκατομμύρια ευρώ καθώς ο ετήσιος τζίρος παγκοσμίως άγγιξε τα 100 δισεκατομμύρια. Οι παράγοντες αυτοί, με πρωτεύοντα ρόλο στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και προώθηση του ιατρικού τουρισμού, καταγγέλλουν αυτά τα κυκλώματα στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και δηλώνουν ότι παίρνουν αποστάσεις από παράνομες μεθόδους και παρασκηνιακές υπηρεσίες που απαγορεύονται άλλωστε από τον νόμο.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ παρουσιάζει σήμερα μια αποκαλυπτική πολύμηνη τηλεοπτική έρευνα του Γιώργου Κουβαρά, που επιχειρεί να φωτίσει το προσκήνιο αλλά και το παρασκήνιο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην Ελλάδα με συνεντεύξεις όλων των πρωταγωνιστών, με μαρτυρίες, αλλά και ντοκουμέντα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ολόκληρη η έρευνα του Γιώργου Κουβαρά στη συνδρομητική σελίδα του Αθηναϊκού και Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων.
ΑΠΕ-ΜΠΕ (07.04.2019)
