ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

Από τον Νίτσε στη Βουλή των Ελλήνων ή πως αντέχουμε αυτή την πολιτική

Από τον Νίτσε στη Βουλή των Ελλήνων ή πως αντέχουμε αυτή την πολιτική Facebook Twitter
Δεν γλιτώνεις από τις συνέπειες της πολιτικής κάνοντας πως δεν τη βλέπεις και δεν την ακούς.
0

Ο ΝΙΤΣΕ ΛΕΕΙ κάπου ότι όσο πιο ενισχυμένο είναι το πολιτικό πνεύμα μιας συγκυρίας και ενός λαού τόσο περισσότερο «πέφτει» το επίπεδο του πολιτισμού και της πνευματικής του ζωής.

Σε αντίθεση με μια κλασική επιχειρηματολογία που τη γνωρίζουμε καλά και από τον Κορνήλιο Καστοριάδη, όπου η πολιτική άνθηση συμβαδίζει με την άνοδο του πολιτισμού, όπου η δημοκρατία γεννάει τη φιλοσοφία και αντιστρόφως, ο Νίτσε πιστεύει το αντίθετο: γι’ αυτόν, που δεν ήταν όμως φιλικός στα δημοκρατικά ιδεώδη και στην ισότητα, μια «μεγάλη δόση» πολιτικής σημαίνει πτώση, παρακμή και χάσιμο χρόνου.

Είναι κρίμα, λοιπόν, να ξοδεύει κανείς τη δημιουργική του διάθεση ή την πνευματική του ενέργεια στα πολιτικά πράγματα και στις διενέξεις τους.

Φέρνω στον νου τέτοιες σφήνες από το παρελθόν της σκέψης, επειδή, βλέποντας αυτές τις μέρες τη Βουλή, πιάνω τον εαυτό μου να αναρωτιέται: «Τι κάνουμε όλοι εμείς, παλαιότεροι συνήθως, που τσαλαβουτάμε αχόρταγα σε αυτά τα λόγια και σε αυτά τα πρόσωπα;». Η κατανάλωση πολιτικής πληροφορίας και αυτή η ογκώδης πια τράπεζα γνώσεων για πρόσωπα και πράγματα μοιάζει πράγματι με συνταγή αργής δηλητηρίασης του οργανισμού.

Και από άλλες απόψεις, βέβαια, η πολιτική φαίνεται να επιτίθεται σε άλλα πολύτιμα πράγματα: στην ηρεμία, στις φιλίες, στην εκμάθηση της ανεκτικότητας. Έτσι όντως φαίνεται πως το περίσσευμα πολιτικής ενέργειας πνίγει άλλες πλευρές της σκέψης και της δράσης των ανθρώπων.

Παρά τα όσα έχουν ειπωθεί κατά καιρούς, η πολιτική δεν οφείλει να γίνει τέχνη ούτε επιστήμη. Είναι μια ατελής, εύθραυστη μεσολάβηση ανθρώπων και θεσμών όπου αναμειγνύονται όλα τα υλικά της συγκεκριμένης ανθρωπότητας: αξίες και συμφέροντα, φιλοδοξίες και υπερβάσεις, μικρότητες αλλά και δόσεις μεγαλείου που παρουσιάζονται όμως κυρίως στις μεγάλες και οριακές στιγμές.

Υπάρχει, φυσικά, ένα ωραίο αμυντικό τέχνασμα, ιδίως στους κύκλους μου: μα, λένε κάποιοι, δεν είναι «αυτό» η πολιτική (οι φωνές στη Βουλή, οι απειλές ή τα παραπολιτικά σχόλια που ανεβάζουν ή δολοφονούν τον έναν και τον άλλον χαρακτήρα).

Η πολιτική είναι η δημιουργία θεσμών, οι συνελεύσεις, η λαϊκή κυριαρχία, η «κοινωνική αυτονομία». Η πολιτική είναι η μέριμνα για τη Δικαιοσύνη, τις ελευθερίες, τις συλλογικές αξίες.

Με αυτόν τον τρόπο αντιπαρερχόμαστε συνήθως το τοξικό νέφος και τις ασημαντότητες που μας πολιορκούν: πηδάμε, λοιπόν, στο πλοίο των ωραίων εννοιών, στις θετικές προσδοκίες, στην περιοχή των κοινωνικών οραμάτων και των σχεδίων. Διαχωρίζουμε την καλή πολιτική από τη φθαρμένη ή κομματικά χιλιομπαλωμένη επιφάνειά της. Συντηρούμε, κατά κάποιον τρόπο, το ηθικό μας και μπορούμε έτσι να καταπίνουμε την αηδία μας με την παρηγοριά ότι δεν μας παρασύρει το κύμα της τοξικότητας, εφόσον έχουμε μέσα μας και κυρίως στη φασματική οθόνη του ιδεώδους αυτή την «άλλη πολιτική».

Σκέφτομαι όμως πως και αυτό το τέχνασμα είναι λάθος. Άλλο δεν κάνει από το να διαιρεί τον κόσμο σε μια περιοχή υποκρισίας και φτήνιας και ένα βασίλειο καθαρών ιδεών και δυνατοτήτων. Δεν μπορεί όμως να σταθεί ένας τέτοιος βολικός διαμοιρασμός. Να παρακολουθείς και να μετέχεις, με οποιονδήποτε τρόπο, στην πολιτική σημαίνει να αντέχεις όλο το πακέτο: και τις φθαρμένες, γελοίες, συχνά σπάταλες και πληκτικές πλευρές της.

Γιατί όμως; Θα απαντούσα με μια φράση: γιατί η πολιτική δεν είναι καλλιτεχνική πράξη. Παρά τα όσα έχουν ειπωθεί κατά καιρούς, η πολιτική δεν οφείλει να γίνει τέχνη ούτε επιστήμη. Είναι μια ατελής, εύθραυστη μεσολάβηση ανθρώπων και θεσμών όπου αναμειγνύονται όλα τα υλικά της συγκεκριμένης ανθρωπότητας: αξίες και συμφέροντα, φιλοδοξίες και υπερβάσεις, μικρότητες αλλά και δόσεις μεγαλείου που παρουσιάζονται όμως κυρίως στις μεγάλες και οριακές στιγμές.

Από τον Νίτσε στη Βουλή των Ελλήνων ή πως αντέχουμε αυτή την πολιτική Facebook Twitter
Σήμερα όμως έχουμε πέσει στο άλλο άκρο. Η πεζότητα έχει φτάσει στα άκρα, η φτήνια πηδάει με άνεση από ένα νυχτερινό τουιτάρισμα σε μια κοινοβουλευτική ομιλία, η διαμάχη ιδεών καταπλακώνεται από εξυπνακίστικους καβγάδες προσώπων. Φωτ.: ΑΠΕ

Αν το σκεφτούμε καλά, η αριστοκρατική ιδέα περί πολιτικής συγχέει πάντα τον πολιτικό με τον μεγάλο καλλιτέχνη που σμιλεύει ψυχές. Από εκεί άλλωστε θα προκύψει και η σαγήνη που άσκησαν σε πολλούς καλλιτέχνες οι ηγέτες του ολοκληρωτισμού. Κάμποσοι καλλιτέχνες ή φιλόσοφοι-καλλιτέχνες δεν άντεχαν την πεζή, γραφειοκρατική και ταπεινή φλυαρία της «αστικής» πολιτικής. Έτσι, ζητούσαν μια μυστικιστική τόνωση, μια ένταση ανάλογη με αυτή του έργου τέχνης, μια μέθεξη.

Σήμερα όμως έχουμε πέσει στο άλλο άκρο. Η πεζότητα έχει φτάσει στα άκρα, η φτήνια πηδάει με άνεση από ένα νυχτερινό τουιτάρισμα σε μια κοινοβουλευτική ομιλία, η διαμάχη ιδεών καταπλακώνεται από εξυπνακίστικους καβγάδες προσώπων.

Ο πειρασμός, λοιπόν, να αντιδράσει κανείς κλείνοντας τις κουρτίνες και αδιαφορώντας για το «σκηνικό» είναι μεγάλος. Ιδίως για ανθρώπους που επείγονται να φτιάξουν κάτι στη ζωή τους, να αξιοποιήσουν, σε δύσκολες συνθήκες, τον λίγο χρόνο για να αφήσουν κάτι στο πέρασμά τους (ή για να πραγματώσουν κάτι από τον εαυτό τους), ο πειρασμός να γυρίσουν την πλάτη σε όλο αυτό το «πανηγύρι» είναι τεράστιος.

Θα ήταν όμως λάθος. Και κάθε φορά που πιάνω τον εαυτό μου να αναρωτιέται αν αξίζει τον κόπο, επαναλαμβάνω τη λέξη λάθος. Είναι απλό: δεν γλιτώνεις από τις συνέπειες της πολιτικής, κάνοντας πως δεν τη βλέπεις και δεν την ακούς.

Και άλλωστε, ούτε εμείς είμαστε τόσο ανώτερα όντα που κολυμπούν στην ανιδιοτέλεια και στην ποίηση. Καλό είναι να το υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας κάθε φορά που δυσφορούμε ή αγανακτούμε με αυτά που βλέπουμε. Με μια έννοια, βλέπουμε αυτό που είμαστε κι εμείς, λουζόμαστε μια εκδοχή όσων σκεφτόμαστε και πράττουμε καθημερινά.

Ούτε αριστοκρατική απόρριψη, λοιπόν, ούτε μια παθητική και δίχως απαιτήσεις προσχώρηση σε «αυτή την πολιτική». Η δημοκρατική ζωή είναι η ηθική της διόρθωσης, της ανάδειξης θεσμών αλλά και της αναζήτησης καλύτερων προσώπων στη θέση αυτών που αποδείχτηκαν λίγα, ανερμάτιστα ή γελοία.

Οπτική Γωνία
0

ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο γρίφος της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας και το ρίσκο του Σι

Διεθνή / Ο γρίφος της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας και το ρίσκο του Σι Τζινπίνγκ

Η Κίνα επιδιώκει ταυτόχρονα τη μακροπρόθεσμη ανατροπή της διεθνούς τάξης και τη βραχυπρόθεσμη διατήρησή της. Ο Σι είναι πρόθυμος να ανεχθεί έναν κόσμο που φλέγεται, με την ελπίδα ότι η Κίνα δεν θα καεί.
LIFO NEWSROOM
«Η ζωή στην Ευρώπη εξαρτάται από τους ψηφοφόρους στη Βόρεια Καρολίνα και την Αριζόνα»

Διεθνή / «Η ζωή στην Ευρώπη εξαρτάται από τους ψηφοφόρους στη Βόρεια Καρολίνα και την Αριζόνα»

Ο παγκοσμίου φήμης ιστορικός Πίτερ Φράνκοπαν και ο επικεφαλής διπλωματικός ανταποκριτής και βετεράνος των «New York Times» Στίβεν Ερλάνγκερ σχολιάζουν τη σημερινή εκλογική μάχη στις ΗΠΑ και τη σημασία της για τον υπόλοιπο κόσμο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αμερικάνικη μάχη, ο τραμπικός λαός και τα βαθιά διλήμματα

Οπτική Γωνία / Η αμερικανική μάχη, ο τραμπικός λαός και τα βαθιά διλήμματα

Τα διλήμματα που εμμένουν και θα έχουν καταλυτικό ρόλο είτε υπερισχύσει ο Τραμπ είτε η Χάρις αφορούν πια την ίδια τη συνθήκη της λεγόμενης «φιλελεύθερης δημοκρατίας» στην αμερικανική της εκδοχή.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Γιατί μια νίκη του Τραμπ θα είναι καταστροφική;

Οπτική Γωνία / Γιατί μια νίκη του Τραμπ θα είναι καταστροφική

Τα ρατσιστικά και σεξιστικά σχόλια, τα φαινόμενα αυτολογοκρισίας και το κλίμα που επικρατεί. Μιλά στη LiFO η Νένη Πανουργιά, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Οι παράνομες πισίνες των Κυκλάδων και το λιγοστό νερό που έχει απομείνει

Ρεπορτάζ / Οι παράνομες πισίνες των Κυκλάδων και το λιγοστό νερό που έχει απομείνει

Οι πισίνες, παράταιρες με το κυκλαδικό τοπίο και αρκετές από αυτές παράνομες, προκαλούν πια αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες, που τις βλέπουν να γεμίζουν ενώ η παρατεταμένη λειψυδρία φέρνει στις βρύσες τους βιομηχανικό, πανάκριβο νερό.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ο Ζίζεκ στα 75: «Είναι ηλίθιο και ταπεινωτικό να είσαι γέρος»

Οπτική Γωνία / Ο Ζίζεκ στα 75: «Μην κοιτάς βαθιά μέσα σου, θα ανακαλύψεις μόνο σκατά»

«Είναι ηλίθιο και ταπεινωτικό να είσαι γέρος» δηλώνει σε συνέντευξή του στον Telegraph ο διάσημος Σλοβένος φιλόσοφος, ο οποίος πιστεύει επίσης ότι είμαστε πλέον πολύ κοντά σε ένα είδος «ήπιου φασισμού», όπως γράφει στο νέο βιβλίο του.
THE LIFO TEAM
Γιατί να μη λιντσάρουμε τους ανήλικους δράστες;

Explainer / Το ποινικό δίκαιο ανηλίκων και η δίψα του κοινού για λιντσάρισμα

Τις τελευταίες εβδομάδες, μετά την υπόθεση ξυλοδαρμού μιας ανήλικης στη Γλυφάδα, η συζήτηση για τη βία μεταξύ ανηλίκων έχει αναζωπυρωθεί, ενώ παράλληλα η κυβέρνηση εξήγγειλε κάποια μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ

Βασιλική Σιούτη / Η Τουρκία απαιτεί, ο Σαμαράς πιέζει, η αντιπολίτευση κρατά χαμηλούς τόνους

Η κυβέρνηση επιθυμεί την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά δέχεται πιέσεις από την Άγκυρα, η οποία εγείρει διαρκώς νέες αξιώσεις, και από τους πρώην πρωθυπουργούς Αντώνη Σαμαρά και Κώστα Καραμανλή, που εκφράζουν επιφυλάξεις. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ηοw much is too much?

Οπτική Γωνία / Πόσες λεπτομέρειες αρκούν όταν μιλάμε για σεξουαλική κακοποίηση;

Πώς «καταναλώνουμε» τη σεξουαλική βία σε μια εποχή που ο οποιοσδήποτε μπορεί να μεταδώσει ζωντανά έναν βιασμό από ένα κινητό ή να τον κάνει upload στο youporn, και που το πορνό είναι παντού και πιο βίαιο από ποτέ;
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΤΡΙΒΟΛΗ