Η σχέση που έχει η Θεσσαλονίκη με το χιπ-χοπ από το 2010 και μετά είναι κάτι που αξίζει να ερευνηθεί κάποια στιγμή, γιατί δεν συμβαίνει σε καμία άλλη πόλη της Ελλάδας. Θυμίζει τη σχέση που έχει το Μπρίξτον του Λονδίνου με τον urban ήχο σε κάθε του μορφή και έκφραση από τη δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα, και αυτό δεν ισχύει μόνο για το drill.
Ωστόσο, αυτήν τη στιγμή η Θεσσαλονίκη είναι η ελληνική drill town, ο κώδικας «2310» έχει δημιουργήσει ολόκληρη σκηνή και οι παραγωγές των τελευταίων δύο χρόνων δίνουν ένα νέο στίγμα για την πόλη. Το 2310, που εμφανίστηκε καμουφλαρισμένο στον τίτλο του δεύτερου άλμπουμ του ΛΕΞ «2xxx» πριν από τρία χρόνια, έγινε η μουσική ταυτότητα των νέων ράπερ που πάτησαν, για άλλη μία φορά, στον ήχο και στη θεματολογία του ξένου ραπ.
Το drill άρχισε να γίνεται δημοφιλές στην Αμερική το 2010, στο Σικάγο, ως ένα νέο είδος του σύγχρονου ραπ και από το 2012 εξαπλώθηκε και στη Βρετανία, αρχικά στο Μπρίξτον και μετά σχεδόν σε κάθε περιοχή, αποκτώντας φανατικό κοινό στις μεγάλες πόλεις. Τα σκοτεινά, δυσοίωνα beats, οι στοιχειωμένες μελωδίες και οι στίχοι που εξέφραζαν κυρίως απόγνωση και απελπισία βρήκαν ταιριαστό περιβάλλον στο μη προνομιούχο inner city του Λονδίνου και στους πιτσιρικάδες που μεγαλώνουν μέσα στη στέρηση και την αδικία.
Όπως και όλο το ραπ, έγιναν μια μορφή έκφρασης για τις κοινότητες που δεν είχαν φωνή. Οι σκληροί, προκλητικοί στίχοι με αναφορές σε όπλα, ναρκωτικά και μαχαίρια και τα ακόμα πιο προκλητικά βίντεο (με τους καλλιτέχνες κρυμμένους πίσω από μπαλακλάβα και μάσκες) συνδέθηκαν με τη νεανική βία που ήταν σε έξαρση εκείνη την εποχή στο Λονδίνο. Έτσι, το drill έγινε ταυτόσημο της βίας και της αντιπαλότητας, το πρώτο είδος μουσικής που λογοκρίθηκε μετά από πολλά χρόνια.
Πάνω από εκατό μουσικά βίντεο κατέβηκαν με εντολή εισαγγελέα από το YouTube και σε δύο τουλάχιστον καλλιτέχνες απαγορεύτηκε να ραπάρουν για συγκεκριμένα θέματα στα live τους. Στη Βρετανία αυτό προκάλεσε ολόκληρο κύμα διαμαρτυρίας, γιατί η μουσική ήταν και είναι ένας τρόπος να εκτονώνονται οι νέοι άνθρωποι από τη βία που τους περιτριγυρίζει, μια αντανάκλαση της πραγματικότητας, όχι κάτι που λογοκρίνεται.
Η ποινικοποίηση του drill δεν πρόσφερε τίποτε απολύτως στον περιορισμό της βίας, επειδή δεν δίνει καμία λύση στα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η νέα γενιά, τα τραύματα της παιδικής ηλικίας, τις οικονομικές δυσκολίες, τις διαλυμένες οικογένειες, την ανεργία, τον αποκλεισμό από τη μόρφωση λόγω κοινωνικής θέσης.
Μπορεί το οργανωμένο έγκλημα στην Ελλάδα να μην έχει τη μορφή και τη σύνδεση που έχει με τη ραπ μουσική στις ΗΠΑ, ωστόσο έχουμε οπαδική βία και διάφορες μορφές διάχυτης διαφθοράς και εγκληματικότητας.
Η καραντίνα που επέβαλε η πανδημία και οι περιορισμοί που είχαν ως αποτέλεσμα σχεδόν δύο χρόνια χωρίς live ηρέμησε τα πνεύματα και το drill έγινε αποδεκτό και από τα mainstream μέσα. Σε αυτό συντέλεσαν και οι κυκλοφορίες νεαρών ράπερ, Αφρικανών μεταναστών δεύτερης γενιάς που έφεραν νέο ήχο, παντρεύοντας τη δυστοπία του drill με το αναδυόμενο afrobeat και το grime που κυριάρχησε στο urban τα τελευταία χρόνια.
Στις 7 Μαΐου ανέβηκε στο Νο 1 των singles της Βρετανίας το «Body» των Tion Wayne And Russ Millions, το πρώτο drill που έφτανε στην κορυφή των charts.
Η κατάσταση στη Βόρεια Ελλάδα, όταν εμφανίστηκε το drill, δεν ήταν και πολύ διαφορετική.
«Η συζήτηση για το αν υφίσταται ή όχι η παραβατικότητα που παρουσιάζουν οι Έλληνες ράπερ στα τραγούδια τους θα είχε νόημα αν κάναμε αυτή την κουβέντα το 1999 ή το 2004 ή, ακόμα καλύτερα, αν κάναμε αυτή την κουβέντα στη βόρεια Ολλανδία ή σε κάποια σκανδιναβική πρωτεύουσα», λέει ο Ανδρέας-Περικλής Μεταξάς, marketing specialist της Stay Independent.
«Τώρα όμως μιλάμε για τη βαθιά φτωχοποιημένη Ελλάδα του 2021, που φέτος κλείνει δώδεκα χρόνια σκληρής ύφεσης, με 650 ευρώ βασικό μισθό και 38% ανεργία στους νέους. Δεν μου κάνει, λοιπόν, εντύπωση που ακούω πως όλα αυτά τα παιδιά στρέφονται σε μικροεγκλήματα ή στη διακίνηση ναρκωτικών για να βγάλουν τα προς το ζην. Στη Βόρεια Ελλάδα υπήρχε ανέκαθεν πολύ ισχυρό χιπ-χοπ αλλά και γενικότερα underground σκηνή, από το ελληνόφωνο ροκ των ’90s και τα Ξύλινα Σπαθιά ως το ραπ των Βορ.Ας και το trap του Skive και της Capital Music.
Ας μην ξεχνάμε, επίσης, πως η πόλη έβγαλε και έναν από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του είδους τη δεκαετία που πέρασε, τον ΛΕΞ. Μιλάμε για έναν ράπερ που έγραψε για τη ζωή των απελπισμένων, των ανέργων και των μικροκακοποιών και με μηδαμινή στήριξη από τα media σήμερα μετράει πλατινένιες και χρυσές επιτυχίες. Ο ΛΕΞ μίλησε στις γειτονιές όπως λίγοι και όλο αυτό που έγινε με τα δύο σόλο άλμπουμ του το 2014 και το 2018 δημιούργησε ένα τεράστιο καλλιτεχνικό κύμα που το βλέπουμε σήμερα στο ελληνικό drill αλλά και σε όλες τις εκφάνσεις του εγχώριου χιπ-χοπ. O Dof έπαιξε, επίσης, μεγάλο ρόλο σε αυτό ως μουσικός παραγωγός αλλά και πιο πρόσφατα, με την ανάδειξη νέων καλλιτεχνών από το κανάλι του στο YouTube.
Η Θεσσαλονίκη, ήδη, πριν από την προσάρτησή της στο ελληνικό κράτος το 1912, είχε έναν βαθιά κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, αποτελώντας κόμβο συνάντησης διαφορετικών πληθυσμών, ηθών και εθίμων, κάτι που ενισχύθηκε με την έλευση των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Όλα αυτά είναι βαθιά ριζωμένα στην κουλτούρα μιας πόλης μαθημένης σε πρωτοπορίες και νέα κινήματα. Όπως είναι λογικό, όλα αυτά συνεχίζουν να βγαίνουν και στην τέχνη, από το ρεμπέτικο μέχρι το drill».
Welcome to the party
Το drill εμφανίζεται στην Ελλάδα στις αρχές του 2020, ακολουθώντας τον απόηχο της τεράστιας επιτυχίας του Pop Smoke στις ΗΠΑ με τα singles «Welcome to the party» και «Dior» που κυριάρχησαν εκεί το καλοκαίρι του 2019.
Προφανώς, ως τάση πρωτοεμφανίζεται παγκοσμίως το 2012 από τον Chief Keef και τη σκηνή του Σικάγο, ωστόσο, αν τη δεκαετία που πέρασε το ελληνικό ραπ δεν είχε διεθνοποιηθεί και αμερικανοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό, το drill δεν θα έκανε αυτή την έκρηξη σήμερα στη χώρα μας. Πλέον, όπως και η εγχώρια urban σκηνή γενικότερα, το drill εξελίσσεται βάση των τάσεων σε ΗΠΑ και Αγγλία.
«Το drill, ως παρακλάδι της ραπ μουσικής, βασίζεται στην άμεση γλώσσα, στον νιχιλιστικό στίχο και στην παραβατικότητα», εξηγεί ο Ανδρέας-Περικλής. «Στην πραγματικότητα, είναι μια σύγχρονη έκδοση του gangsta rap, όπως συστήθηκε στις ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και συνέχισε να εξελίσσεται μέσα στα χρόνια, περνώντας από διάφορα κύματα, όπως το G-funk, το mafioso, το dirty south και πιο πρόσφατα το τραπ.
Το drill είναι, λοιπόν, ένα από αυτά τα κύματα. Στην Ελλάδα πλέον ο ήχος ακολουθεί τις εξελίξεις στο εξωτερικό σε μεγάλο βαθμό, οπότε έχει κοινά στοιχεία κατά κύριο λόγο.
Η μουσική ήταν πάντα μια μορφή διεξόδου, πόσο μάλλον μια μουσική όπως το χιπ-χοπ που ανέκαθεν αντλούσε έμπνευση από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Κοινωνικά, λοιπόν, εκπροσωπεί τη γενιά που βίωσε την εφηβεία της στη δίνη των μνημονίων και της ελληνικής κρίσης χρέους, με θολές έως μηδαμινές μνήμες από την Ελλάδα των Ολυμπιακών Αγώνων και του “εκσυγχρονιστικού” ονείρου της μεσαίας τάξης.
Με πιο απλά λόγια, μιλάμε για παιδιά που ίσως είδαν τους γονείς τους να χάνουν τις δουλειές τους το 2013, που μπήκαν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ξέροντας ότι ο δρόμος προς μια σχολή και ύστερα προς μια αξιοπρεπώς αμειβόμενη εργασία δεν είναι κάτι εγγυημένο στη χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά νεανικής ανεργίας στην Ε.Ε.».
Από το Μπρίξτον στη Σαλούγκα
Όπως στη Βρετανία αλλά και παντού, τα βίντεο των drill κομματιών της Θεσσαλονίκης είναι μικρού μήκους ταινίες για τη ζωή στη γειτονιά, πραγματικότητα με όλα τα καλά της και τα κακά της. Η παραβατικότητα, που είναι μέρος ενός μεγάλου μέρους της ραπ και ασκούσε διαχρονικά γοητεία στις νεαρές ηλικίες, μπορεί να μην είναι αυτή που χαρακτηρίζει τα παιδιά που φτιάχνουν drill, αλλά είναι γύρω τους, κοντά τους ή μακριά τους. Υπάρχει και δεν μπορεί κανείς να κλείνει τα μάτια.
«Μιλάμε για μια γενιά που έχει ανδρωθεί σε συνθήκες βαθιάς κρίσης», συνεχίζει ο Ανδρέας-Περικλής. «Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ράπερ για να καταλάβει πως αυτές οι συνθήκες, δέκα χρόνια τώρα, καλλιέργησαν τη βία και την παραβατικότητα είτε ως πραγματικότητα είτε ως αντικείμενο “λατρείας”. Μπορεί το οργανωμένο έγκλημα στην Ελλάδα να μην έχει τη μορφή και τη σύνδεση που έχει με τη ραπ μουσική στις ΗΠΑ, ωστόσο έχουμε οπαδική βία και διάφορες μορφές διάχυτης διαφθοράς και εγκληματικότητας.
Οι γενιές διαμορφώνονται από τις καταστάσεις και οι καταστάσεις από τις γενιές. Έχουμε χιλιάδες εφήβους να τραγουδάνε ιστορίες εγκλήματος, τυχοδιωκτισμού και γρήγορου πλουτισμού, το πιο εύκολο θα ήταν να στραφούμε στη συντηρητική εσωστρέφεια και να κατηγορήσουμε τα “ξενόφερτα” πρότυπα.
Το δικό μου ερώτημα πάντα είναι τι πρότυπα δώσαμε εμείς ως ελληνική κοινωνία σε αυτά τα παιδιά που είδαν τα μεγάλα αδέλφια τους είτε να μεταναστεύουν στο εξωτερικό για ένα καλύτερο μέλλον είτε να ζουν στην Ελλάδα, δουλεύοντας δεκάωρα για 700 ευρώ, έχοντας δύο και τρία πτυχία. Από το “Καλοκαίρι Μου” του Μιχάλη Χατζηγιάννη το 2010 στο “XapiaCocoMauro” του Bossikan το 2021 έχει μεσολαβήσει μια σειρά σοβαρών κοινωνικών εξελίξεων, που όσο και να τις θάβουμε κάτω από τον ελληνικό ήλιο, η μουσική θα είναι πάντα εδώ για να μας τις θυμίζει».
«Η επιτυχία του drill και η ταύτιση που έχει αυτό το είδος με το πολύ νεαρής ηλικίας κοινό κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα αλλά και γενικότερα σε ολόκληρη την Ελλάδα έχει να κάνει με το ότι ο κόσμος, εδώ και δύο χρόνια, βιώνει πάρα πολύ δύσκολες καταστάσεις οικονομικά, κοινωνικά, ψυχολογικά, πολιτισμικά και αυτό είναι κάτι το οποίο αποτυπώνεται τόσο στους στίχους και στις εικόνες όσο και στο τι πραγματικά συμβαίνει γύρω μας», προσθέτει ο William Darladanis, παραγωγός και διοργανωτής rap events.
«Βλέπουμε άγριες εικόνες στους δρόμους. Κάποιοι σοκάρονται από την drill μουσική και από αυτά που βλέπουμε στα βιντεοκλίπ. Αυτοί οι άνθρωποι μάλλον δεν ζουν σε αστικό περιβάλλον μεγαλουπόλεων όπως η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα ή δεν ζουν στην ελληνική πραγματικότητα, δηλαδή ζουν σε μια φούσκα. Σίγουρα δεν έχουν κυκλοφορήσει νύχτα σε μεγάλες πόλεις.
Η Θεσσαλονίκη, σε ό,τι έχει να κάνει με το χιπ-χοπ γενικότερα, από τις αρχές του ’90 με το γκράφιτι, το DJing και το break dancing, ήταν ένα βήμα μπροστά από τις υπόλοιπες πόλεις της Ελλάδας. Δημιουργούσε τη δική της σχολή, είχε τη δική της ταυτότητα. Έπειτα, και στο ραπ και στο τραπ και στο drill έχει μια πολύ συγκεκριμένη ταυτότητα.
Πολλές φορές έχω αναρωτηθεί γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά δεν μπορώ να καταλήξω με βεβαιότητα. Θεωρώ ότι έχει να κάνει πάρα πολύ με την κουλτούρα. Ότι οι παλιότεροι καλλιτέχνες έχουν επηρεάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τους μικρότερους, τους νεότερους. Δηλαδή τους έχουν μεταδώσει την κουλτούρα ακριβώς όπως την έχουν αντιληφθεί οι ίδιοι. Οπότε, είναι σαν να λέμε ότι ο ένας καλλιτέχνης διαδέχεται τον άλλο, κάτι που στην Αθήνα δεν συμβαίνει σε τόσο μεγάλο βαθμό, γιατί κάθε καλλιτέχνης εκπροσωπεί κυρίως την περιοχή του, τη γειτονιά του.
Αυτό έχει να κάνει και με το πόσο μεγάλη σε έκταση και πληθυσμό είναι η κάθε πόλη. Η Θεσσαλονίκη είναι μικρότερη πόλη από την Αθήνα, όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Ο ένας ράπερ είναι δεδομένο ότι θα πετύχει τον άλλον στην πόλη, οπότε όλο αυτό δημιουργεί μια αλληλεπίδραση τόσο μεταξύ τους όσο και στη μουσική που κάνουν. Έτσι δημιουργούνται σχέσεις, φτιάχνονται “οικογένειες”. Στην Αθήνα αυτό είναι πολύ πιο δύσκολο».
«Δεν μπορώ να μιλήσω με σιγουριά για τις σχέσεις μεταξύ των καλλιτεχνών, καθώς μιλάμε για ένα είδος που συνεχίζει την παράδοση του χιπ-χοπ να τρέφει κόντρες και αντιπαλότητες», λέει ο Ανδρέας-Περικλής. «Αυτό που αντιλαμβάνομαι όμως είναι πως το χιπ-χοπ ως είδος ωριμάζει στην Ελλάδα και το drill παίζει τον ρόλο του και σε αυτό. Τα προηγούμενα χρόνια, ως σκηνή, είδαμε να υπάρχει ένας σκληρός διχασμός ανάμεσα σε αυτούς που ακολουθούσαν τις αμερικανικές τάσεις και όσους ήθελαν να μείνουν πιστοί στα μοτίβα του ελληνικού χιπ-χοπ όπως αυτά εδραιώθηκαν από τα ελληνικά groups των ’90s και των ’00s.
Πλέον νιώθω ότι σβήνει αυτό. Οι καλλιτέχνες αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως συμμέτοχους σε μια ευρύτερη σκηνή μέσω της οποίας μπορούν όλοι μαζί να διεκδικήσουν την ανάδειξη τους ως ξεχωριστών μονάδων».
Σημαντικό ρόλο στην άνθηση αυτής της σκηνής στη Θεσσαλονίκη έχουν παίξει οι παραγωγές του Dof Twogee, ο οποίος με τα Dof Sessions χαρτογράφησε και καθόρισε τον drill ήχο της πόλης. Πιο σωστά, και τον drill ήχο της πόλης.
«Τα Dof Sessions έπαιξαν καθοριστικό ρόλο και λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι οι μεγάλοι οργανισμοί media στην Ελλάδα μέχρι στιγμής δεν έχουν ενδιαφερθεί για τη δημιουργία πρωτότυπων μουσικών εκπομπών, ο Dof αποτέλεσε μονοπώλιο», εξηγεί ο Ανδρέας-Περικλής.
«Η τεράστια απήχηση που είχε ένα YouTube κανάλι με μια μικρή σε κόστος παραγωγή ίσως θα πρέπει να τους πει κάτι. O Dof, ως μουσικός παραγωγός, αναδείχθηκε τη δεκαετία που πέρασε και το πρότζεκτ αυτό ήταν η καλύτερη επιβεβαίωση πως ξέρει να επικοινωνεί με το χιπ-χοπ κοινό όσο λίγοι. Πολλά συγχαρητήρια αξίζουν επίσης και στον (σκηνοθέτη) Φώτη Γεωργιάδη αλλά και στους υπόλοιπους συντελεστές του καναλιού.
Το drill ήταν μια τάση στο χιπ-χοπ, που στην Ελλάδα εμφανίστηκε μαζί με την πανδημία, μια κατάσταση που έπληξε πολύ σοβαρά τους μουσικούς όλων των ειδών παγκοσμίως. Οι συναυλιακές εμπειρίες ωστόσο, ήδη πριν από τον Covid, αποτελούσαν από τα πιο δυνατά σημεία του ελληνικού ραπ και πλέον τις βλέπουμε να επιστρέφουν. Aς ελπίσουμε να μην αλλάξει αυτό».
Το 2020 υπήρξε αποκάλυψη για το ελληνικό drill, ειδικά το 2310, το drill της «Σαλούγκας», που μπορεί να μην άλλαξε τα υλικά, αλλά έφερε νέο τρόπο έκφρασης. Οι καλλιτέχνες πολλοί, από τον Σαντάμ -τον «Ψηλό με τα Αργεντίνικα Συνθήματα» κατά ΛΕΞ-, έναν βασικό εκπρόσωπο του είδους με όλα τα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν, μέχρι τον Bossikan και τον RICTA, τον Wang, τον Grizzle, τον JV, τον MEF, τον Filipone, τον MW, τον Split, τον Enem, τον Koas, τον CJ, τον Block 93, τον Amon 525, ή εκπροσώπους του γυναικείου ραπ που έχουν μπει δυναμικά στο παιχνίδι, όπως η Penny και η SAW.
Όλοι αυτοί, με τη βοήθεια παραγωγών δημιουργούν τώρα τον ήχο της πόλης –εκτός από τον Dof και τον Ortiz, υπάρχουν πολλά υποσχόμενοι παραγωγοί (Sickside, Slusher, Zemo, Mindthegap, PRODBY.VK), οι οποίοι εκπροσωπούν το καινούργιο σε μια πόλη που ήταν πάντα μπροστά.
«Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω το drill ως ένα ανεξάρτητο είδος παρά μόνο ως μια ακόμη τάση στο χιπ-χοπ, η οποία θα κάνει κι αυτή τον κύκλο της», λέει ο Ανδρέας-Περικλής Μεταξάς. «Το χιπ-χοπ γενικότερα στην Ελλάδα, μαζί με όλα τα υποείδη του, το trap, το boom bap, το drill κ.λπ., αποτελεί σήμερα το κορυφαίο σε ψηφιακές πωλήσεις ρεπερτόριο στο νεανικό κοινό. Αυτό, ως γεγονός, από μόνο του προσελκύει όλο και περισσότερο ταλέντο, ενδυναμώνοντας κι άλλο το είδος. Η σκηνή τα τελευταία δυο χρόνια ανανεώνεται διαρκώς, διατηρώντας ωστόσο την αυθεντικότητά της.
Λόγω της δουλειάς μου και της καθημερινής μου τριβής με καλλιτέχνες του είδους μπορώ να διαβεβαιώσω πως υπάρχει τρομερή προσφορά σε ταλέντο αυτήν τη στιγμή. Το μόνο που απομένει πλέον είναι να εξορθολογιστεί ο τρόπος που λειτουργεί η ελληνική μουσική βιομηχανία ειδικότερα σε ζητήματα publishing -και τα media αυτό πρέπει να το στηρίξουν. Το ζήτημα δεν είναι μόνο να συνεχίσει να ανθεί το είδος αλλά να αφήσει και μια παρακαταθήκη για τα μουσικά κινήματα που θα ακολουθήσουν».
Είκοσι πρόσωπα που συνθέτουν τον drill ήχο της Θεσσαλονίκης
Dof Twogge
Ο άνθρωπος που έχει αναδείξει την drill σκηνή της πόλης, δίνοντας τη δυνατότητα σε δημοφιλείς ή ανερχόμενους ράπερ να εκφραστούν μέσα από τα Dof Sessions, βγάζοντας συνεχείς επιτυχίες για δύο σεζόν. Πρόκειται για τον παραγωγό των περισσότερων επιτυχιών από τη Θεσσαλονίκη, τον beatmaker των ΛΕΞ και Σαντάμ. Έχει συνεργαστεί με τους κορυφαίους εκπροσώπους της σκηνής και τα κομμάτια του σκαρφαλώνουν συχνά στην κορυφή των τάσεων.
Instagram: @dof_twogee
Wang
Έκανε την αρχή με τα «Batmobile» και «Wonderkid», δίνοντας με ηχηρό τρόπο το «παρών» στον χώρο. Μεγάλο του ατού ο στίχος και χαρακτηριστικό του η ταχύτητα με την οποία ραπάρει. Το «Low Profile» αποτέλεσε την τελευταία του επιτυχία, ενώ ετοιμάζει το άλμπουμ που πρόκειται να επισφραγίσει το ότι αποτελεί ένα από τα κορυφαία ονόματα του σαλονικιώτικου drill.
Instagram: @wang_tank
Grizzle
O Σαλονικιός ράπερ με drill, τραπ και χιπ-χοπ επιρροές απ’ όλον τον κόσμο έκανε τα πρώτα του βήματα το 2014, στα δεκαεπτά του, και το 2018 κυκλοφόρησε το ΕP «Rats in the booth». Ακολούθησαν τα «Homie» και «Δέκα μέτρα κάτω» και τα single «Geitonia mou», «Bobby Firmino» και «Modgomery», με το τελευταίο να εντυπωσιάζει στα sessions του Dof.
Instagram: @grizzle_homie
JV
Ανερχόμενος στον χώρο και από τους νεότερους της παρέας, ο JV συμμετείχε με το «Panasonic» στα sessions του Dof, φτάνοντας τα 600.000 views. Τα «360», «Moudanion» και «Adriano» είναι τα singles που τον έχουν εντάξει στην οικογένεια του drill της πόλης.
Instagram: @1998_jv
Ricta
Ίσως το πιο hot drill όνομα της πόλης αυτήν τη στιγμή. Με το «Balaclava» να γίνεται ύμνος στα χείλη πολλών fans του, ο Ricta εντυπωσίασε αρχικά με το «Ernest Hebrard» που έχει αισθητική αστικής κουλτούρας. Οι ωμοί στίχοι του περιγράφουν μια ζωή γεμάτη έγκλημα, αδικία και διαφθορά. Το ντεμπούτο άλμπουμ του «City Center» προκάλεσε αίσθηση και ο ίδιος συνέχισε με συνεργασίες και singles, κάνοντας ακόμη πιο δημοφιλές το brand του και κατορθώνοντας να γίνει από τους πιο αναγνωρίσιμους καλλιτέχνες στην Ελλάδα.
Instagram: @ricta33_
Bossikan
Είναι από τους κορυφαίους του τραπ αλλά και του drill ήχου της Θεσσαλονίκης, βασικός εκπρόσωπος του 2130 wave, που συγκέντρωσε γύρω του μια ομάδα ανθρώπων και μέσα από τα «Ergo» και «Ergo ΙΙ» έδειξε ότι η νέα σκηνή της πόλης είναι ζωντανή και πολύ ελπιδοφόρα. Με θεματολογία άλλοτε σχετική με τον δρόμο και άλλοτε σχετική με την ωμή πραγματικότητα, δίνει συνεχώς νέο υλικό, με τα κομμάτια «Dolce Vita» και «XCM» να σαρώνουν πρόσφατα σε νούμερα.
Instagram: @bossikan
Filipone
Το «Παιδί του Διαβόλου» μας συστήθηκε μέσα από το ομώνυμο track και ένα εντυπωσιακό βιντεοκλίπ με την παρουσία των ΜΚ, ΛΕΞ, Σαντάμ κ.ά. που ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο views. Το «Warzone» στα sessions του Dof ήταν μία ακόμη κυκλοφορία που ακούστηκε πολύ. Αναμένεται με ενδιαφέρον η νέα του δουλειά.
Instagram: @filipon_e
Koas
Με το «Gyra» στα sessions του Dof αλλά και με συνεργασίες τόσο πλάι στον παραγωγό Ortiz αλλά και με τον Ricta, αποτελεί ένα από τα αναγνωρίσιμα ονόματα στην drill σκηνή του Βορρά. Το EP του «Kentrodytika», με κομμάτια όπως τα «Ccinderella», «Willy Wonka» και «Dream Team», έχει βάλει τις βάσεις για μια καλλιτεχνική πορεία που αναμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον.
Instagram: @koas_wethewest
TSE
Το ειλικρινές «VESVI» του TSE στα sessions του Dof ήταν για πολλούς ένα track που ξάφνιασε και εντυπωσίασε. Παρά το γεγονός ότι τον είχαμε συνηθίσει σε τραπ ήχους με tracks όπως το «ULTRAS», έδειξε ότι του ταιριάζουν οι σκοτεινοί ήχοι του drill. Το 2021 κυκλοφόρησε το άλμπουμ «KARMA II» και πρόσφατα έδωσε το single του «Diavolos» με τον AIA.
Instagram: @og.tse_
MW
Tο κομμάτι «Drill Town» με το feat. του Wang είναι ένας από τους drill ύμνους της Θεσσαλονίκης. Η συνέχεια με singles όπως τα «Ιnfamous», «Casino» και «Sahara» αποδεικνύει ότι είναι από τους πιο άξιους εκπρόσωπους του 2310.
Instagram: @23mw10
ΣΑΝΤΑΜ
Από τους παλιούς της παρέας και ένα από τα μεγαλύτερα drill ονόματα της Θεσσαλονίκης, ο Σαντάμ βγάζει συνεχώς δουλειές που μαζεύουν εκατομμύρια views και streams. Το 2020 έδωσε το EP «Καταιγίδα της Ερήμου» με το «θρυλικό» «Immortale», ενώ το «Hooligans», με πυρσούς στην Τσιμισκή, ανέβασε ακόμα πιο ψηλά τον πήχη. Το «Goons» με τη Vnssa είναι το πιο πρόσφατο κομμάτι του, ενώ η συμμετοχή του στο άλμπουμ του Ηγεμόνα έδωσε το ιδιαίτερο «Psycho».
Instagram: @sadamdiotriadeka
Block 93
Με έντονο drill ήχο και ωμό στίχο για τη σαλονικιώτικη κουλτούρα του δρόμου, ο Block 93, πέρα από το «Send us Location», έχει δώσει κι έναν δίσκο σε διαφορετικό στυλ, με τον τίτλο «Project 33». Η συνέχεια ήταν διαφορετική, με singles όπως το «Hood drill» και το «Adrenalife» που ανήκουν στον σύγχρονο ήχο της Θεσσαλονίκης.
Instagram: @block93skg
Split
Με drill στοιχεία σε singles όπως το «Yedi Kule» και το «Golden Boy», ο Split είναι από τους μικρότερους της παρέας που κάνουν το breakthrough στη Θεσσαλονίκη. Από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις του κύματος 2310, που καταγράφουν την αληθινή ζωή της πόλης με το «Wanda», το «Keys» και τις «Εμμονές», αλλά και με το «Strike» να δείχνει στο κλιπ τον ίδιο και τον JV να γυρνούν στη νυχτερινή Θεσσαλονίκη.
Instagram: @split_2310
Enem
Ένα ακόμη παιδί της Θεσσαλονίκης που με drill ήχο και θεματολογία έχει δείξει τη δυναμική του με κομμάτια όπως το «Grand Prix» και πρόσφατα το «Campionato».
Instagram: @enem_5
Amon 525
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και ασχολείται με τη μουσική από το 2012, εκφράζοντας την εσωτερική μάχη με τον εαυτό του. Με drill και grime στοιχεία και στίχο πάνω στην κουλτούρα του δρόμου, το 2021 κυκλοφόρησε το άλμπουμ «525» με 10 tracks, μεταξύ των οποίων και το «Klika» μαζί με τον Ricta. Τελευταία του κυκλοφορία είναι το single «Oloi top».
Instagram: @amon525_
Penny
Η πιο δημοφιλής από τις εκπροσώπους του σύγχρονου ήχου και του γυναικείου ραπ στη Θεσσαλονίκη, με κομμάτια που συνοδεύονται από εντυπωσιακά κλιπ στην πόλη και τη street κουλτούρα να αναδεικνύεται μέσα από την αισθητική και τον στίχο της. Έχει γίνει γνωστή με τη «Rotonda», ενώ ακολούθησαν τα «Vipera», «Mou Lne» και η «Anasa», που την έκαναν ένα από τα πιο hot ονόματα του 2310.
Instagram: @oxentra
SAW
Άλλη μια εκπρόσωπος του 2310 γυναικείου ραπ, με κοινά στοιχεία αλλά και συνεργασία με την Penny, η SAW μας έχει δώσει μερικά singles όπως το «Balaklava», το «Φτου Ξελευθερία» και το «O Ναός της Αιδούς» με drill στοιχεία.
Instagram: @athanasaw_
Ortiz
Από τα top ονόματα Ελλήνων παραγωγών αυτήν τη στιγμή και ένα από τα αστέρια της Θεσσαλονίκης, ο Ortiz βρίσκεται πίσω από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της πόλης. Έχοντας συνεργαστεί με κορυφαία ονόματα όπως ο ΛΕΞ, είναι ο άνθρωπος που έχει δώσει φωτιά με τη μουσική του και σε upcoming artists του 2310 wave. Ortiz got the fuego. Αδιαμφισβήτητα.
Instagram: ortiz555_
Panta2
Στο βίντεο του «Dallas» που κυκλοφόρησε πριν από δέκα μήνες ο Panta2 με το crew του ραπάρει για τα δυτικά και την πραγματικότητα του δρόμου της Θεσσαλονίκης. Τον Ιανουάριο του 2021 ακολούθησε το «Playtag», το οποίο συμπεριλαμβάνεται και στον δίσκο με το όνομα του ίδιου που έχει επτά tracks και καθαρά drill στοιχεία.
Instagram @panta2_
CJ
Σε ένα άτυπο rap challenge τον Μάρτιο του 2020 ο CJ πάτησε πάνω σε ένα beat του Ortiz και τράβηξε τα βλέμματα των φίλων της σκηνής, γράφοντας μέσα από τη φυλακή. Συμμετείχε στο «Nea kolonia» του Bossikan σε παραγωγή Ortiz, τον Ιούλιο εμφανίστηκε το «Bars behind bars», ενώ τον Σεπτέμβριο κυκλοφόρησε το «Gangland».
Instagram: @Cj._33
Vlospa
Δεν κατατάσσεται εύκολα σε κατηγορίες. Από τα κορυφαία ονόματα της Θεσσαλονίκης, ο Vlospa, μετά τα πρώτα singles, όπως τα «Peripoliko» και «KTLVN», που τον έκαναν γνωστό, και τον πρώτο του δίσκο «Mektoub», συνέχισε να ραπάρει, σε ελληνικά ή γαλλικά. Το παλιότερο «2310» ή και τα πρόσφατα «Big moves Ι και ΙΙ» αγγίζουν τόσο σε ήχο όσο και σε αισθητική, με εντυπωσιακά κλιπ, τη βάση του σαλονικιώτικου drill.
Instagram: @vlospathefrench
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
Κεντρική φωτογραφία: @juniorskumbag. Οι φωτογραφίες είναι ευγενική παραχώρηση της Stay Independent, των καλλιτεχνών και των φωτογράφων.
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.
