Όταν το άστρο του Bob Dylan έπιανε κορφή, εκεί στα μέσα των σίξτις, θα εμφανίζονταν παντού στον κόσμο τραγουδοποιοί, που θα επιχειρούσαν να φτιάξουν τραγούδια όπως εκείνος.
Πολλοί προσπάθησαν για το καλύτερο, αλλά λίγοι απ’ αυτούς θα κατόρθωναν να ξεχωρίσουν, όχι ως κόπιες του Dylan –όπως ο Έλληνας Πάνος «Λέννον» Ζαχαρίου ας πούμε, που δεν τον θυμάται κανείς σήμερα–, αλλά ως αληθινοί δημιουργοί, με προσωπική άποψη για το στίχο, τη μουσική και το τραγούδι συνολικότερα.
Στην Μεγάλη Βρετανία ήταν ο Donovan, o Bert Jansch και ο Meic Stevens, στην Ισπανία ήταν ο Joan Manuel Serrat, στις Γερμανίες ήταν ο Wolf Biermann και ο Perry Friedman, στην Τσεχοσλοβακία ο Karel Kryl, στην Ουγγαρία ο Tamás Cseh, στην Σουηδία ο Mikael Wiehe, στην Ελλάδα ήταν ο Διονύσης Σαββόπουλος, στην Ιαπωνία ο Nobuyasu Okabayashi και στην Γαλλία με τη μεγάλη παράδοση στο κοινωνικό και αγωνιστικό τραγούδι, ο Bob Dylan θα επηρέαζε πάμπολλους τραγουδοποιούς, με ξεχωριστή πορεία στα πράγματα. Μερικοί απ’ αυτούς ήταν ο Hugues Aufray, o Michel Polnareff, o Jacques Dutronc, ο Benjamin, o Maxime Le Forrestier και βεβαίως ο Antoine.
Και κάπως έτσι, στις αρχές του 1966 θα κυκλοφορήσει και το πρώτο LP τού Antoine (Disques Vogue), που είχε σαν τίτλο το όνομά του και το οποίο περιλάμβανε τραγούδια του από τα 45άρια, μα και νεότερα, προκαλώντας αίσθηση. Το λέμε, γιατί ο δίσκος θα κυκλοφορούσε στη νότια Ευρώπη (Ιταλία και Ισπανία), στη Λατινική Αμερική, μα ακόμη και στη Μεγάλη Βρετανία (κάτι όχι αναμενόμενο, για έναν γάλλο τραγουδιστή).
Αυτός ο τελευταίος είχε γεννηθεί στην Μαδαγασκάρη το 1944 (γαλλική αποικία τότε) και ως παιδί θα ζούσε σε διάφορα μέρη, κάτι που, στην πορεία, θα αποδεικνυόταν καθοριστικό για τα γενικότερα ενδιαφέροντα και τις ασχολίες του.
Το 1964 ο Antoine θα βρισκόταν για λίγο καιρό στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκεί όπου θα τον συνέπαιρνε η folk music, που τότε βρισκόταν ακόμη στα πάνω της – πριν ηλεκτροποιηθεί, δηλαδή, στην δισκογραφία και τις συναυλίες (επισήμως από τον Bob Dylan, την επόμενη χρονιά) και μετατραπεί σε folk-rock.
Από την μια μεριά το folk και από την άλλη τα βρετανικά συγκροτήματα (οι Animals, οι Rolling Stones, οι Manfred Mann, οι Them, οι Kinks κ.ά.) επηρεάζουν σφόδρα των νεαρό Antoine, ο οποίος την επόμενη χρονιά (1965) κυκλοφορεί το πρώτο 45άρι του, με τα τραγούδια “Autoroute européenne N°4 / Un jour c'est longtemps pour nous deux” [Disques Vogue]. Καταπληκτικά κομμάτια, που καταπιάνονται με νεανικά θέματα, εμφανίζοντας μία κάπως hobo διάθεση, σφόδρα επηρεασμένα απ’ όλα αυτά τα ονόματα που προαναφέραμε
ANTOINE - AUTOROUTE EUROPEENNE N°4 - 1965
Ακολουθούν κι άλλα δυνατά τραγούδια, όπως το κοινωνικό / αντιπολεμικό “La guerre” (1965) ή το “Les elucubrations D'Antoine” (1966), στο οποίο ο γάλλος τραγουδοποιός θίγει διάφορα θέματα, που προκαλούν είτε τους πιο συντηρητικούς (όπως εκείνο των μακριών μαλλιών) είτε αυτή καθ’ αυτή τη «μουσική βιομηχανία», που επενδύει, σαν να μην υπάρχει αύριο, στα ποπ-είδωλα. Τον ακούμε να τραγουδά:
«Η μητέρα μου μού είπε “Αντουάν, κούρεψε τα μαλλιά σου” / Της είπα “μαμά μου, σε 20 χρόνια αν θες / Δεν τα έχω για να με προσέξουν / ούτε επειδή το βρίσκω να ’ναι ωραίο, αλλά γιατί μ’ αρέσει”». Και λίγο πιο κάτω: «Όλα πρέπει να αλλάζουν συνεχώς / έτσι ο κόσμος θα ήταν πολύ πιο διασκεδαστικός / Θα βλέπαμε αεροπλάνα στις γραμμές του μετρό / και τον Johnny Hallyday σε ένα κλουβί του τσίρκο Médrano».
ANTOINE - LES ELUCUBRATIONS - SCOPITONE
Και κάπως έτσι, στις αρχές του 1966 θα κυκλοφορήσει και το πρώτο LP τού Antoine (Disques Vogue), που είχε σαν τίτλο το όνομά του και το οποίο περιλάμβανε τραγούδια του από τα 45άρια, μα και νεότερα, προκαλώντας αίσθηση. Το λέμε, γιατί ο δίσκος θα κυκλοφορούσε στη νότια Ευρώπη (Ιταλία και Ισπανία), στη Λατινική Αμερική, μα ακόμη και στη Μεγάλη Βρετανία (κάτι όχι αναμενόμενο, για έναν γάλλο τραγουδιστή).
Είναι η εποχή όπου ο Antoine θα έχει πλέον κι ένα συγκρότημα δίπλα του, τους Les Problèmes, μαζί με τους οποίους θα δώσει το άλμπουμ “Antoine Rencontre Les Problèmes” [Disques Vogue, Απρίλιος 1966], που επίσης περιέχει θαυμάσια κομμάτια (από τις 45 στροφές ή όχι). Κομμάτια, που αποδίδονται είτε από τον Antoine, είτε από το συγκρότημα (κυρίως), είτε και από τους δυο μαζί.
Το τραγούδι που ξεχωρίζει από ’δω είναι το “Je dis ce que je pense et je vis comme je veux” (Λέω αυτό που σκέφτομαι και ζω όπως θέλω), που είναι ένα αυθάδες garage-punk, όχι μόνο στη μουσική, μα ακόμη και στα λόγια, και που συντηρεί, ανάμεσα σε άλλα, και την κόντρα με τον ποπ-αστέρα Johnny Hallyday (ο οποίος παραμένει στο... κλουβί τού τσίρκο Médrano).
Ο Hallyday θα απαντούσε βεβαίως σε όλες αυτές τις προκλήσεις του Antoine με το τραγούδι του “Cheveux longs et idées courtes” (Μακριά μαλλιά και κοντές ιδέες), που θα κυκλοφορούσε στις 10 Μαΐου του 1966. (Ο Hallyday είχε δανειστεί τη μουσική από το “My crucified Jesus”, του πολύ σπουδαίου βέλγου τροβαδούρου Ferre Grignard, που και αυτός, ως φαίνεται, την είχε δανειστεί, προηγουμένως, από κάποιο αμερικάνικο παραδοσιακό).
Ουσιαστικά ο Johnny Hallyday ασκούσε κριτική μέσω του τραγουδιού του στους beatniks και στα πιστεύω τους, στο αντιπολεμικό κίνημα κ.λπ., ειρωνευόμενος τις πρακτικές τους. Τα «σκάγια» θα έπαιρναν, βεβαίως, και τον Antoine.
Ο Antoine στην Ελλάδα
Ήδη από το 1966 ο Antoine γίνεται γνωστός και στην Ελλάδα. Εδώ δεν φαίνεται να κυκλοφόρησε κάποιο από τα LP του, αλλά τα 45άρια έβγαιναν κανονικά από την Music-box (σε ετικέτα Disques Vogue) και τα άκουγε ο κόσμος. Μέχρι το 1969 θα κόβονταν τουλάχιστον έξι δισκάκια του Antoine στη χώρα μας, με τα τραγούδια...
1. Les elucubrations D'Antoine / Pourquoi ces canons [Discques Vogue V 45, 1966]
2. Un éléphant me regarde / Je dis ce que je pense et je vis comme je veux [Discques Vogue V 46, 1966]
3. Pietre / La felicitá [Discques Vogue V 59, 1967]
4. Tititne achète moi un camion / Le marchand de temps [Discques Vogue V 67, 1968]
5. La tramontana / Madame Becassine [Discques Vogue V 73, 1968]
6. Cosa hai messo nel caffè? / Venite con noi [Discques Vogue V 80, 1969]
Το 1967, άνοιξη προς καλοκαίρι, στην αρχή της δικτατορίας, ο Antoine έρχεται στην Ελλάδα για λίγες ημέρες και η παρουσία του, εδώ, δεν περνάει απαρατήρητη. Και κάπως έτσι το περιοδικό «Μοντέρνοι Ρυθμοί» τον κάνει «θέμα», στο τεύχος #83 (21 Ιουνίου 1967), με τον Antoine να ποζάρει ντυμένος τσολιάς(!), υπογράφοντας κιόλας φωτογραφία του, αφιερώνοντας την στο περιοδικό και τους αναγνώστες του.
Η επίσκεψη του Antoine στην Ελλάδα δεν θα περνούσε, όμως, απαρατήρητη ούτε στην Γαλλία, καθώς το ποπ περιοδικό “Salut Les Copains” θα δημοσίευε την ίδια εποχή κι άλλες ωραίες φωτογραφίες τού Antoine από την χώρα μας. Όπως αυτή με φόντο τον Παρθενώνα (τραβηγμένη από τον Alexis Stroukoff), μα και την άλλη, στην οποία διαβάζει (υποτίθεται) την εφημερίδα «Αθλητική Ηχώ», που είχε για «πρώτο θέμα» τον θρυλικό Γιουγκοσλάβο (Κροάτης) Στέφαν Μπόμπεκ, τότε προπονητή του Παναθηναϊκού!
Η πορεία, όμως, για τον Antoine στα μουσικά πράγματα δεν ήταν ανάλογη, αφού σταδιακά ο τροβαδούρος αυτός θα προσχωρούσε στην mainstream pop, κυρίως λόγω της επιτυχίας που θα γνώριζε στην Ιταλία, από το 1967 και μετά.
Και το λέμε τούτο παρά το γεγονός πως και στην «ιταλική» διαδρομή του ο Antoine θα απέδιδε μερικά πολύ ενδιαφέροντα τραγούδια σαν το “Pietre” ας πούμε, που ήταν γραμμένο από τους Gian Pieretti και Ricky Gianco. Το “Pietre” θα ακουγόταν από τους Pieretti και Antoine στο φεστιβάλ του Sanremo του 1967, ενώ χρωστούσε πολλά (και στιχουργικά) στο “Rainy day women #12 & 35” του Bob Dylan (από το οποίο θα επηρεαζόταν και «Ο απόκληρος» του Βαγγέλη Γερμανού, κάποια χρόνια αργότερα).
Το 1968 είναι η εποχή όπου ο Antoine γίνεται ακόμη πιο γνωστός στην Ελλάδα. Κατ’ αρχάς θα συμμετάσχει ξανά στο φεστιβάλ του Sanremo (1-3 Φεβρουαρίου 1968), με το “La tramontana” (στον διαγωνισμό αποδίδεται από τους Antoine και Gianni Pettenati), με το τραγούδι να καταλαμβάνει την πολύ αξιοπρεπή 5η θέση και να γίνεται επιτυχία – όχι μόνο στην Ιταλία, μα και στην Ελλάδα, όταν θα το έλεγε η Ζωίτσα Κουρούκλη (με τους ελληνικούς στίχους του Θανάση Τσόγκα) σ’ ένα δισκάκι της Pan-Vox.
«Η τραμοντάνα» τον Οκτώβριο του ’68 μπαίνει κατ’ ευθείαν στην θέση #18 του ελληνικού Top-50, που δημοσιεύουν οι «Μοντέρνοι Ρυθμοί» (τεύχος #110) και λογικά θα ανέβηκε ακόμη πιο ψηλά στους επόμενους μήνες –λέμε «λογικά», γιατί υπάρχει ένα εκδοτικό κενό εκεί, που κρατάει μέχρι τον Φλεβάρη του ’69–, ενώ πρέπει να πούμε πως ο Antoine είχε γίνει ήδη εξώφυλλο στο περιοδικό «Καλλιτεχνικές Επικαιρότητες» [τεύχος #3, 10 Απριλίου 1968], που κατά βάση ήταν η συνέχεια των «Μοντέρνων Ρυθμών», μετά το τεύχος #100 (άρα το τεύχος #103).
Ένα άλλο τραγούδι, που θα έλεγε τότε ο Antoine και που θα γνώριζε επιτυχία ήταν και το “Cosa hai messo nel caffè?”, ξανά από το φεστιβάλ του Sanremo (του 1969 αυτή τη φορά). Και αυτό το κομμάτι θα διασκευαζόταν στα ελληνικά (στίχοι Νότης Κύτταρης) για το συγκρότημα Up-Tight ως «Τι μούχεις βάλει στον καφέ!» [Pan-Vox, 1969] και θ’ ακουγόταν και αυτό από τα πικάπ των μοντέρνων νέων.
Πώς γίνεται τώρα και φωτογραφίζεται ο Antoine με την «Γυναίκα» στα χέρια του είναι ένα μυστήριο. Η φωτογραφία αυτή προέρχεται από το 1970, μετά από το φεστιβάλ του Sanremo εκείνης της χρονιάς, όταν ο Antoine θα απέδιδε το “Taxi” (τραγούδι, που θα κοβόταν σε 45άρι και στην Ελλάδα), και θα δημοσιευόταν τον Απρίλιο του 1970 στο ελληνικό περιοδικό.
Είναι η εποχή όπου αυτός ο πολύ φουριόζος (στο ξεκίνημά του) γάλλος τραγουδοποιός έχει κάπως «ξεφουσκώσει», για να μετατραπεί σταδιακά σ’ έναν τυπικό ποπίστα τού γαλλικού chanson – αν και ποτέ αδιάφορο.
Τα ταξίδια του Antoine στις πέρα θάλασσες
Παρότι δεν θα σταματήσει να ασχολείται με την μουσική, ο Antoine, από το 1974 και μετά, θα δώσει στη ζωή του μια τελείως διαφορετική τροπή, καθώς θα καταπιαστεί, με πάθος, με τα θαλασσινά ταξίδια.
Άγριος θαλασσοπόρος, θα μάθει τα μυστικά της θάλασσας και της πλοήγησης από νωρίς, ούτως ώστε στα μέσα του ’70 να μπορεί να ξεκινήσει μόνος του τις περιπλανήσεις του στις θάλασσες του κόσμου με τα δικά του σκαριά, που θα τον πήγαιναν παντού.
Και σε παραθαλάσσιες πόλεις του Ατλαντικού, όπως στο Rio de Janeiro και στην Cayenne της Γαλλικής Γουιάνας (στην βόρεια Λατινική Αμερική), αλλά και σε τελείως απομακρυσμένες περιοχές, όπως στο νησί της Αγίας Ελένης και στο αφιλόξενο Tristan da Cunha, μια εσχατιά στον νότιο Ατλαντικό – ένα από τα πιο απομονωμένα, αν όχι το πιο απομονωμένο, κατοικήσιμο σημείο της Γης, που κείται απίστευτα μακριά από οποιαδήποτε στεριά.
Θα ταξιδέψει και στον Ειρηνικό ο Antoine, θα ταξιδέψει παντού, τόσο σε δυσπρόσιτα, όσο και σε πολυσύχναστα μέρη, και κάπως έτσι θα ξαναέρθει (και) στην Ελλάδα, το φθινόπωρο του 1987, πάντα με το σκαρί του – καθώς θα περιπλανηθεί στην Σαντορίνη, για τις ανάγκες μιας κλασικής εκπομπής της γαλλικής τηλεόρασης, της “Thalassa”, που ξεκίνησε το 1975 και που υπάρχει ακόμη και σήμερα!
Και δεν θα είναι μόνον οι γαλλικές τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, που θα φιλοξενούν τακτικά τον Antoine, ο οποίος θα μιλάει για τις περιπλανήσεις του στις... επτά θάλασσες, αλλά θα είναι και τα πάμπολλα βιβλία του (καμιά εικοσαριά!), από το 1977 έως και τα πιο πρόσφατα χρόνια, που επίσης θα καταπιάνονται με τις εμπειρίες από τα θαλασσινά ταξίδια του (φυσικά γράφει και για τις εξωτικές κουζίνες ανάμεσα), μα και με την ενδιαφέρουσα πορεία του στην καλλιτεχνία.
Ας κλείσουμε λοιπόν μ’ ένα πιο καινούριο τραγούδι του Antoine, από το 2012, που τον δείχνει σ’ αυτήν την κάπως... μυθική ζωή του.
Να ’σαι καλά φίλε μου και σήμερα, στα 78 σου, γερός και δυνατός στους χαμένους παραδείσους σου...
Antoine - Demain Cayenne
