"Η θυσία του Ιεφθάε"
Μουσική παράσταση
Το αριστούργημα του Καισάριου Δαπόντε
για πρώτη φορά στην Ελλάδα
Από τις 26 Σεπτεμβρίου 2024, στο Θέατρο Καλλιρόης, μία ομάδα επίλεκτων ερμηνευτών παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το αριστούργημα του Καισάριου Δαπόντε Η θυσία του Ιεφθάε (1748). Μέσα από την πρόφαση του οικογενειακού δράματος το έργο με το φρικτό τέλος, είναι ένας διάλογος για τον έρωτα και τον θάνατο. Στη σκηνή του μπερντέ με λιτά μέσα αναδεικνύονται τα ποιητικά φορτία του κειμένου, όπου ο θριαμβευτής ηγέτης-σωτήρας βιώνει την κατάρρευση εξ αιτίας μιας αστοχίας του και η ανύμφευτη θυγατέρα του θυσιάζεται για να ενωθεί με τον Θεό.
Πρεμιέρα: 26 Σεπτεμβρίου 2024, ώρα έναρξης: 21.00 Κρατήσεις θέσεων: https://www.more.com/theater/i-thysia-tou-iefthae/ Στην παράσταση η δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία ανήκει στον Ιωσήφ Βιβιλάκη, η μουσική είναι πρωτότυπη και την υπογράφει ο Θεολόγος Παπανικολάου, ο σκηνικός χώρος και οι φιγούρες φέρουν τη σφραγίδα του ζωγράφου Γιώργου Κόρδη, ενώ συμμετέχουν διακεκριμένοι ερμηνευτές: η υψίφωνος Τζίνα Φωτεινοπούλου και ο τραγουδιστής Θεολόγος Παπανικολάου, οι παίκτες θεάτρου σκιών Άθως Δανέλλης, Νίκος Τζιβελέκης και ο τσελίστας Γιώργος Ταμιωλάκης. Από κοντά και η Κατερίνα Μιχαλάκη στο τραγούδι και στην υποστήριξη των παικτών.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
Ο Ιεφθάε οφείλει να θυσιάσει την κόρη του προκειμένου να τηρήσει έναν όρκο που έδωσε στον Θεό εάν νικήσει στον πόλεμο. Η ιδεολογία του όρκου και το νόημα της θυσίας είναι δύο βασικοί άξονες της σύνθεσης. Ωστόσο, το έργο απομακρύνεται από τη Βίβλο και συμπλέκει παγανιστικά στοιχεία, αρχαίες γυναικείες θεότητες, Νύμφες, Σειρήνες και Χάριτες. Ο Δαπόντες δημιουργεί ένα δραματικό πλαίσιο που παραπέμπει στην αρχαία τραγωδία προκειμένου να συνθέσει το ψυχογράφημα των ηρώων του και να ανιχνεύσει την ιδιότυπη βαθιά σχέση πατέρα και κόρης, αλλά την ανελέητη τύχη που τους ενώνει. Το πετυχαίνει με εργαλεία μια εξαίσια γλώσσα σε μορφή δεκαπεντασύλλαβου και μια εξαιρετικά πλούσια εικονοποιΐα. Η Θυσία του Ιεφθάε είναι ένα πρωτότυπο έργο, άγνωστο στο κοινό. Είναι γραμμένο την εποχή της Ιφιγένειας του Κατσαΐτη και του Δαβίδ από τη Χίο. Ουσιαστικά είναι μια εμπνευσμένη μεταγραφή μιας βιβλικής ιστορίας, εμπλουτισμένης με νέα πρόσωπα, με φανερή την επίδραση της αρχαίας τραγωδίας, όπου συνυπάρχει το δραματικό με το επικό και ο διδακτισμός με την ειρωνεία, με πλήθος παγανιστικών στοιχείων, με τελετουργικούς θρήνους που έρχονται από τον πλούτο της λαϊκής παράδοσης, ενώ σε πολλά σημεία 2 πλησιάζει τα έργα των Αγίων του δυτικού θεάτρου. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό ελληνικό κείμενο που επεξεργάζεται το θέμα του Ιεφθάε, πολύ γνωστό στην ευρωπαϊκή δραματική παράδοση, από τον Αβελάρδο και τον John Christoferson έως τον Hans Sachs. Η ιστορία του Ιεφθάε παίχτηκε σε σχολεία Ιησουιτών, έγινε ορατόριο από τον Händel το 1751 και αγαπήθηκε ώς τον 19ο αι. Το κείμενο του Δαπόντε παραπέμπει στην ιστορία της Ιφιγένειας του Ευριπίδη, και, ενδεχομένως, ανταγωνίζεται την κρητική Θυσία του Αβραάμ. O Δαπόντες με το έργο του προσθέτει την ελληνική εκδοχή στη νεώτερη ευρωπαϊκή πρόσληψη του Ιεφθάε.
Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Ο Καισάριος Δαπόντες (1713-1784) είναι από τους σημαντικότερους λογίους και ποιητές του νεωτέρου Ελληνισμού με εξαιρετική κοσμική και εκκλησιαστική παιδεία που έλαβε στην Σκόπελο, την Κωνσταντινούπολη και το Βουκουρέστι. Στα 35 χρόνια του μετά από μια λαμπρή σταδιοδρομία στη Βλαχία φυλακίζεται, χάνει τη γυναίκα και το παιδί του, εγκαταλείπει τον κόσμο και μονάζει στο Άγιον Όρος. Το έργο του είναι πλούσιο και πρωτοποριακό με πλήθος αυτοβιογραφικά στοιχεία. Συνδυάζει αγιολόγια, μυθικές διηγήσεις, προφορικές παραδόσεις, βιβλικές ιστορίες, δραματικούς μονολόγους, λαϊκά τραγούδια και σκηνική φαντασία.
Η ΟΜΑΔΑ
Το "Οθόνιον" είναι μια επιστημονική και καλλιτεχνική ομάδα με έδρα την Αθήνα που πιστεύει στην αξία των παραδοσιακών σκηνικών πρακτικών και στο πνευματικό όφελος που μπορούν να αποφέρουν στο ευρύ κοινό που απευθύνονται. Ένας από τους βασικούς στόχους της ομάδας είναι η γνωριμία με τον θαυμαστό κόσμο του θεάτρου σκιών μέσα από τον πειραματισμό, τη δημιουργία και την ανασύσταση κειμένων ή παραστάσεων. Η ιστορία της ομάδας ξεκίνησε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, με τη διδασκαλία ενός μαθήματος για το θέατρο σκιών το οποίο γινόταν από τον Ιωσήφ Βιβιλάκη σε συνεργασία με τον Καραγκιοζοπαίκτη Άθω Δανέλλη και πλαισιωνόταν από τον φοιτητή Νικόλα Τζιβελέκη. Η ομάδα μας πλαισίωσε με μεγάλη επιτυχία το 2017 την παράσταση Ο γάμος του Καραχμέτη του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (σκηνοθεσία Όλια Λαζαρίδου) με το δραμάτιον O Καραγκιόζης νεκροθάπτης, και έλαβε εξαιρετικές κριτικές. H παράσταση Φιλοθέη η αρχοντοπούλα των Αθηνών (2019) επαινέθηκε ομόφωνα από τη θεατρική κριτική για την ανανέωση και τη νέα εποχή που έφερε στο θέατρο σκιών, ενώ η παράσταση Σπανός συμμετείχε με επιτυχία στον κύκλο εκδηλώσεων "Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός" το 2021. Το 2022 διοργάνωσε την επιστημονική ημερίδα Το πατριωτικό δράμα στο θεάτρο σκιών στην οποία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η παράσταση Μακρυγιάννης (σε συνεργασία με το Μουσείο Νεότερου Πολιτισμού στην Πλάκα). Τα Πρακτικά της συνάντησης έχουν εκδοθεί και διατίθενται δωρεάν στο διαδίκτυο. Το καλοκαίρι του 2024 (21-28 Ιουλίου) στην περιοχή της Κύμης και των γύρω χωριών δημιούργησε το Φεστιβάλ "Της Τέχνης τα Ιάματα" αφιερωμένο στον πρωτοπόρο γιατρό Γεώργιο Παπανικολάου που περιελάμβανε επιστημονική ημερίδα, βιωματικά εργαστήρια και performances.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία/Δραματουργία: Ιωσήφ Βιβιλάκης
Σκηνικά και Φιγούρες: Γιώργος Κόρδης
Μουσική: Θεολόγος Παπανικολάου
Παίκτες σκιών: Άθως Δανέλλης, Νίκος Τζιβελέκης με τη συνεργασία της Κατερίνας Μιχαλάκη
Σολίστ στο τραγούδι Η υψίφωνος Τζίνα Φωτεινοπούλου και ο τραγουδιστής Θεολόγος Παπανικολάου
Συμμετέχει η Κατερίνα Μιχαλάκη
Μουσικοί επί σκηνής: Θεολόγος Παπανικολάου, Γιώργος Ταμιωλάκης
Μουσική επεξεργασία/δραματουργία, ενορχήστρωση: Γιώργος Ταμιωλάκης, Τζίνα Φωτεινοπούλου, Θεολόγος Παπανικολάου
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: "Οθόνιον" - Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία, Ηπείρου 28, 10433 Αθήνα.
ΧΩΡΟΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ και ΗΜΕΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ Θέατρο Καλλιρόης, Καλλιρόης 10 Ώρα έναρξης: απογευματινή 18.00, Βραδινή: 21.00 Σεπτέμβριος Πέμπτη 26, Παρασκευή 27, Σάββατο 28 (διπλή παράσταση), Κυριακή 29 (διπλή παράσταση) Οκτώβριος Πέμπτη 3, Παρασκευή 4, Κυριακή 6 (διπλή παράσταση) Πέμπτη 10, Παρασκευή 11, Σάββατο 12, Κυριακή 13 (διπλή παράσταση) Προπώληση εισιτηρίων: https://www.more.com/theater/i-thysia-tou-iefthae/
Πληροφορίες: Ιωσήφ Βιβιλάκης Τηλ. 6972718314. Email: [email protected]
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Για λόγους ασφαλείας και για την αποφυγή καθυστερήσεων και συνωστισμού, συνιστάται η έγκαιρη προσέλευση πριν από την έναρξη της εκδήλωσης. Η παράσταση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού. Με την ευγενική υποστήριξη των εκδόσεων Στερέωμα και της ενοριακής κοινότητας του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά.
