— Έχετε δηλώσει πρόσφατα ότι δεν κάνατε θέατρο ή σινεμά για τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας. Στο ραδιόφωνο ισχύει αυτό;
Δεν με τρελαίνει η ιδέα να απευθυνθώ στους ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Μου αρέσουν οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν μια ιδιαιτερότητα, έχουν μια αύρα ξεχωριστή. Μπορείς να μου πεις, μα και στη διπλανή πόρτα μπορείς να βρεις τέτοιους ανθρώπους, αλλά εγώ δεν μιλάω γι' αυτό. Υπήρξε μια επιδημία, μια περίοδος, που οι ήρωες στο σινεμά, στο θέατρο και κατά κόρον στην τηλεόραση ήταν ό,τι πιο άτεχνο, ό,τι πιο ανίκανο, ό,τι πιο αδιάφορο. Προσωπικά δεν με αφορά.
— Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που θεωρούν ότι το παρακάνετε αρκετές φορές στο ραδιόφωνο. Αν σας ακούσει κάποιος που δεν ξέρει τίποτα για σας, ίσως να σας παρεξηγήσει.
Αυτό όμως είναι ενδιαφέρον. Έχω παρατηρήσει ότι και με παλιές φιλίες, αν δεν τεντώσεις λίγο το σχοινί, αν δεν υπερβείς λίγο το όριο, δεν βγαίνει τίποτε.
— Είναι αυτή η υπερβολή συστατικό της επιτυχίας, δηλαδή;
Νομίζω ότι είναι απαραίτητο να κουρδίσεις λίγο, να ξύσεις λίγο για να προκύψει κάτι, γιατί υπάρχουν άνθρωποι που έχουν την τάση να βαριούνται και να αποκοιμιούνται. Είναι μια εγρήγορση αυτή δηλαδή. Το κάνω και για τον εαυτό μου. Όταν πάω κάπου να μουχλιάσω, να αράξω πάρα πολύ, είτε με συνήθειες είτε με γούστα είτε με γεύσεις ή με ένα μέρος, το αλλάζω. Το αλλάζω για να συνέλθω κι εγώ. Είναι όπως όταν μένεις σε μία πόλη και τη βαριέσαι και ξαφνικά έρχεται ένας ξένος φίλος σου και μέσα από τα μάτια τα δικά του την ξαναβλέπεις κι εσύ διαφορετικά. Είναι ωραίο αυτό.
— Αυτοσαρκάζεστε συχνά στο ραδιόφωνο. Ο αυτοσαρκασμός είναι προσόν θεωρείτε; Ή μήπως είναι ένας τρόπος προστασίας;
Είναι. Να προλάβω να το κάνω πριν προλάβει κάνας άλλος. Παίζει ρόλο κι αυτό. Νομίζω ότι το 'χω ανάγκη. Όταν αρχίζω να αισθάνομαι ότι τα πράγματα πάνε καλά, αρχίζω να ανησυχώ λιγάκι. Από πού κι ως πού τόσο προνομιούχος; Δεν μπορεί. Πρέπει να υπάρχει κάτι, δεν μπορεί όλα να είναι τόσο ιδανικά όσο φαίνονται. Κάτι δεν γίνεται σωστά, είναι λάθος εντύπωση αυτή που έχεις, αγόρι μου, και αρχίζει η υπονόμευση.
Δεν είμαι άνθρωπος που κάθεται με τις ώρες στο κρεβάτι. Θέλω να σηκωθώ, να πάμε για άλλα. Πιο πολύ μου αρέσει να βγαίνουμε βόλτα, παρά να χαϊδευόμαστε. Πιο πολύ μ' αρέσει η συντροφικότητα, παρά το ξεσάλωμα των σκελιών, για να είμαι πιο σαφής. Είναι και μια αντίδραση. Επειδή η προηγούμενη γενιά απ' τη δική μου ήταν συγκαμένη και με δυσκολία τους προέκυπτε το σεξ το επιούσιο, φτάσανε σε μία υπερβολή με εξαιρετικές ηδονιστικές επιδόσεις, χωρίς να λάβουν υπόψη τις συνέπειες.
— Το να αρέσεις σε όλους επίσης, είναι λίγο ύποπτο.
Βέβαια. Δεν γίνεται αυτό το πράγμα. Δεν γίνεται να αρέσεις σε όλους. Πώς; Γι' αυτό κι εγώ ξαφνιάζομαι καμιά φορά όταν συναντώ τελείως ετερόκλητους ανθρώπους μεταξύ τους που μου λένε, ακούω την εκπομπή σου. Λέω, αυτός τώρα δείχνει σαν μαφιόζος, η άλλη δείχνει πόρνη πολυτελείας, η τρίτη είναι μια μετανάστρια, ο τέταρτος είναι ένας νεαρός που εργάζεται στην αρχιεπισκοπή, τώρα πώς αρέσει όλων αυτών αυτή η εκπομπή; Ποιος είναι ο κοινός παρονομαστής; Ίσως να έχει να κάνει με το γεγονός ότι η εκπομπή -ερήμην σου ίσως- εκπέμπει έναν αέρα ελευθερίας που θα τον ήθελαν πάρα πολλοί άνθρωποι. Το να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους. Ίσως να είναι αυτό, δεν ξέρω. Έχω ακούσει διάφορα: «Είσαι η Παρασκευή που υπόσχεται ένα καλό Σαββατοκύριακο» ή «το πορτοκαλί φως που εκπέμπει ετοιμότητα»! Δηλαδή μπορεί να περάσεις στα φανάρια. Οι συνειρμοί που γίνονται έχουν πιο μεγάλο ενδιαφέρον από το κοπλιμάν αυτό καθαυτό. Αυτό μου κάνει εντύπωση. Και φροντίζω από την αρχή να μην υπάρχει καμία δραματική αντιμετώπιση, να είμαστε προετοιμασμένοι ότι άλλο η δουλειά, άλλο είναι αυτή η ελευθερία που βγάζεις, αυτές οι ιδέες που μπορείς να προτείνεις, δεν είναι σίγουρο ότι τις κρατάς στην προσωπική σου ζωή.
— Δηλαδή είναι ένας ρόλος αυτός;
Ακριβώς, είναι ένας ρόλος. Για μένα που είμαι ηθοποιός και έχω μάθει να παίζω διάφορους ρόλους και δεν μπορώ πια να ξεχωρίσω αν είμαι και στη ζωή μου επαγγελματίας των αισθημάτων, ένας πραγματικός συνάνθρωπος που πονάει και συμπονάει, είναι ένας ρόλος.
— Τηλεόραση σας έχουν προτείνει ποτέ να κάνετε;
Πολλές φορές, αλλά δεν με ενδιαφέρει.
— Αυτή η δημοσιότητα που σας έχει χαρίσει το ραδιόφωνο πώς θα εξαργυρωθεί;
Φτάνει τόσο. Παραπάνω δεν χρειάζεται. Παραπάνω δεν θα μπορώ να ανταποκριθώ. Έχω προτάσεις να μεταφερθεί η εκπομπή στην τηλεόραση, αυτό που κάνω όμως δεν είναι εύκολο να γίνει με εικόνα. Άσε που μου ζητάνε εκπομπές πολύ συγκεκριμένες: για το bizarre, το μεταφυσικό και το αλλόκοτο. Ή σίριαλ. Τα βαριέμαι. Ούτε να βλέπω θέλω ούτε να παίζω, τα θεωρώ και πολύ αναχρονιστικά. Πολύ ξεπερασμένα.
— Δεν έχετε δίκιο. Υπάρχουν κάποια σίριαλ στην Αμερική που είναι εξαιρετικά.
It's not my cup of tea.
— Ακούμε πολύ συχνά τη φωνή σας σε διαφημιστικά, εκεί δεν είναι το ίδιο;
Όχι. Εκεί είναι η σχέση χρόνου-χρήματος. Σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα βγαίνει πολύ χρήμα. Δεν μπορείς να κάνεις πως δεν καταλαβαίνεις. Το να κάθεσαι μπροστά στο μικρόφωνο και να λες το όνομα ενός προϊόντος και αυτό να μεταφράζεται σε χρήμα δεν μπορείς να το αρνηθείς.
— Υπάρχει κάποιο φίλτρο με το οποίο επιλέγετε τις προτάσεις που έχετε;
Κοίταξε, γίνεται πια από μόνο του. Δεν με φωνάζουν να κάνω διαφημιστικά στα οποία κατά τη γνώμη τους δεν θα ανταποκριθώ, ή δεν θα ταιριάζει η φωνή ή το ύφος μου ή το στυλ μου, οπότε είναι σαν να έχω ατζέντηδες. Φροντίζουν από μόνοι τους να στείλουν ένα κείμενο της προκοπής, να έχει κι ένα χιούμορ, να ξέρουν ότι θα πατήσω εκεί πάνω και θα κάνω τα δικά μου. Κι αυτό είναι αρκετά συμπαθητικό. Μου έδωσε την ευκαιρία να λέω όχι σε προχειρότητες, σε αρπαχτές και βλακείες τηλεοπτικές, Δελφινάρια και τέτοια. Αλλιώς πώς θα επιβιώσουμε; Απ' αυτό ζούμε.
— Σινεμά θα θέλατε να κάνετε;
Όχι. Με τρομάζει η εικόνα. Κάπως σαν να μου τέλειωσε εδώ και πάρα πολύ καιρό το σινεμά, ό,τι έχει σχέση με εικόνα. Δεν ξέρω τι να κάνω απέναντι στην κάμερα, έχω την εντύπωση ότι είναι εκεί έτοιμη να με κατασκοπεύει και να πυροβολήσει. Δεν αισθάνομαι πολύ άνετα απέναντί της. Και με τις φωτογραφίσεις το έχω αυτό, δεν θέλω πολλά-πολλά με τις κάμερες. Έχω επιστρέψει σε μια παιδική αγάπη, τα βιβλία. Χώνομαι μέσα στα βιβλία και είναι πάρα πολύ ωραίο αυτό.
— Σας ενοχλεί η εικόνα σας;
Η εικόνα μου προσωπικά δεν ετέθη θέμα να με ενοχλεί, ούτε να με συνεπάρει. Είναι μία εικόνα, δεν ξέρω τι ακριβώς κάνει. Δεν μπορώ να τη δω. Είναι λίγο δύσκολο να πεις για τον εαυτό σου. Όλοι οι ηθοποιοί την πρώτη φορά που βλέπουμε την εικόνα μας στην οθόνη σοκαριζόμαστε. Ή την πρώτη φορά που ακούς τη φωνή σου ηχογραφημένη. Αυτό όμως το ξεπερνάς, δεν είναι τίποτα μετά από λίγο. Μετά είναι διάφορα πράγματα που συμβαίνουν, μια αίσθηση ματαιότητας. Ίσως το τι έχει σημασία για τον καθένα, το οποίο δεν είναι δυνατό να μπορεί κανείς να του δώσει όνομα, μπορεί να ξέρει τι δεν τον ενδιαφέρει, τι δεν του αρέσει και να πορεύεται με αυτό. Να αφαιρεί δηλαδή. Ξέρω ότι το καλοκαίρι με κουράζει πια, θέλω τα καλοκαίρια να πηγαίνω κάπου που να είναι δροσιά, είτε αυτό λέγεται Βερολίνο είτε λέγεται Δουβλίνο είτε λέγεται Κοπεγχάγη ή Εδιμβούργο. Υπάρχουν πόλεις που μου άρεσαν επειδή εκεί, στο συγκεκριμένο προαύλιο, έπινε κάποτε το τσάι του ο Όσκαρ Γουάιλντ ή διαδρομές που έκαναν ο Τζέιμς Τζόις ή ο Μπέκετ, επειδή αυτές οι πόλεις έχουν μνήμη, τα φυλάνε. Τα καλλιτεχνικά καφενεία της Ευρώπης, ας πούμε. Πας σε ένα καφενείο στο Βερολίνο και ξέρεις ότι καθόταν ο Μπρεχτ ή ο Τόμας Μαν. Σίγουρα, είναι σαφές, είναι εκεί η ατμόσφαιρα.
— Στην Αθήνα δεν σας συμβαίνει αυτό; Έχετε κάποια διαδρομή που σας κάνει να νιώθετε έτσι;
Στη μνήμη μου έχω φυσικά διαδρομές. Ξέρω ότι στο συγκεκριμένο σημείο πέρασα πολύ καλά με ένα φίλο ή ότι έγινε κάτι, αλλά δεν συντηρείται αυτό για κάποιο λόγο. Ευνοείται μία καινούργια οικονομική τάξη κάθε φορά από κομματικές τάσεις και οι άλλοι δεν έχουν μνήμη. Θέλουν να περάσουν καλά αυτοί και μόνο αυτοί, η δικιά τους τάξη, η οποία είναι κακόγουστη τάξη, δεν έχει δηλαδή από πίσω της κάποιο παρελθόν και φυσικά δεν έχει μέλλον. Η αισθητική τους είναι ανύπαρκτη και είναι αυτά τα εκτρώματα που βλέπεις. Μόνο μια γερή ομάδα πολιτών με κάποιο κύρος μπορούν ενδεχομένως να φρενάρουν και να πουν όχι, στη γειτονιά μου εγώ δεν θέλω να χτιστεί τέτοιο πράγμα. Να πάρει την υπόθεση στα χέρια του, να πει ότι δεν μου αρέσει αυτό το μαγαζί, πώς είναι έτσι αυτή η μουσική; Δεν υπάρχουν δηλαδή κάποια μέτρα γενικά, κάποιας αισθητικής, που να κρατάνε το παιχνίδι σε ένα επίπεδο γούστου και καλαισθησίας. Είναι ξέφραγο αμπέλι, ο καθένας κάνει ό,τι του καπνίσει. Αυτό για μερικούς είναι η γοητεία, τους αρέσει πάρα πολύ.
— Τι προσβάλλει την αισθητική σας;
Α, καλά τώρα. Σε αυτήν τη χώρα έχεις πάρα πολλές πιθανότητες να γίνεις μισάνθρωπος. Η ελληναρία κυρίως. Παρκάρει όπου να 'ναι προκειμένου να κάνει τη δουλειά της, δεν σέβεται τον διπλανό, πετάει πράγματα απ' τα μπαλκόνια, δηλαδή τέτοια πράγματα τα οποία εσύ τα θεωρείς αυτονόητα, αυτή η νεοπλουτίστικη νοοτροπία. Δεν μπορούν να περπατήσουν δύο άνθρωποι φίλοι σε ένα πεζοδρόμιο και να χαρούν μία βόλτα. Ο περιπτεράς έχει στήσει το μικρό του διαμέρισμα, η άλλη έχει βγάλει τα σκουπίδια, ο άλλος τραπέζια, ο άλλος δεν νοιάζεται καθόλου τι κάνει το σκυλί του, το θεωρεί δεδομένο ότι πρέπει να είσαι φιλόζωος, μια σειρά από τέτοια πράγματα. Υπάρχει μία διάθεση -δεν ξέρω από πού έχει προκύψει αυτή- για παραβατικότητα. Έχουνε μία μανία όλοι να πάνε κόντρα σε ένα δρόμο που απαγορεύεται προς αυτή την κατεύθυνση, πάνε όμως, είτε με τη μηχανή είτε με το αμάξι, έλα μωρέ, δεν τρέχει και τίποτα. Εν τω μεταξύ την ίδια στιγμή είναι μια χώρα με πάρα πολλά τροχαία. Με υπογεννητικότητα και τόσα πολλά τροχαία και με τέτοιο ρατσισμό απέναντι στους μετανάστες δεν νομίζω ότι σας παίρνει, κύριε... Δεν φτάνει που δεν σέβεστε τίποτα, έρχονται κι οι άνθρωποι εδώ να συμβάλλουν -εργατικά χέρια, οτιδήποτε- και πουλάτε και μούρη κι από πάνω; Δεν μπορώ να καταλάβω μερικές φορές. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη εξορία απ' το να μην καταλαβαίνεις την καθημερινότητα της πόλης που ζεις. Αναρωτιέσαι, τώρα αυτό τι σημαίνει; Τώρα αυτός γιατί συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο; Τι λέει τώρα ξαφνικά; Αυτό είναι μεγαλύτερη εξορία απ' το να ζεις σε μια ξένη χώρα που ξέρεις πού αρχίζουν και τελειώνουν τα όρια. Είναι μια χώρα που όλοι έχουν δίκιο. Αυτό είναι καταπληκτικό.
— Δεν υπάρχουν και ποινές. Κι αν υπάρχουν, δεν εφαρμόζονται.
Υπάρχει μία κρυφή χαρά κι ένας ενθουσιασμός για τις παραβάσεις κι επειδή δεν υπάρχουν οι ποινές, επειδή ο καθένας στην οικογένειά του, στο μικρό του κύκλο, είναι λίγο τρομοκράτης, θέλει να επιβάλλεται. Υπάρχει μία κρυφή λαγνεία για όλα αυτά τα πράγματα. Δεν πέφτω από τα σύννεφα λοιπόν όταν στα δελτία ειδήσεων μιλάνε για εγκληματικότητα. Είναι επειδή κατά βάθος γουστάρουμε αυτά τα πράγματα. Το γκαγκστεριλίκι. Τη δήθεν μαγκιά. Ο καθένας θεωρεί ότι γίνεται ήρωας αυτού του πράγματος όσο κρατάει το παιχνίδι. Δεν ξέρω τι φταίει, αν είναι η έλλειψη παιδείας, το γεγονός ότι δεν υπήρξε ποτέ μεγαλοαστική τάξη, το ότι δεν πέρασε η Ελλάδα αυτό που πέρασε η Δυτική Ευρώπη με την Αναγέννηση. Την ίδια στιγμή, επειδή κανένας μας δεν γεννήθηκε στις Βερσαλλίες, συναντώ ανθρώπους ευγενείς και με στυλ και με γούστο που σέβονται τον άλλον, παραμερίζουν για τους πιο βιαστικούς, άρα αυτοί πώς; Από πού; Έχω στήσει επανειλημμένα αυτί σε διαλόγους ανθρώπων. Αυτό μου αρέσει. Το θάρρος της γνώμης του άλλου να πει ό,τι του κατέβει στο κεφάλι. Τελευταία γίνεται κι εδώ. Έχει βγει μια καινούργια γενιά η οποία έχει «φύγει» οριστικά και αμετάκλητα, κι αυτό είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ταξίδι χωρίς επιστροφή.
— Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό άραγε, το ότι αυτή η νέα γενιά άλλαξε;
Μπορεί να είναι μελαγχολικά παιδιά της αφθονίας, μπορεί να κάνουν πράγματα από αντίδραση προς τους γονείς τους, οι οποίοι στα μάτια τους μπορεί να φαίνονται τρομερά λογικοί και εμπεριστατωμένοι... Ξέρω παιδιά, απ' την άλλη, που σε σχέση με τους χίπις και ροκ εν ρολ γονείς είναι πάρα πολύ συγκροτημένα και σκληρά. Συντηρητικά. Δεν τους αρέσει καθόλου το στυλάκι των γονιών. Ίσως τα παιδιά που κάθονται εκεί στα σκαλιά του Συντάγματος, τα Emo με το γκόθικ λουκ που κοιτάζουν το άπειρο χωρίς να κάνουν τίποτα, να αντιδρούν σε κάτι. Το να θέλεις να μπεις στην ψυχολογία της κούκλας βιτρίνας =αν υπάρχει τέτοια-, δηλαδή το να σε κοιτάζουν και να μην κάνεις τίποτε σαν να είσαι έκθεμα σε μουσείο μοντέρνας τέχνης, δεν είναι καινούργιο. Πάντα στις μητροπόλεις συμβαίνει, πάντα υπάρχει ένα κάζο που μπαίνει σε αυτήν τη διαδικασία. Μάλλον είναι ανθρώπινα όλα αυτά.
— Δεν μπορεί να μην κάνουν τίποτα όμως, κάτι κάνουν, απλά μπορεί να μην το αντιλαμβανόμαστε όλοι οι άλλοι. Έχουν βρει διάφορα κανάλια μέσω ίντερνετ, προμοτάρουν τον εαυτό τους. Βάζουν τις φωτογραφίες τους σε διάφορα site και δέχονται μηνύματα.
Τα χρυσά μου, τι ωραία! Για να είμαι ειλικρινής τα χαζεύω με τρυφερότητα αυτά τα πλάσματα, μου αρέσουν. Δεν θέλω άλλες μουράκλες.
— Σας έχει εξοργίσει κάτι σε αυτό το χώρο που λέγεται media;
Κατά καιρούς διάφορα πράγματα. Αλλά ο χρόνος έρχεται και τα αλέθει όλα και τα ισοπεδώνει και σε κάνει να τα ξεχνάς. Το καλοκαίρι με τις πυρκαγιές μ' έπιασε απελπισία και πέταξα την τηλεόραση. Αμάν πια. Όλο το σύμπαν μύριζε τέφρα. Τι ανίκανοι άνθρωποι είστε όλοι σας. Δεν εννοούσα της κυβέρνησης, εννοούσα όλους μέσα. Κι αυτόν που δεν φρόντισε να έχει μια τάφρο με βρόχινο νερό, να έχει μαζέψει τα φρύγανα γύρω απ' το σπίτι, περιμένεις μετά να δραστηριοποιηθεί ο πυροσβέστης και το κράτος, ωχ καημένε και συ τώρα... Κάνε κι εσύ κάτι. Ανασκουμπώσου. Γιατί συνάντησα ανθρώπους που έσωσαν τα σπίτια τους επειδή είχαν αυτήν τη λογική.
— Με την πολιτική ασχολείστε πέρα από τα σχόλια της εκπομπής;
Όχι. Δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Δεν με ενδιέφερε παιδιόθεν. Δεν το θεώρησα ποτέ πεδίο δράσης. Δεν είχε κάτι το θελκτικό, εκτός ίσως απ' τον Γκάντι και τον Τριντό του Καναδά, ο οποίος υπήρξε άρα πολύ ευγενής, παρά το γεγονός ότι η σύζυγός του ανακατεύτηκε με τους Ρόλινγκ Στόουνς -ναρκωτικά κι όλα αυτά-, υπήρξε κύριος. Βοήθησε πάρα πολύ τον Τζον Λένον να πάρει χαρτιά, ενώ ο Νίξον τον ταλαιπώρησε πάρα πολύ. Σε ένα δημοσιογράφο είπε λοιπόν ο Νίξον ότι αυτός ο μαλάκας ο Τριντό τι παριστάνει, που εξυπηρετεί τη νεολαία και το φοιτητικό κίνημα κ.λπ. Ο δημοσιογράφος το μετέφερε αυτό στον Τριντό κι έδωσε μία εξαιρετική απάντηση: Δεν βαριέστε, καλύτεροι άνθρωποι μου έχουν προσάψει πολύ χειρότερους χαρακτηρισμούς! Στον Γκάντι μου άρεσε η παθητική αντίσταση, κάτι που θα το έκανα κι εγώ. Θα καθόμουν κάτω στην άσφαλτο και θα έλεγα, περάστε, κύριοι.
— Με τη θρησκεία τι σχέση έχετε;
Μικρός, ξέρεις, ήμουν παιδί του κατηχητικού. Πήγαινα σε κατασκηνώσεις χριστιανικών μαθητικών ομάδων στον Παρνασσό με ομαδάρχη τον Γιανναρά! Μας έπιασε ένα βράδυ ένας ομαδάρχης να ακούμε Πολ Άνκα και Νιλ Σεντάκα μες στο δάσος με ένα φίλο και να καπνίζουμε, και μας πήγε στον αρχηγό της κατασκήνωσης που ήταν ο Γιανναράς. Μας ρώτησε, τι ακούγατε; Του λέμε αυτά. Δεν είναι κακή μουσική μας λέει, ωραία μουσική είναι, δεν σας αρέσουν τα δικά μας; Τα δικά μας ποια ήταν; Κλασική μουσική (η Συμφωνία του Νέου Κόσμου π.χ.) που πάνω είχαν βάλει στίχους ευαίσθητους. Στη σιγή της βραδιάς, Θεέ μου, Σε υμνώ, στην Πυρά... Είχε κάτι το κατανυκτικό. Αλλά μου τέλειωσε πολύ γρήγορα. Αυτό το έκανα μάλλον για να αρέσω στη μητέρα μου. Της έλεγα θέλω να γίνω ιεραπόστολος, να εκπολιτίζω ιθαγενείς.
— Αυτό μπορεί να το αισθανθεί καμιά φορά κανείς να βγαίνει από το λόγο σας στο ραδιόφωνο...
Θα είναι συμπτωματικό, δεν νομίζω ότι υπάρχει πρόθεση να χειραγωγήσω κανέναν. Εδώ και χρόνια ειλικρινά δεν μου έχει περάσει απ' το μυαλό να σώσω κανέναν. Το να αστειευτώ, ή με το χιούμορ μου να ελαφρύνω κάπως μια δύσκολη κατάσταση το έχω κάνει, έχω παίξει δηλαδή το ρόλο παυσίπονου. Και σε σχέσεις και σε παρέες, γενικά σε δύσκολες στιγμές, αλλά το να εκπολιτίσω κάποιον δεν το θέλω. Δεν σου κρύβω ότι μου αρέσει πολύ το απολίτιστο, γελάω όταν ακούω ακραίες δηλώσεις, ότι δηλαδή πηγαίνω τα καλοκαίρια μου σε νησί του Αιγαίου, κάθομαι στο μπαλκόνι μου και χαζεύω τον Ατλαντικό. Πέφτω απ' τα σύννεφα, αλλά μ' αρέσει πάρα πολύ. Θαυμάζω το θάρρος της γνώμης τους, λέω κοίταξε να δεις, κι εμείς για να πούμε μια φράση την πιλατεύουμε μέχρι να τη στρώσουμε στο μυαλό μας και να την εκφέρουμε. Είναι ωραίο να έχουν οι άνθρωποι την προσωπική εκφορά του λόγου τους, να έχει μια ποικιλία και να μη μιλάνε όλοι όπως κάνουν οι ηθοποιοί στην Ελλάδα. Όλοι το ίδιο, αλλάζουμε την προφορά και στον Κύπριο και στον Κρητικό και στον Σαλονικιό, αυτό το κάνει βαρετό. Η ντοπιολαλιά έχει μια γοητεία. Δεν καταλαβαίνω γιατί αυτή η ισοπέδωση εδώ πέρα. Ο Πίτερ Σέλερς έχτισε ολόκληρη καριέρα πάνω σε αυτό.
— Είστε μοναχικός άνθρωπος;
Ναι. Και αυτό και πολύ κοινωνικός. Έχω μια ευκολία στο να είμαι κοινωνικός. Μπορώ να βγω μια βόλτα και να κάνω φίλους, να έχω προσκλήσεις για το πάρτι το βράδυ και την ίδια στιγμή in the middle of the celebration να αισθάνομαι απομονωμένος, a thousand years of light away from home. Όπως λέει και το τραγούδι των Stones. Είναι όπως σου αρέσει ο πλούτος αλλά και η περιφρόνησή του ταυτόχρονα, το ίδιο είναι κι αυτό. Και κοινωνική συναναστροφή και εσωστρέφεια. Αντιφατικά, αλλά πάρα πολύ ενδιαφέροντα. Με κάτι τέτοια έχω φτάσει υποθέτω μέχρι εδώ. Αυτός είμαι ως άνθρωπος. Είναι όπως στην ιστορία με το βάτραχο και το σκορπιό, που τον πέρασε απέναντι κι ο σκορπιός τον κέντρισε. Μα γιατί το έκανες, του λέει, θα πνιγούμε κι οι δύο. Μα είναι ο χαρακτήρας μου, του απάντησε ο σκορπιός.
— Ο πιο μεγάλος φόβος σας ποιος είναι;
Έχω κάποιους φόβους που δεν είναι συγκεκριμένοι και δεν ξέρω πού οφείλονται. Δεν ξέρω αν έχει να κάνει με φοβίες για το μέλλον του πλανήτη ή τις σχέσεις των δύο φύλων, γενικά τις σχέσεις των ανθρώπων, τη βαρβαρότητα κόντρα στα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας που καλπάζει. Βγαίνω στο δρόμο και αισθάνομαι τρομοκρατημένος, σαν να πρέπει να αισθανθώ μια ποσότητα φόβου και τρόμου, όπως και μια ποσότητα δακρύων ή γέλιου, λες και είναι προκαθορισμένο. Να έχω δηλαδή μια ποσότητα γέλιου, καγχασμού, οργής, δακρύων, φόβου και τρόμου. Δεν το πολυψάχνω όμως. Είναι όπως όταν έχεις την ευκαιρία να μάθεις το μέλλον σου. Δεν θέλω να ξέρω. Άσ' το να κυλάει.
— Τι θέλετε να πετάξετε από πάνω σας; Έχετε κάποιο βάρος;
Πετάω συνεχώς πράγματα. Είμαι σε διαδικασία αφαίρεσης εδώ και πάρα πολύ καιρό. Μου έχει κάνει εντύπωση η φράση της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ, της ποιήτριας: «Στον ουρανό του τίποτε με ελάχιστα», δεν κάνω πια καμία προσπάθεια να προσθέσω, έχει αρχίσει μια διαδικασία αφαίρεσης. Απ' τα ρούχα, τα γούστα. Χαίρομαι κάθε φορά που εγκαταλείπω κάτι, παρουσιάζεται κάτι άλλο για να αναπληρώσει το κενό. Όταν εγκατέλειψα τα ξενύχτια, μου προέκυψε το γράψιμο. Ξαναγύρισα στο διάβασμα που είχα εγκαταλείψει από την εφηβική ηλικία, γιατί με είχαν αναλάβει η εικόνα και ο ήχος. Μου αρέσει που, ως εκ θαύματος, κάθε φορά μου γίνεται ένα δώρο. Μου λέει μη στενοχωριέσαι, εδώ είμαι, πάρε! Έχω καινούργια συντροφιά το γράψιμο και το διάβασμα.
— Τι γράφετε;
Ημερολόγια της Αθήνας. Για τα καλύτερα παιδιά που κουράστηκαν και γύρισαν στο σπίτι, που δεν τους ενδιέφερε η πρωτιά, δεν πορευτήκανε με κλωτσιές και αγκωνιές. Ήταν παιδιά -κορίτσια κι αγόρια- των ερώτων, του ξενυχτιού, των ταξιδιών, των γεύσεων...
— Γράφετε για παιδιά των ερώτων. Ο έρωτας έχει παίξει μεγάλο ρόλο στη ζωή σας;
Δεν νομίζω. Με καταλάμβανε πάντα εξ απροόπτου. Δεν είμαι τύπος που ηγούμαι, πρέπει κάποιος να δράσει για να αντιδράσω. Είμαι συνοδηγός, παρά οδηγός, κάτι πρέπει να κάνεις για ν' ανταποκριθώ. Και μ' άρεσε η ιδέα ότι είχαν αναλάβει κάποιοι άνθρωποι να με διαφθείρουν, μου άρεσε αυτό. Έλεγα, τέλεια, δεν χρειάζεται να κάνω εγώ τη δουλειά. Δεν ήξερα και τι γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Είναι πολύ αστείο, είμαστε αδιάβαστοι για πάρα πολλά πράγματα. Μπορεί δηλαδή να αισθάνεσαι κάτι, αλλά πώς ακριβώς γίνεται; Και μ' άρεσε που η άλλη έπαιρνε την πρωτοβουλία, μου 'ρθαν βολικά από αυτή την άποψη. Θέλω να πω, έχω τραγουδήσει το «I'm lucky in love». Κατά κάποιον τρόπο υπήρξα τυχερός, με την έννοια ότι δεν χρειάστηκε να πηδήξω εμπόδια για ν' αποκτήσω τη γυναίκα-έπαθλο ή έναν ερωτικό σύντροφο. Δεν είναι τυχαίο το ότι δεν έχω κρατήσει μετά από χωρισμό μούτρα, δεν χρειάστηκε να αλλάξω πεζοδρόμιο, δεν έχω κακή σχέση με καμία και κανένα φίλο. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι μέσα από τον έρωτα απελευθερώνονται, αυτός που καταπιέζεται. Εγώ δεν θα το 'λεγα. Θα έλεγα ότι μάλλον με δυσκόλευε το να ανταποκριθώ παρά όλη η υπόλοιπη ζωή μου. Πιο εύκολη ήταν, πιο ελεύθερη. Δεν είμαι άνθρωπος που κάθεται με τις ώρες στο κρεβάτι. Θέλω να σηκωθώ, να πάμε για άλλα. Πιο πολύ μου αρέσει να βγαίνουμε βόλτα, παρά να χαϊδευόμαστε. Πιο πολύ μ' αρέσει η συντροφικότητα, παρά το ξεσάλωμα των σκελιών, για να είμαι πιο σαφής. Είναι και μια αντίδραση. Επειδή η προηγούμενη γενιά απ' τη δική μου ήταν συγκαμένη και με δυσκολία τους προέκυπτε το σεξ το επιούσιο, φτάσανε σε μία υπερβολή με εξαιρετικές ηδονιστικές επιδόσεις, χωρίς να λάβουν υπόψη τις συνέπειες. Το χαρακτήρα του άλλου, της άλλης, μόνο να περάσουμε καλά. Και μένα από αντίδραση δεν μου άρεσε αυτό. Ήθελα να μην έχω σχέση πολύ με αυτό. Τον κανιβαλισμό που προκύπτει από ακραία ηδονή. Γιατί εσύ μπορείς να καλπάζεις, να θεωρείς ότι είσαι γοητευτικός και χαριτωμένος και ο άλλος να καταπιέζεται δίπλα σου. Το έχω δει να γίνεται. Η ηδονιστική σου αφασία να είναι για τον άλλο καραμπινάτη καταπίεση. Δεν ήθελα σε καμία περίπτωση να βρεθώ σε αυτήν τη θέση. Ανήκω στη φυλή των παιδιών που όταν οι άλλοι ξενυχτάνε, εγώ κοιμάμαι νωρίς, όταν είναι μαζεμένοι και συγκροτημένοι, έχω την τάση να είμαι κοντροσόλ στο χάος.
— Δεν αφοσιώνεστε δηλαδή σε κανέναν και τίποτα.
Δεν το θεωρώ αυτό προσόν. Θα ήθελα να μπορώ να αφοσιώνομαι. Να συνυπάρχω με έναν άνθρωπο για χρόνια μαζί, πρέπει να είναι καταπληκτικό αυτό το πράγμα... Δεν τα έχω καταφέρει.
σχόλια