Καθώς ταξίδευε στην επαρχία του Νέου Μεξικού τη δεκαετία του '30, η Τζόρτζια Ο'Κιφ είδε για πρώτη φορά μια ερειπωμένη έκταση σε ένα υψίπεδο στο Abiquiú. Το 1940 αγόρασε ένα σπίτι στο Ghost Ranch, που βρισκόταν σε κοντινή απόσταση με το αυτοκίνητο, αλλά εκείνο το μέρος της είχε τραβήξει την προσοχή.
«Ζούσα και ζωγράφιζα στο Ghost Ranch, αλλά τριγύριζα συνεχώς στο Abiquiú» είπε η Ο'Κιφ στο «Architectural Digest» το 1981. «Ο κήπος μού άρεσε πάρα πολύ».
Η Ο'Κιφ, η οποία είναι γνωστό ότι πρόσεχε πολύ την υγεία της κάνοντας υγιεινή διατροφή, ήθελε έναν κήπο για να έχει τα δικά της λαχανικά. Αγανακτούσε που οι πιο κοντινές στο Ghost Ranch αγορές (είτε στην Española είτε στη Σάντα Φε) ήταν μακριά και που μέχρι να επιστρέψει από αυτές τα ζαρζαβατικά της είχαν μαραθεί.
Αν και λέρωνε τα χέρια της πού και πού (όπως δείχνουν και οι φωτογραφίες), η Ο'Κιφ λάτρευε τον τρόπο με τον οποίο ο κήπος την έτρεφε. Χρόνια μετά, καθώς έχασε την όραση της λόγω εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, έχτισε ένα μικρό μονοπάτι στο κέντρο του κήπου, ώστε να μπορεί να απολαμβάνει έναν περίπατο μόνη της, χωρίς να πατάει κατά λάθος τα φυτά. «Της άρεσε να φυτεύει διάφορα και να τα βλέπει να μεγαλώνουν» είπε η Lopez. «Της άρεσε να φέρνει το έξω μέσα».
Οπότε, το 1945, όταν αγόρασε το ακίνητο στο Abiquiú, ένα ερείπιο που ανήκε στην καθολική αρχιεπισκοπή της Σάντα Φε, προσέλαβε εργάτες για να το επισκευάσει και να το μετατρέψει σε σπίτι και στούντιο αλλά και για να οργώσει τη γη και να φυτέψει έναν κήπο.
Αργότερα προσέλαβε και κηπουρό, έναν ντόπιο που ονομαζόταν Estiben Suazo. Υπό την επίβλεψή του ο κήπος γνώρισε μεγάλες δόξες. Κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών (και μέχρι τον θάνατο της Ο'Κιφ το 1986) ο κήπος τής παρείχε φρέσκα προϊόντα, υλικά για τουρσί και κομπόστες, της έδινε χαρά και παρηγοριά – το ίδιο συμβαίνει και σήμερα.
Πράγματι, ο κήπος είναι ένα από τα highlights της επίσκεψης στο σπίτι και στο στούντιο του Abiquiú που επιβλέπει το Μουσείο Τζόρτζια Ο'Κιφ από το 2006, και είναι προσβάσιμος στο κοινό μέσω ξεναγήσεων. (Η Τζόρτζια Ο'Κιφ δεν είναι ο πρώτος καλλιτέχνης που δημιούργησε κήπο για έμπνευση και ευχαρίστηση).
Με την πρωτότυπη διαρρύθμισή του και ένα πλίνθινο αρδευτικό κανάλι, ο κήπος απλώνεται με μια σειρά από πεζούλια σε περίπου τέσσερα στρέμματα γύρω από το σπίτι. Έχει τα πάντα, από πασχαλιές και κρίνα, λαχανίδες και σέσκουλα, μέχρι φρούτα και έναν μικρό οπωρώνα με βερικοκιές, ροδακινιές, αχλαδιές και μηλιές.
Αν και δεν έχει ακριβώς αυτά που καλλιεργούνταν όσο ζούσε η Ο'Κιφ, ο πρώην κηπουρός της είναι κατά κάποιον τρόπο ακόμα παρών: ο Suazo έμαθε στα εγγόνια του πώς να φροντίζουν τον κήπο του Abiquiú, και αυτό συνεχίζουν να κάνουν έως σήμερα.
«Η δουλειά του Suazo στον κήπο ήταν σχολαστική... ήξερε ακριβώς τι ήθελε η κ. Ο'Κιφ, τι της άρεσε και τι όχι» εξήγησε η Agapita Lopez, η εγγονή του Suazo, που ήταν προσωπική βοηθός και γραμματέας της Ο'Κιφ από το 1974.
Τώρα είναι διευθύντρια της ιστορικής ιδιοκτησίας του Μουσείου Τζόρτζια Ο'Κιφ. «Η κ. O'Κιφ έλεγε ότι μερικές φορές, όταν ήταν να φυτέψουν κάτι στον κήπο, τσακώνονταν» πρόσθεσε γελώντας.
«Έλεγε ότι ήταν πεισματάρης και ότι ήθελε λειτουργεί με τον δικό του τρόπο» συνέχισε η Lopez. «Ό,τι κι αν συνέβαινε μεταξύ τους, τελικά τα έβρισκαν, γιατί οι κήποι ήταν πάντα πυκνοφυτεμένοι, καρπεροί και πολύ αποδοτικοί».
Η Ο'Κιφ μετέτρεπε τη σοδειά του κήπου σε σαλάτες, σούπες και άλλα πιάτα γεμάτα λαχανικά. «Θα έλεγα ότι ήταν οπαδός της βιοκαλλιέργειας πριν αυτή γίνει νόρμα» είπε η Lopez, προσθέτοντας ότι η καλλιτέχνις, παρ' όλα αυτά, δεν ήταν χορτοφάγος.
Αρχές της δεκαετίας του '70 η Ο'Κιφ αποφάσισε να προσλάβει τους αδερφούς της Lopez για να βοηθούν τον Suazo στον κήπο.
Αργότερα θα γίνονταν πλήρους απασχόλησης και θα μάθαιναν πώς να φροντίζουν τον κήπο ανάλογα με τις προτιμήσεις της καλλιτέχνιδος. Δεκαετίες αργότερα, το 2006, όταν η ιδιοκτησία στο Abiquiú πέρασε στο Μουσείο Τζόρτζια Ο'Κιφ, που αποφάσισε να το επαναφέρει στις παλιές του δόξες, η συμμετοχή της οικογένειας Lopez κρίθηκε απαραίτητη.
«Γνώριζαν τι έπρεπε να κάνουν» εξήγησε η Lopez, αναφερόμενη στους αδερφούς της Margarito, που είναι τώρα κηπουρός, και Belarmino, που είναι ο ειδικός κατασκευής και συντήρησης.
«Φυσικά, οι μέθοδοι εξελίσσονται, παράλληλα όμως θέλουμε να διατηρήσουμε μέχρι ενός σημείου τη διαδικασία που ακολουθούνταν όταν η Τζόρτζια Ο'Κιφ είχε το γενικό πρόσταγμα, να κρατήσουμε την αυθεντικότητα και την αισθητική της. Είναι ένα μέρος που τροφοδοτεί τη σκέψη».
Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει το πότισμα των φυτών μέσω του αρχικού συστήματος άρδευσης, το οποίο πλημμυρίζει την περιοχή «σχεδόν όπως έναν ορυζώνα» διευκρίνισε η Lopez, έτσι ώστε ακόμα και τα βαθύτερα στρώματα του εδάφους να απορροφούν την υγρασία.
«Η ίδια η κ. Ο'Κιφ ξεκινούσε να καλλιεργεί τα λαχανικά της νωρίς, τον Φεβρουάριο, φυτεύοντας φασόλια», εξήγησε η Lopez, «και εμείς ακολουθούμε την ίδια διαδικασία. Ωστόσο, ό,τι καλλιεργείται στον κήπο σήμερα δεν υπήρχε απαραίτητα και στην εποχή της».
Σήμερα στον κήπο υπάρχουν ντομάτες, κολοκύθες, καλαμπόκι, φασόλια, λαχανίδες, μελιτζάνες, μούρα και βότανα. Αλλά η περίοδος καλλιέργειας ξεκινά αργότερα, για να συμπέσει με ένα δυναμικό καλοκαιρινό πρόγραμμα πρακτικής –μια συνεργασία μεταξύ του μουσείου και του Βοτανικού Κήπου της Σάντα Φε– που συγκεντρώνει μαθητές από τοπικά λύκεια στον κήπο οι οποίοι βοηθούν στη φύτευση και στη συγκομιδή. (Τα δύο ιδρύματα συνεργάστηκαν επίσης με δύο τοπικά λύκεια για να δημιουργήσουν ένα διαδικτυακό livestream από τον κήπο).
Αυτό το καλοκαίρι δώδεκα μαθητές εργάστηκαν μαζί με τον Margarito για να μάθουν τα μυστικά της βιοκαλλιέργειας και της ίδιας της Ο'Κιφ. «Δεν της άρεσε να χρησιμοποιεί φυτοφάρμακα και αυτό ακριβώς είναι που μαθαίνουν οι μαθητές τώρα», τονίζει η Lopez.
Δοκιμάζουν φυσικά απωθητικά για να προστατεύουν τις ντομάτες, τις κολοκύθες και τα κολοκυθάκια από τα ζωύφια. Στο τέλος της σεζόν, οι μαθητές παίρνουν το μερίδιό τους από τη συγκομιδή. Ό,τι απομένει πηγαίνει σε μια τοπική τράπεζα τροφίμων.
Η Lopez άφησε να εννοηθεί ότι το ενδιαφέρον της καλλιτέχνιδος για τον κήπο οφείλεται στο ότι μεγάλωσε σε μια φάρμα στο Ουισκόνσιν καθώς και στα καλοκαίρια που πέρασε στη λίμνη George με τον σύντροφό της Alfred Stieglitz (υπάρχουν φωτογραφίες της εκεί που τη δείχνουν να κλαδεύει οπωροφόρα δέντρα).
Αν και λέρωνε τα χέρια της πού και πού (όπως δείχνουν και οι φωτογραφίες), η Ο'Κιφ λάτρευε τον τρόπο με τον οποίο ο κήπος την έτρεφε. Χρόνια μετά, καθώς έχασε την όραση της λόγω εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, έχτισε ένα μικρό μονοπάτι στο κέντρο του κήπου, ώστε να μπορεί να απολαμβάνει έναν περίπατο μόνη της, χωρίς να πατάει κατά λάθος τα φυτά. «Της άρεσε να φυτεύει διάφορα και να τα βλέπει να μεγαλώνουν» είπε η Lopez. «Της άρεσε να φέρνει το έξω μέσα».
Σήμερα, μέσα στο σπίτι του Abiquiú υπάρχουν πολλά φυτά σε γλάστρες που κάποτε ανήκαν στην Ο'Κιφ – ανάμεσά τους ένα γεράνι και μία αλόη στην κουζίνα, μία φτέρη στην τραπεζαρία και μία ασπιδίστρα στο καθιστικό. «Αυτά ήταν εδώ όταν ζούσε ακόμη» είπε η Lopez. «Είναι κομμάτι της, κομμάτι της ιστορίας της. Είναι τόσο σημαντικά όσο και οτιδήποτε άλλο μέσα σε αυτό το σπίτι».
Με πληροφορίες από artsy
σχόλια