Όσοι κυκλοφορείτε στην Αθήνα και έχετε τα μάτια σας ανοιχτά δεν γίνεται να μην έχετε παρατηρήσει τα street art έργα της Nique στους τοίχους της πόλης. Συνήθως πρωταγωνιστούν χαρακτήρες από γιαπωνέζικες σειρές anime και αμερικανικά κινούμενα σχέδια, με λίγο πιο «εύθυμη» και high διάθεση. Πώς να το πούμε; Ίσως έχουν πιει και ένα τσιγάρο παραπάνω οι οικογένειες των Simpsons, του Family Guy, η Αλίκη και οι Επτά Νάνοι της Disney. Έχουν τις δικές τους αδυναμίες εκτός γυαλιού.
Αυτοδίδακτη, γεννημένη στο Μπράντφορντ της Αγγλίας το 1989 και μεγαλωμένη στο Αγρίνιο, όπου ξεκίνησε να ασχολείται από νωρίς με το graffiti και τη street art, η Nique (κατά κόσμον Νικόλ) από το 2007 δραστηριοποιείται και μένει στην Αθήνα. Ασχολείται επαγγελματικά με τη γραφιστική, πολλά εξώφυλλα χιπ-χοπ άλμπουμ, και όχι μόνο, έχουν το δικό της καλλιτεχνικό αποτύπωμα, ενίοτε και με το tattooing, ενώ «τρέχει» και το δικό της limited edition street brand με το όνομα Stay High, πάντα σε ένα «high πνεύμα».
Το ραντεβού για να τη συναντήσουμε δόθηκε σε ένα συγκρότημα λυκείων στον Βύρωνα, λίγο πιο κάτω από το Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη». Η Nique ερχόταν από την Κυψέλη, εγώ περπάτησα από τον Ευαγγελισμό μέχρι τον Βύρωνα με τα πόδια ‒ ούτε ταξί, ούτε αυτοκίνητο ή λεωφορείο. Παίρνει κάμποση ώρα, αλλά μόνο έτσι ανακαλύπτεις νέα πράγματα και βλέπεις την πόλη αλλιώς. Εκεί έστεκε ακόμα, ευτυχώς χωρίς κάποιο αυτοκίνητο να έχει παρκάρει μπροστά για να μας χαλάσει τη φωτογράφιση, η τοιχογραφία με τη φιγούρα της villain Himiko Toga από το manga/anime «My Hero Academia». Πάλι με ένα δικό της twist.
Παλιότερα, προσωπικά δεν με ενδιέφερε τόσο να περάσω κάποιο μήνυμα μέσα από τα έργα που έκανα στους τοίχους, περισσότερο το έβλεπα σαν να «χρωματίζεις» τη μέρα κάποιου περαστικού θεατή. Ωστόσο, μεγαλώνοντας και ζώντας σε μια κοινωνία με τόσα ζητήματα, πλέον και το δημιουργικό κομμάτι επηρεάζεται από κοινωνικά γεγονότα και την καθημερινότητα μέσα στη πόλη.
— Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σου με το graffiti και τη street art; Πώς θυμάσαι το πρώτο σου κομμάτι;
Το graffiti προέκυψε κυρίως μέσα από τη μουσική που άκουγα και τότε, το ραπ. Παλαιότερα υπήρχε μια πιο έντονη κουλτούρα και ιστορία πίσω από αυτό καθώς και για τα τέσσερα στοιχεία του χιπ-χοπ γενικότερα. Έτσι αποφάσισα ότι ήθελα να είμαι μέρος αυτής της κουλτούρας. Παράλληλα, επηρεάστηκα από διάφορα graffiti κομμάτια που υπήρχαν στην πόλη μου από παλιότερους writers, καθώς και από εξώφυλλα δίσκων αλλά και από graffiti περιοδικά της εποχής, τα οποία όμως έβρισκες με μεγάλη δυσκολία. Έτσι ξεκίνησα κι εγώ τις πρώτες μου απόπειρες σιγά σιγά με tags, stencils και αργότερα με styles. Θυμάμαι χαρακτηριστικά την πρώτη φορά που πήγα να αγοράσω σπρέι, δεν γνώριζα πώς χρησιμοποιείται ακριβώς, τις διαφορές του από άλλα σπρέι ή ακόμα και την τιμή του.
Η πρώτη, ίσως πιο σοβαρή απόπειρα, από την οποία μπορεί να έχω και κάποια φωτογραφία ακόμα, ήταν στο Αγρίνιο, με έναν φίλο, όταν κάναμε τα πρώτα μας βήματα. Σε εκείνη τη φάση μάς φαινόταν «βουνό», είχε πάρει μάλιστα πολλές ώρες, γιατί δεν ξέραμε ούτε με ποια σειρά έπρεπε να γίνουν τα βήματα για τη δημιουργία του.
— Πώς θα περιέγραφες το στυλ σου; Βλέπουμε έντονα στοιχεία από anime και αμερικανικά κινούμενα σχέδια, πολύ Simpsons…
Όσον αφορά το στυλ μου, περιστρέφεται γύρω από τον κόσμο των καρτούν. Θα το περιέγραφα ως απλό, κυριαρχούν καθαρές γραμμές και φόρμες, έντονα χρώματα και αντιθέσεις. Μπορώ να πω ότι έχει περάσει από διάφορα στάδια, αρχικά με styles (γράμματα), αργότερα με πειραματισμούς με characters (χαρακτήρες), για να καταλήξει πιο πρόσφατα στους Simpsons. Άλλες επιρροές που ενσωματώνονται στο στυλ μου είναι κυρίως από τα ’90s, video games, κινούμενα σχέδια, παραμύθια, ακόμα και από συσκευασίες δημητριακών κ.ά.
Προσπαθώ, ωστόσο, να τους δώσω μια πιο urban αισθητική και να μεταφέρω χαρακτηριστικά και στοιχεία του σήμερα. Παρ’ όλα αυτά, πολλές φορές φροντίζω να επικρατεί το graffiti στοιχείο κυρίως, δεν θέλω να λείπει από τα έργα μου. Πλέον έχω αρχίσει να ασχολούμαι με την απεικόνιση κι άλλων ειδών characters. Θεωρώ πως αυτό που μένει σταθερό όλα αυτά τα χρόνια είναι το ύφος και τα έντονα χρώματα που χρησιμοποιώ.
— Ποια είναι τα αγαπημένα σου κινούμενα σχέδια και χαρακτήρες;
Είναι πολλά τα αγαπημένα μου καρτούν, πάρα πολλά βασικά. Υπάρχουν και ορισμένα που δεν βλέπω τόσο, αλλά μου αρέσουν από αισθητικής πλευράς.
Ενδεικτικά, θα ξεχωρίσω μερικά, μια και αποτελούν μέρος των επιρροών της δουλειάς μου, τα Family Guy, Rick and Morty, Bob’s Burgers, καθώς και παλιότερα, Sailor Moon, Pokemon, η Χιονάτη, Disney. Γενικότερα, καρτούν τα οποία παρακολουθούσα ως παιδί ξυπνούν ωραίες αναμνήσεις και προσδίδουν μια αίσθηση νοσταλγίας.
Το πιο πρόσφατο, που χρησιμοποίησα πολύ, είναι οι Simpsons, που το παρακολουθώ γενικότερα ως σειρά. Αποτελεί ένα επιτηδευμένο σχεδιαστικό αποτέλεσμα που σαρκάζει την επικαιρότητα και απεικονίζει, αν θέλεις, μια όχι και τόσο ευχάριστη εκδοχή της αμερικανικής οικογένειας, η οποία ερχόταν σε αντίθεση με το τι προβαλλόταν τότε στη δημόσια τηλεόραση. Το ξεχωρίζω ακόμα για τα έντονα χρώματα των χαρακτήρων του και για κάποιες σχεδιαστικές επιλογές.
— Μένοντας στα καρτούν, πολλές φορές βάζεις αγαπημένους χαρακτήρες σε στιγμές που δεν τους έχουμε ξαναδεί. Ένας Bart Simpson «λιώμα», οι ήρωες από το Space Jam, τα ίδια και η Χιονάτη. Πώς προέκυψαν; Τι σχόλια παίρνεις;
Κατά τη μετάβασή μου από τα styles σε χαρακτήρες κάπου στο 2014, ουσιαστικά ξεκίνησα με πειράματα πάνω σε καρτούν που μου άρεσαν και ήταν ήδη αναγνωρίσιμα. Πολλές φορές βάζω έναν χαρακτήρα κόντρα σε έναν ρόλο. Κάπως έτσι προέκυψαν και αυτά τα έργα. Μετά τα πρώτα σχέδια που έκανα έλαβα αρκετά θετικά σχόλια και αποφάσισα να το προχωρήσω. Αφού μου άρεσε η θεματολογία και η διαδικασία δημιουργίας του, ξεκίνησα να κάνω μια σειρά από σχέδια με το όνομα Stay High. Θεώρησα σε εκείνη τη φάση ότι ήταν ένα πρωτότυπο και ενδιαφέρον πρότζεκτ, με ευελιξία, ενώ ταυτόχρονα υπήρχε καλή ανταπόκριση από τρίτους.
Ουσιαστικά προσάρμοσα τα καρτούν σε μια πιο «ενήλικη» μορφή τους. Πρόσθεσα κάποιες δόσεις του φανταστικού αλλά και του αστείου σε κάποιες φάσεις της ζωής τους, δίνοντάς τους πολλές φορές χαρακτηριστικά της εικόνας και της προσωπικότητας καλλιτεχνών, μουσικών ή και ανθρώπων που μπορεί να βλέπω γύρω μου ή στην επικαιρότητα. Θεωρώ σίγουρα πως μια δόση υπερβολής ήταν απαραίτητη.
— Είναι η Αθήνα μια πόλη φιλική προς το graffiti»; Έχεις αντιμετωπίσει κάποιες δύσκολες καταστάσεις στον δρόμο, βάφοντας;
Θα πω πως ναι, η Αθήνα είναι μια πόλη πολύ φιλική προς το graffiti, ειδικά σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, γι’ αυτό, μάλιστα, βλέπουμε και πολλούς ξένους writers να την επισκέπτονται κάθε χρόνο. Από κάποιους θεωρείται, μάλιστα, και η νέα πρωτεύουσα του graffiti. Πλέον, θεωρώ πως το ότι γίνονται τόσο πολλά murals στο κέντρο της Αθηνάς και σε όλη την Αττική κάνει το graffiti και τη street art όλο και πιο αποδεκτά και προσιτά στους κατοίκους της πόλης. Όσον αφορά τις δύσκολες καταστάσεις, σίγουρα έχουν τύχει πολλά κατά το βάψιμο, αλλά ποτέ κάτι ακραίο, ευτυχώς. Πρέπει πάντα να έχεις τον νου σου λίγο παραπάνω ιδιαίτερα σε πιο απομακρυσμένα σημεία, σε εγκαταλελειμμένα κτίρια ή σε πιο « δύσκολες» περιοχές, καθώς και να είσαι προετοιμασμένος για παν ενδεχόμενο.
— Τι άλλο σε εμπνέει και για ποια πράγματα θέλεις να μιλάς μέσα από τα έργα σου; Είσαστε και μια γενιά που βγήκε(;) από την κρίση, μετά ακολούθησε η πανδημία…
Η αλήθεια είναι ότι η γενιά μου, στην ενήλικη ζωή της τουλάχιστον, πάνω που πήγε να ξεπεράσει την έντονη οικονομική κρίση, υποδέχτηκε τον Covid-19, ο οποίος έκανε τα πράγματα πολύ πιο δύσκολα. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού και όλων των απαγορεύσεων μας δόθηκε μια ευκαιρία, επειδή είχαμε πολύ ελεύθερο χρόνο, να δουλέψει ο καθένας πράγματα που παλιότερα δεν μπορούσε ή να εξελίξει όσα ήδη έκανε. Η τέχνη σε όλες τις μορφές της σίγουρα βοήθησε στο να περάσουν αυτά τα δύο χρόνια λίγο πιο όμορφα.
Η έντονη παρουσία του graffiti στις πόλεις μας, ως επί το πλείστον, είναι μια εικαστική παρέμβαση με σκοπό να δώσει χρώμα και να ζωντανέψει μια γειτονιά. Μάλιστα, βλέπουμε ότι πολλά graffiti περνάνε κοινωνικά μηνύματα κι έτσι ο θεατής μπορεί να μάθει κάτι μέσα από αυτό ή και να προβληματιστεί ακόμα.
Παλιότερα, προσωπικά δεν με ενδιέφερε τόσο να περάσω κάποιο μήνυμα μέσα από τα έργα που έκανα στους τοίχους, περισσότερο το έβλεπα σαν να «χρωματίζεις» τη μέρα κάποιου περαστικού θεατή. Ωστόσο, μεγαλώνοντας και ζώντας σε μια κοινωνία με τόσα ζητήματα, πλέον και το δημιουργικό κομμάτι επηρεάζεται από κοινωνικά γεγονότα και την καθημερινότητα μέσα στη πόλη. Σήμερα υπάρχουν φορές που θα επιδιώξω να περάσω κάποιο μήνυμα, να θίξω ένα ζήτημα ή να περάσω μια πληροφορία μέσα από τα σχέδιά μου.
— Η ενασχόληση με τη γραφιστική σε βοήθησε και στα street έργα σου; Αντανακλάται το γραφιστικό σου κομμάτι και στον τοίχο;
Επειδή η γραφιστική ήρθε σε δεύτερο χρόνο, η μετάβαση από το αναλογικό (σπρέι, ακρυλικά χρώματα, πινέλα) στο ψηφιακό μέσο (social media, ψηφιακά εργαλεία και προγράμματα/γραφίδες κ.ά.) πρόσθεσε, μπορούμε να πούμε, κάποιες επιπλέον παραμέτρους, καθώς και κάποια ζητήματα προσέγγισης στο κομμάτι του τοίχου.
Το κομμάτι των γραφιστικών, βέβαια, είναι συνήθως πιο περιορισμένο καλλιτεχνικά, καθώς το τελικό αποτέλεσμα δημιουργείται μετά από συνεννόηση με τον πελάτη, με τον οποίο μπορεί να μη συμφωνούμε πάντα, ωστόσο θα προσπαθήσω να βάλω τον χαρακτήρα μου μέσα σε αυτό. Ιδιαίτερα σε πιο δημιουργικά πρότζεκτ, π.χ. σε εξώφυλλα δίσκων, αφίσες ή κάποια εικονογράφηση.
Γενικότερα, θεωρώ ότι έχει επηρεάσει το ένα το άλλο. Ίσως και λίγο πιο έντονα τον τελευταίο χρόνο, που έχω πάρει αρκετά στοιχεία από το γραφιστικό κομμάτι και τα έχω εφαρμόσει στα σχέδιά μου στους τοίχους με σκοπό να είναι πιο ολοκληρωμένα και να έχουν μια καλύτερη σύνθεση.
— Ως γυναίκα καλλιτέχνις, έχεις να ξεπεράσεις κάποια εμπόδια κα προκαταλήψεις;
Πλέον δεν θα το έλεγα ή δεν το αντιλαμβάνομαι. Παλιότερα, που ήταν μικρότερη και η φάση του graffiti, σίγουρα είχε κάποιες δυσκολίες, ίσως υπήρχε μια καχυποψία όσον αφορά τον λόγο που μια γυναίκα μπορεί να ασχολούνταν με αυτό το σπορ. Θεωρώ ότι ήταν πιο εύκολο να σε μάθουν και να δουν τη δουλειά σου, καθώς υπήρχαν πολύ λίγες κοπέλες στη φάση, αλλά ήταν πολύ πιο δύσκολο να σε δεχτούν ισότιμα σε αυτή. Παρ’ όλα αυτά, όλα είναι θέμα δουλειάς και χρόνου που θα αφιερώσεις εν τέλει, η πορεία του καθενός, καλώς ή κακώς, θα φανεί στο πέρασμα του χρόνου.
Γενικότερα, όταν μιλάμε για τέχνη, καλό θα είναι να μη μας απασχολεί το αν ο δημιουργός είναι γυναίκα ή άντρας αλλά το αποτέλεσμα και τα συναισθήματα που μας προκαλεί.
— Τι είναι αυτό που παίρνεις εσωτερικά όταν βάφεις κομμάτια στον τοίχο και μέσα από την επαφή σου με άλλους writers;
Θεωρώ ότι το graffiti λειτουργεί ως μια μορφή ψυχοθεραπείας και χαλάρωσης, πνευματικής βέβαια, γιατί σωματικά είναι κουραστικό. Είναι απ’ τις λίγες φορές που ζεις τη στιγμή και ξεφεύγεις λίγο από προβλήματα και τις έγνοιες της καθημερινότητας. Υπάρχει μια αίσθηση ελευθερίας χωρίς περιορισμούς. Ολοκληρώνοντας ένα έργο στον τοίχο και εφόσον έχει βγει το επιθυμητό αποτέλεσμα, νιώθεις μια πληρότητα, μια ευχαρίστηση. Επίσης, όταν βάφεις με φίλους, με τους οποίους υπάρχει καλή επικοινωνία, συνεννόηση και συνεργασία, είναι ακόμα καλύτερα τόσο στο εικαστικό κομμάτι, καθώς ανταλλάσσουμε ιδέες και τεχνικές, υπάρχει μια γόνιμη ανατροφοδότηση σχολίων που οδηγεί σε βελτίωση και πρόοδο, τόσο και στο ψυχικό σκέλος.
Από την άλλη, η συμμετοχή σε διάφορα φεστιβάλ ανά την Ελλάδα είναι μια καλή αφορμή να ταξιδέψεις και να δημιουργήσεις. Κυρίως όμως είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να συναντήσεις φίλους από άλλα μέρη της Ελλάδας, οι οποίοι έχουν το ίδιο πάθος με σένα, και να βάψεις μαζί τους. Πολλοί από αυτούς είναι φίλοι που ζουν σε διαφορετικά μέρη, οπότε τα εκάστοτε φεστιβάλ προσφέρονται για μια καλλιτεχνική συναναστροφή. Πλέον, όμως, βρισκόμαστε αρκετά πιο σπάνια, καθώς, μεγαλώνοντας, αυξάνονται και οι υποχρεώσεις.
— Υπάρχει κάποιο dream project που θα ήθελες να πραγματοποιήσεις κάποτε;
Dream projects υπάρχουν πολλά. Πολλές φορές υπάρχουν περιορισμοί λόγω χρόνου και budget. Κυρίως θα ήθελα να μπορώ να ταξιδεύω και να βάφω περισσότερο στο εξωτερικό, κάνοντας ίσως μεγαλύτερες τοιχογραφίες ή προσόψεις κτιρίων, καθώς και συμμετέχοντας σε κάποια φεστιβάλ σε πιο μακρινούς προορισμούς. Ιδιαίτερα εκτός Ευρώπης, όπου έρχεσαι σε επαφή με καλλιτέχνες από διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμούς. Ειδικά μετά από δυο χρόνια Covid και απαγορεύσεων, που όλα αυτά πήγαν αρκετά πίσω.
Κάτι που αποτελεί για μένα στόχο αλλά και πρόκληση, λόγω της ψηφιακής εποχής που διανύουμε, είναι να καταφέρω να κρατήσω την υψηλή ποιότητα του έργου μου κατά τη μετάβαση από το αναλογικό στο ψηφιακό σχέδιο.
— Τι άλλο να περιμένουμε από σένα στο προσεχές μέλλον;
Σε πρώτη φάση, αυτό που έρχεται σύντομα αφορά τα ρούχα που βγάζω με τη Stay High, απ’ όπου κυκλοφορεί το νέο φούτερ με ένα κλασικό καρτούν. Όσον αφορά το εικαστικό σκέλος, το τελευταίο διάστημα πειραματίζομαι σε λίγο διαφορετικό στυλ με ακόμα πιο κυρίαρχα γραφιστικά στοιχεία, όποτε θα γίνουν κάποια αντίστοιχα σχέδια. Στο ίδιο ύφος έχω ξεκινήσει και ένα πρότζεκτ με έναν φίλο, τον writer και καλλιτέχνη Billy82, όπου προσπαθούμε να συνδυάσουμε στοιχεία που αφορούν την αρχαία ελληνική μυθολογία και την τότε ζωή με καρτούν, lettering και γραφιστικά στοιχεία, σε μια πιο μοντέρνα και ενίοτε χιουμοριστική εκδοχή τους. Έχουμε ξεκινήσει με κάποιους τοίχους και ίσως αυτό συνεχιστεί και σε καμβάδες, ώστε να γίνει και μια σχετική έκθεση. Από κει και πέρα, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές ιδέες που θα δούμε πώς και πότε μπορούν να πραγματοποιηθούν, εφόσον υπάρχει και ο χρόνος.