Η ΕΙΔΗΣΗ ΟΤΙ ΜΕΤΑ την απόσυρση Μπάιντεν, που πολύ άργησε κιόλας, η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις θα είναι πιθανότατα η επόμενη υποψήφια των Δημοκρατικών –η τελική απόφαση θα ληφθεί στο επερχόμενο συνέδριο του κόμματος, στις 19-21/8 στο Σικάγο– σκόρπισε αισιοδοξία εντός και εκτός ΗΠΑ ότι ναι, το υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ κλίμα μπορεί να αναστραφεί και ότι η Ινδοτζαμαϊκανής (και όχι «σκέτο» αφρικανικής, όπως συχνά γράφεται) καταγωγής υποψήφια, που έχει ήδη τη στήριξη του γερο-Τζο, θα πετύχει εκείνο που δεν κατάφερε το ’16 η Χίλαρι Κλίντον με τον ίδιο αντίπαλο, δηλαδή να γίνει η πρώτη γένους θηλυκού Πρόεδρος των ΗΠΑ, «σώζοντάς» τες ταυτόχρονα από απρόβλεπτες καταστάσεις.
Το ζήτημα, όμως, που απασχολεί πολλούς προοδευτικούς Αμερικανούς και όχι μόνο, είναι πόσα «αυγά» είναι στ' αλήθεια αποφασισμένη να σπάσει η 60χρονη σήμερα Κάμαλα εάν το 2025 τη βρει στρογγυλοκαθισμένη στο Οβάλ Γραφείο, δηλαδή πόσο αδιαπραγμάτευτα θα στηρίξει μια σειρά θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες που δύσκολα θα χωρέσουν ακέραια στην «ξανά μανά Μεγάλη Αμερική» που υπόσχεται ο Τραμπ ή αν θα «νερώσει» αρκετά το κρασί της ώστε να προσεταιριστεί ευρύτερα κοινά και ομάδες συμφερόντων.
Ας δούμε, ωστόσο, ποια σημεία προβληματίζουν ακόμα και ανθρώπους που θα την ψήφιζαν και τα οποία έχουν αποτελέσει και στο παρελθόν αφορμή να της γίνει κριτική «από αριστερά».
Το ζήτημα που απασχολεί πολλούς προοδευτικούς Αμερικανούς και όχι μόνο είναι αφενός αν θα καταφέρει να επιβληθεί στο μαστιζόμενο από εσωτερικές έριδες κόμμα της, αφετέρου πόσα «αυγά» είναι στ' αλήθεια αποφασισμένη να σπάσει η 60χρονη σήμερα Κάμαλα εάν το 2025 τη βρει στρογγυλοκαθισμένη στο Οβάλ Γραφείο.
«Η δουλειά ενός προοδευτικού εισαγγελέα είναι να φροντίζει για τους παραγνωρισμένους, να μιλάει για εκείνους των οποίων η φωνή δεν ακούγεται, να βλέπει και να αντιμετωπίζει τις αιτίες του εγκλήματος, όχι μόνο τις συνέπειές του, να ρίχνει φως στην ανισότητα και την αδικία. Δεν χρειάζονται όλοι τιμωρία, αυτό που χρειάζονται πολλοί, ξεκάθαρα, είναι βοήθεια», δήλωνε το 2016 στους «New York Times». Ως εισαγγελέας είχε, εντούτοις, απειλήσει με ποινική δίωξη τους γονείς των μαθητών που έκαναν κοπάνες συστηματικά, είχε επίσης υπερασπιστεί τη θανατική ποινή και την καταβολή εγγύησης σε μετρητά.
Κατηγορήθηκε, επιπλέον, ότι άργησε να πάρει πολιτικές θέσεις σε θέματα ποινικής δικαιοσύνης σε μια περίοδο που μια σειρά προοδευτικοί συνάδελφοί της εξελέγησαν έχοντας υποσχεθεί να μειώσουν τις ποινές ή να αποποινικοποιήσουν αδικήματα που σχετίζονται με τη χρήση ουσιών, να επανεξετάσουν το ζήτημα των εγγυήσεων σε μετρητά και, στον απόηχο του κινήματος Black Lives Matter, να γίνουν αυστηρότεροι σε θέματα αστυνομικής βίας.
Παρότι ως αντιπρόεδρος είχε υπερασπιστεί την αξία της δημόσιας υγείας και του προγράμματος Medicare For All –είχε μάλιστα τρέξει μια σειρά δράσεις την εποχή της πανδημίας–, της καταλογίζουν ότι είχε ταυτόχρονα ανοίξει διάφορα «παραθυράκια» που ευνοούσαν τις ιδιωτικές κλινικές και τους ιδιώτες γιατρούς. Στα «συν» της είναι, ωστόσο, ότι ήταν και παραμένει σταθερά υπέρ του δικαιώματος στην άμβλωση.
Πίεσε μεν για τη δημιουργία προγραμμάτων που βοηθούν τους ανθρώπους να βρουν δουλειά αντί να φυλακίζονται για μικροπαραβάσεις, υπήρξαν όμως περιπτώσεις που το γραφείο της επέμεινε να παραμείνουν κάποιοι κρατούμενοι στη φυλακή ακόμη και όταν είχαν καταδικαστεί για δευτερεύοντα αδικήματα ή υπήρχαν ισχυρές αποδείξεις για την αθωότητά τους, κι αυτό σε μια Πολιτεία όπως η Καλιφόρνια, με μεγάλο πρόβλημα υπερπληθυσμού στις φυλακές.
Μολονότι δε έχει ταχθεί υπέρ της κατάργησης της θανατικής ποινής –οι ΗΠΑ είναι από τις ελάχιστες δυτικού τύπου δημοκρατίες όπου εξακολουθεί να υφίσταται–, αρνήθηκε μάλιστα να εφαρμόσει την εσχάτη των ποινών εναντίον ενός άνδρα που σκότωσε αστυνομικό, το 2014 το γραφείο της είχε εφεσιβάλει δικαστική απόφαση που την έκρινε αντισυνταγματική στην Καλιφόρνια. Και ενώ εφάρμοσε εκπαιδευτικά προγράμματα για την αντιμετώπιση των φυλετικών προκαταλήψεων των αστυνομικών, απέφυγε να διερευνήσει δικαστικά υποθέσεις που σχετίζονταν με αστυνομικές δολοφονίες, παρά τις εκκλήσεις που είχαν γίνει σχετικά, ενώ σε άλλες περιπτώσεις το γραφείο της φέρεται να υπερασπίστηκε όργανα της τάξης που κατηγορούνταν για παραπτώματα.
Αναφορικά με τον πόλεμο στη Γάζα, έχει κατηγορηθεί πως, παρότι ως αντιπρόεδρος έχει επικρίνει έντονα το Ισραήλ για χρήση ασύμμετρης βίας, δεν αμφισβητεί τη σταθερή και σχεδόν άνευ όρων φιλοϊσραηλινή αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή ούτε έχει εκφραστεί υπέρ της ύπαρξης ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Θα πρέπει βέβαια εδώ να ληφθεί υπόψη αφενός η μεγάλη δύναμη του εβραϊκού λόμπι στις ΗΠΑ, αφετέρου το αντισημιτικό στοιχείο που όχι σπάνια ευδοκιμεί στην «απέναντι όχθη».
Αν και θεωρείται ότι λόγω και καταγωγής έχει θετικές θέσεις για το μεταναστευτικό, δηλώνοντας ότι η χώρα της είναι «έθνος μεταναστών» και ότι το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί «στη ρίζα του», δηλαδή στις συνθήκες που αναγκάζουν τους ανθρώπους να μεταναστεύουν αναζητώντας μια καλύτερη τύχη, έκανε έξι ολόκληρους μήνες να επισκεφθεί τα αμερικανο-μεξικανικά σύνορα αφότου ανέλαβε ως αντιπρόεδρος το «καυτό» αυτό χαρτοφυλάκιο-«φάκελο», ενώ σε επίσημη επίσκεψή της στη Γουατεμάλα είχε κάνει έκκληση στους ντόπιους να μην έρχονται στις ΗΠΑ.
Ενώ φέρεται να υποστηρίζει την ελεύθερη κάνναβη, παραδεχόμενη κιόλας ότι κάπνισε «κάποτε» (στις περισσότερες Πολιτείες των ΗΠΑ επιτρέπεται πια η φαρμακευτική χρήση της, σε αρκετές και η ψυχαγωγική) –«κανείς δεν πρέπει να πηγαίνει φυλακή επειδή καπνίζει χόρτο», έγραφε στον προσωπικό της λογαριασμό στο X αφότου μίλησε σε συγκέντρωση για την καθιερωμένη ως «Ημέρα 420» (20/4), εισήγαγε μάλιστα το 2020 νομοθεσία για την αποποινικοποίηση και τη φορολόγηση της κάνναβης σε ομοσπονδιακό επίπεδο–, το 2010 είχε αντιταχθεί στην προοπτική αυτή, ενώ ως εισαγγελέας επέβλεψε την καταδίκη περισσότερων από 1.900 ατόμων για παραβάσεις της νομοθεσίας περί κάνναβης.
Αν και πηγές αναφέρουν ότι οι περισσότεροι από τους καταδικασθέντες δεν φυλακίστηκαν, η «εμμονή» της εκείνη είχε δημιουργήσει επιπλέον ερωτηματικά, καθώς η μεγάλη πλειοψηφία όσων συλλαμβάνονται για ουσίες είναι «παραδοσιακά» Μαύροι ή Λατινοαμερικάνοι και αυτό όχι επειδή οι αγγλοσαξονικής καταγωγής λευκοί Αμερικανοί είναι λιγότερο επιρρεπείς σε αυτές.
Οι παραπάνω «ενστάσεις» αφορούν βέβαια κατά βάση στο παρελθόν της Χάρις και θα πρέπει να συνυπολογιστούν οι σκοπιμότητες, τα πολιτικά παιχνίδια και οι διάφορες «ισορροπίες» που όφειλε ή πίστευε ότι όφειλε να κρατά τόσο ως νομικός όσο και ως πολιτικός, ακόμα κι αν κάποιες φορές φαινόταν ανακόλουθη και με θολές προθέσεις. Αναφερόμαστε κιόλας σε μια χώρα που βιώνει τον βαθύτερο ίσως διχασμό της από τον Εμφύλιο του 1861-65.
Στα περισσότερα από τα παραπάνω ζητήματα έχει υιοθετήσει πλέον πιο σαφείς προοδευτικές θέσεις (από υπολογισμό για τους πιο καχύποπτους, από ειλικρινή αναθεώρηση για τους πιο αισιόδοξους), ενώ σε μια σειρά άλλα επίμαχα θέματα –ΛΟΑΤΚΙ+ και γυναικεία δικαιώματα, αμβλώσεις, ουκρανικό, περιβάλλον και κλιματική αλλαγή, ανάγκη περιορισμού του «καθαγιασμένου» στην Αμερική δικαιώματος της οπλοφορίας– παραμένει συνεπής. Βέβαια, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πόσο μακριά θέλει και μπορεί να το φτάσει με το πανίσχυρο «λόμπι των όπλων», ενώ ένα άλλο στοίχημα είναι αν θα απαλλάξει τους Δημοκρατικούς από το στίγμα του «φιλοπόλεμου κόμματος» που εκμεταλλεύονται και οι πολιτικοί τους αντίπαλοι, ακολουθώντας μια ηπιότερη εξωτερική πολιτική. Μάλιστα, στην πρώτη της προεκλογική ομιλία ως υποψήφιας Προέδρου την Τρίτη στο Ουισκόνσιν, η Κάμαλα υπερασπίστηκε το δικαίωμα κάθε εργαζομένου να έχει το συνδικάτο του, κάτι καθόλου δεδομένο στις ΗΠΑ.
Σε κάθε περίπτωση, και ευελπιστώντας ότι εφόσον αναδειχθεί νικήτρια στην κάλπη ο «ρεαλισμός» και ο φόβος του πολιτικού κόστους δεν θα αμβλύνουν τις προοδευτικότερες θέσεις της, δεν μπαίνει δίλημμα ποιον από τους δύο υποψήφιους θα στήριζε κάποιος στοιχειωδώς σοβαρός άνθρωπος – «ακόμα και το πτώμα του Μπάιντεν θα ψήφιζα απέναντι στον Τραμπ», όπως δήλωνε φίλος!
Αρκεί βέβαια να έχει κατά νου (κάτι που ισχύει για πολλούς άλλους προοδευτικούς υποψήφιους) ότι εάν υπερψηφιστεί, αυτό θα συμβεί επειδή ο κόσμος περιμένει από εκείνη και το Δημοκρατικό Κόμμα μια πειστική όσο και ξεκάθαρα διαφορετική πολιτική πρόταση από εκείνη του αντιπάλου της – αν είναι να εφαρμόσει σε μια σειρά θέματα πολιτικές ανάλογες με αυτές των Ρεπουμπλικανών, έστω «ραφιναρισμένες», την επομένη πολλοί ψηφοφόροι θα προτιμήσουν, και δικαίως, το πρωτότυπο.