Στους πάγκους του φυτωρίου στις Αχαρνές όπου έχουμε δώσει το ραντεβού είναι παραταγμένα μπονσάι, δέντρα της ελληνικής φύσης σε μικρογραφία, τόσο συμμετρικά στο κεραμικό τους δοχείο που είναι κυριολεκτικά έργα τέχνης. Το καθένα από αυτά (μια συκιά, δύο αγριελιές, μια μυρτιά, ένας κέδρος και τρεις διαφορετικοί άρκευθοι) είναι τόσο εντυπωσιακά που δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάσεις. Κάποια έχουν μεγαλύτερη ηλικία από τους ανθρώπους που τα διαμόρφωσαν και τα φροντίζουν, δύο βρέθηκαν ξεριζωμένα και πεταμένα στα σκουπίδια.
«Τα στυλ των μπονσάι έχουν προκύψει από τη φύση, αναπαριστούν κάποιο ηλικιωμένο δέντρο που κάτι έχει πάθει, έχουν μια κακουχία», μας λέει ο Μάνος Μαθιουδάκης, ο νεότερος από τους τρεις ανθρώπους που μας υποδέχονται. «Για μας είναι γοητευτικό ένα δέντρο να κρέμεται και να στηρίζεται από μια ρίζα, ένα δέντρο που έχει διαμορφωθεί από τον άνεμο, που έχει κλίση επειδή δεν το είδε φως ή επειδή φύτρωσε σε έναν βράχο και με τα χρόνια έφυγαν τα χώματα και έμειναν μόνο οι ρίζες του. Το δέντρο που φύεται σε αλπικό τοπίο και τα κλαδιά του πηγαίνουν προς τα κάτω λόγω του βάρους του χιονιού». Τα δέντρα που βλέπουμε μπροστά μας και θαυμάζουμε έχουν όλα τα χαρακτηριστικά του τέλειου μπονσάι. Είναι μικρού μεγέθους, με ξυλώδη κορμό και κλαδιά σε αρμονία με το μέγεθός τους και μικροσκοπικά φύλλα που έχουν προκύψει με υπομονή, σκληρή δουλειά, παρατήρηση και ιδιαίτερες τεχνικές που μαθαίνει κανείς με τον χρόνο και την εμπειρία.
Οι γνώσεις μεταδίδονται χωρίς αμοιβή, ο ένας βοηθάει τον άλλο και αυτό διαφοροποιεί τις σχέσεις μας, πλησιάζoυμε ο ένας τον άλλον με έναν τρόπο μοναδικό
«Το μπονσάι είναι μια αναπαράσταση της φύσης σε μικρογραφία» εξηγεί ο Μάνος. «Σίγουρα είναι ένα δέντρο σε δοχείο, δεν είναι κάποιο είδος, είναι τρόπος καλλιέργειας ο οποίος συνδυάζει καλλιτεχνική επιλογή, τεχνικές, καλλιεργητικές πρακτικές, γεωπονία, δενδροκομία, και φέρει ιστορία. Συνήθως για μπονσάι επιλέγουμε ανώτερα φυτά, πολυετή, δηλαδή αυτά που έχουν ξυλώδη κορμό και κλαδιά. Τυπικά, το μπον-σάι σημαίνει δέντρο-δοχείο, δηλαδή δέντρο σε δοχείο, εξ ορισμού. Αλλά έχει προεκτάσεις αυτό».
Ο Μάνος ασχολείται με το μπονσάι εδώ και δεκατρία χρόνια και ξεκίνησε με την ίδια αφορμή που έχουν ξεκινήσει και πολλοί άλλοι φίλοι του μπονσάι στην Ελλάδα: το Καράτε Κιντ και την ενασχόληση του κυρίου Miyagi με τα μικρού μεγέθους δέντρα. Για τον Μάνο έπαιξε ρόλο και ένα τυχαίο γεγονός: «Είχα δίπλα μου ένα φυτώριο που είχε φέρει μπονσάι, και μου άρεσαν», λέει. «Επίσης, κάποιος που έχει ασχοληθεί με πολεμικές τέχνες, καράτε, αϊκίντο ή με τον πολιτισμό της Ιαπωνίας έχει αυτή την εικόνα του δέντρου σε μικρογραφία. Κάτι που αποδεικνύεται ότι ισχύει για πολλούς που ασχολούνται με τα μπονσάι είναι η ανάγκη για επαφή με τη φύση και οι αναμνήσεις που ξυπνούν αν π.χ. έχει στο χωριό του ελιές ή δέντρα. Στο μπονσάι έχεις μια αφαίρεση, αλλά παραμένει ένα δέντρο και η σχέση μαζί του μπορεί να είναι στενή.
Λόγω χώρου, έχω γύρω στα τριάντα-σαράντα δέντρα. Ο αριθμός της συλλογής είναι κάτι πολύ σχετικό γιατί μπορεί να είναι γλαστρούλες ή πεντακόσια δέντρα, αλλά μπορεί να έχω μόνο τρία φανταστικά δέντρα κι έτσι να είμαι σε θέση να διαθέτω περισσότερους πόρους για το καθένα. Πάντοτε καθοριστικός παράγοντας είναι οι δυνατότητες και οι ανάγκες που έχει ο καθένας, δηλαδή αν έχει χώρο, χρόνο, χρήμα και πού θέλει να φτάσει. Παίζει σημαντικό ρόλο και το μικροκλίμα, γιατί έχει γίνει εφιάλτης ο καιρός στην Αθήνα με την παρατεταμένη ανομβρία και ξηρασία.
Τα δέντρα που έφερα τα έχω φτιάξει, όπως όλοι μας. Αυτό που πρέπει να βρει κάποιος είναι το αρχικό υλικό. Μπορεί να αγοράσει ένα δέντρο που σε άλλες συνθήκες θα το έβαζε στον κήπο του και να το διαμορφώσει ως μπονσάι, μπορεί να βρει δέντρα από φυτώρια ή από αυτά που ξεριζώνονται από διαμορφώσεις κήπων».
«Αν έχεις δεντράκια μπονσάι, είναι σαν να έχεις ζωάκια. Δεν μπορείς πολύ εύκολα να πας διακοπές π.χ., είναι σοβαρό θέμα», προσθέτει ο Γιώργος Κοργιανίτης, ο μεγαλύτερος της παρέας . «Όσο πιο πολύ καιρό επενδύεις σε ένα δέντρο τόσο πιο μεγάλη συναισθηματική αξία έχει για σένα. Άρα δεντράκια που δεν είναι ακόμα σε ώριμη, τελειωμένη φόρμα αλλά είναι στο training επίπεδο, έχουν υποστεί κάποια επεξεργασία από σένα, που σημαίνει ότι το θέμα του χρόνου και της αφοσίωσης που πρέπει να δείξεις είναι πάρα πολύ σημαντικό. Σου δίνει βεβαίως ικανοποίηση, αλλά δεσμεύεσαι λες κι έχεις κάποια κατοικίδια τα οποία δεν μπορείς να πάρεις μαζί σου. Αυτού του είδους τα θέματα τα λύνουμε ως κοινότητα, ο ένας βοηθάει τον άλλον στα τεχνικά. Έχουμε αυτόματα ποτίσματα, αλλά ποτέ δεν είσαι σίγουρος ότι δεν θα χάσεις δέντρα».
«Πολύ σημαντικό είναι η παρατήρηση, δηλαδή ο χρόνος που θα αφιερώσεις σε κάθε δέντρο», λέει ο Μάνος. «Για παράδειγμα, αν έχεις εκατό δέντρα, ο χρόνος σου μοιράζεται αναπόφευκτα, οπότε, αν θες να τα διατηρήσεις σε ένα καλό επίπεδο, να είναι εύρωστα και να κάνεις τις δουλειές που πρέπει να κάνεις την κατάλληλη εποχή, είναι αδύνατο να τα διαχειριστείς μόνος σου».
«Όταν έχεις πολλά δέντρα, πρέπει να επενδύσεις στο team work, δεν γίνεται διαφορετικά», συνεχίζει ο Γιώργος. «Όλη η φιλοσοφία των μπονσάι ναι μεν μοιάζει μοναχική, αλλά δεν είναι. Συνήθως είμαστε μια ομάδα, φίλοι. Μένουμε κοντά, συναντιόμαστε, βοηθάμε ο ένας τον άλλο κ.λπ.».
Τους ρωτάω αν έχουν χάσει δέντρα. «Ναι, η απώλεια προβλέπεται, και μπορεί να κοστίσει συναισθηματικά και οικονομικά», λέει ο Μάνος. «Μην ξεχνάμε ότι είναι ζωντανός οργανισμός και παίζουν ρόλο πολλοί ασταθείς, εξωγενείς παράγοντες που δεν μπορείς πλήρως να ελέγξεις, όπως ο ακραίος καιρός. Αν όμως κακομεταχειριστείς το δέντρο, αυτό πάντα γυρνάει σ’ εσένα. Εφόσον χάσεις ένα δέντρο στο οποίο έχεις αφιερώσει χρόνο, χρήμα και ενέργεια, το έχεις οραματιστεί, το έχεις φανταστεί να παίρνει σχήμα και περιμένεις να το δεις πώς θα εξελιχθεί, τότε πονάει πιο πολύ».
«Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε πάντα είναι ότι το μπονσάι είναι τέχνη σε τέσσερις διαστάσεις, γιατί, εκτός από το ότι είναι ένα τρισδιάστατο, ζωντανό έργο τέχνης, υπεισέρχεται στη διαδικασία ο χρόνος, ο οποίος είναι καθοριστικός, γιατί θα κάνεις κάποιες καλλιεργητικές ενέργειες ή κάποιες διαμορφώσεις και θα μετά θα πρέπει να περιμένεις», συνεχίζει ο Χρήστος Νικολάκης, που όση ώρα μιλάμε φροντίζει ένα μπονσάι. «Θα πρέπει να αφιερώσεις και χρόνο, και το μέλλον θα δείξει πώς θα εξελιχθεί το δέντρο, δηλαδή αν αυτό που έκανες ήταν σωστό ή λάθος. Από κει και πέρα καθορίζεις πάλι την πορεία του, αλλά πρέπει να θυμόμαστε πάντα ότι παίζει ρόλο ο χρόνος. Αν σου χαλάσει το αυτόματο πότισμα το καλοκαίρι και λείπεις, γυρνάς και βρίσκεις ένα νεκροταφείο δέντρων. Αν βασίζεσαι σε μια εννιάβολτη μπαταρία, δεν έχει σημασία αν έχεις πέντε ή εκατόν πέντε, είναι δράμα. Κι αυτά έχουν συμβεί».
Το μπονσάι δεν προσφέρει στα άτομα που ασχολούνται μαζί του μόνο ένα αξιοθαύμαστο οπτικό αποτέλεσμα, μια εικόνα της φύσης σε μικρή κλίμακα. «Ένα ζήτημα που δεν γνωρίζει πολύς κόσμος είναι ότι με έναν μαγικό τρόπο είναι ψυχοθεραπεία», λέει ο Γιώργος. «Τίποτα δεν μπορεί να περιγράψει την ουσία, αλλά θα προσπαθήσω: όταν ασχολείσαι με ένα δεντράκι είναι σαν να κάνεις βόλτα σε ένα βουνό, σαν να περπατάς σε ένα χωμάτινο μονοπάτι, τα προβλήματα της καθημερινότητας φεύγουν, όλη σου η προσοχή εστιάζεται σε ένα δεντράκι και σε λεπτομέρειες που μπορεί για τον έξω κόσμο να μην έχουν καμία σημασία αλλά απαιτούν την προσοχή σου σε τέτοιο βαθμό που ψυχολογικά αδειάζεις τόσο πολύ που τρως ένα κόλλημα. Η ενασχόληση με τα μπονσάι όταν πρωτοξεκινάς, ειδικά όταν αρχίζεις να βλέπεις αποτέλεσμα σε αυτό που φτιάχνεις, γλυκαίνει το μέσα σου, όσο υπερβολικό κι αν ακούγεται αυτό. Σου δίνει ηρεμία. Δεν το ομολογούμε συνήθως, αλλά το ψυχολογικό είναι το κύριο κίνητρο, πέρα από το αισθητικό. Διαμορφώνουμε ένα δεντράκι μπονσάι, αλλά παράλληλα μας διαμορφώνει κι αυτό με ανείπωτο τρόπο, που δεν είναι εύκολα περιγράψιμος».
«Δεν είναι μόνο μια καλλιεργητική διαδικασία, έχει και μια πιο πνευματική διάσταση, γιατί έχεις μια πολύ έντονη αλληλεπίδραση με ένα δέντρο το οποίο φροντίζεις συνεχώς», προσθέτει ο Μάνος. «Μπορεί να ξεκινήσεις το πρωί, να πάει βράδυ και να έχεις ξεχάσει να φας. Αυτό σημαίνει ότι είσαι σε μια διαλογιστική διαδικασία. Όταν επικεντρώνεσαι, μελετάς το δέντρο και θες να διαμορφώσεις με τα χέρια σου κάτι το οποίο έχεις δει ή σκεφτεί. Οι καλλιεργητές μπονσάι έχουμε το προνόμιο να χειριζόμαστε με πάρα πολύ διεξοδικό και ιδιαίτερο τρόπο τα δέντρα».
Μπορεί να γίνει οποιοδήποτε δέντρο μπονσάι; «Οποιοδήποτε ανώτερο φυτό. Πρέπει να είναι πολυετές, να έχει ξυλώδη κορμό και κλαδιά», λέει ο Μάνος. «Τα είδη που μπορούν να γίνουν μπονσάι είναι πάρα πολλά. Επιλέγουμε και προσπαθούμε να καλλιεργούμε είδη που είναι ενδημικά στο κλίμα μας, γιατί έτσι μπορούμε να αντεπεξέλθουμε καλύτερα και αυτά και εμείς σε αυτό που θέλουμε να πετύχουμε. Αν έχουμε πεισμώσει και θέλουμε να φέρουμε ένα πεύκο από πολύ βόρεια στην Ευρώπη, ένα αλπικό είδος, στο κλίμα της Αθήνας, που έχουμε ζέστη και ξηρό καιρό, αυτό δεν θα πάει καλά. Ό,τι και να του κάνεις, απλώς θα το ζορίσεις. Στη Βόρεια Ελλάδα έχουν τη δυνατότητα να καλλιεργούν με άνεση είδη που εμείς εδώ δεν μπορούμε».
Και οι τρεις είναι μέλη της Ελληνική Λέσχη Μπονσάι. Γνωρίστηκαν μέσα από την αγάπη τους για τη συγκεκριμένη τέχνη και είναι πλέον φίλοι. «Η αίσθηση ότι ανήκεις σε μια κοινότητα ανθρώπων που κατά κάποιον τρόπο έχει και μια μοναδικότητα, και η επαφή με κάποιους ανθρώπους μόνο διαμέσου της τέχνης των μπονσάι μάς φέρνει κοντά με έναν τρόπο πολύ ιδιαίτερο», λέει ο Γιώργος, «δημιουργεί σχέσεις γιατί ο ένας κατανοεί τον άλλον, καθώς τα προβλήματα που έχουμε είναι λίγο-πολύ κοινά, εξού και η Ελληνική Λέσχη Μπονσάι».
«Η λέσχη φτιάχτηκε το 2011, προέκυψε ως ανάγκη, και το διαδίκτυο βοήθησε σε αυτό πάρα πολύ» ,λέει ο Μάνος. «Οι πιο παλιοί από μας θυμούνται ότι υπήρχε ένα μπονσάι σε ένα φυτώριο και ένα αγγλικό βιβλίο. Δεν είχε πρόσβαση κάποιος στην πληροφορία, ήθελες ένα ψαλίδι και έκανε μήνες να έρθει. Όταν πήρα το πρώτο μου δέντρο από ένα φυτώριο μού είπε ο άνθρωπος που μου το πούλησε “βάλ’ το μέσα και πότιζέ το τρεις φορές την εβδομάδα”, και ξεράθηκε. Παίρνω το επόμενο, πάλι τα ίδια. Κι αναρωτιόμουν, ενώ έχω αυλή με δέντρα, γιατί δεν μπορώ να φροντίσω ένα μικρό δέντρο, τι συμβαίνει; Ήμουν εξοικειωμένος με τα fora κι έτσι έγραψα σε ένα, έτσι είδα ότι υπάρχουν άνθρωποι που ασχολούνται με αυτό, οι οποίοι αντάλλασσαν πληροφορίες μεταξύ τους, αλλά συναντιούνταν κιόλας. Κάπως έτσι λειτούργησε και πήγα να τους γνωρίσω. Πρώτα φτιάχτηκε το ελληνικό forum και αυτό έδωσε το έναυσμα να δημιουργηθεί η λέσχη από έναν πιο ζεστό πυρήνα».
«Το βασικό που κάνει η λέσχη είναι να φέρνει τα μέλη κοντά και να ενισχύει αυτή την κοινότητα», προσθέτει ο Χρήστος. «Σε δεύτερη φάση, προσπαθεί να εμφυσήσει την τέχνη του μπονσάι σε ευρύτερο κοινό, οπότε στόχος μας είναι να διαδώσουμε το μπονσάι στην Ελλάδα γι’ αυτό και συμμετέχουμε με έκθεση σε ένα ετήσιο ιαπωνικό φεστιβάλ που γίνεται στην Αθήνα. Επίσης, η ιαπωνική πρεσβεία μάς ζητάει ένα δέντρο για να διακοσμήσει τον χώρο στα γενέθλια του αυτοκράτορα· μας ξέρουν, αναγνωρίζουν αυτό που κάνουμε. Μία φορά τον μήνα, στο τέλος του, συγκεντρωνόμαστε τα μέλη και κάνουμε εργαστήριο, δείχνουμε τεχνικές κ.λπ.
Κάποια από αυτά τα εργαστήρια γίνονται θεματικά, δηλαδή γίνονται εργασίες που αφορούν την εποχή. Γενικά, η λογική είναι τα παλιότερα μέλη να δείχνουν στα νεότερα, γιατί κι εμείς όταν ξεκινήσαμε δεν ξέραμε τίποτα. Είναι εύκολο να γίνει κανείς μέλος, μπαίνει στο site και κάνει μια αίτηση. Ο κόσμος δείχνει ενδιαφέρον γι’ αυτό που κάνουμε και πλέον τα πράγματα για τα νέα μέλη που έρχονται στη λέσχη είναι πιο εύκολα γιατί βρίσκουν πάρα πολλή έτοιμη γνώση, την οποία εμείς αποκτήσαμε με πάρα πολύ κόπο και πολλά λάθη. Τα νέα μέλη μπορούν να ξεκινήσουν κατευθείαν από ένα πιο καλό επίπεδο, για να μπορέσουν να έχουν κάποια στιγμή και δέντρα πιο υψηλού επιπέδου».
«Τι άλλο κάνει η λέσχη; Καλεί έμπειρους επαγγελματίες από το εξωτερικό, τους οποίους αποκαλούμε “δασκάλους”, που μας δείχνουν πράγματα πιο προχωρημένα, μας λύνουν κάποιες απορίες, μας βοηθάνε να προχωρήσουμε τα δέντρα μας πέρα από το στάδιο που μπορούμε μόνοι μας», λέει ο Μάνος.
«Ένα εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο της λέσχης είναι ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρα της. Είναι φυσιολατρικός σύλλογος, άρα δεν είναι μια ομάδα ανθρώπων που έχουν να κερδίσουν οικονομικά από την ενασχόληση αυτή», συνεχίζει ο Γιώργος. «Είναι τόσο διαφορετικό απ’ ό,τι συμβαίνει σήμερα σε όλους τους τομείς που πραγματικά κάνει πάρα πολύ μεγάλη διαφορά ως λέσχη. Οι γνώσεις μεταδίδονται χωρίς αμοιβή, ο ένας βοηθάει τον άλλο και αυτό διαφοροποιεί τις σχέσεις τους, πλησιάζει ο ένας τον άλλο με έναν τρόπο μοναδικό. Έστω ότι έρχεται ένας άπειρος χομπίστας: σε ποσοστό σχεδόν 100% ξεκινάμε με υλικά από φυτώριο, πάμε μια βόλτα, διαλέγουμε ένα τυπικό δεντράκι, έναν θάμνο, από αυτά που έχουμε στους κήπους και στα πεζοδρόμια. Και αυτό το φαινομενικά απλό υλικό με κάποιες τεχνικές, βήμα-βήμα, χρόνο με τον χρόνο, μπορεί να μετατραπεί σε μπονσάι. Δεν γίνεται αμέσως, προϋποθέτει κάποια στάδια που απαιτούν δύο και τρία χρόνια για να ολοκληρωθούν. Έτσι, σταδιακά, ο νέος χομπίστας μαθαίνει την τεχνική. Βλέπει και το αποτέλεσμα στα άλλα μπονσάι των μελών της λέσχης, τα οποία εφαρμόζουν την τεχνική δέκα χρόνια, κι έτσι μπαίνει στην ομάδα».
«Πολλές φορές υπάρχει μεγάλη απογοήτευση γιατί έρχεται κάποιος με μεγάλο ενθουσιασμό να εφαρμόσει τις τεχνικές διαμόρφωσης, να μεταφυτεύσει το δεντράκι και να το κάνει μπονσάι μέσα σε μια νύχτα, αλλά αυτό δεν γίνεται, θα χάσει το δέντρο, θα απογοητευτεί και δεν θα εμφανιστεί ξανά», λέει ο Μάνος. «Ο χρόνος είναι πάρα πολύ βασικός παράγοντας και η υπομονή το πιο βασικό εργαλείο. Η ενασχόληση με τα μπονσάι σε μαθαίνει πολλά, παρατηρείς τον ρυθμό της φύσης και πας με τις εποχές, με τον χρόνο του δέντρου, δεν είναι κάτι που γίνεται στιγμιαία. Αυτό που μετράει είναι και η διαδικασία, η πορεία που διανύεις με το δέντρο. Έτσι καλλιεργείς την υπομονή σου πάρα πολύ».
«Πήραμε ένα δεντράκι από ένα φυτώριο, κάναμε την πρώτη διαμόρφωση και άλλαξε η εικόνα – η εικόνα που εκλαμβάνει κάποιος στα πρώτα στάδια είναι πάρα πολύ σημαντική», λέει ο Γιώργος. «Η εικόνα γενικά στα μπονσάι κρύβει πίσω της όλη την τεχνική, την υπομονή, τη γνώση, τα χρόνια που έχουν περάσει, τα λάθη. Αντίστοιχα, η εικόνα για τη λέσχη είναι πάρα πολύ σημαντική. Η παρουσίαση των καλύτερων δέντρων των μελών της είναι ένα γεγονός πάρα πολύ ιδιαίτερο».
Το μέγεθος του δέντρου έχει σημασία; «Έχει σημασία η κλίμακα, όχι το μέγεθος», εξηγεί ο Μάνος. «Αν έχεις ένα μικρό δέντρο, πρέπει με τη διαμόρφωσή του να δείχνει σαν μεγάλο. Να δείχνει δέντρο του δάσους ή της φύσης, να είναι η μικρογραφία ενός παλιού δέντρου, οπότε εκεί υπεισέρχονται οι τεχνικές. Διαφορετικό όγκο φυλλώματος θα έχει ένα μεγάλο (σε μέγεθος) δέντρο και άλλο ένα πολύ μικρό. Είναι ζήτημα αναλογιών. Το θέμα είναι να δίνει την εικόνα ηλικιωμένου δέντρου».
Πώς μπορεί να ξεκινήσει κάποιος που είναι άσχετος; «Με ένα δέντρο των 5 και 10 ευρώ και ένα ψαλίδι. Υπάρχει η αίσθηση ότι το μπονσάι είναι οπωσδήποτε κάτι πανάκριβο. Βέβαια, μπορεί να γίνει πάρα πολύ ακριβό γιατί εμπεριέχει όσα έχουμε ήδη αναφέρει, χρόνο, κόπο, γνώση, υλικά. Μπορείς, π.χ., να πάρεις ένα χειροποίητο δοχείο από έναν κεραμίστα που είναι μοναδικό, και όλο αυτό ενσωματώνεται και αθροίζεται. Το υλικό μπορεί να είναι ένα δέντρο με μοναδικά χαρακτηριστικά, μια συκιά που φυτρώνει στην άκρη του δρόμου ή μια αγριελιά που φύτρωσε σε μια γλάστρα. Μπορεί να ξεκινήσει κάποιος με κάτι που δεν θα του κοστίσει τίποτα, να έρθει εδώ και να τον βοηθήσουμε εμείς να κλαδέψει την πρώτη φορά. Δεν είναι ανάγκη να πάρει όλο το σετ των εργαλείων από την αρχή, εδώ είμαστε για να τον κατευθύνουμε. Στην πορεία θα χρειαστεί υλικά (κόφτες, πένσες, σύρματα, δοχεία, χώματα, λιπάσματα), αλλά αυτά έρχονται με την εξειδίκευση».
«Το εκ των ων ουκ άνευ εργαλείο για τα μπονσάι είναι η υπομονή», λέει ο Γιώργος. «Και μπονσάι χιλιάδων ευρώ να αγοράσεις, τα πιο ακριβά υλικά και εργαλεία, χωρίς υπομονή δεν κάνεις τίποτα, μπορεί και να το χάσεις τελείως».
«Η ιστορία του μπονσάι ξεκίνησε από την προσφορά. Αρχικά περιέφεραν από τη μία κοινότητα στην άλλη έναν δίσκο με κάποια πράγματα, συνήθως φαγώσιμα, και μετά από λίγο, όταν εξέλιπε η ανάγκη του φαγητού, έβαζαν κάτι όμορφο, ένα κομμάτι απ’ τη φύση», λέει ο Χρήστος. «Οπότε η ιστορία των μπονσάι έρχεται από πολύ παλιά. Ξεκίνησε από την Κίνα, μεταδόθηκε στην Ιαπωνία και εξελίχθηκε».
«Αυτό που καθορίζει ένα δέντρο ώστε να γίνει μπονσάι είναι το να το βάλεις σε ένα μικρό δοχείο. Αυτό τού περιορίζει τους πόρους, άρα περιορίζει κατά κάποιον τρόπο την ανάπτυξή του», προσθέτει ο Μάνος. Τα ρηχά δοχεία βολεύουν καλλιεργητικά, γιατί πρέπει να αερίζεται πολύ καλά το ριζικό σύστημα, είναι πολύ σημαντικό η ρίζα να παίρνει οξυγόνο, πέραν του νερού. Το ίδιο δέντρο στη γη θα είχε άλλη δύναμη, οπότε λόγω του ρηχού δοχείου γίνονται πιο μικρά τα φύλλα, πιο μικρά τα κλαδιά και τα μεσοδιαστήματά τους, οπότε όλο αυτό συντελεί στη δημιουργία μιας μικρογραφίας ενός δέντρου. Αυτό που κάνουμε στο μπονσάι ουσιαστικά είναι ότι διαχειριζόμαστε την ενέργειά του: είτε την αυξάνουμε, βάζοντας λιπάσματα, δηλαδή το αφήνουμε να αναπτυχθεί και να δυναμώσει, είτε την περιορίζουμε, βάζοντάς το σε μικρή γλάστρα και κλαδεύοντάς το, είτε την κατευθύνουμε για να κάνουμε μια περιοχή του δέντρου πιο δυνατή, π.χ. αφήνουμε ένα κλαδί να μεγαλώσει».
«Δεν υπάρχει δέντρο εσωτερικού χώρου», λέει ο Μάνος. «Προσαρμόζονται κάποια σε εσωτερικό χώρο γιατί δεν βρίσκονται στο κλίμα τους και είναι διαφορετικές οι συνθήκες, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να πάει καλά ένα πεύκο στην κουζίνα. Χωρίς ήλιο, αέρα, βροχές, κρύο δεν μπορεί να αναπτυχθεί ένα δέντρο γενικά. Ασχολείσαι με ένα δέντρο που μεγαλώνει και μπορεί να ζήσει περισσότερο από σένα, ενδεχομένως και μετά από σένα, ασχολείσαι με κάτι που σε ξεπερνάει, έναν οργανισμό που είναι πολύ πιο ανθεκτικός από σένα στις καιρικές συνθήκες».
«Ηλικιακά είμαι από τους μεγαλύτερους στη λέσχη και στην ταράτσα μου έχω γύρω στα τριάντα δεντράκια που δεν είναι φρεσκοδημιουργημένα», λέει ο Γιώργος. «Έχω επενδύσει αρκετά χρόνια σε αυτά. Πρέπει να σας ομολογήσω ότι πρώτα σκέφτομαι τι θα γίνουν τα δέντρα μου όταν δεν θα μπορώ να ασχολούμαι με αυτά παρά άλλα πράγματα που άλλοι θα έβαζαν πρώτα. Ήδη σκέφτομαι ποιο είναι το νεότερο μέλος της λέσχης που θα πάρει τα δεντράκια μου, που αισθάνομαι ότι θα τα φροντίσει...».
hellenicbonsaiclub.gr
[email protected]
Facebook
Instagram
Ευχαριστούμε για τη φιλοξενία το φυτώριο Hellas Plants Ltd (Κανελλόπουλος), Δεκέλειας 185, Αχαρναί, όπου η λέσχη πραγματοποιεί τις συναντήσεις της.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
