Όταν η πρώην αρχισυντάκτρια του Newsweek Tina Brown ανακοίνωσε τον Οκτώβριο του 2012 ότι το ιστορικό περιοδικό – που για δεκαετίες κοσμούσε τα περίπτερα, τα κιόσκια και τα τραπέζια των καφετεριών σε όλο τον κόσμο – θα τερμάτιζε την έντυπη έκδοση του στο τέλος του χρόνου, νόμιζε ότι η εταιρεία είχε κάνει ό,τι μπορούσε στον τομέα του έντυπου τύπου.
Το Newsweek είχε περάσει μερικά δύσκολα χρόνια. Τα κέρδη έπεφταν με σταθερούς ρυθμούς στις αρχές των '00s καθώς οι συνδρομές λιγόστεψαν. Το περιοδικό έχασε το 50% των συνδρομητών του μεταξύ του 2007 και του 2011. Η Washington Post πούλησε την εταιρεία για ένα δολάριο στον Sidney Harmon που αργότερα την συγχώνευσε με το Daily Beast. Κόστιζε 42 εκατομμύρια απλά για να τυπωθεί ένα τεύχος του περιοδικού.
«Ακόμη αισθάνομαι την δύναμη του εξώφυλου του Time επειδή το τυπώνουμε. Η δύναμη υπάρχει επειδή ξοδεύουμε χρόνο και ενέργεια να δημιουργήσουμε την εικόνα και έχεις κάτι να κρατήσεις στα χέρια σου».
Τότε κάτι απροσδόκητο έγινε. Η Brown έφυγε από το περιοδικό μετά από ένα χρόνο και μετά από 14 μήνες χωρίς να έχει εκδοθεί, το περιοδικό επέστρεψε με νέο αρχισυντάκτη. Ανέλαβε ο Jim Impoco. Το Newsweek ανακοίνωσε την επιστροφή με ένα εξώφυλλο για τον μυστηριώδη ιδρυτή του bitcoin που έδειχνε μια φιγούρα με μάσκα σε ένα σκοτεινό φόντο. Προκάλεσε πανικό στα media με το πρόσωπο στο προφίλ να αρνείται ότι δημιούργησε το νόμισμα και τον δημοσιογράφο να υπερασπίζεται με θέρμη τον λογαριασμό. Ο κόσμος μίλαγε ξανά για το Νewsweek.
Από ότι φάνηκε το μαγαζί δεν έκανε ό,τι πέρναγε απ' το χέρι του. Στον αιθέριο κόσμο των ψηφιακών μέσων, τα έντυπα περιοδικά συνεχίζουν να προσφέρουν κάτι το συγκεκριμένο, μια απτή αναπαράσταση μιας συνεργασίας μεταξύ συντακτών, καλλιτεχνών, σχεδιαστών και συγγραφέων. Και τίποτα δεν ενσαρκώνει καλύτερα αυτήν την συνεργασία από το εξώφυλλο του περιοδικό που παραμένει ένα από τα πιο ευρέως καταναλώσιμα έργα δημόσιας τέχνης.
Όπως το έθεσε ο ο διευθυντής σχεδιασμού του περιοδικού Time, D. W. Pine «Ακόμη αισθάνομαι την δύναμη του εξώφυλου του Time επειδή το τυπώνουμε. Η δύναμη υπάρχει επειδή ξοδεύουμε χρόνο και ενέργεια να δημιουργήσουμε την εικόνα και έχεις κάτι να κρατήσεις στα χέρια σου».
Το γραφείο της art editor του New Yorker, Francoise Mouly βρίσκεται στο 38ο όροφο του One World Trade Center. Οι τοίχοι είναι ντυμένοι με εικονικά εξώφυλλα όπως το "View of the World from 9th Avenue" μέχρι σκίτσα που δεν κατάφεραν ποτέ να εκδοθούν.
Ένα εξώφυλλο δίπλα στο παράθυρο ξεχωρίζει: οι σιλουέτες δύο μαύρων πύργων σε μαύρο φόντο, που δεν διακρίνονται από τον περιβάλλοντα τοπίο, παρά μόνο με παραπάνω παρατήρηση. Το εξώφυλλο της 11ης Σεπτεμβρίου κυκλοφόρησε 2 εβδομάδες μετά τις επιθέσεις και ήταν ένα που αρχικά δεν ήθελε να κάνει η Mouly.
«Αισθανόμουν απαίσια μόνο και να σκέφτομαι για το εξώφυλλο του περιοδικού εκείνο το διάστημα», είπε «Αισθανόμουν αδύναμη. Ο κόσμος μου είχε αναποδογυρίσει».
Έτσι η Mouly πήγε με αυτό που ονομάζει «μη-εξώφυλλο», που έγινε μια από τις πιο διάσημες εικόνες του New Yorker.
«Ήταν ένας τρόπος του να φτιάξεις μια εικόνα και να ενσωματώσεις την άρνηση του να φτιάξεις μια εικόνα. – του να πεις ότι οι εικόνες είναι ταυτόχρονα αδύναμες αλλά έχουν επίσης απεριόριστη δύναμη. Αν μπορούν να συμπεριλάβουν την δική τους άρνηση, τότε αυτό είναι κάτι πράγματι ισχυρό».
Το Sept. 11 εξώφυλλο αποτελεί μια απόδειξη της διαχρονικής δύναμης ενός εξώφυλλου περιοδικού. Στα καλύτερά του ένα εξώφυλλο έχει την ικανότητα να αφουγκραστεί μια στιγμή στην ιστορία αλλά επίσης να ξεπεράσει αυτή τη στιγμή. Είναι ταυτόχρονα διαχρονικό και άχρονο, νέα και τέχνη που βαραίνουν στα συναισθήματα μας πολύ καιρό αφότου ο πάγκος με τα περιοδικά ξαναεφοδιαστεί.
«Το περιοδικό μπορεί να στοιβαχθεί στην άκρη του κρεβατιού σου και να μην γίνει παρωχημένο», είπε η Mouly όταν θυμήθηκε ότι αρκετός κόσμος που ξέρει διακοσμεί το σπίτι του με εξώφυλλα του New Yorker. «Λειτουργούν σαν ένα αρχείο του παρελθόντος. Έχουμε ένα φαινομενικό ρεκόρ τα τελευταία 90 χρόνια».
Το Sept. 11 εξώφυλλο του New Yorker αποτελεί μια απόδειξη της διαχρονικής δύναμης ενός εξώφυλλου περιοδικού. Στα καλύτερά του ένα εξώφυλλο έχει την ικανότητα να αφουγκραστεί μια στιγμή στην ιστορία αλλά επίσης να ξεπεράσει αυτή τη στιγμή. Είναι ταυτόχρονα διαχρονικό και άχρονο, νέα και τέχνη που βαραίνουν στα συναισθήματα μας πολύ καιρό αφότου ο πάγκος με τα περιοδικά ξαναεφοδιαστεί.
Η μεγάλη ακμή των περιοδικών ήρθε στις αρχές του 20ου αιώνα όταν ο μεγαλοεκδότης William Randolph Hearst λάνσαρε τα Harper’s Bazaar, Good Housekeeping και National Geographic. Ακολούθησαν τα γυναικεία Vogue και Vanity Fair, φέρνοντας την μόδα και τα γυναικεία θέματα στο προσκήνιο της ποπ κουλτούρας. Το Time ιδρύθηκε το 1923. Η δεκαετία του ΄30 έφερε περιοδικά όπως το Esquire και το Fortune. Ευρέως δημοφιλείς, τοπικές εκδόσεις που απευθύνονταν σε ειδικό κοινό ξεπήδησαν την δεκαετία του ’40 και του ’50 όπως το Sports Illustrated και το Rolling Stone.
Τα ‘60s και τα ‘70s μας έδωσαν τα σελέμπριτι περιοδικά όπως το People και το Cosmopolitan. Τις επόμενες δεκαετίες, τα περιοδικά διαφοροποιήθηκαν με το Face να κάνει το ντεμπούτο του το 1980, το Entertainment Weekly το 1990 και το Wired το 1993.
Το τέλος του 20ου και οι αρχές του 21ου αιώνα μας έφερε την ψηφιακή επανάσταση. Καθώς όμως οι εφημερίδες υπέφεραν απότομες πτώσεις στις πωλήσεις λόγω της ανόδου του διαδικτύου, τα περιοδικά ήταν μια άλλη ιστορία. Σε όλη την βιομηχανία, οι συνδρομές ήταν χαμηλές αλλά η εικόνα είναι πιο πολύπλοκη από ότι συνιστούν οι πρωταρχικοί αριθμοί. Τα περιοδικά δεν πεθαίνουν. Περίπου 190 νέοι τίτλοι ξεπήδησαν το 2014, πάνω από τους 185 του 2013. Αν και μερικές ιστορικές εκδόσεις αγωνίζονται να κρατήσουν τους αναγνώστες τους, περιοδικά σαν το Glamour, Parents και Better Homes and Gardens, όλα έχουν σημειώσει άνοδο πωλήσεων και κυκλοφορίας από το 2013-2014.
Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι η άνοδος της ψηφιακής σφαίρας δεν είχε καθόλου επίδραση στα περιοδικά. Δεν εκτόπισε τον έντυπο λόγο. Στην πραγματικότητα, έδωσε νέα πνοή στο μοναδικό πάντρεμα μεταξύ αισθητικής και λέξεων των περιοδικών. Το ψηφιακό δεν σκοτώνει το εξώφυλλο. Το διασώζει – σίγουρα όχι με τον τρόπο που πολύ παρατηρητές της βιομηχανίας οραματίστηκαν.
Η εισαγωγή των tablets και των ereaders υποτίθεται «θα αναζωογονούσε την βιομηχανία».
Το tablet όμως δεν αντικατέστησε το περιοδικό. Στην πραγματικότητα, 30% των Αμερικανών είπαν ότι δεν έχουν διαβάσει ποτέ περιοδικά σε μια ηλεκτρονική συσκευή, σύμφωνα με μια έρευνα του HuffPost/YouGov τον Μάρτιο.
«Το tablet περιοδικό ήταν ελαττωματικό από την αρχή», δήλωσε ο διευθυντής της εταιρείας για app για tablet, ScrollMotion, Joe Zeff.
Το πρόβλημα ήταν ότι για να λειτουργήσει το περιοδικό στις ψηφιακές συσκευές, οι εκδόσεις έπρεπε να ξανασχεδιάσουν τα περιοδικά τους για την συγκεκριμένη πλατφόρμα. Χρειαζόντουσαν να επενδύσουν σημαντικό χρόνο, χρήματα και πόρους στο να δημιουργήσουν ένα νέο είδος προϊόντος, κομμένο και ραμμένο για το tablet – να το φτιάξουν μια νέα και ορίτζιναλ εμπειρία για τον αναγνώστη. Αντί γι’ αυτό απλά αναπαρήγαγαν το έντυπο προϊόν σε αυτό που θα χαρακτήριζε κάποιος σαν ένα ωραιοποιημένο PDF.
Μέρος του προβλήματος ήταν τεχνολογικό. «Από την δημιουργική πλευρά του περιοδικού, τα εργαλεία που ξεκινήσαμε να δουλεύουμε το 2011, δεν έχουν βελτιωθεί τόσο πολύ, έτσι είναι ακόμη δύσκολο να κάνεις ψηφιακές εκδόσεις και αυτό είναι λυπηρό», λέει ο αρχισυντάκτης του Wired, Scott Dadich. Τα tablet περιοδικά όμως απλά απέτυχαν να αναπαράγουν την εμπειρία να ξεφυλλίζεις τα εξώφυλλα σε ένα περίπτερο.
Οι εκδότες έγιναν εξυπνότεροι, καθώς το διαδίκτυο έγινε σημαντικό μέρος της καθημερινής ζωής. Με την άνοδο των κοινωνικών δικτύων όπως το Facebook, το Twitter, το Instagram και το Snapchat, οι εκδότες έμαθαν να σχεδιάζουν με την ψηφιακή ζωή του περιοδικού στο μυαλό τους. Αντί να αναπαράγουν το έντυπο εξώφυλλο, επενδύουν στον σχεδιασμό για ψηφιακές πλατφόρμες και φέρνουν τους αναγνώστες μέσα στην διαδικασία.
Στην ψηφιακή εποχή, το εξώφυλλο του περιοδικού έχει γίνει μια ξεχωριστή οντότητα, που δεν χρειάζεται απαραίτητα πια να συνδέεται με το υπόλοιπο περιοδικό. Το διαδίκτυο έκανε για τα εξώφυλλα του περιοδικού, ότι έκανε για τα άρθρα – τους έδωσε την δική τους ζωή. Αρκετοί αναγνώστες, π.χ., θα συναντήσουν ένα εξώφυλλο στο Facebook, το Instagram ή το Twitter πολύ πριν το δουν τυπωμένο και επεκτείνουν την εμβέλεια του με κάθε like και share. Πράγματι οι εικόνες των εξώφυλλων πέφτουν στα χέρια των αναγνωστών πολύ πιο γρήγορα από παλιότερα. Αν και τα ψηφιακά μέσα φαίνεται ότι κάνουν τα εξώφυλλα των εφημερίδων λιγότερο σημαντικά, το αντίθετο συμβαίνει για τα περιοδικά.
Ο Pine του Time δήλωσε ότι πάντοτε θα προτιμάει την αίσθηση του εντύπου περισσότερο αλλά παραδέχτηκε ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων που αλληλεπιδρά με το περιοδικό τώρα το κάνει μέσω των ψηφιακών μέσων. Γι’ αυτό το περιοδικό έχει δύο διαφορετικές ομάδες για τον σχεδιασμό του, μια για την έντυπη μορφή του και μία για την ψηφιακή.
Χάρη στα social media, η διαδικασία του σχεδιασμού δεν είναι πλέον μυστήριο.
Το New Yorker είναι μόνο μία έκδοση που πειραματίζεται με το να φέρει τον αναγνώστη "στα παρασκήνια".
Το Bloomberg Businessweek κάνει το ίδιο.
Οπότε στο ερώτημα αν μπορεί τα εξώφυλλα των περιοδικών να συνυπάρξουν στην ψηφιακή σφαίρα, η Mouly του New Yorker, το θέτει καλύτερα.
«Όχι μόνο μπορεί, νομίζω ότι είναι υποχρεωτικό».
Το διαδίκτυο επιτρέπει στα περιοδικά να διανέμονται μακρύτερα από ποτέ. Και αντίθετα με το έντυπο, δεν σταματάνε στην πόρτα του σπιτιού σου, ούτε στοιβάζονται δίπλα στο κρεβάτι σου. Με τα δικά του URL, tweets και retweets, και το μοίρασμα στο Facebook – το εξώφυλλο συνεχίζει να κρατιέται ζωντανό.
Με άλλα λόγια, το διαδίκτυο δίνει κάτι στα εξώφυλλα το περιοδικών που δεν είχαν ποτέ: την δυνατότητα να γίνονται viral.
Οπότε προς τα πού οδεύουν τα εξώφυλλα μετά από αυτό; Ποιο είναι το μέλλον;
Το Wired πειραματίζεται με διαφορετικές μεθόδους του να αναπαράγουν την εμπειρία του εξωφύλλου σε ένα ψηφιακό φορμάτ. Οι συντάκτες προσπαθούν να ποστάρουν ένα καθημερινό – ακόμη και ωριαίο – εξώφυλλο στην επίσημη σελίδα του. Ο Dadich το ονομάζει «ένα οπτικό wallpaper».
Άλλα περιοδικά όπως το New Yorker και το Time πειραματίζονται με διαφορετικά εξώφυλλα, τυπωμένα ή διαδικτυακά.
Το New Yorker για παράδειγμα πειραματίστηκε με το πρώτο του GIF εξώφυλλο τον Οκτώβριο. Η Mouly ελπίζει ότι όταν δουν το ψηφιακό εξώφυλλο οι αναγνώστες θα δουν το τυπωμένο εξώφυλλο από μια νέα σκοπιά.
Τον Μάρτιο το Newsweek γιόρτασε τον ένα χρόνο επαναλειτουργίας του. Το εξώφυλλο του ήταν μια φωτογραφία ενός κρανίου με τα λόγια “NEVER SAY DIE” (μην λες ποτέ ότι θα πεθάνεις) που είναι απόλυτα ταιριαστό στην περίπτωση τους. Το εξώφυλλο των περιοδικών δεν είναι νεκρό – εξελίσσεται σε πιο σχετικό, πιο απαραίτητο και πιο κατανοητό.
Ο Pine του περιοδικού Pine που κάνει αυτή την δουλειά για δεκαετίες, λέει ότι ακόμη έχει ένα σκοπό όλα αυτά τα χρόνια: να πάρει αυτό που συμβαίνει στον κόσμο και να το ‘αποκρυσταλλώσει’ για τον κόσμο μέσα σε ένα κόκκινο πλαίσιο.
Στο Time και στην βιομηχανίας των περιοδικών, τα όρια μπορεί να έχουν αλλάξει αλλά η δέσμευση παραμένει η ίδια.
MIA EΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΕΞΩΦΥΛΛΑ
Μια πιο σύντομη εκδοχή του άρθρου της Catherine Taibi που δημοσιεύτηκε στην Huffington Post.
σχόλια