Η έκθεση «Ο Βαν Γκογκ στην Αμερική» εγκαινιάζεται στο Ινστιτούτο Τεχνών του Ντιτρόιτ τον επόμενο Οκτώβριο και όλοι ανυπoμονούν να δουν τα εβδομήντα δύο έργα του μεγάλου Ολλανδού ζωγράφου που θα ταξιδέψουν από όλο τον κόσμο για μια μεγάλη διεθνή έκθεση, την πρώτη μετά την άρση των περιορισμών του κορωνοϊού, που σηματοδοτεί και την έναρξη των μεγάλων εκθέσεων στην Αμερική.
Πενήντα έξι πίνακες ζωγραφικής και δεκαέξι έργα σε χαρτί θα εκτεθούν, ο μεγαλύτερος αριθμός πινάκων του καλλιτέχνη που έχουν εμφανιστεί μαζί σε έκθεση στις ΗΠΑ εδώ και περισσότερο από είκοσι χρόνια.
Η έκθεση, η οποία θα διαρκέσει από τις 2 Οκτωβρίου έως τις 22 Ιανουαρίου 2023, θα αποκαλύψει για πρώτη φορά την ιστορία της ανόδου του καλλιτέχνη και της φήμης του στις ΗΠΑ. Το Ντιτρόιτ είναι ο πλέον κατάλληλος τόπος διεξαγωγής της, καθώς το μουσείο του ήταν το πρώτο στη Βόρεια Αμερική που απέκτησε έργο του Βαν Γκογκ.
Το 1922 το Ινστιτούτο Τεχνών του Ντιτρόιτ αγόρασε την «Αυτοπροσωπογραφία με ψάθινο καπέλο» που ο Βαν Γκογκ φιλοτέχνησε το 1887, έναντι 4.200 δολαρίων. Ο πίνακας αυτός εκτίθεται τώρα στην έκθεση της γκαλερί Courtauld, «Van Gogh Self-portraits», αλλά θα επιστραφεί όταν η έκθεση στο Λονδίνο κλείσει, στις 8 Μαΐου.
Πενήντα έξι πίνακες ζωγραφικής και δεκαέξι έργα σε χαρτί, ο μεγαλύτερος αριθμός πινάκων του καλλιτέχνη που έχουν εμφανιστεί μαζί σε έκθεση στις ΗΠΑ εδώ και περισσότερο από είκοσι χρόνια.
Το Ντιτρόιτ είναι κατάλληλος τόπος έκθεσης για ακόμα έναν λόγο. Οι επόμενοι τέσσερις πίνακες Βαν Γκογκ που αγοράστηκαν από άλλα αμερικανικά μουσεία τη δεκαετία του 1930, ήταν όλοι αγορές που έγιναν στις Μεσοδυτικές Πολιτείες και όχι, όπως θα περίμενε κανείς, στην Ανατολική Ακτή.
Και οι τέσσερις πρώιμες αυτές αγορές θα εκτεθούν στο Ινστιτούτο Τεχνών του Ντιτρόιτ. Ανήκουν στο Μουσείο Τέχνης Nelson-Atkins του Kάνσας («Ελαιόδεντρα», Ιούνιος 1889), στο Μουσείο Τέχνης του Saint Louis («Σκάλα στο Οβέρ», Ιούνιος-Ιούλιος 1890) και στο Μουσείο Τέχνης του Τολέδο («Σπίτια στο Οβέρ» και «Χωράφια σιταριού με θεριστή», και τα δύο Ιούνιο 1890)
Από τα εβδομήντα δύο έργα της έκθεσης του Ντιτρόιτ τα σαράντα θα προέρχονται από αμερικανικά μουσεία, πέντε από αμερικανικές ιδιωτικές συλλογές και είκοσι επτά από το εξωτερικό. Μεταξύ των σημαντικότερων διεθνών δανείων είναι η «Καρέκλα του Βαν Γκογκ» (Ιανουάριος 1889) από την Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Ο συγκεκριμένος πίνακας, ενώ ανήκε στην οικογένεια του Βαν Γκογκ ακόμα, βγήκε το 1920 προς πώληση και συμπεριλήφθηκε στην πρώτη ατομική έκθεση του καλλιτέχνη στις ΗΠΑ, την οποία διοργάνωσε ο Νεοϋορκέζος έμπορος Newman Montross. Ένας σημαντικός πίνακας, ο οποίος επιλέχθηκε για να εικονογραφήσει το περιοδικό «Vogue» (1 Δεκεμβρίου 1920), το οποίο τον περιέγραψε ως «μια μελέτη χαρακτήρα επίπλων».
Με τιμή 11.000 δολάρια, η «Καρέκλα του Βαν Γκογκ» δεν κατάφερε να πουληθεί στη Νέα Υόρκη. Ο πίνακας επέστρεψε στη συνέχεια στην Τζο Μπόνγκερ, κουνιάδα του Βίνσεντ, η οποία τον πούλησε αργότερα στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου το 1924 στο πολύ χαμηλότερο ποσό των 700 λιρών (τότε 2.700 δολάρια).
Η «Καρέκλα του Βαν Γκογκ» έχει γίνει έκτοτε ένας από τους πιο δημοφιλείς πίνακες της Εθνικής Πινακοθήκης και ζητείται πολύ για εκθέσεις. Ο πίνακας βρίσκεται σήμερα στην έκθεση Courtauld ως συμβολική αυτοπροσωπογραφία, με την αγαπημένη πίπα του καλλιτέχνη τοποθετημένη πάνω στο κάθισμα.
Η έκθεση του Ντιτρόιτ θα ανιχνεύσει το πώς ο Βαν Γκογκ έγινε ένας από τους αγαπημένους καλλιτέχνες της Αμερικής. Η «επανάσταση» ξεκίνησε το 1913, όταν περίπου είκοσι έργα παρουσιάστηκαν στη Διεθνή Έκθεση Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, γνωστή ως «Armory Show». Αλλά μόλις το 1935-37 ο Βαν Γκογκ έγινε αντικείμενο ατομικής έκθεσης στις ΗΠΑ, αρχικά στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, για να περιοδεύσει στη συνέχεια σε εννέα άλλες πόλεις.
Αυτό συνέπεσε με τη δημοσίευση του εξαιρετικά επιτυχημένου μυθιστορήματος του Ίρβινγκ Στόουν «Lust for life», το οποίο πρωτοεκδόθηκε το 1934, ανατυπώθηκε πολλές φορές και το 1956 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο. Την ταινία σκηνοθέτησε ο Βινσέντε Μινέλι και πρωταγωνιστούν ο Κερκ Ντάγκλας ως Βαν Γκογκ, ο Τζέιμς Ντόναλντ ως ο αδελφός του Τεό και οι Πάμελα Μπράουν, Έβερετ Σλόουν καθώς και ο Άντονι Κουίν, ο οποίος κέρδισε Όσκαρ για την ερμηνεία του στον ρόλο του φίλου του Βαν Γκογκ, Πολ Γκογκέν.
Η επιμελήτρια της έκθεσης στο Ντιτρόιτ, Τζιλ Σο, και οι συνεργάτες της άνοιξαν νέους δρόμους με τη μελέτη τους για τον Βαν Γκογκ στις ΗΠΑ. Ανάμεσα στις ανακαλύψεις της είναι και το ότι η πρώτη απόπειρα απόκτησης έργου του από αμερικανικό μουσείο ίσως ήταν λίγο νωρίτερα από την «Αυτοπροσωπογραφία με ψάθινο καπέλο». Το 1921 προσφέρθηκε στο Μουσείο του Ντιτρόιτ μια ατμοσφαιρική υδατογραφία, το «Τοπίο με καροτσάκι» (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1883), την οποία ο Βαν Γκογκ είχε ζωγραφίσει στο Ντρέντε, μια απομακρυσμένη περιοχή στα βόρεια της Ολλανδίας.
Το Ντιτρόιτ δεν προχώρησε ποτέ στην αγορά του έργου. Παρέμεινε σε ιδιωτικές συλλογές και κληροδοτήθηκε στο Μουσείο Τέχνης του Κλίβελαντ το 1958. Θα παρουσιαστεί ως δάνειο στη σημερινή του έκθεση.
Αρχικά ήταν προγραμματισμένη να εγκαινιαστεί τον Ιούνιο του 2020, αλλά αναβλήθηκε λόγω του κορωνοϊού. Όταν ανακοινώθηκε η αναβολή μέχρι τον Οκτώβριο του 2022, φάνηκε αδικαιολόγητα μεγάλο το διάστημα, αφού η πανδημία δεν αναμενόταν να διαρκέσει τόσο πολύ, τώρα όμως αποδεικνύεται ότι ήταν μια συνετή απόφαση. Η έκθεση «Βαν Γκογκ στην Αμερική» αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης επιστημονικής προσπάθειας να ανιχνευθεί η άνοδος της φήμης του καλλιτέχνη σε διαφορετικές χώρες. Ακολουθεί τις πρόσφατες εκθέσεις «Van Gogh & Japan» (μουσεία στο Σαπόρο, στο Τόκιο και στο Κιότο, 2017-18, και Μουσείο Van Gogh, Άμστερνταμ, 2018), «Van Gogh and Britain» (Tate Britain, Λονδίνο, 2019), και «Making Van Gogh: A german love story» (Städel Museum, Φρανκφούρτη, 2019).
Vincent van Gogh,«L'Arlésienne: Η Madame Ginoux με βιβλία»,Νοέμβριος 1888Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη
Vincent van Gogh, «Πορτρέτο του ταχυδρόμου Roulin», 1888. Detroit Institute of Arts
Vincent van Gogh, «Madam Augustine Roulin rocking a cradle», 1889, Vincent van Gogh. Museum of Fine Arts, Boston, Bequest of John T. Spaulding
