Ο Han Chong Yop (στα ελληνικά προφέρεται Χαν Τσουγκ Γιαπ) είναι ένας Κορεάτης ζωγράφος που εδώ και σαράντα χρόνια να ζει μόνιμα στην Αθήνα μαζί με την οικογένειά του. Στην Ελλάδα πρωτοήρθε όταν ήταν τριάντα ετών.
Όταν τον συναντάμε στο υπόγειο στούντιο του στον Βύρωνα, μας υποδέχεται εγκάρδια μαζί με τη γυναίκα του και μας προσφέρουν κορεάτικο στιγμιαίο καφέ, όπως βλέπεις να πίνουν συχνά στις σειρές ‒ αν και μας λέει ότι προτιμά τον φραπέ. Συχνά κάνει αστεία με αφορμή τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.
Το ατελιέ του είναι γεμάτο μικρούς και μεγάλους καμβάδες που διαφέρουν σε τεχνοτροπία. Σε κάθε γωνιά θα δεις και κάτι διαφορετικό, σαν να μην το έχει ζωγραφίσει ο ίδιος καλλιτέχνης.
«Οι πίνακές μου διαφέρουν από μέρα σε μέρα», αναφέρει σε σπαστά ελληνικά. «Ανάλογα με το πώς νιώθω κάθε πρωί, η δουλειά μου μπορεί να απεικονίζει άλλοτε τις προκλήσεις και την κριτική της σύγχρονης κοινωνίας, που πληθαίνουν εξαιτίας της τοξικότητας του διαδικτύου, άλλοτε τα ιδανικά και τις αξίες που αντιπροσωπεύουν αυτήν την κοινωνία. Οφείλω να ομολογήσω ότι λόγω των διχασμών που προκαλεί η μοντέρνα κουλτούρα κάποιες φορές χάνω τον προσανατολισμό μου κι αυτό επιδιώκω να θεραπεύσω με τον καμβά και τα χρώματα».
Όταν πρωτοείδα την Ακρόπολη, ένιωσα σαν να φεύγω νοερά από την πόλη της Αθήνας και να ταξιδεύω στην αρχή της ανθρωπότητας και του πολιτισμού. Ένιωθα ότι η Ακρόπολη δεν είναι καμάρι και κληρονομιά μόνο της Ελλάδας αλλά όλου του κόσμου. Εσείς οι απόγονοί της, λοιπόν, καλό θα ήταν να το λαμβάνετε υπ’ όψιν και να τη συντηρείτε όπως της αρμόζει.
Έχει βραβευτεί στη Νότια Κορέα για τη δουλειά του, έχει διακριθεί και εκθέσει στην Ιταλία, στην Ισπανία και στη Γερμανία, ενώ πρόσφατα ένα έργο του με θέμα τον πόλεμο βραβεύτηκε σε μια αντιπολεμική έκθεση στον Καναδά – αρκετά επίκαιρο, αν αναλογιστεί κανείς την πρόσφατη εισβολή στην Ουκρανία, κάτι που σχολιάζει και ο ίδιος. Ένα από τα κύρια θέματά του είναι οι γειτονιές που θυμόταν από παιδί στην Κορέα, τις οποίες αποδίδει στον καμβά με λαμπερά ανοιξιάτικα χρώματα που βρίσκονται σε αρμονία μεταξύ τους.
— Πότε και πώς ξεκινήσατε να ζωγραφίζετε;
Όταν ήμουν μαθητής της Α’ Γυμνασίου, παρουσίασα στο μάθημα των εικαστικών τη ζωγραφιά μου, που ήταν η καλύτερη στην τάξη. Ο καθηγητής μου μού είπε πως είχα ταλέντο και την επόμενη κιόλας μέρα γράφτηκα στο τμήμα Καλών Τεχνών, όπου άρχισα να κάνω εντατικά μαθήματα ζωγραφικής. Από τότε έχουν περάσει περίπου εξήντα δημιουργικά χρόνια. Οπότε δεν μιλάμε μόνο για ταλέντο αλλά και για μακρόχρονη εμπειρία.
— Θέλατε από παιδί να γίνετε ζωγράφος;
Για να είμαι ειλικρινής, τις μέρες που πεινούσαμε ο νους μου πήγαινε πρώτα στο ψωμί και έπειτα στη ζωγραφική. Όσο απαραίτητο και να ήταν το ψωμί όμως, χρειαζόμουν έναν σπουδαιότερο σκοπό στη ζωή. Όσο συλλογιζόμουν ποιος τρόπος θα μου πρόσφερε σίγουρα τα προς το ζην, σκέφτηκα ότι θα ήταν προτιμότερο να αφήσω τα πινέλα μου και κύριο μέλημά μου έγινε το να μαζέψω χρήματα γρήγορα και εύκολα. Κάτι που με απασχολεί μέχρι και σήμερα είναι ότι ένιωθα περισσότερο ερασιτέχνης παρά επαγγελματίας, καθώς υπήρχαν διαστήματα που άφηνα τη ζωγραφική, έψαχνα όμως μια δικαιολογία για να καταπιαστώ και πάλι με αυτήν. Αν και ήταν ανάγκη και όχι επιλογή μου, μετανιώνω που στο παρελθόν προτίμησα να είμαι χορτάτος, και νομίζω πως αυτό είναι πρόβλημα και για τους σημερινούς καλλιτέχνες. Επίσης, υπάρχει η αντίληψη ότι η τέχνη δεν έχει κάποια ιδιαίτερη αξία όταν βρίσκεται σε αφθονία.
— Ποιος άνθρωπος ή καλλιτέχνης επηρέασε τη δουλειά σας και γιατί;
Δεν είμαι σίγουρος για Κορεάτες καλλιτέχνες, αλλά απ’ όταν πρωτοξεκίνησα τη ζωγραφική μέχρι και τώρα με έχει απασχολήσει ο Βίνσεντ βαν Γκογκ, ένας άνθρωπος που υπέφερε από ιλαρά και στα έργα του εξέφραζε την καταπίεση των έντονων συναισθημάτων. Αίσθηση προκαλούν και τα έργα του Ρουό, που άλλοτε οι πίνακές του τελειώνουν σε ένα μαύρο ξέσπασμα και άλλοτε απεικονίζει το ίδιο το χάος που διασχίζει μαύρο ένα λευκό φόντο.
— Πότε ήρθατε στην Ελλάδα και τι ήταν αυτό που σας έφερε εδώ; Πόσο καιρό ζείτε εδώ και γιατί αποφασίσατε να μείνετε;
Με τη σύζυγό μου ήρθαμε χρόνια στην Ελλάδα πριν από περίπου σαράντα. Ήμασταν μάλλον το πρώτο ζευγάρι που έλαβε την ελληνική υπηκοότητα. Ίσως η νίκη του χρυσού της Κορέας στη Νάπολη της Ιταλίας το 2000 να μας βοήθησε να αναγνωριστούμε διεθνώς. Σε σχέση με την Ιταλία όμως, η Ελλάδα, όπως την έβλεπα τότε, είχε ανθρωπιά και χαρακτήρα, κι αυτό μάς έδωσε το κίνητρο να μείνουμε εδώ. Η Κορέα τον καιρό που εμείς φύγαμε είχε σκληρή δικτατορία που φυσικά περιόριζε και την ελευθερία της έκφρασης. Σκέφτηκα τότε ότι η Ελλάδα, με την ομορφιά των ανθρώπων της και τη φυσικότητά της, θα ήταν ιδανικός προορισμός για μένα και ότι η εκτίμηση που έκανα στο παρελθόν για τη χώρα ήταν σωστή.
— Σας είναι εύκολο να κρατάτε τις παραδόσεις της κουλτούρας σας;
Και στην Ελλάδα και στην Κορέα ο θεσμός της οικογένειας λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο σχεδόν, οπότε δεν συναντήσαμε ιδιαίτερη δυσκολία. Συγκεκριμένα, μιλάμε για μάλλον πατριαρχικές κοινωνίες, στις οποίες διατηρείται έντονα η αρχή της εκτεταμένης οικογένειας. Προσωπικά, νιώθω καλύτερα με αυτόν τον συντηρητισμό παρά με την προοδευτικότητα.
— Πώς είναι η ζωή ενός Κορεάτη καλλιτέχνη στην Ελλάδα;
Πριν από μισό αιώνα, όταν πρωτοξεκίνησα να μένω εδώ, το βιοτικό επίπεδο της Κορέας ήταν όμοιο με των Φιλιππίνων, ενώ η Ελλάδα είχε το επίπεδο καταναλωτισμού ανεπτυγμένων χωρών. Παρά την ασταθή θέση της, η Κορέα είχε τη συμπαράσταση της Ελλάδας όσο ανάρρωνε από τον πόλεμο της Κορέας. Ευτυχώς, πλέον έχει ορθοποδήσει και μάλιστα έχει αναδειχθεί σε προηγμένο ηγέτη στην κατασκευή πλοίων και στη διεθνή ανάπτυξη των εταιρειών της, όπως η Samsung και η Hyundai. Από την άλλη, είναι κρίμα που τον τελευταίο αιώνα η κατάσταση στην Ελλάδα δείχνει να επιδεινώνεται όλο και περισσότερο σε σχέση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες.
Facebook Twitter 
Facebook Twitter
— Πώς είναι η ζωή εδώ σε σύγκριση με την Κορέα;
Όταν πρωτοξεκίνησα να ζω εδώ, η Ελλάδα ήταν ασύλληπτα πιο μπροστά, αν και τα τελευταία δέκα χρόνια η οικονομία της έχει ταλαιπωρηθεί, συνεπώς το βιοτικό επίπεδο υστερεί σε σύγκριση με της Κορέας. Από την άλλη, η κορεάτικη κοινωνία εστιάζει όλο και περισσότερο στην οικονομία της, με αποτέλεσμα κάπου να χάνεται ο άνθρωπος και να δημιουργείται μια αίσθηση κατάρρευσης. Αυτό ίσως μας δείχνει ότι η νέα γενιά στην Κορέα δεν έχει απλώς δυτικοποιηθεί δραστικά αλλά έχει δεχτεί μεγάλες επιρροές από τις ΗΠΑ.
— Είχατε δυσκολίες κατά τη διαμονή σας εδώ;
Ναι. Οι Έλληνες θυμούνται τη δόξα των προγόνων τους και του παρελθόντος τους μόνο όσον αφορά τον τουρισμό, αντί να ασχολούνται με το πώς θα ορθοποδήσει η οικονομία τους. Γνωρίζουν τη αρχαία φιλοσοφία, αλλά δεν υπάρχει σύγχρονη. Επίσης, η «αμερικανοποίηση» της ελληνικής νεολαίας είναι κάτι που με απογοητεύει βαθιά.
— Πώς σας έχουν φερθεί οι άνθρωποι εδώ; Τους ενδιαφέρει η κορεάτικη κουλτούρα; Τι πιστεύετε για την έξαρση που γνωρίζουν τελευταία οι κορεάτικες τέχνες;
Πρόσφατα η Κορέα άρχισε να γίνεται υπόδειγμα ανερχόμενης χώρας. Οι νέοι ιδιαίτερα δείχνουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τη μοντέρνα κουλτούρα της. Και εφόσον η Πρεσβεία της Κορέας εδώ ανταποκρίνεται στις επιθυμίες των νέων με ανάλογες δραστηριότητες, προβλέπω ότι η σχέση μεταξύ των δύο χωρών θα ανθήσει στο μέλλον. Και βέβαια, για να θυμηθούμε και τη θυσία των νεαρών Ελλήνων στρατιωτών την περίοδο του πολέμου, μέχρι και σήμερα η Κορέα τιμά τη δημοκρατία της Ελλάδας και παραμένει παντοτινά ευγνώμων.
— Ποιο είναι το αγαπημένο σας μέρος για βόλτα στην Αθήνα;
Όταν κάποτε χάθηκα στην Αθήνα, ρώτησα ποια μέρη άξιζε να πάω να δω. Επειδή όμως πρόκειται για μια μεγάλη πόλη που, όπως πολλές άλλες στον κόσμο, εκμοντερνίζεται, θα ήθελα να απαντήσω για τα αγαπημένα μου σημεία σε όλη την Ελλάδα. Όταν κάποιος ταξιδεύει στην επαρχία και στα νησιά, η ομορφιά που αντικρίζει είναι συγκλονιστική. Στα μάτια μου όλα αυτά τα κρυμμένα τοπία είναι η σάρκα και τα οστά της Ελλάδας.
— Τι δεν σας αρέσει στην Αθήνα; Τι θα αλλάζατε;
Νιώθω ότι σε τεχνολογικό επίπεδο η Ελλάδα έχει μείνει κάπως πίσω. Τώρα που μπαίνουμε η ψηφιακή εποχή, ίσως είναι μια καλή ευκαιρία για ανάπτυξη και για αλλαγή. Θα ήταν πολύ ευχάριστο αν αυξάνονταν οι εγκαταστάσεις με όργανα γυμναστικής σε διάφορες περιοχές.
— Ποια είναι η πρώτη σας ανάμνηση από την Αθήνα; Ήταν καλύτερα τότε ή τώρα;
Όταν πρωτοείδα την Ακρόπολη, ένιωσα σαν να φεύγω νοερά από την πόλη της Αθήνας και να ταξιδεύω στην αρχή της ανθρωπότητας και του πολιτισμού. Ένιωθα ότι η Ακρόπολη δεν είναι καμάρι και κληρονομιά μόνο της Ελλάδας αλλά όλου του κόσμου. Εσείς οι απόγονοί της, λοιπόν, καλό θα ήταν να το λαμβάνετε υπ’ όψιν και να τη συντηρείτε όπως της αρμόζει. Νομίζω πως είναι κρίμα που οι Έλληνες εμμένουν σε πεπαλαιωμένες αρχές και δεν διευρύνουν τους ορίζοντές τους, αντ’ αυτού στενεύουν τα περιθώρια ανάπτυξής τους. Θέλω να πω ότι δεν θα έπρεπε να φοβάστε την αλλαγή. Δεν γίνεται να συνεχίζετε να προσπαθείτε να φτιάξετε μια νέα Ακρόπολη πάνω σε βράχους που θυμίζουν χωματερή. Είναι εντυπωσιακό το ότι, αν και αποτελεί τη γενέτειρα της Δημοκρατίας, η Ελλάδα είναι μια χώρα με συντηρητική διακυβέρνηση και θεσμούς. Αυτό μάλλον αποτελεί ταυτόχρονα πλεονέκτημα και μειονέκτημα της Ελλάδας.
— Έχετε Έλληνες φίλους;
Φιλία υπάρχει όπου δεν υπάρχει ιδιοτέλεια. Ένιωσα περίεργα που οι πρώτοι Έλληνες που συνάντησα ήταν ανεπιτήδευτα ευγενικοί και όσο περισσότερο γνωριζόμασταν, τόσο αυξανόταν το ενδιαφέρον που μου προκαλούσαν. Δεν είχα συναντήσει κάτι αντίστοιχο στην Κορέα. Φυσικά, δεν είναι πάντα έτσι.
— Τι σας λείπει περισσότερο από την Κορέα;
Θα έλεγα ότι μου λείπει περισσότερο η κουλτούρα παρά η οικονομική σταθερότητα. Όπως η Ελλάδα έχει ένα κλίμα που σε εμπνέει, έτσι και η Κορέα έχει μια αντίστοιχη παραδοσιακή κουλτούρα που αποτελεί πηγή έμπνευσης. Αυτό ακριβώς το συναίσθημα μου λείπει. Γενικότερα θεωρώ ότι είναι κρίμα που η κουλτούρα κάθε χώρας, αντί να προστατεύεται, γίνεται έρμαιο της εμπορικής ανάπτυξης.
— Πιστεύετε στην τύχη;
Όχι. Καλή τύχη είναι ο καρπός της προσπάθειας και η Βίβλος λέει ότι η τύχη ευνοεί όσους βοηθούν τον εαυτό τους. Πιστεύω ότι ακόμα και αν η ανταμοιβή για την προσπάθειά μας δεν έρθει όσο ζούμε, θα δώσει κίνητρο στους απογόνους μας και στην κοινωνία συνολικά.
— Μπορεί η τέχνη να αλλάξει κάποιον προς το καλύτερο;
Και βέβαια. Με την τέχνη άρχισα να κατανοώ τον ταπεινό λόγο της ύπαρξής μου.
— Τι σας έχει διδάξει η ζωή;
Ο βουδισμός αφορά το μυστήριο του τίποτα, ενώ ο χριστιανισμός πρεσβεύει την αγάπη για τον συνάνθρωπο και μια ζωή αιώνια. Προσπαθώ να βρεθώ στη μέση και να καταλάβω αν η γνώση είναι δύναμη ή η άγνοια ευλογία. Ίσως το να μη σκέφτομαι τίποτα να μου δώσει την ελευθερία να ζωγραφίζω, αν δεν γνωρίζω τίποτα, θα είμαι ελεύθερος να δημιουργήσω τα πάντα. Πάντως, το μόνο σίγουρο είναι ότι πρέπει να δίνουμε νόημα στη ζωή μας και να μας απασχολεί, διότι είναι προσωρινή.
— Θα θέλατε κάποια στιγμή να επιστρέψετε στην Κορέα;
Όταν ήμουν νεαρός και ήρθα για πρώτη φορά στην Αθήνα, αντίκρισα το φως του ήλιου και βίωσα κάτι που αποκαλείται «εξωσωματική εμπειρία». Ένιωθα πως έψαχνα να βρω το ουράνιο τόξο μέσα στη λιακάδα για πάνω από μισό αιώνα, αλλά ίσως τελικά να μην έκανα αυτό. Καθώς πλέον είμαι Κορεάτης με μυαλό που μοιάζει όλο και περισσότερο με του Έλληνα, δεν μπορώ να απαντήσω ‒ ακόμα ψάχνω ένα ανύπαρκτο ουράνιο τόξο που δεν θα καταφέρω να πιάσω. Προς το παρόν, μπορώ να απαντήσω ότι η τελική μου κατοικία θα είναι η Ελλάδα.
