"Μίκη, αλλάζεις την Ιστορία"
(Σύνθημα που ακούστηκε στο χθεσινό συλλαλητήριο)
Είναι ν' απορείς με τον πατριωτικό οίστρο του Μίκη Θεοδωράκη;
Ελληνική αριστερά. Από τις διεθνιστικές παραδόσεις στον εθνικό ορίζοντα και την πατριωτική ταυτότητα.
Η 6η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ (Ιαν. 1934) και η "εθνική αστικοδημοκρατική" επανάσταση.
Μικρή αναδρομή στις "διολισθήσεις" του ΚΚΕ από τον Λέανδρο Μπόλαρη στον προλογό του για το βιβλίο του Παντελή Πουλιόπουλου: ∆ημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα;
[...) ∆εν πέρασε και πολύς καιρός, μόλις ένας με ενάμισης χρόνος [από τις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας. Σ.Σ.], και η αλλαγή στην πολιτική του ΚΚΕ ήταν πια θεαματική. Από κόμμα διεθνιστικό που πάλευε ασυμβίβαστα ενάντια στον εθνικισμό και τις αρπακτικές φιλοδοξίες της άρχουσας τάξης, έγινε κόμμα που διακήρυττε την αναγκαιότητα της "εθνικής ενότητας". Από ένα κόμμα που πάλευε για την ανεξάρτητη πολιτική έκφραση των αγώνων της εργατικής τάξης, έγινε το κόμμα που υπέτασσε αυτούς τους αγώνες στην επιδίωξη των συμμαχιών με τα "προοδευτικά", "δημοκρατικά" τμήματα της αστικής τάξης και των κομμάτων της.
Μ' αυτήν την πολιτική μπήκε η ηγεσία του ΚΚΕ στις θυελλώδεις μάχες που έδινε το εργατικό κίνημα και που κορύφωσή τους ήταν ο Μάης του 1936 στη Θεσσαλονίκη. Σε μια περίοδο που μαζικά οι εργαζόμενοι, μέσα από τις εμπειρίες της πάλης τους, στρέφονταν προς τα αριστερά, η ηγεσία του ΚΚΕ στρεφόταν προς τα δεξιά, οδηγώντας αυτό το μεγαλειώδες κίνημα σε μια άδικη ήττα.
Τον Γενάρη του 1936, κανένας από τους δύο μεγάλους αστικούς πολιτικούς σχηματισμούς, οι Λαϊκοί και οι Φιλελεύθεροι, δεν συγκέντρωσαν τον απαιτούμενο αριθμό εδρών για να σχηματίσουν κυβέρνηση. Το "Παλλαϊκό Μέτωπο" του ΚΚΕ ήταν ο "ρυθμιστικός παράγοντας" στη Βουλή. Και αφού παζάρεψε πρώτα με τους Λαϊκούς, μετά συνήψε μια μυστική συμφωνία με τους Φιλελεύθερους για να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης, με μερικά ευτελή ανταλλάγματα. Ηταν το περίφημο "Σύμφωνο Σοφούλη- Σκλάβαινα" (αρχηγός των Φιλελεύθερων ο πρώτος και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ ο δεύτερος).
Το Σύμφωνο δεν εφαρμόστηκε ποτέ και τον Απρίλη οι Φιλελεύθεροι ψήφισαν μαζί με τους Λαϊκούς να δοθούν υπερεξουσίες στον πρωθυπουργό Μεταξά που είχε διορίσει ο βασιλιάς. Όταν το Μάη οι εργάτες και οι εργάτριες της Θεσσαλονίκης ξεσηκώθηκαν ενάντια στην κυβέρνηση του μελλοντικού δικτάτορα, το ΚΚΕ ήταν ακόμα προσκολλημένο στη χίμαιρα της συμμαχίας με τους Φιλελεύθερους και για να μην τρομάξει τους υποτιθέμενους συμμάχους, έβαλε φρένο στον αγώνα. Το αποτέλεσμα ήταν η ήττα της εξέγερσης και στη συνέχεια, η δικτατορία του Μεταξά.
Τέτοιες ήττες δεν είχαμε μόνο στην Ελλάδα. Εκείνη την εποχή όλα τα σταλινικά κόμματα στράφηκαν στην πολιτική που σήμερα θα ονομάζαμε "κεντροαριστερά". Στην Γαλλία και στην Ισπανία, η πολιτική των "Λαϊκών Μετώπων" - η συγκυβέρνηση με αστικά κόμματα στο όνομα της προστασίας της δημοκρατίας - οδήγησε σε ήττα την Ισπανική επανάσταση, καθώς και το κίνημα των καταλήψεων των εργοστασίων στην Γαλλία.
Πενήντα χρόνια μετά, τον Ιούνη του 1989, όταν η ηγεσία του ΚΚΕ έμπαινε στη κυβέρνηση Τζαννετάκη μαζί με τη Ν∆, ο Χαρίλαος Φλωράκης επικαλούταν το "Σύμφωνο Σοφούλη- Σκλάβαινα", για να απαντήσει σε όσους διαμαρτύρονταν.
Τα γεγονότα του 1936 ήταν η "γενική δοκιμή" για τη μεγαλύτερη επαναστατική έκρηξη στην Ελλάδα: το κίνημα της Αντίστασης. Οι εργάτες και οι φτωχοί αγρότες που πάλευαν ενάντια στο φασισμό και την πείνα διεκδικούσαν μια κοινωνία απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση, την καταπίεση και τη φτώχεια. Γι' αυτό συνέρρεαν μαζικά στις γραμμές του κόμματος που ήξεραν ότι παλεύει για μια ριζική κοινωνική αλλαγή.
Αν το 1934-1936 το σταλινικό ΚΚΕ σπατάλησε τη δυναμική του ανερχόμενου εργατικού κινήματος στις προσπάθειες να συμμαχήσει με τα "προοδευτικά" τμήματα της άρχουσας τάξης, στην Κατοχή θυσίασε στο όνομα της "εθνικής ενότητας" ένα ολόκληρο κίνημα που διεκδικούσε την εξουσία με το όπλο στο χέρι. Όλοι οι συμβιβασμοί που οδήγησαν το κίνημα της Αντίστασης στην ήττα, οι συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας, η Συμφωνία της Βάρκιζας, δεν είναι "λάθη" της μιας ή της άλλης ηγεσίας, αλλά συνέπειες μιας πολιτικής που θεωρούσε ότι η εργατική τάξη δεν είναι "ώριμη" για να πάρει στα χέρια της την εξουσία.
Το καλοκαίρι του 1941, ο Π. Πουλιόπουλος βρισκόταν φυλακισμένος στην Ακροναυπλία από τη δικτατορία του Μεταξά, μαζί με εκατοντάδες πολιτικούς κρατούμενους. Σε μια περίοδο που οι ναζιστικές στρατιές γνώριζαν τον ένα θρίαμβο μετά τον άλλο, ο Πουλιόπουλος έγραφε προφητικά ότι "τα τανκς και τα στούκας του Χίτλερ, οι μεραρχίες και οι Καραμπινιέροι του Μουσολίνι, οι Μανιαδάκηδες του Τσολάκογλου δεν στάθηκαν ικανοί να κρατήσουν καθηλωμένο το προλεταριάτο...Ολες οι απειλές του υπουργού Εργασίας και όλα τα μέτρα που θα θελήσουν να πάρουν αυτός και τ' αφεντικά του θα 'ναι δίχως αποτέλεσμα. ∆εν θα μπορέσουν να πνίξουν το ξέσπασμα της αγανάκτησης των μαζών που άρχισε κιόλας."
Ο Πουλιόπουλος δεν μπόρεσε να παίξει ενεργό ρόλο σ' αυτή τη μάχη που πρόβλεπε και προσδοκούσε. Στις 6 Ιούνη 1943 οδηγήθηκε μπροστά σ' ένα Ιταλικό εκτελεστικό απόσπασμα μαζί με 105 ακόμα πολιτικούς κρατούμενους για να εκτελεσθεί σε αντίποινα για το σαμποτάζ του ΕΛΑΣ στη σιδηροδρομική σήραγγα του Κούρνοβο. ∆ίπλα του έπεσαν τέσσερις ακόμα διεθνιστές επαναστάτες, τραγουδώντας τη ∆ιεθνή (οι Γιάννης Ξυπόλητος, Νώντας Γιαννακός, Γιάννης Μακρής και ∆. Λαμπρόπουλος). Οι μαρτυρίες λένε ότι ο Πουλιόπουλος μίλησε στη γλώσσα τους στους Ιταλούς φαντάρους, καλώντας τους να στρέψουν τα όπλα ενάντια στους πραγματικούς εχθρούς και να ενωθούν με τα αδέλφια τους στη πάλη για τη σοσιαλιστική επανάσταση.
Εβδομήντα δυο χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Π. Πουλιόπουλος έγραφε το "∆ημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα;(...)
Λέανδρος Μπόλαρης
Πρόλογος στο βιβλίο του Παντελή Πουλιόπουλου: ∆ημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα; Εκδ. Μαρξιστικό βιβλιοπωλείο Εργατική Δημοκρατία, Αθήνα, 2006 (πρώτη έκδοση, εκδ. Γκοβόστη, 1934).
