«Να κάνουμε το Βερολίνο καύλα ξανά»: Mέσα στην κατάληψη του Volksbühne

«Να κάνουμε το Βερολίνο καύλα ξανά»: Mέσα στην κατάληψη του Volksbühne Facebook Twitter
1

Πάνω στις χαρακτηριστικές κολόνες της εισόδου, αυτές που αμέσως παραπέμπουν στην αισθητική του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, έχει τοποθετηθεί ένα μεγάλο μπλε πανό που γράφει «Κι όμως είναι τέχνη». Είναι σαν να εξηγεί αυτό που συμβαίνει γύρω σου: στον προαύλιο χώρο οργανώνονται μουσικές παραστάσεις, στο εσωτερικό έχει προβολές ταινιών, στους επάνω ορόφους στήνουν τέκνο πάρτι. Το κοινό καταφθάνει κρατώντας χαρτιά υγείας και τρόφιμα. Στα γραφεία της διοίκησης του θεάτρου επικρατεί απόγνωση, ενώ στον Δήμο του Βερολίνου οι διαπραγματεύσεις οδηγούνται σε απανωτά αδιέξοδα.


Μάλλον κάτι πηγαίνει στραβά τις τελευταίες μέρες στην πλατεία Ρόζα Λούξενμπουργκ του πρώην Ανατολικού Βερολίνου. Από την Παρασκευή, το περίφημο κτίριο-έδρα της σπουδαίας Φόλκσμπινε που επί δεκαετίες δεσπόζει στη γειτονιά τελεί υπό κατάληψη από μια ακτιβιστική ομάδα που αυτοαποκαλείται «From dust to glitter». Όχι, το πρόβλημά τους δεν σχετίζεται με το αποτέλεσμα των χθεσινών γερμανικών εκλογών. Τα κίνητρά τους,λένε, είναι απολύτως καλλιτεχνικά!


Η κολεκτίβα συγκροτήθηκε για να διαμαρτυρηθεί για τη λεηλασία της πολιτιστικής ζωής της πόλης από τους επενδυτές και να στείλει ηχηρό μήνυμα ενάντια στην τρέχουσα πολιτική και στην υποβάθμιση του ιστορικού θεάτρου. Αφορμή αποτέλεσε η απομάκρυνση, έπειτα από 25 χρόνια, του «ηγέτη» της Φόλκσμπινε Φρανκ Κάστορφ από το τιμόνι του οργανισμού και η αντικατάστασή του από τον Κρις Ντέρκον, πρώην διευθυντή της Tate Modern. Οι επικριτές φοβούνται ότι η θητεία του Ντέρκον δηλώνει μια ξεκάθαρη στροφή σε εμπορικές παραγωγές. Στην ουσία φοβούνται πως ένας Βέλγος (ο πρώτος μη καλλιτέχνης που θα διευθύνει το θέατρο) ο οποίος δεν έχει πάρει μυρωδιά από το αγωνιστικό τους παρελθόν θα αμαυρώσει τις ένδοξες στιγμές τους, θα θελήσει να θαμπώσει τις σαφείς πολιτικές τους αιχμές, θα γειώσει τις ιδεολογικές τους αναζητήσεις, θα απαιτήσει πιο συντηρητικές φόρμες και δομές.

Ο Ντέρκον ονειρεύεται να επενδύσει στο επιστημονικό πεδίο και στις παραγωγές με διεθνείς υπογραφές, αλλά οι Βερολινέζοι επιμένουν πως ένας άνθρωπος που έχει τόσο στενούς δεσμούς με τον βρετανικό κόσμο της τέχνης έχει έναν και μοναδικό σκοπό: να κάνει το ριζοσπαστικό τους καμάρι πιο εμπορικό!


Πειραματική και προκλητική, πολυεπίπεδη και διαρκώς ανεξερεύνητη, πρωτοπόρα στον τρόπο που μίλησε για την πολιτική και τις καπιταλιστικές πρακτικές, η Φόλκσμπινε, με ιστορία που ξεκινά από το 1914, αρνείται να εγκαταλείψει το επαναστατικό προφίλ που μόχθησε να καθιερώσει. Επιπλέον, αυτή την ευαίσθητη για τη Γερμανία περίοδο γινεται το όχημα για να ξανανοίξει στο Βερολίνο η κουβέντα για το τι θέατρο θέλουν.

Η κορύφωση των τελευταίων ημερών είναι το κερασάκι στην τούρτα, καθώς η αμφισβήτηση στο πρόσωπο του Βέλγου νέου διευθυντή Ντέρκον ξεκίνησε με το που ανακοινώθηκε ότι θα διαδεχτεί τον Κάστορφ.

6 ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΚΑΤΑΛΗΨΗ

«Να κάνουμε το Βερολίνο καύλα ξανά»: Mέσα στην κατάληψη του Volksbühne Facebook Twitter
Καταληψίες της Volksbühne, φωτογραφημένοι προχθές. Οι «From dust to glitter» θέλουν να παραμείνουν στο περίφημο κτίριο του Ανατολικού Βερολίνου για κάνα τρίμηνο και να οργανώνουν εκεί τις δωρεάν παραστάσεις τους.
«Να κάνουμε το Βερολίνο καύλα ξανά»: Mέσα στην κατάληψη του Volksbühne Facebook Twitter
Συνέλευση της επιτροπής αγώνα
«Να κάνουμε το Βερολίνο καύλα ξανά»: Mέσα στην κατάληψη του Volksbühne Facebook Twitter

«Να κάνουμε το Βερολίνο καύλα ξανά»: Mέσα στην κατάληψη του Volksbühne Facebook Twitter
Ο χώρος υπό κατάληψη


«Να κάνουμε το Βερολίνο καύλα ξανά»: Mέσα στην κατάληψη του Volksbühne Facebook Twitter
«Να κάνουμε το Βερολίνο καύλα ξανά»: Πανό στο χώρο της κατάληψης
«Να κάνουμε το Βερολίνο καύλα ξανά»: Mέσα στην κατάληψη του Volksbühne Facebook Twitter



Αλλά οι «From dust to glitter» σφυρίζουν αδιάφορα κι έχουν άλλα σχέδια, όπως να παραμείνουν στο περίφημο κτίριο του Ανατολικού Βερολίνου για κάνα τρίμηνο και να οργανώνουν εκεί τις δωρεάν παραστάσεις τους. Αυτά λένε οι μετριοπαθείς του δικτύου. Διότι υπάρχουν και οι πιο ακραίοι που σχεδιάζουν να μετατρέψουν το θέατρο σε αυτοδιαχειριζόμενη δομή και να παρουσιάζουν εκεί τις παραστάσεις τους για τα επόμενα δύο χρόνια. Μάλιστα, το βράδυ του Σαββάτου πραγματοποίησαν την πρώτη τους συνέλευση, προτρέποντας τους υποστηρικτές τους να καταφθάσουν με προμήθειες σε χαρτί υγείας, γραφική ύλη, τρόφιμα και ποτά. Η ανταπόκριση ήταν τόσο μεγάλη, που η αστυνομία αναγκάστηκε να αφήσει αρκετούς εκτός κτιρίου, καθώς οι αίθουσες δοκίμαζαν τις αντοχές τους.

Με την πλάτη στον τοίχο βρίσκεται, λοιπόν, ο πρώην διευθυντής της Tate Modern, που ό,τι κι αν κάνει δεν πείθει τους Γερμανούς για τις αγνές καλλιτεχνικές του προθέσεις. Ούτε η εξαιρετικά επιτυχημένη θητεία του στο Haus der Kunst του Μονάχου μπόρεσε να κάμψει τις αμφιβολίες ούτε και το λαμπρό πρόγραμμα που παρουσίασε μέσα Μαΐου μετρίασε τον προβληματισμό (παρόλο που τους ετοίμασε πρεμιέρα με Μπορίς Σαρμάτζ, μια αραβική «Ιφιγένεια» σε σκηνοθεσία του Σύριου ακτιβιστή σκηνοθέτη Ομάρ Αμπουσαάντα και κείμενο πειραγμένο από τον συμπατριώτη του συγγραφέα Μοχάμεντ Αλ Ατάρ, μια ιδιαίτερη περφόρμανς βασισμένη στο «Let them eat chaos» της Κέιτ Τέμπεστ, μια πρωτοποριακή περφόρμανς του Γερμανοβρετανού καλλιτέχνη Τίνο Σίγκαλ κ.ά.).


Ασφαλώς η κορύφωση των τελευταίων ημερών είναι το κερασάκι στην τούρτα, καθώς η αμφισβήτηση στο πρόσωπο του Ντέρκον ξεκίνησε με το που ανακοινώθηκε ότι θα διαδεχτεί τον Κάστορφ. Ούτε ένας ούτε δύο αλλά 200 καλλιτέχνες και τεχνικοί υπέγραψαν πέρσι μια επιστολή για να διαμαρτυρηθούν που ο Βέλγος είχε έρθει φορτσάτος να επαναξετάσει το προφίλ του θεάτρου. Με αυτήν προειδοποιούσαν για «καταστροφή της πρωτοπορίας με την οποία η Φόλκσμπινε κέρδισε διεθνή φήμη και παγκόσμια αναγνώριση».

«Να κάνουμε το Βερολίνο καύλα ξανά»: Mέσα στην κατάληψη του Volksbühne Facebook Twitter
Ο προηγούμενος διευθυντής Φρανκ Κάστορφ ανέπτυξε μια πολύ ξεχωριστή αισθητική στο θέατρο και μετέτρεψε τις παραστάσεις του σε πολυδιάστατη καλλιτεχνική εμπειρία.


Από την πρώτη στιγμή ήταν σαφές πως ο Ντέρκον προγραμμάτιζε έναν εφ' όλης της ύλης επαναπροσδιορισμό του ρόλου της Φόλκσμπινε στο πολιτιστικό τοπίο της πόλης. Αλλά πώς να αλλάξεις έναν οργανισμό που τα τελευταία 25 χρόνια, με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Φρανκ Κάστορφ, έγινε η σκηνή στην οποία κλασικό ρεπερτόριο και σύγχρονα κείμενα ξαναέγραψαν την ιστορία του ευρωπαϊκού θεάτρου;


Ο Κάστορφ ανέπτυξε μια πολύ ξεχωριστή αισθητική στο θέατρο και μετέτρεψε τις παραστάσεις του σε πολυδιάστατη καλλιτεχνική εμπειρία. Είχε αδυναμία –και ουδέποτε το έκρυψε– στις μακρές αφηγήσεις και στις αφηρημένες αποδόσεις. Πολύ συχνά χρησιμοποιούσε βίντεο, ζωντανή κινηματογράφηση (να, όπως έκανε στον «Παίκτη» του Ντοστογιέφσκι, με τον οποίο ήρθε πρόσφατα στο Φεστιβάλ Αθηνών) και άλλα τεχνολογικά μέσα και φυσικά τρελαινόταν να καταργεί τις παραδοσιακές αφηγηματικές φόρμες. Άλλωστε, όταν το 1992 η πολιτική ηγεσία του Βερολίνου ανέθεσε στον ήδη καταξιωμένο και αβανγκάρντ σκηνοθέτη την καλλιτεχνική διεύθυνση του θεάτρου, η εντολή ήταν ρητή: «Είτε θα κάνεις τη Φόλκσμπινε διάσημη μέσα στα δύο επόμενα χρόνια είτε το θέατρο θα βάλει λουκέτο».


Ο Ντέρκον από τη μεριά του ονειρεύεται να επενδύσει στο επιστημονικό πεδίο και στις παραγωγές με διεθνείς υπογραφές, αλλά οι Βερολινέζοι επιμένουν πως ένας άνθρωπος που έχει τόσο στενούς δεσμούς με τον βρετανικό κόσμο της τέχνης έχει έναν και μοναδικό σκοπό: να κάνει το ριζοσπαστικό τους καμάρι πιο εμπορικό! Οι υψηλές του γνωριμίες προκάλεσαν από την πρώτη στιγμή αλλεργία στο απαιτητικό κοινό το οποίο έχει πειστεί πως ο Βέλγος είναι απολύτως ακατάλληλος για ένα θέατρο που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη δημόσια χρηματοδότηση (το 2016 η Φόλκσμπινε έλαβε περίπου το 90% του προϋπολογισμού απευθείας από την πόλη του Βερολίνου). Τέλος πάντων, «Volksbühne» στα γερμανικά σημαίνει το «Θέατρο του λαού». Και τώρα ο λόγος είναι σε αυτούς.

Με πληροφορίες από The Guardian, New York Times

Θέατρο
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Οι γυναίκες αντιστέκονται στην Αβινιόν

Θέατρο / Οι γυναίκες αντιστέκονται στην Αβινιόν

Έρχονται από την Αφρική και την Ευρώπη, μάχονται εναντίον της καταπίεσης και της βίας, κουβαλούν στις «πλάτες» τους το ένα τρίτο του φετινού προγράμματος. Δίπλα τους, σταθερά, μεγάλοι σύγχρονοι σκηνοθέτες που ξαναδιαβάζουν κλασικά κείμενα, στη μεγαλύτερη θεατρική διοργάνωση του καλοκαιριού
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Φόλκσμπυνε και ο Ρενέ Πόλλες: ένα από τα πιο αναμενόμενα αφιερώματα του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών

Θέατρο / Η Φόλκσμπυνε και ο Ρενέ Πόλλες: ένα από τα πιο αναμενόμενα αφιερώματα του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών

Η Αθήνα θα γνωρίσει ένα «μωσαϊκό» του ιστορικού θεάτρου μέσα από τρεις σημαντικές παραστάσεις, ταινίες, εγκαταστάσεις, γερμανική μπίρα, πάρτι, συναυλίες, υπηρεσίες σιδερώματος, Βratwurst και περφόρμανς!
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Δεν είμαι ασεβής, ούτε ιδιοσυγκρασιακή ούτε αιρετική»

Θέατρο / «Δεν είμαι ασεβής, ούτε ιδιοσυγκρασιακή, ούτε αιρετική»

Μετά την Ορέστεια του Στρίντμπεργκ και τις πρόβες για το έργο του Βασίλη Βηλαρά, η Λένα Κιτσοπούλου μιλάει για προσδοκίες και αποφάσεις, για επιτυχίες και απορρίψεις, για το «σύστημα» μέσα στο οποίο δουλεύει και για όλους εκείνους τους χαρακτηρισμούς που της αποδίδουν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Με Μαρμαρινό, Κουρεντζή, Ράσσε, Mouawad και Ζυλιέτ Μπινός στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Επιδαύρου

Πολιτισμός / Μαρμαρινός, Κουρεντζής, Ράσε, Mouawad και Ζιλιέτ Μπινός στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Επιδαύρου

Καλλιτέχνες με ιστορικό ίχνος στην Επίδαυρο θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους δίπλα σε ξένους και άλλους Έλληνες δημιουργούς, ενώ στις 19 Ιουλίου θα ακούσουμε την ορχήστρα Utopia υπό τη διεύθυνση του Θ. Κουρεντζή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει τον εαυτό του;      

Θέατρο / Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει επιτυχημένα τον εαυτό του;      

«Αν θες να αναμετρηθείς με κάτι, αν θες να πας στην ουσία, πρέπει να πονέσεις» – Κριτική για την πολυσυζητημένη παράσταση «Merde!» των Βασίλη Μαγουλιώτη και Γιώργου Κουτλή στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ο Γιάννος Περλέγκας βρίσκει τη χαρά της δημιουργίας στη φλόγα για συνύπαρξη

Θέατρο / «Έχω νιώσει ακατάλληλος και παρωχημένος δεινόσαυρος μέσα στο θεατρικό τοπίο που αλλάζει»

Με αφορμή το έργο του Μπέρνχαρντ «Η δύναμη της συνήθειας», ο Γιάννος Περλέγκας μιλά με ταπεινότητα και πάθος για το θέατρο, με το οποίο συνεχίζει να παλεύει και που διαρκώς τον νικά. Αυτό, όμως, είναι που τον κρατά ζωντανό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άρης Χριστοφέλλης

Όπερα / «Ακόμα και όσοι θαυμάζουν σχεδόν ειδωλολατρικά την Κάλλας, λίγα γνωρίζουν για την τέχνη της»

Ο κόντρα τενόρος Άρης Χριστοφέλλης, επιστημονικός σύμβουλος του ντοκιμαντέρ «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας», εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η θρυλική σοπράνο παραμένει μια ανυπέρβλητη καλλιτέχνιδα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Αργυρώ Χιώτη: Ένα «αουτσάιντερ» στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου

Θέατρο / Αργυρώ Χιώτη: Ένα «αουτσάιντερ» στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου

Ποια είναι τα προσωπικά της στοιχήματα και ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού - η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει αυτή τη θέση από το 1994.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Κληρονομιά μας, ένα πανόραμα της και της ιστορίας των γκέι ανδρών

Θέατρο / «Η κληρονομιά μας»: Η ιστορία της gay κοινότητας γίνεται ένα συγκινητικό θεατρικό έργο

Ο Γιάννης Μόσχος σκηνοθετεί το έργο του Αμερικανού συγγραφέα Μάθιου Λόπεζ, ένα έργο με αφετηρία την γκέι ζωή που αφορά την αγάπη και την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων, είτε ομόφυλες είτε ετερόφυλες, τα όνειρα, τους φόβους και τα ματαιωμένα σχέδια. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια απρόβλεπτη συζήτηση για τη σεξουαλικότητα με τη Γαλήνη Χατζηπασχάλη

Θέατρο / Γαλήνη Χατζηπασχάλη: «Δεν μιλάμε για τα σεξουαλικά βοηθήματα κι ας πουλιούνται εκατομμύρια δονητές»

Πρωταγωνιστεί στο «Στο διπλανό δωμάτιο ή το έργο του δονητή», μια παράσταση που φωτίζει το πώς, ακόμη και σήμερα, δυσκολευόμαστε να μιλήσουμε ανοιχτά για το σεξ. Με αφορμή το έργο, κάναμε μια απρόβλεπτη συζήτηση με την αγαπημένη ηθοποιό για τα ταμπού, την εμμηνόπαυση και τη γυναικεία σεξουαλική χειραφέτηση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Mάνα Κουράγιο στο Εθνικό: Πόσο «κουράγιο» πια;

Θέατρο / Mάνα Κουράγιο στο Εθνικό: Πόσο «κουράγιο» πια;

Mια επιμελής εικονογράφηση του μπρεχτικού αριστουργήματος εκτυλίσσεται ενώπιόν μας, χωρίς να δονείται από καμία εσωτερική αναγκαιότητα - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση που σκηνοθετεί ο Στάθης Λιβαθινός.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Βαρόνος “Φ”»: Ένας καταχρεωμένος «ευγενής» σε μια τρελή κωμωδία εξαπάτησης

Θέατρο / Ένας καταχρεωμένος «ευγενής» σε μια τρελή κωμωδία εξαπάτησης

Πιάνοντας το νήμα από την ιδέα μιας καυστικής κωμωδίας ηθών του 1870 που μιλά για την απάτη, η ιστορία ενός ψευτοευγενούς στην παράσταση «Βαρόνος “Φ”» φτάνει στη σύγχρονη υποκρισία και στον εαυτό που θέλουμε να δείχνουμε στην κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το ΜΑΜΙ είναι ένα ποίημα για τις ζωές των γυναικών

Θέατρο / «ΜΑΜΙ»: Εικόνες από τη ζωή μιας μητέρας

Το ποιητικό σύμπαν του 26χρονου σκηνοθέτη που μας μάγεψε με το «Goodbye Linditta», εστιάζει αυτήν τη φορά στην ιστορία μιας γυναίκας μέσα από τα μάτια ενός αγοριού που δεν θέλει να τη θεοποιήσει αλλά να την παρατηρήσει.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Τομά Ζολί στην Αθήνα: Ποιος είναι ο προκλητικός, ανατρεπτικός τελετάρχης των Ολυμπιακών Αγώνων

Θέατρο / O Τομά Ζολί στην Αθήνα: Ποιος είναι ο προκλητικός, ανατρεπτικός τελετάρχης των Ολυμπιακών Αγώνων

Ο πολυσυζητημένος σκηνοθέτης της τελετής έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού, που έγινε διάσημος για τις φιλόδοξες, μεγαλειώδεις παραστάσεις του, πιστεύει απόλυτα στη μαγική δύναμη του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Αντικείμενα»: Μια παράσταση για τη υπόθεση των αδερφών Παπέν

Θέατρο / Μια παράσταση για τις εξουσιαστικές σχέσεις και ένα φρικτό έγκλημα

Στην παράσταση «Αντικείμενα», ο Γιάννης Αποσκίτης, ο Γιώργος Κατσής και ο Πάνος Παπαδόπουλος αφηγούνται με ένα δικό τους πρωτότυπο έργο μια ιστορία που κρύβεται στην υπόθεση των αδερφών Παπέν, αλλά δεν έχει ακόμα γραφτεί.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σπύρος A. Ευαγγελάτος: Μια μεγάλη διαδρομή

Πέθανε Σαν Σήμερα / Σπύρος A. Ευαγγελάτος: Μια μεγάλη διαδρομή στο ελληνικό θέατρο

Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης κυκλοφόρησε έναν τόμο 535 σελίδων, αφιερωμένο στον σπουδαίο σκηνοθέτη, φιλόλογο, συγγραφέα και ακαδημαϊκό που άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ