Day X για τον Τζούλιαν Ασάνζ
Η τελική προσφυγή του Τζούλιαν Ασάνζ θα εκδικαστεί στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου στις 20 και 21 Φεβρουαρίου 2024. Εάν απορριφθεί, ο Ασάνζ κινδυνεύει, όπως δήλωσε η γυναίκα του, Στέλλα Ασάνζ, να βρεθεί άμεσα μέσα σε ένα αεροπλάνο και να εκδοθεί στις ΗΠΑ όπου θα αντιμετωπίσει ποινή κάθειρξης 175 ετών για αποκάλυψη εγκλημάτων πολέμου που διέπραξαν οι ΗΠΑ στους πολέμους του Αφγανιστάν και του Ιράκ.
Ο δημοσιογραφικός θάνατος του Τζούλιαν Ασάνζ
και ο ηθικός θάνατος της δημοσιογραφίας
Συνέντευξη της Ιταλίδας δημοσιογράφου Stefania Maurizi στη Meriem Laribi
Marianne - 24.01.2024
Αναδημοσίευση από τις Εκδόσεις Agone - L’Ordre médiatique - 05.02.2024
Με αφορμή τη δημοσίευση του βιβλίου της, Η υπόθεση WikiLeaks. Ανεξάρτητα μέσα, λογοκρισία και κρατικά εγκλήματα, η Ιταλίδα δημοσιογράφος Stefania Maurizi προσκαλείται από το περιοδικό Marianne για να μιλήσει για τη συμμετοχή της τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια στην υπεράσπιση του δημοσιογραφικού μοντέλου των WikiLeaks και του Τζούλιαν Ασάνζ, ο οποίος είναι φυλακισμένος στο Λονδίνο χωρίς καταδικαστική απόφαση, και περιμένει την απόφαση για την έκδοσή του στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ερευνητική δημοσιογράφος, η Stefania Maurizi εργάζεται εδώ και σχεδόν δεκαπέντε χρόνια με τα WikiLeaks και πάνω στα θέματα που θέτουν τα WikiLeaks.
Αν έπρεπε να σας συστήσουμε στο κοινό, τι θα έπρεπε να πούμε;
Είμαι ερευνητική δημοσιογράφος. Εργάστηκα επί δεκατέσσερα χρόνια για τις εφημερίδες La Repubblica και L'Espresso. Ειδικά η τελευταία είχε παράδοση στην ερευνητική δημοσιογραφία σε θέματα διαφθοράς, μαφίας, πολεμου και όπλων. Το 2008, μια από τις πηγές μου σταμάτησε απότομα να μου μιλάει, επειδή φοβόταν πολύ ότι οι επικοινωνίες μας θα υποκλέπτονταν και η ίδια θα ανακαλυπτόταν. Δεν την ξαναείδα ποτέ. Τα μέσα επικοινωνίας που είχαμε στη διάθεσή μας ήταν πράγματι ευάλωτα: ηλεκτρονικά μηνύματα, κινητά τηλέφωνα κ.λπ. Τότε ήταν που συνειδητοποίησα ότι χρειαζόμασταν καλύτερη προστασία των πηγών μας.
Είμαι επίσης μαθηματικός και πριν γίνω δημοσιογράφος, εκπαιδεύτηκα στην κρυπτογραφία με έναν αρκετά βασικό, θεωρητικό τρόπο, αλλά μπορούσα να καταλάβω την έννοια. Έτσι, θέλησα να χρησιμοποιήσω την κρυπτογραφία για να προστατεύσω τις πηγές μου. Κάποιος από το χώρο με συμβούλεψε να ρίξω μια ματιά στη δουλειά που έκαναν τα WikiLeaks, την οποία λίγοι γνώριζαν τότε. Ήταν ο μόνος οργανισμός μέσων ενημέρωσης στον κόσμο που χρησιμοποιούσε την κρυπτογραφία. Έτσι ήρθα σε επαφή μαζί τους και μελέτησα τη δουλειά τους. Εντυπωσιάστηκα από αυτά που δημοσίευαν, ιδίως για το Γκουαντάναμο, το οποίο ήταν μια μαύρη τρύπα εκείνη την εποχή - τόσο για τους δημοσιογράφους όσο και για τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Γρήγορα κατάλαβα ότι αν τα WikiLeaks είχαν καταφέρει να αποκτήσουν πληροφορίες που κανείς άλλος δεν είχε, ήταν επειδή προσέφερε μια πλατφόρμα και τεχνολογίες που προστάτευαν τις πηγές. Προσέλκυσαν έτσι ανθρώπους με ειδικές δεξιότητες (στον τομέα των μυστικών υπηρεσιών, κυβερνητικούς πράκτορες κ.λπ.) που είδαν ότι μπορούσαν να διαρρεύσουν πληροφορίες με απόλυτη ασφάλεια χρησιμοποιώντας την κρυπτογραφία. Άνθρωποι που δεν θα έπαιρναν ποτέ το ρίσκο να τηλεφωνήσουν στους New York Times ή σε άλλα μεγάλα μέσα ενημέρωσης. Είπα λοιπόν στον εαυτό μου ότι έπρεπε οπωσδήποτε να συναντήσω τους ανθρώπους των WikiLeaks και να μάθω από αυτούς, γιατί ήμουν βαθιά εντυπωσιασμένη, τόσο από το γεγονός ότι κατάφερναν να αποκτήσουν τόσο ευαίσθητες πληροφορίες, όσο και από το ότι αντιστέκονταν στις προσπάθειες εκφοβισμού του Πενταγώνου και άλλων κυβερνήσεων. Για μένα ήταν ένας φάρος ελπίδας σε μια σκοτεινή εποχή για την ερευνητική δημοσιογραφία.
Πως έγινε η γνωριμία;
Ένα βράδυ, τον Ιούλιο του 2009, στη μέση της νύχτας, έλαβα ένα τηλεφώνημα από τα WikiLeaks. Το άτομο στην άλλη άκρη μου είπε ότι μόλις μου είχαν στείλει ένα αρχείο που έπρεπε να κατεβάσω σχετικά με μια υποτιθέμενη συμφωνία μεταξύ του κράτους και της μαφίας στη Νάπολη. Με χρειάζονταν για να επαληθεύσω κάποιες πληροφορίες. Ήταν η πρώτη μας συνεργασία. Οι συνάδελφοί μου με κοίταζαν έκπληκτοι και δεν καταλάβαιναν γιατί ενδιαφερόμουν για τα WikiLeaks. Κατάλαβαν έξι μήνες αργότερα, όταν κυκλοφόρησε το βίντεο Collateral Murder [που έδειχνε Αμερικανούς στρατιώτες να πυροβολούν πολίτες στη Βαγδάτη από ελικόπτερο] και τα WikiLeaks απέκτησαν διεθνή αναγνώριση.
Γιατί νοιώσατε την ανάγκη να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Ήθελα να δημιουργήσω μια σταθερή δημοσιογραφική αναφορά σχετικά με την υπόθεση αυτή, παρακολουθώντας την με τρόπο ακριβή και τεκμηριωμένο. Ορισμένα από τα έγγραφα που απέκτησα είναι σημαντικά και δείχνουν, για παράδειγμα, πώς οι βρετανικές αρχές παρενέβησαν όταν ήρθαν σε επαφή με τις σουηδικές αρχές για να δημιουργήσουν δικαστική παράλυση σχετικά με τις κατηγορίες σεξουαλικής επίθεσης εναντίον του Τζούλιαν Ασάνζ στη Σουηδία, γεγονός που τον κράτησε εγκλωβισμένο στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο για επτά χρόνια.
Είστε η δημοσιογράφος με την πιο βαθιά γνώση της υπόθεσης WikiLeaks. 'Η φήμη σας οφείλεται στην επιμονή σας να αποκτάτε δικαστικά έγγραφα σχετικά με τη δίωξη του Julian Assange, χάρη στο Freedom of Information Act - το FOIA υποχρεώνει τις κυβερνητικές υπηρεσίες να παραδίδουν τα έγγραφά τους σε όποιον τα ζητάει. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε;
Χρειάστηκε πείσμα και στρατηγική. Όλα είναι σχεδιασμένα για να σε κάνουν να τα παρατήσεις. Παρατήρησα στην αρχή ότι η Σουηδία, σε αντίθεση με το Ηνωμένο Βασίλειο, ήταν συνεργάσιμη και είχε έναν πολύ βαθιά ριζωμένο νόμο FOIA που χρονολογείται από τον 18ο αιώνα. Έτσι, έπαιρνα πληροφορίες από τη Σουηδία και στη συνέχεια τις έβαζα κάτω από τη μύτη των βρετανικών αρχών για να μου δίνουν εξηγήσεις. Για παράδειγμα, απέκτησα το μέιλ που έστειλαν οι βρετανικές αρχές, η Εισαγγελική Υπηρεσία του Στέμματος, λέγοντας στους Σουηδούς εισαγγελείς: "Μην έρθετε στο Λονδίνο για να ανακρίνετε τον Τζούλιαν Ασάνζ". Αυτό θα επέτρεπε να κλείσει η προκαταρκτική έρευνα και να αποσυρθούν οι κατηγορίες για σεξουαλική επίθεση πολύ νωρίτερα. Εκείνη την εποχή, δεν είχαν επισημοποιηθεί κατηγορίες από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Λονδίνο ισχυριζόταν ότι ήθελε να τον συλλάβει αποκλειστικά και μόνο για τη σουηδική υπόθεση. Μόνο όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες επισημοποίησαν τη δίωξή τους για το δημοσιογραφικό έργο του Ασάνζ, τα πράγματα έγιναν πιο ξεκάθαρα για το ευρύ κοινό. Όλα αυτά περιγράφονται λεπτομερώς στο βιβλίο.
Σας έχουν ασκήσει πιέσεις στη διάρκεια της εργασία σας;
Δεν με έχουν καταδιώξει όπως έκαναν με τον Τζούλιαν Ασάνζ, αλλά έχουν δοκιμάσει να με εκφοβίσουν αρκετές φορές. Με ακολούθησαν επιθετικά και επιδεικτικά, μου επιτέθηκαν σωματικά και μου έκλεψαν όλο τον εξοπλισμό της δουλειάς μου (υπολογιστή, τηλέφωνο, έγγραφα). Φυσικά, υπέβαλα μήνυση, αλλά δεν έλαβα ποτέ απάντηση από την αστυνομία.
Το βιβλίο σας βρίσκεται κάπου ανάμεσα στη δημοσιογραφία και την ιστορική αναπαράσταση της υπόθεσης των WikiLeaks. Είναι μία ασύγκριτη πηγή πληροφοριών για αυτή την εκπληκτική ιστορία. Αυτή η διπλή διάσταση έχει σκοπό να αποδώσει δικαιοσύνη στα WikiLeaks και τον Ασάνζ, οι οποίοι συχνά έχουν συκοφαντηθεί, ιδίως από τους συναδέλφους τους;
Ένιωσα ότι ήταν καθήκον μου να ρίξω φως σε αυτή την υπόθεση. Σκοπός μου ήταν να διηγηθώ με πραγματικά γεγονότα όσα είδα, άκουσα και έζησα. Το βιβλίο κάνει τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν ότι αυτά που άκουγαν για τον Τζούλιαν Ασάνζ και τα WikiLeaks ήταν εντελώς εσφαλμένα. Αυτή η δαιμονοποίηση κατέστρεψε τη ζωή του.
Στις 20 και 21 Φεβρουαρίου θα εξεταστεί από το Ανώτατο Δικαστήριο το παραδεκτό της τελευταίας προσφυγής του Τζούλιαν Ασάνζ στο Ηνωμένο Βασίλειο για την αποτροπή της έκδοσής του στις Ηνωμένες Πολιτείες.Τι πιθανότητες έχει να την αποφύγει; Θα είστε εκεί;
Θα είμαι εκεί και ελπίζω να μπορέσω να παρακολουθήσω τις ακροάσεις. Δεν είμαι αισιόδοξη όσον αφορά το βρετανικό σύστημα δικαιοσύνης. Ένα δικαστικό σύστημα που παίρνει στα σοβαρά τους αμερικανικούς ισχυρισμούς ότι ο Ασάνζ θα τύχει καλής μεταχείρισης στη φυλακή, όταν έχουμε μια σοβαρή έρευνα του Yahoo News, με ανώτερες κυβερνητικές πηγές των ΗΠΑ (ανώνυμες) να λένε ότι η CIA είχε εξετάσει το ενδεχόμενο απαγωγής ή δολοφονίας του Ασάνζ στην πρεσβεία του Ισημερινού. Τελικά, αποφάσισαν να μην το πράξουν, επειδή αυτές είναι ενέργειες αυταρχικών καθεστώτων. Σε δημοκρατίες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, προτίμησαν να επιλέξουν νομικές διωκτικές οδούς, μέσω του δικαστικού λαβύρινθου. Σίγουρα, αυτό είναι καλύτερο από τη φυσική εξόντωσή του. Τα εργαλεία είναι προφανώς απολύτως νόμιμα, αλλά στο τέλος, δεν ανέκτησε ποτέ την ελευθερία του εδώ και δεκατέσσερα χρόνια. Είναι σκανδαλώδες.
Εάν οι εφέσεις εξαντληθούν, πράγμα που μπορεί να συμβεί πολύ σύντομα, ο Τζούλιαν Ασάνζ θα μπορεί να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Αν αυτό αποφανθεί υπέρ του, είστε αισιόδοξη;
Κανονικά, η αρμοδιότητα του ΕΔΔΑ δεν συζητείται. Αλλά θα πρέπει να το δούμε. Η έκδοση είναι μια κατεξοχήν πολιτική διαδικασία. Πολλές υποθέσεις το μαρτυρούν αυτό. Θα δούμε αν οι Βρετανοί και Αμερικανοί πολιτικοί θα φτάσουν στο σημείο να αμφισβητήσουν το ΕΔΔΑ.
Θα θέλατε να απευθύνετε κάποιο μήνυμα στους Γάλλους δημοσιογράφους;
Θα ήθελα να τους πω ότι κρατούν στα χέρια τους τα κλειδιά της φυλακής του Τζούλιαν Ασάνζ. Έχει δημοσιεύσει πληροφορίες εξαιρετικά σημαντικές για το δημόσιο συμφέρον και έχει αποκαλύψει εγκλήματα πολέμου. Βρίσκεται στη φυλακή ενώ οι εγκληματίες κυκλοφορούν ελεύθεροι. Είναι ο κόσμος ανάποδα και δεν μπορούμε να τον αποδεχτούμε χωρίς να πληρώσουμε όλοι μας βαριές συνέπειες, για το θεμελιώδες δικαίωμά μας στην πληροφόρηση.
Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα γαλλικό μέσο ενημέρωσης που να μην έχει επωφεληθεί από τη δουλειά του Τζούλιαν Ασάνζ και των WikiLeaks όσον αφορά τις αποκαλύψεις. Χάρη σε αυτή τη δουλειά, έχουν αποκτήσει μερικά σημαντικά scoops. Τώρα ήρθε η ώρα να επιδείξετε μία ελάχιστη αξιοπρέπεια: δεν θα εγκαταλείπατε έναν συνάδελφο σε κοινό ρεπορτάζ που θα είχε πέσει από έναν γκρεμό. Αν εκδοθεί ο Τζούλιαν Ασάνζ, θα είναι ο ηθικός και φυσικός του θάνατος, και θα είναι κι ο ηθικός και πρακτικός θάνατος της δημοσιογραφίας: ποιο είναι το νόημα της δημοσιογραφίας αν δεν μπορείς να καταγγείλεις τα εγκλήματα πολέμου και τα βασανιστήρια;
Δείτε ακόμα στο Αλμανάκ:
Πώς κατασκόπευαν τον Julian Assange στην πρεσβεία του Εκουαδόρ
Quentin Lafaye: "Παρότι θύμα των Wikileaks, υποστηρίζω τον Julian Assange"
Από τον Σνόουντεν στον Ασάνζ, το νέο "κυνήγι μαγισσών"
Για τον Τζούλιαν Ασάνζ
