ΚΑΠΟΙΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ελληνικές ταινίες χαράζουν μέσα σου, ασχέτως αν είναι γνωστά ή άγνωστα. Αν πρόκειται για γνωστά οι... χαρακιές, συνήθως, καλύπτονται από άλλα τινά, με αποτέλεσμα κάπου να ξεχνάς για τι ακριβώς αξίζει να θυμάσαι τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ π.χ., ενώ αν πρόκειται για άγνωστα (πρόσωπα) τότε τα πράγματα είναι πιο συγκεκριμένα και σαφή. Πάντα θα θυμάσαι, όταν αξίζει να το κάνεις, ένα «δεύτερο» πρόσωπο, που πέρασε από κάποια ταινία, καταγράφοντας, για ορισμένους λόγους, ισχυρή παρουσία – πόσο μάλλον όταν η φιλμογραφία του είναι μηδαμινή.
Την Danielle Loder, που την αναφέρουν ως Γαλλίδα στο διαδίκτυο, θα την θυμάμαι πάντα από την παρουσία της στην ταινία «Αναζήτησις...» (1972) του Ερρίκου Ανδρέου, που είχε για πρωταγωνιστές την Έλενα Ναθαναήλ, τον Άγγελο Αντωνόπουλο και τη μουσική του Γιάννη Σπανού. Εκεί η Loder υποδυόταν την Ίριδα, μια φίλη της Τζένης (Ναθαναήλ), που βρίσκεται στη Μύκονο, και η οποία (Ίρις) γνωρίζει επίσης τον εφοπλιστή Βεργή (Αντωνόπουλος). Η Ίρις θα μεσολαβούσε, ώστε να συναντηθούν και πάλι η Τζένη με τον Βεργή, προκειμένου να διαλευκανθεί η δολοφονία του κολ-γκερλ και να ζήσουν εκείνοι καλά κι εμείς καλύτερα. Γνωστή, πλέον, η ιστορία, αφού τα έχουμε πει αναλυτικά κι εδώ.
Το «Μην ερωτεύεσαι το Σάββατο...» έχει μια φινέτσα, που είναι μάλλον αδύνατο να την βρεις σε άλλη ελληνική ταινία της εποχής. Και αυτό έχει να κάνει βασικά με την σκηνοθεσία του Γεωργιάδη, που είναι μαεστρική, το πρωτότυπο σενάριο, τους πανέξυπνους διαλόγους, βεβαίως τη φωτογραφία (ασυζητητί στις λήψεις απεικονίζεται η ωραιότερη Αθήνα εκείνων των ετών) και φυσικά τα παιξίματα των ηθοποιών.
Η Loder μπορεί να μην εμφανίζεται για πολλή ώρα στην ταινία, όμως για εκείνο το λίγο διάστημα που τη βλέπουμε, και την ακούμε φυσικά, με τα χαριτωμένα «σπαστά» ελληνικά της, η «Αναζήτησις...» ανεβαίνει ακόμη πιο πολύ, επειδή η Γαλλίδα προσδίδει στην ταινία έξτρα φινέτσα, στυλ και ομορφιά.
Υπάρχουν, εξάλλου, και οι ακαταμάχητοι διάλογοι των δύο φιλενάδων, σαν και τούτον:
Ίρις: Μα οι εφημερίδες δεν γράφουνε για τίποτα απ’ αυτά που λες...
Τζένη: Ευτυχώς.
Ίρις: Είσαι σίγουρη ότι είναι αυτή εδώ; (σ.σ. εννοεί την δολοφονημένη, η φωτογραφία της οποίας έχει δημοσιευθεί στις εφημερίδες)
Τζένη: Όπως με βλέπεις και σε βλέπω. Της είπα ότι είμαι γραμματεύς του Βεργή, ότι δεν θα μπορέσει να τη δεχτεί και της έδωσα τα χρήματα.
Ίρις: Σου είπε και τ’ όνομά της;
Τζένη: Εγώ τη ρώτησα...
Ίρις: Ύστερα πήγες στην καμπάνα του;
Τζένη: Ναι. Χαίρετε, του λέω, Τζένη... Την άλλη μέρα ξαναπήγα.
Ίρις: Την ίδια ώρα πάλι;
Τζένη: Στις 4 ακριβώς, χτύπησα το κουδούνι...
Ίρις: Καταπληκτικό, εγώ δεν ξέρω αν θα πήγαινα. Εσύ γιατί πήγες;
Τζένη: Έμπνευση της στιγμής. Τίποτα περισσότερο.
Ίρις: Και... πώς ήταν;
Τζένη: Πάρα πολύ έμπειρος... (σ.σ. ατάκα που σκοτώνει)
Σπανός Γιάννης - Σέικ (οργανικό) (Έλενα Ναθαναήλ & Danielle Launder)
Εκείνη την εποχή, το 1972 εννοώ, η Danielle Loder θα έκανε ένα comeback στη δημόσια σφαίρα, και μέσα από την «Αναζήτησις...», αλλά κυρίως, ως μοντέλο, σε διαφημίσεις. Ήμουν, δε, σίγουρος πως την είχε πάρει το μάτι μου σε διάφορα περιοδικά της εποχής, τα οποία αποφάσισα να τα ξεφυλλίσω και πάλι για να βρω τις σχετικές φωτογραφίες. Γρήγορα θα εντόπιζα την Loder σε διαφημίσεις βιβλιαρίων τραπέζης (φορώντας ρούχα του Γιάννη Τσεκλένη), σε διαφημίσεις τσιγάρων (Άσσος-Παπαστράτος), γάλακτος (Régilait), απορρυπαντικών για πλυντήρια (Nobel 70) κ.λπ. Μάλιστα είμαι σίγουρος πως αν έψαχνα ακόμη πιο βαθιά και πιο προσεκτικά θα εντόπιζα κι άλλες. Το λέω, γιατί το να ψάχνεις επί τούτου, για να εντοπίσεις κάτι συγκεκριμένο, δεν είναι και το πιο ευχάριστο πράγμα στον κόσμο – είναι απαιτητικό και χρονοβόρο.
Γράφω για “comeback” πιο πάνω, επειδή η Danielle Loder είχε χαθεί για μια δεκαετία από τα πράγματα, καθότι θα έθετε σε προτεραιότητα το γάμο της και την οικογένειά της. Θα πάμε λοιπόν άλλα δέκα χρόνια πιο πίσω από το 1972, για να την συναντήσουμε ως ηθοποιό βασικά, στην ωραία ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη «Μην ερωτεύεσαι το Σάββατο...». Η ταινία είχε γυριστεί στο τέλος του 1961 με αρχή του ’62, για να βγει στις αίθουσες, κατά πάσα πιθανότητα, στις 19 Μαρτίου του 1962 (ημέρα Δευτέρα).
Την ταινία αυτή όταν την είχα πρωτοδεί, πριν από δεκαετίες, την είχα πάρει με «κακό μάτι» (ήταν άλλες οι προτεραιότητές μου στην οθόνη εκείνη την εποχή), αλλά όταν την ξαναείδα πριν από μερικά χρόνια, και ξανά πριν από λίγες μέρες (με αφορμή το παρόν κείμενο) θα άλλαζα τελείως γνώμη. Πρόκειται για μία θαυμάσια κομεντί, με αστυνομική χροιά, που κερδίζει από την έξοχη σκηνοθεσία του Γεωργιάδη – ο άνθρωπος που θα γύριζε λίγο αργότερα τα «Κόκκινα Φανάρια» και «Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο», αμφότερα στην τελική πεντάδα των Oscar, του Best Foreign Language Film–, και ακόμη από τις ωραίες μουσικές και τα τραγούδια του Κώστα Καπνίση, μα και από τις ερμηνείες όλων των πρωταγωνιστών της, οι οποίοι θα έπαιζαν με τρομερό κέφι, με το κεντρικό ζευγάρι (Δημήτρης Παπαμιχαήλ-Danielle Loder) να γοητεύει σφόδρα από την αρχή μέχρι το τέλος.
Το «Μην ερωτεύεσαι το Σάββατο...» έχει μια φινέτσα, που είναι μάλλον αδύνατο να την βρεις σε άλλη ελληνική ταινία της εποχής. Και αυτό έχει να κάνει βασικά με την σκηνοθεσία του Γεωργιάδη, που είναι μαεστρική, το πρωτότυπο σενάριο, τους πανέξυπνους διαλόγους, βεβαίως τη φωτογραφία (ασυζητητί στις λήψεις απεικονίζεται η ωραιότερη Αθήνα εκείνων των ετών) και φυσικά τα παιξίματα των ηθοποιών.
Πέρα από τον Γεωργιάδη λοιπόν, υπάρχει το σενάριο των Ασημάκη Γιαλαμά-Κώστα Πρετεντέρη (οι άνθρωποι βρέθηκαν σε μεγάλα κέφια), η φωτογραφία και το μοντάζ του Παύλου Φιλίππου και φυσικά μια πλειάδα «κεντημένων» ρόλων, που απλώς συναρπάζουν. Πέρα, δηλαδή, από το πρωταγωνιστικό ζευγάρι (δεν έχω δει ποτέ τόσο κεφάτο, δημιουργικό και απελευθερωμένο τον Παπαμιχαήλ), υπάρχει ο εκπληκτικός Γιάννης Γκιωνάκης, ο θαυμάσιος Γιάννης Βογιατζής (όχι ο τραγουδιστής), ο φοβερός Χριστόφορος Νέζερ (με τον... αδελφό του τον δεσπότη), ο άνετος Ανδρέας Φιλιππίδης, η κόμικ φιγούρα του μουσάτου πρωτοπαλαιστή Ανδρέα Λαμπράκη και βεβαίως η καλλονή Danielle Loder, πάνω στην οποία είναι στηριγμένη όλη η ταινία. Όπως διαβάζουμε και στο retrodb:
«Ένας ιδιοκτήτης χρηματιστηριακού γραφείου, ο Σπύρος (Παπαμιχαήλ), αν και εξαπατάται από μια κοπέλα (Loder) αντί να την καταγγείλει την ερωτεύεται και έρχεται σε επαφή με τον κύκλο της, που αποτελείται από απατεώνες. Ένας από αυτούς (Γκιωνάκης) προσπαθεί να γοητεύσει μια άπορη κοπέλα (Στυλιανοπούλου), για να αρπάξει τα λιγοστά της χρήματα, αλλά ο Σπύρος αποφασίζει να τον σταματήσει».
Εντάξει, γίνονται πολλά και διάφορα στην ταινία, με συνεχή μπλεξίματα και ανατροπές, και σ’ ένα δεύτερο επίπεδο, πέρα εννοώ από τη βασική σεναριακή εξέλιξη, δεν ξέρεις τι να πρωτο-επισημάνεις. Την Τζένη Βάνου να τραγουδά το έξοχο τζαζ «Κάτι μου λέει» των Καπνίση-Πρετεντέρη, ή την Ρίτα Σακελλαρίου, που έχει κι έναν πολύ μικρό ρόλο, στο «Μην ερωτεύεσαι το Σάββατο», των ίδιων συντελεστών; Και υπάρχει ακόμη ο Pierro Lovati στο ναπολιτάνικο “Santa Lucia Luntana”, το στριπτίζ της Νάνσυς Κοτσίκου, αλλά και του... Γιάννη Γκιωνάκη, το ζεϊμπέκικο του Ανέστη Βλάχου (που στην ταινία απλώς χορεύει), οι σκηνές από την παραλιακή, τα Αστέρια της Γλυφάδας, το αεροδρόμιο, τη Βουλιαγμένη, αλλά και από το κέντρο της Αθήνας ή τον Πειραιά (Σύνταγμα, Ομόνοια, Σταδίου, Αχαρνών, Τουρκολίμανο κ.λπ.), το κέντρον Ρουβάς με Τσιτσάνη, Παπαϊωάννου, Ρίτα Σακελλαρίου και τόσα άλλα, που περνούν από μπροστά σου καταιγιστικά σχεδόν.
Άσε, δε, τους διαλόγους, που είναι πανέξυπνοι και δεν προλαβαίνεις ούτε αυτούς να τους καταγράψεις. Ο Χριστόφορος Νέζερ υποδύεται έναν ανατολίτη χρηματιστή, ο οποίος δουλεύει για το γραφείο του Παπαμιχαήλ, έχοντας αδελφό δεσπότη, και που θέλει να παντρέψει την κόρη του Στυλιανοπούλου με τον ιταλό καμπαρετζή Γκιωνάκη. Οπότε κάποια στιγμή ακούγεται ο εξής διάλογος ανάμεσα στους Νέζερ-Παπαμιχαήλ:
— Ο γαμπρός μου είναι μουζικάντης, δεν έχει καλή δουλειά, αλλά θα πω του αδελφού μου του δεσπότη να τον βάλει στη ΔΕΗ...
— Τι να κάνει στη ΔΕΗ; Να παίζει... ηλεκτρική κιθάρα;
Οι δεσπότες λύνανε και δένανε εκείνα τα χρόνια (να μην πούμε για σήμερα... γιατί εδώ γράφουμε για το 1962) και ο λόγος τους περνούσε όσο λίγων στα ψηλά κλιμάκια της κρατικής μηχανής (οπότε ήξερε τι έλεγε ο Νέζερ), αλλά και η ειρωνική απάντηση του Παπαμιχαήλ (που συνδέει ευφυώς τον μουσικό με την ηλεκτρική εταιρεία) είναι όλα τα λεφτά, σε σχέση με τους διαφόρους που χώνονταν σε θέσεις στις κρατικές υπηρεσίες, απλώς επειδή είχαν... μπάρμπα στην Κορώνη.
Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό, που στήνεται με χολλυγουντιανή μαεστρία από τον ικανότατο Βασίλη Γεωργιάδη, η κούκλα Danielle Loder μοιάζει λίγο έξω από τα νερά της είναι η αλήθεια, αλλά αυτό λειτουργεί, τελικά, στα υπέρ της ταινίας, και όχι στα μειονεκτήματά της. Απαιτείτο, δηλαδή, ένα πρόσωπο ασυναγώνιστα γοητευτικό από τη μια μεριά, μα και με κάπως cool και εξω-ελληνική συμπεριφορά από την άλλη, ώστε να υποδυθεί την κοσμοπολίτισσα απατεώνισσα, που τελικά θα άφηνε πίσω το παρελθόν της, για να ζήσει τον έρωτά της με τον χρηματιστή (Παπαμιχαήλ).
Λογικό ήταν, λοιπόν, μετά από μια τέτοια εκθαμβωτική εμφάνιση η Loder να γίνει εξώφυλλο στο περιοδικό «Εικόνες» [τεύχος #362, 28 Σεπτ. 1962], καθώς είχε προηγηθεί η βράβευση τού «Μην ερωτεύεσαι το Σάββατο...» από την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου Αθηνών, που για πρώτη φορά θα ανακοίνωνε τότε (Αύγουστος του ’62) τα «ελληνικά Όσκαρ». Η ταινία του Γεωργιάδη θα βραβευόταν για το «επιμελημένο ύφος της».
Τώρα... όταν θα έπεφτε, τυχαία, κάποια στιγμή στα χέρια μου, το συγκεκριμένο τεύχος των «Εικόνων» πίστευα πως θα διάβαζα στις σελίδες του κάτι παραπάνω για την Loder, κάποια μικρο-συνέντευξή της, κάποιο βιογραφικό της, πως θα έβλεπα περισσότερες φωτογραφίες της κ.λπ. Δυστυχώς, όμως, στις σελίδες των «Εικόνων» δεν υπάρχει ουδεμία αναφορά στην ηθοποιό και φωτομοντέλο, καθώς τα πάντα θα εξαντλούνταν στο εξώφυλλο.
Κι έτσι κάποιες περισσότερες πληροφορίες θα τις αντλούσα από το βιβλίο τού συζύγου της Φοίβου Ραζή (1928;-2006), ενός μυθικού γόη και playboy της δεκαετίας του ’50 και περιστασιακού ηθοποιού (υποδύθηκε τον Αίγισθο στην «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη, το 1962), που θα κυκλοφορούσε μετά το θάνατό του ως «Η Ζωή μου» [Μάιος, 2007] από τις εκδόσεις Φερενίκη. Ο Ραζής, μετά τους πολέμους (Κατοχή, Εμφύλιος, Κορέα) και μέχρι να γνωρίσει την Danielle έκανε εκείνο που αποκαλούμε «μεγάλη ζωή». Κοσμοπολίτικα μέρη, ωραίες γυναίκες, πλούσιες ή μη, διάσημες ή μη, ταξίδια, επαφές με υψηλά ιστάμενους (επιχειρηματίες, ηθοποιούς κ.ά.), μαζί με ποικίλων ειδών περιπέτειες (από τη γαλλική Ριβιέρα μέχρι τη χειμερινή Ελβετία και ακόμη παραπέρα), συμμετέχοντας σε αγώνες αυτοκινήτων, σε κυνηγητικές εκστρατείες, μπαινοβγαίνοντας στα καζίνα και άλλα διάφορα. Και κάπως έτσι, προς το τέλος του βιβλίου του, στο κεφάλαιο «Η γυναίκα μου» υπάρχει αναφορά και στη γνωριμία του με την Loder. Ο Ραζής έχει αγοράσει μια Μαζεράτι, από ένα φίλο του οδηγό φόρμουλας και πίστας, στη Μοντένα της Ιταλίας και η διήγηση πάει κάπως έτσι...
«Με αυτό λοιπόν το αυτοκίνητο είχα και ένα ατύχημα, όπου χτύπησα το γόνατό μου και στη συνέχεια έπρεπε να κάνω φυσιοθεραπεία στην πισίνα. Μάλιστα χρησιμοποιούσα και μπαστούνι. Εκεί λοιπόν γύρω από την πισίνα, με όλους αυτούς τους φίλους, η κουβέντα μας ήταν σχεδόν πάντοτε γύρω από γυναίκες. Μου λένε κάποια στιγμή πως την επόμενη μέρα θα ερχόταν μία κοπέλα, η Ντανιέλ Λόντερ, μανεκέν και φωτομοντέλο (σ.σ. ο Ζάχος Χατζηφωτίου, στον πρόλογο του βιβλίου, γράφει πως η Loder ήταν κόρη του διάσημου άγγλου ηθοποιού John Loder, μετέπειτα συζύγου της Hedy Lamarr).(...) Εκεί λοιπόν που έκανα τη φυσιοθεραπεία μου μέσα στην πισίνα, βλέπω από τις σκάλες να κατεβαίνει ένα πλάσμα θεϊκό. Ήταν η Ντανιέλ, γύρω στα είκοσί της χρόνια, με ένα σώμα καταπληκτικό και ένα πρόσωπο ακόμα ωραιότερο. Κάθισε εκεί με την παρέα, βγήκα κι εγώ από την πισίνα, πήρα το μπαστούνι μου, πλησίασα, με συστήσανε και μου είπαν πως το βράδυ είχαν κανονίσει να φάμε όλοι παρέα. Είπα πως θα πάω και εγώ και μάλιστα είχα καλέσει και μια Αγγλίδα που ήταν στην παρέα μας. Πριν πάμε για φαγητό, δώσαμε ραντεβού στο μπαρ του Κάρλτον για να πιούμε ένα απεριτίφ.(...) Η Ντανιέλ έδειξε κάποιο ενδιαφέρον για μένα, πράγμα που κατάλαβαν και οι υπόλοιποι της παρέας.(...) Ήταν η αρχή της γνωριμίας με τη δια ζωής σύζυγό μου. Ήταν μάλιστα παραμονή των γενεθλίων της, 13 Ιουνίου (σ.σ. του 1961;). Ανήμερα στα γενέθλιά της τής έκανα ένα μικρό πάρτι, την επόμενη ξαναβγήκαμε και στη συνέχεια της πρότεινα να φύγουμε από την Αντίμπ και να πάμε στο Μόντε Κάρλο. Πραγματικά φύγαμε από την Αντίμπ με το ανοιχτό αυτοκίνητο, ήταν πολύ ωραία εποχή, φτάσαμε στο Μόντε Κάρλο και πήγαμε στο Hôtel de Paris για να φάμε κάτι και στη συνέχεια να πάμε στο καζίνο.(...)».
Η ταινία θα γυριζόταν πιο μετά...
Κάτι μου λέει - Καπνίσης / Τζένη Βάνου
