Ο Θανάσης Μπακόλας, πολιτικός επιστήμονας και πρώην σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη, είναι εδώ και μερικά χρόνια γενικός γραμματέας του μεγαλύτερου κόμματος της Ε.Ε., του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ). Το Politico τον έχει κατατάξει στους πιο ισχυρούς και επιδραστικούς των Βρυξελλών, που «διαμορφώνουν τις εξελίξεις πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας και θέτουν την πολιτική ατζέντα».
Στη σημερινή συνέντευξή του στη LiFO υποστηρίζει ότι η εποχή της αθωότητας έχει τελειώσει για την Ευρώπη και εξηγεί γιατί.
— Κύριε Μπακόλα, στις ευρωεκλογές θα ψηφίσουμε για το Ευρωκοινοβούλιο, αλλά οι συσχετισμοί που θα προκύψουν θα κρίνουν και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η γενική εκτίμηση είναι ότι το ΕΛΚ, του οποίου είστε γενικός γραμματέας, θα έρθει πάλι πρώτο. Θα καταφέρετε ωστόσο να διατηρήσετε τις δυνάμεις σας, καθώς φαίνεται να ενισχύονται οι πιο συντηρητικές;
Το ΕΛΚ θα είναι ξανά το μεγαλύτερο και ισχυρότερο κόμμα στην Ευρωβουλή. Αυτό είναι δεδομένο. Νομίζω ότι θα διατηρήσουμε τις δυνάμεις μας και θα ηγηθούμε ξανά μιας πλειοψηφίας που θα κληθεί να υποστηρίξει όλα τα θεσμικά αξιώματα εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή όχι μόνο τον πρόεδρο της Κομισιόν αλλά επίσης τον επόμενο πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τον επόμενο πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και είμαστε έτοιμοι γι' αυτό.
— Γιατί θεωρείτε δεδομένο ότι οι ψηφοφόροι της Ε.Ε. θα σας αναδείξουν πρώτη δύναμη;
Οι πολίτες προτιμούν τις δυνάμεις του ΕΛΚ στις 27 χώρες που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό είναι δεδομένο. Πρόσφατα εξελέγη στην Πορτογαλία ο Λουίς Μοντενέγκρο, ο νέος πρωθυπουργός της Πορτογαλίας. Είναι από τη δική μας πολιτική οικογένεια, όπως άλλοι 12 ηγέτες που προέρχονται από το ΕΛΚ, συμπεριλαμβανομένου του Κυριάκου Μητσοτάκη από τη Νέα Δημοκρατία, του Ντόναλντ Τουσκ από την πλατφόρμα της Πολωνίας και άλλων ηγετών, οι οποίοι στο συμβούλιο είναι περισσότεροι από τους σοσιαλιστές, τους φιλελεύθερους και τους πράσινους μαζί. Βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου δυστυχώς το τι πρεσβεύει κάθε πολιτική οικογένεια έχει χάσει λιγάκι το νόημά του, ιδίως από την εποχή του Κατάργκεϊτ μέχρι σήμερα.
Ένα κεντροδεξιό κόμμα κερδίζει τις εκλογές με μια οικονομική πολιτική σταθερότητας, μια κοινωνική πολιτική ανοιχτή και έναν γνήσιο και λελογισμένο πατριωτισμό. Αυτά είναι τα συστατικά στοιχεία της επιτυχίας της κεντροδεξιάς και το έχουμε δει αυτό, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις άλλες χώρες.
— Γιατί το λέτε αυτό; Γιατί βάζετε το Κατάργκεϊτ ως ορόσημο;
Διότι από το Κατάργκεϊτ και μετά, κατά τη γνώμη μου, τα άλλα πολιτικά κόμματα έχουν πλήρως αποδεσμευτεί από την πολιτική, δηλαδή δεν κάνουν πια πολιτική. Έχουν αποφασίσει ότι είναι ίσως πιο λογικό γι' αυτούς να γυρίσουν προς τον λαϊκισμό και να καταφέρουν έτσι κάποιον συσχετισμό δυνάμεων εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης που να τους είναι πιο ωφέλιμος.
— Γιατί το συσχετίζετε αυτό με το Κατάργκεϊτ ;
Το Κατάργκεϊτ δημιούργησε ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα κυρίως στις τάξεις των σοσιαλιστών, οι οποίοι, παρά το γεγονός ότι επέμεναν να προβάλλουν το θέμα του Κατάργκεϊτ ως γενικό πρόβλημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εμείς καταδείξαμε ότι αυτό ήταν βασικά ένα πρόβλημα της δικής τους ομάδας, της ομάδας των σοσιαλιστών, όχι μόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά και στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αυτό είναι ένα πρόβλημα.
— Δεν είδαμε, πάντως, να φωτίζεται τόσο πολύ το τι συνέβη και τι υπάρχει πίσω από το Κατάργκεϊτ ούτε να θωρακίζεται θεσμικά το Ευρωκοινοβούλιο μετά από αυτό.
Κάθε άλλο, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μαζί με τον Μάνφρεντ Βέμπερ, τον αρχηγό της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΕΛΚ, έχουν πάρει σαφή μέτρα για διασφάλιση της διαφάνειας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Βέβαια, το Κατάργκεϊτ ήταν μια υπόθεση που χειρίστηκε η βελγική Δικαιοσύνη.
— Αυτό δεν είναι πρόβλημα; Ότι το ίδιο το Ευρωκοινοβούλιο δεν αντιλήφθηκε πως κάποιες χώρες δωροδοκούσαν για να επηρεάσουν ευρωβουλευτές; Δεν είναι σοβαρή αδυναμία ότι το βρήκε η βελγική Δικαιοσύνη, ενώ το Ευρωκοινοβούλιο δεν είχε ασχοληθεί καν;
Νομίζω, πρέπει να δούμε λιγάκι τι ήταν το Κατάργκεϊτ. Ήταν μια ομάδα πολύ λίγων ανθρώπων, οι οποίοι μεταξύ τους είχαν φιλικές και οικογενειακές σχέσεις και εκμεταλλεύτηκαν τις διαδικασίες και τους θεσμούς του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να υποστηρίξουν ζητήματα που αφορούσαν το Κατάρ. Ήταν μια περίπτωση δωροδοκίας, που είναι λογικό, κατά τη γνώμη μου, το ότι την ανέδειξε η βελγική Δικαιοσύνη, γιατί πρόκειται για μια κατάσταση όπου τρεις-τέσσερις άνθρωποι συνήργησαν για να χρησιμοποιήσουν τις θέσεις τους στο Κοινοβούλιο για τα θέματα που τους αφορούσαν. Αλλά νομίζω ότι πιο πολύ πρέπει να δούμε στην ομάδα των σοσιαλιστών στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το πώς αυτοί δεν πήραν χαμπάρι τι γινόταν μέσα στις τάξεις τους. Γιατί, ξέρετε, εμείς στο ΕΛΚ έχουμε την ευθύνη της δικής μας πολιτικής οικογένειας και της στάσης κάθε ευρωβουλευτή μας. Αυτό δεν το είχαν οι σοσιαλιστές, δυστυχώς, και δεν έχουν δεχτεί ακόμα μέχρι σήμερα το μερίδιο της ευθύνης τους.
— Γιατί κατηγορείτε μόνο τους σοσιαλιστές;
Ξέρετε, η εποχή της αθωότητας έχει πια τελειώσει για την Ευρώπη. Μετά την πανδημία, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, η κατάσταση έχει δυσκολέψει πάρα πολύ. Και μετά την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να προχωρήσουν στη θέσπιση του Inflation Reduction Act ώστε να στηρίξουν την αμερικανική οικονομία με τον τρόπο που το έκαναν οφείλει και η Ευρωπαϊκή Ένωση να κάνει το ίδιο.
Το Κατάργκεϊτ αποτέλεσε ένα πολύ σημαντικό σημείο στη λειτουργία των αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, γιατί δυστυχώς από εκεί και μετά οι βασικοί μας σύμμαχοι σε αυτή την πλειοψηφία, οι σοσιαλιστές, οι φιλελεύθεροι αλλά και οι πράσινοι έχουν δυστυχώς χρησιμοποιήσει σελίδες από το εγχειρίδιο του λαϊκισμού. Έχουν γυρίσει προς τον λαϊκισμό και δεν γίνεται γόνιμη και εποικοδομητική συζήτηση.
— Αυτό μήπως το λέτε επειδή όλοι αυτοί συμμάχησαν για να βγει το ψήφισμα εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης; Θεωρείτε ότι το ψήφισμα εκείνο ήταν μόνο εναντίον του Κυριάκου Μητσοτάκη ή ήταν ένα χτύπημα και για το ΕΛΚ;
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ίσως ο πιο δυνατός πρωθυπουργός στο συμβούλιο και είναι μέλος του ΕΛΚ. Είναι χτύπημα κατά του Κυριάκου Μητσοτάκη ως του πιο δυνατού πρωθυπουργού του ΕΛΚ. Αυτό είναι σαφές. Δυστυχώς, αυτοί οι οποίοι συμμάχησαν και συνασπίστηκαν πίσω από αυτό το ψήφισμα έχουν την τάση να «σπάνε» διάφορες καταστάσεις σε κουτάκια. Δεν μπορεί όμως να υπάρξει συμψηφισμός στο σημείο αυτό. Τα διάφορα «παιχνίδια» που παίζονται στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν πλέον σημασία. Θα πρέπει να δούμε τα πράγματα πιο σοβαρά. Και γι' αυτό δεν έχει σημασία μόνο ποια πολιτική οικογένεια ψηφίζουμε και ποιους ευρωβουλευτές στέλνουμε στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πρέπει να δούμε επίσης και τις ίδιες τις διαδικασίες που υπάρχουν.
— Το διακύβευμα σε αυτές τις ευρωεκλογές κατά τη γνώμη σας ποιο είναι; Γιατί στην Ελλάδα κυριαρχεί περισσότερο –και το γνωρίζετε– η συζήτηση για το αν θα απειληθεί η απόλυτη πολιτική κυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη. Πολύ λίγο συζητάμε τα ευρωπαϊκά ζητήματα.
Εντάξει, έχουμε 27 εθνικές καμπάνιες. Αλλά, από την άλλη πλευρά, θέλω να σας πω ότι το ενδιαφέρον για συμμετοχή σε αυτές τις ευρωεκλογές είναι τεράστιο, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Ο κόσμος ενδιαφέρεται για το τι γίνεται στην Ευρώπη, νομίζω. Αλλά, για να απαντήσω στην ερώτησή σας, προφανώς, σε έναν βαθμό έχει να κάνει με τη σταθερότητα στη χώρα μας και τη συνέχεια της κυβέρνησης απέναντι στον συνεχιζόμενο λαϊκισμό των αντιπάλων μας.
Θυμόμαστε τα χρόνια που μιλούσαμε ως Ελλάδα και κανείς δεν έδινε σημασία. Θυμόμαστε τα τσιμπήματα στο μάγουλο του Αλέξη Τσίπρα από τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και όλα τα σχετικά. Σήμερα υπάρχει μεγάλη απόσταση από αυτά, μετά το άνοιγμα της Ευρώπης έπειτα από την πανδημία, με υπογραφή Κυριάκου Μητσοτάκη και τα 36 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Και ξέρετε, κ. Σιούτη, υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση και από τα συγκοινωνούντα δοχεία που είχαν ως στόχο την ξεκάθαρη εργαλειοποίηση των διαδικασιών του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την προσπάθεια διασυρμού της χώρας μας. Ο έλεγχος είναι θεμιτός, η εργαλειοποίηση ενός θεσμού και των διαδικασιών του όμως δεν είναι. Σήμερα, σε αυτή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ίσως ο πιο έμπιστος συνεργάτης της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι ένας Έλληνας.
— Τι εννοείτε;
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς κάνει φοβερή δουλειά στην επιτροπή και όχι μόνο στο μεταναστευτικό, αλλά σε πολλά άλλα θέματα. Επίσης θα έλεγα, αν μου επιτρέπετε, ότι ο άνθρωπος που έχει την ευθύνη της ακεραιότητας της καμπάνιας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αυτή την περίοδο είναι επίσης Έλληνας. Οπότε, μπορεί κάποιος, αν θέλει, στις ευρωεκλογές που έρχονται να στείλει ένα μήνυμα διαμαρτυρίας, αλλά θα πρέπει να γνωρίζει επίσης ότι το διακύβευμα είναι και η συνέχεια της ελληνικής επιρροής και τι πραγματικά αυτό σημαίνει.
— Λέτε δηλαδή ότι θα μειωθεί η ελληνική επιρροή στις Βρυξέλλες αν μειωθεί η δύναμη της Νέας Δημοκρατίας;
Εννοώ ότι για να συνεχιστεί σε ποσοτικό και σε ποιοτικό επίπεδο αυτή η επιρροή της χώρας μας, που όλοι θέλουμε, ψηφίζουμε Νέα Δημοκρατία.
— Προχώρησε ικανοποιητικά αυτά τα πέντε χρόνια η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, με την έννοια της εμβάθυνσης;
Πέρα από περισσότερο ΕΛΚ, αυτό που χρειάζεται είναι να κατανοήσουμε ότι είμαστε σε μια εποχή πολυκρίσεων. Κατά την προηγούμενη θητεία, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μαζί με τους πρωθυπουργούς, κυρίως του ΕΛΚ, στάθηκαν δυνατά υπέρ του ευρωπαϊκού οικοδομήματος όχι μόνο στον χειρισμό της πανδημίας αλλά και στον πόλεμο της Ουκρανίας.
— Για τα οποία δέχεται κριτική.
Θεμιτή η κριτική, αλλά νομίζω ότι το πώς χειρίστηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το θέμα των εμβολίων και το τι προσέφερε σε 450 εκατομμύρια πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι δεδομένα.
Αυτό που λείπει είναι ο ρεαλισμός, ο πραγματισμός και η μόνη πολιτική δύναμη που μπορεί να το προσφέρει αυτή την περίοδο είναι το ΕΛΚ. Εμείς θα συνεχίσουμε σε αυτόν τον δρόμο, και ξέρετε κάτι; Γι' αυτό παραμένουμε ισχυροί και την επόμενη μέρα, εμείς θα είμαστε οι πρώτοι που θα προσεγγίσουμε τους σοσιαλιστές και τους φιλελεύθερους και τους πράσινους για τη δημιουργία μιας πλειοψηφίας εποικοδομητικής που θα πάει την Ευρώπη μπροστά.
— Έχει τους ηγέτες που χρειάζεται η Ε.Ε.; Καθώς και τα πρόσωπα παίζουν έναν ρόλο και είδαμε ότι τόσο ο Σολτς όσο και ο Μακρόν μάλλον δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες, ούτε τις ευρωπαϊκές αλλά ούτε και των χωρών τους, αν κρίνουμε από τη δυσαρέσκεια που καταγράφεται στις χώρες τους και τη δημοτικότητά τους που έχει μειωθεί.
Πόσο δε μάλλον ο Σάντσες στην Ισπανία.
— Αναφέρθηκα στις δύο χώρες που θεωρούνται η ατμομηχανή της Ε.Ε.
Καλά κάνατε, αλλά σε αυτή την εξίσωση παίζει και αυτός μεγάλο ρόλο ως σοσιαλιστής. Είχαμε εκλογές στην Ισπανία το περασμένο καλοκαίρι και το σοσιαλιστικό κόμμα ήρθε δεύτερο. Ο ισπανικός λαός ψήφισε κέντρο, ψήφισε μετριοπάθεια. Η κεντροδεξιά τίμησε την απόφαση του ισπανικού λαού, αλλά η κεντροαριστερά δεν την τίμησε και τράβηξε προς τα άκρα. Λοιπόν, ναι, έχουμε τέτοιους ηγέτες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως έχουμε και ηγέτες σαν τον Όρμπαν. Αλλά έχουμε ηγέτες σαν τον Ντόναλντ Τουσκ και τον Πέτερι Όρπο, σαν τον Μοντενέγκρο στην Πορτογαλία και σαν τον Μητσοτάκη στην Ελλάδα.
— Θεωρείτε ότι απειλείται η πρωτιά του ΕΛΚ από την άνοδο της ακροδεξιάς, των συντηρητικών δυνάμεων και των λαϊκιστών;
Καταρχάς, βρισκόμαστε σε μια προεκλογική περίοδο που τιμούμε τη διαδικασία του lead candidate, του επικεφαλής υποψηφίου, και αυτό το σέβονται όχι μόνο το ΕΛΚ με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αλλά και οι σοσιαλιστές και οι φιλελεύθεροι. Των άλλων κομμάτων η καρδιά δεν είναι μέσα σε αυτό το πράγμα. Δεν κάνουν μια καμπάνια για να εξηγήσουν στους Ευρωπαίους πολίτες ποιες είναι οι προτεραιότητές τους. Υπάρχουν πολλοί, όπως ο ίδιος ο Μακρόν, που αρνούνται αυτήν τη διαδικασία στο σύνολό της. Αλλά εμείς την τιμούμε, γιατί μπορεί να είναι μισό βήμα μπροστά όσον αφορά τη δημοκρατικότητα των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά τουλάχιστον είναι μπροστά.
Τώρα, όσον αφορά τα άκρα, αυτά δεν είναι ενωμένα. Θα δούμε μια άνοδο των άκρων, σίγουρα, αλλά μιλάμε για πολιτικές δυνάμεις που πολλές φορές δεν έχουν τίποτα κοινό μεταξύ τους και δεν μπορούν να λειτουργήσουν ενιαία.
— Υπάρχουν και παραδοσιακές δεξιές δυνάμεις που ασκούν κριτική στα κόμματα του ΕΛΚ επειδή θεωρούν ότι σε κάποια θέματα έχουν μετακινηθεί, όπως στο μεταναστευτικό.
Ένα κεντροδεξιό κόμμα κερδίζει τις εκλογές με μια οικονομική πολιτική σταθερότητας, μια κοινωνική πολιτική ανοιχτή και έναν γνήσιο και λελογισμένο πατριωτισμό. Αυτά είναι τα συστατικά στοιχεία της επιτυχίας της κεντροδεξιάς και το έχουμε δει αυτό όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις άλλες χώρες. Αυτή ήταν η συνταγή της επιτυχίας και στην Πορτογαλία και στην Ισπανία.
— Κατά τη γνώμη σας, γιατί στη Γαλλία η κεντροδεξιά είναι σχεδόν εξαφανισμένη;
Επειδή όλοι οι βουλευτές της κεντροδεξιάς πήγαν με τον Μακρόν και δεν έχει μείνει τίποτα.
— Ο Μακρόν δεν είναι κεντροδεξιός;
Μεγάλη κουβέντα αυτό. Συζητούσα με έναν φίλο μου, Γάλλο, ο οποίος συμφωνεί με αυτή την εκτίμηση, αλλά καταρχάς να πούμε ότι ο Μακρόν διέλυσε την κεντροαριστερά και την κεντροδεξιά. Διέλυσε τα δύο παλιά κυβερνώντα κόμματα που υπήρχαν στη Γαλλία.
— Ο Μακρόν τα διέλυσε ή διαλύθηκαν μόνα τους; Γιατί αν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των καιρών θα επιβίωναν, έτσι δεν είναι;
Ας πούμε ότι η παρουσία του Μακρόν συνέβαλε στη διάλυσή τους, ας συμφωνήσουμε σε αυτό. Πολλοί κεντροαριστεροί και κεντροδεξιοί πήγαν με τον Μακρόν, αλλά βλέπουμε αυτήν τη στιγμή ότι η κεντροαριστερά δεν είναι ευχαριστημένη. Φεύγουν τα κεντροαριστερά στελέχη από τον Μακρόν και μένουν τα κεντροδεξιά. Το τι γίνεται στη Γαλλία είναι λίγο περίεργο, αλλά αυτό που θα ήθελα να πω εγώ είναι το εξής: αυτήν τη στιγμή στη Γαλλία η αντιπολίτευση απέναντι στον Μακρόν είναι η άκρα δεξιά και η άκρα αριστερά, της Λεπέν και του Μελανσόν.
— Οι ευρωβουλευτές του κόμματος του Μακρόν ψήφισαν στο Ευρωκοινοβούλιο υπέρ του ψηφίσματος που ήταν εναντίον της κυβέρνησης, παρότι η σχέση του Εμανουέλ Μακρόν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ήταν αρκετά θερμή, μέχρι πριν από λίγο καιρό τουλάχιστον. Έχει αλλάξει κάτι;
Οι σχέσεις μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού και του Γάλλου Προέδρου είναι δυνατές, οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας-Γαλλίας παραμένουν επίσης δυνατές. Αυτό που πρέπει να δούμε για την επόμενη μέρα είναι η λειτουργία κομματικών στελεχών σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Δεν μπορεί να λειτουργούν με γνώμονα τον συσχετισμό δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όταν οι αποφάσεις τους και η ψήφος τους έχει σημασία και για τα πιο μεγάλα ζητήματα. Νομίζω ότι αυτό που έγινε κυρίως με τους βουλευτές του Μακρόν είναι φοβερά δυσάρεστο και πρέπει να δούμε την επόμενη μέρα.
Όπως σας είπα, η εποχή της αθωότητας μάς τελείωσε ανεπιστρεπτί. Όλοι θα πρέπει να αναλάβουν τις υποχρεώσεις τους και όλοι πρέπει να καταλάβουν τι σημαίνει η λειτουργία τους εντός των θεσμών. Έχει μεγάλη σημασία. Και ελπίζω να μπορούμε να κάνουμε αυτή την κουβέντα και τον διάλογο στη νέα θεσμική θητεία, με αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων δυνατούς, πραγματικά δυνατούς και με επιρροή, και με μια πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία θα δουλέψει σκληρά για τα ζητήματα που αφορούν τους πολίτες.
— Γιατί μιλάτε για το τέλος της αθωότητας; Ποια ήταν αυτή η αθωότητα και γιατί τελειώνει;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ειδικά από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και μετά η Ε.Ε. και ορισμένες από τις μεγαλύτερες χώρες-μέλη της έζησαν μια περίοδο ευημερίας άνευ προηγουμένου, εκμεταλλευόμενες πλήρως τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης. Αυτό οδήγησε στη διαμόρφωση βαθιών εξαρτήσεων από χώρες όπως η Ρωσία στην ενέργεια ή η Κίνα στις εξαγωγές και στη φθηνή παραγωγή, που μετά την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία κατέστησαν πασιφανείς. Και βέβαια, στον αμυντικό τομέα οι Ευρωπαίοι ποτέ δεν ασχολήθηκαν σοβαρά με τη στροφή των Ηνωμένων Πολιτειών προς τον Ειρηνικό και την αδυναμία της Ουάσινγκτον να είναι πανταχού παρούσα και να λύνει όλα μας τα προβλήματα. Το τέλος της αθωότητας σημαίνει ότι πρέπει να λάβουμε πολύ γρήγορα δύσκολες αποφάσεις σε πολύ περίπλοκα ζητήματα. Πρόκειται για τιτάνιο έργο που θα απασχολήσει όλο τον επόμενο ευρωπαϊκό θεσμικό κύκλο.
— Για το θέμα του βέτο υπήρξε ψήφισμα στο Ευρωκοινοβούλιο πριν από λίγο καιρό υπέρ της κατάργησής του, με πρωτοβουλία κυρίως Γερμανών ευρωβουλευτών από διάφορες πολιτικές ομάδες. Στην Ελλάδα δεν μάθαμε καν τι ψήφισαν οι Έλληνες ευρωβουλευτές, γιατί δεν το είπαν. Ποια είναι η θέση του ΕΛΚ;
Εμείς πιστεύουμε ότι για ορισμένα ζητήματα θα ήταν θεμιτό να δούμε αν η επέκταση της χρήσης του κανόνα της ενισχυμένης πλειοψηφίας μπορεί να δουλέψει, π.χ. σε πτυχές της εξωτερικής πολιτικής. Αυτή είναι η στάση του ΕΛΚ, καθώς και ορισμένων εκ των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κομμάτων, όχι φυσικά των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) ή του κόμματος Ταυτότητας και Δημοκρατίας (ID). Αλλά να δούμε αν αυτό μπορεί να γίνει, όχι να βιαστούμε. Υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ αυτού και της άρσης της ομοφωνίας ή του βέτο.
— Αν καταργηθεί το βέτο, δεν θα χάσει η Ελλάδα και οι μικρές χώρες ένα όπλο; Δεν θα μπορούσε να το αξιοποιήσει προκειμένου να σεβαστεί η Αλβανία π.χ. τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας, αν θέλει να προχωρήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της;
Όσον αφορά το θέμα της Αλβανίας, το ΕΛΚ, εμείς έχουμε διευθετήσει δύο ψηφίσματα της Νέας Δημοκρατίας σε επίπεδο πολιτικής συνέλευσης σχετικά με την υπόθεση Μπελέρη. Προσπαθήσαμε να την αναδείξουμε και να διασφαλίσουμε τη συναίνεση των υπόλοιπων κομμάτων, μελών, και νομίζω ότι τα καταφέραμε. Και ας μην ξεχνάμε και τις πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ευρωβουλής. Αλλά, ας είμαστε ειλικρινείς, στις Βρυξέλλες η υπόθεση Μπελέρη παραμένει άγνωστη, πλην όσων τη γνωρίζουν στα εσωτερικά των κοινοτικών θεσμών.
— Για ποιον λόγο;
Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους. Είναι αλήθεια ότι ο Έντι Ράμα παραμένει το αγαπημένο παιδί κάποιων εδώ στις Βρυξέλλες όσον αφορά τα Δυτικά Βαλκάνια και αυτό αποτυπώνεται και στις περιοδικές εκθέσεις της Κομισιόν και στα «στραβά μάτια» σε θέματα που άπτονται του κράτους δικαίου. Ίσως έπρεπε αυτή η πλευρά να έχει αναδειχθεί καλύτερα. Δεν αποκλείεται μια εκλογή του Φρέντι Μπελέρη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να επιτρέψει να πέσει φως στο ζήτημα της Αλβανίας και ιδιαίτερα σε θέματα που σχετίζονται με την ελληνική μειονότητα, όπως το περιουσιακό.
— Θα ενοχλήσει κάποιους αυτό;
Υπάρχουν μεγάλες και σημαντικές ευρωπαϊκές χώρες με συμφέροντα στην Αλβανία που θα ενοχληθούν. Αλλά δεν πειράζει, ας γίνει. Η υπόθεση, τώρα, της διεύρυνσης της Ε.Ε. προσφέρει ευκαιρίες να αναδεικνύονται τέτοιες αδικίες, ας το πούμε έτσι. Από την άλλη πλευρά, η διεύρυνση έχει βρεθεί, λόγω Ουκρανίας, ξανά στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής. Η Αλβανία και τα Δυτικά Βαλκάνια αποτελούν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του πακέτου αυτού της διεύρυνσης. Και καθώς προωθείται το σχέδιο ανάπτυξης γι' αυτά, προσφέρεται μια πλατφόρμα να διεκδικήσουμε ως Ελλάδα βελτιώσεις σε θέματα που σχετίζονται με τη μειονότητα.
