Τα σεξαρχεία της Grisélidis Réal
Travailler, lutter, diffuser – Archives militantes du Centre Grisélidis Réal de documentation internationale sur la prostitution, Genève. [Εργασία, αγώνας, διάδοση - Ακτιβιστικά αρχεία του Κέντρου Grisélidis Réal για τη διεθνή τεκμηρίωση της πορνείας]. Εκδόσεις Les presses du réel, Dijon, Οκτ. 2022.
Τα γ...ώ αρχεία
Philippe Artières
En attendant Nadeau -30 Νοεμβρίου 2022
Γνωρίζαμε την Grisélidis Réal (1929-2005), μια από τις μεγάλες πολιτικές φιγούρες των αγώνων για τις εργαζόμενες στο σεξ στις δεκαετίες του 1970-2000· καταβροχθίσαμε το λογοτεχνικό της έργο χάρη στις εκδόσεις Verticales· ρίξαμε μία κρυφή ματιά στη ζωγραφική της και στα αρχεία της με την έκδοση του παράξενου Carnet de bal d'une courtisane (2005). Ο τόμος που εκδόθηκε από το σύλλογο Aspasie αποκαλύπτει μια άλλη πτυχή αυτής της εξαιρετικής προσωπικότητας, αυτή της σχολαστικής αρχειονόμου που "με τον κώλο της" συνέλεξε μοναδικό υλικό για τη σύγχρονη ιστορία των TDS [εργαζόμενες στο σεξ -σ.σ.], το οποίο σήμερα φυλάσσεται στη Γενεύη.
Εκατοντάδες αποκόμματα από εφημερίδες, flyers, περιοδικά, αλλά και αφίσες, προκηρύξεις, επιστολές και χειρόγραφες σημειώσεις συνθέτουν το πρώτο αρχειακό σύνολο στον κόσμο για την ιστορία όσων ζουν από πληρωμένες "σεξουαλικές υπηρεσίες". Αρχικά διαχωρίστηκε από τα λογοτεχνικά αρχεία και φυλάχθηκε σε άλλο μέρος, πριν γίνει σαφές ότι για την Grisélidis Réal η "αρχειοθέτηση" ήταν επίσης μια πράξη γραφής. Αναμφίβολα, η αποδελτίωση του Τύπου, η επικόλληση κάθε άρθρου σε φύλλα χαρτιού, η παραλαβή ντοκουμέντων από άλλες γυναίκες, η προσπάθεια οργάνωσής τους, η επινόηση μιας ταξινόμησής τους, ήταν ένας τρόπος για να φέρουν σε επαφή τη λογοτεχνική γραφή και τον συλλογικό αγώνα, εφευρίσκοντας μια πολυφωνική γραφή ανδρών, γυναικών και τρανς ατόμων, για την οποία το Travailler Lutter Diffuser προσφέρει μια κομψή ηχώ.
Για τη γραφή αυτή, η πόλη της Γενεύης διέθεσε ένα μοναδικό χώρο όπου μπορούν να συναντηθούν ερευνητές της λογοτεχνίας, ακτιβιστές, αλλά και δημοσιογράφοι, σκηνοθέτες, ντοκιμαντερίστες και καλλιτέχνες. Η Grisélidis Réal επέβαλε μια αποιεραρχημένη προσέγγιση των αρχείων, όπως το βλέπουμε όταν εξετάζουμε μαζί τα χειρόγραφα της συγγραφέως και τα διαβήματα των ιερόδουλων, τα προσχέδια ποιημάτων και τα φυλλάδια για την πρόληψη του HIV, χωρίς η μία ομάδα ντοκουμέντων να χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για τη διατήρηση των άλλων. Στο σπίτι της, στο διαμέρισμά της στη Γενεύη, συγκέντρωσε αρχεία ενός σώματος που δεν περιορίζεται σε ένα φύλο, αλλά το οποίο, από την θέση που καταλαμβάνει, αποκαλύπτει πολλά άλλα, λιγότερο ορατά, πιο στιγματισμένα ή πιο κακοποιημένα.
Υπάρχει κάτι εξαιρετικά "ενοχλητικό" στην προσέγγιση της Réal. Όπως είδαμε με την ανάπτυξη των λογοτεχνικών αρχείων, τα αρχεία είναι το σώμα του συγγραφέα, γύρω από το οποίο χτίζεται ένας τάφος, σε σημείο που η απουσία αρχείων αποδεικνύεται σκληρή για ορισμένους, όταν ο τάφος παραμένει άδειος και η λατρεία του αδύνατη. Ωστόσο, η χειρονομία της Grisélidis Réal δείχνει ότι χρησιμοποιεί το αρχείο του έργου της χωρίς να διεκδικεί την είσοδο σε κανένα Πάνθεον· ανατρέπει την ιδέα αυτή, την υπονομεύει για να "τη σπάσει στον αστό" (δηλαδή σ' αυτόν που τη βρίσκει με αρχεία). Τα χάρτινα λείψανά της βρίσκονται σε έναν ομαδικό τάφο και θα πρέπει να συγχρωτιστούμε με τα πτώματα των άλλων, των ιερόδουλων της Λυών, των "νταβατζήδων" εδώ κι εκεί, των κοριτσιών του "Sébasto", αλλά και με τις κολεκτίβες γυναικών από τη Δυτική Αφρική που δεν έχουν άλλο τρόπο να ζήσουν από το να πουλάνε τον εαυτό τους στους φορτηγατζήδες των υπεραφρικανικών δρόμων. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και το Bus des femmes [λεωφορείο που επισκέπτεται μέρα νύχτα στο Παρίσι σημεία υπαίθριας πορνείας -σ.σ.], του οποίου τα αρχεία δημοσιοποιήθηκαν.
Αυτά τα αρχεία της πορνείας βρίσκονται στο επίπεδο του πεζοδρομίου και αποφεύγουν τις φιλοσοφικές κουβέντες. Αφηγούνται την καθημερινή ζωή, που άλλοι επέλεξαν, άλλοι αποδέχτηκαν "για να μην δουλέψουν στο εργοστάσιο", άλλοι υπέστησαν, για να επιβιώσουν. Επίσης, κοιτάζοντας τα έγγραφα που αναπαράγονται με φροντίδα, η "άποψή" μας για τους εργαζόμενους στο σεξ αναμφίβολα θα αλλάξει. Είτε είσαι οπαδός της κατάργησης ή της απαγόρευσης, είτε είσαι γυναίκα, άνδρας ή τρανσέξουαλ, αυτές οι προσεκτικά δακτυλογραφημένες επιστολές και οι προκηρύξεις από συλλόγους στη Μασσαλία ή τη Νέα Υόρκη θολώνουν τις προκαταλήψεις ή τις βεβαιότητές μας. Η ενοχλητική δύναμη αυτών των αρχείων δεν οφείλεται, αντίθετα με ό,τι πιστεύουν ορισμένοι, στο γεγονός ότι ανήκουν σε μειονότητες· οφείλεται ακριβώς στην αταξία τους.
Τα αρχεία αυτά δεν υπακούουν σε καμία ιδεολογία και ξεπερνούν εκείνους που θα ήθελαν να τα εντάξουν κάπου. Από την άποψη αυτή, το συγκεκριμένο αρχειακό σύνολο δεν μπορεί να αποτελέσει πρότυπο, καθώς συνδέεται στενά με μια προσωπικότητα, την Grisélidis Réal, η οποία ήταν πάντα καχύποπτη ως προς τη συμμετοχή σε κινήματα ή σε οργανώσεις -υπενθυμίζουμε ότι είχε μια πολύπλοκη σχέση με το φεμινιστικό κίνημα της δεκαετίας του 1970. Πρόκειται για ένα μεταβαλλόμενο αρχείο, και το βιβλίο, μέσα από τις πολύ διαφορετικές και ακόμη και αντιφατικές συνεισφορές του (από τη συνηγορία υπέρ της ιστορικής μονογραφίας ως το κείμενο-κολάζ), δείχνει ότι κανείς δεν μπορεί να οικειοποιηθεί αυτά τα ίχνη. Ως και ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάστηκε το βιβλίο, σαν patchwork, υπογραμμίζει αυτή την αντίσταση. Η Grisélidis Réal, ακόμη και μετά τον θανατό της, δεν μένει ακίνητη. Συνεχίζει να "ζει τη ζωή της", θα έλεγε ο Γκοντάρ. Όπως είχε δείξει η έκδοση των ποιημάτων της (Seghers), το έργο της δεν μπορεί να πλαισιωθεί ή να περιοριστεί σε αυτό μιας μαχητικής συγγραφέως και πόρνης. Αυτός ο τόμος, που παρουσιάζει ένα συναρπαστικό αρχείο, επιβεβαιώνει, αν ήταν απαραίτητο, το "whore power".
