Ένα πεντάστερο ξενοδοχείο και ο μεγαλομέτοχος της εταιρείας στην οποία ανήκει απασχόλησαν την επικαιρότητα. Είναι το Coco-Mat Athens BC το οποίο χτίστηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης και οι τελευταίοι του όροφοι πρέπει να κατεδαφιστούν γιατί εμποδίζουν τη θέαση στο παγκόσμιο μνημείο. Ο μεγαλομέτοχος είναι ο Πολ Ευμορφίδης, που ήρθε προσφάτως στην επικαιρότητα γιατί πήγε στο προεδρικό μέγαρο φορώντας σανδάλια.
Το Coco-Mat Athens BC άρχιζε να χτίζεται στα τέλη του 2017 και ξεκίνησε να λειτουργεί τον Μάιο του 2019 στην πιο περιζήτητη περιοχή της Αθήνας από πλευράς ξενοδοχειακού τουρισμού.
Η θέα στην Ακρόπολη εξασφαλίστηκε με την ανέγερση δέκα ορόφων και ενός πράσινου roof garden με πισίνα, από το οποίο δικαίως μάλλον οι ιδιοκτήτες του διαφημίζουν ότι σχεδόν μπορείς να αγγίξεις τον Παρθενώνα.
Οι δέκα όροφοι χτίστηκαν χάρη στην οικοδομική άδεια που κατάφερε να εκδώσει το 2017 και στη συνέχεια να αναθεωρήσει το 2019. Το κτίριο κέρδισε το μεγάλο ύψος του, χρησιμοποιώντας τις ευνοϊκές διατάξεις του νέου οικοδομικού κανονισμού που επιτρέπει ύψος έως και 33 μέτρα.
Ο ίδιος νόμος προβλέπει και «bonus δόμησης», το οποίο δίνει ακόμη μεγαλύτερο ύψος εάν κατασκευαστεί green roof, κάτι που έφτιαξε και το ξενοδοχείο της Φαλήρου, κερδίζοντας κι άλλα μέτρα.
Η θέα στην Ακρόπολη εξασφαλίστηκε με την ανέγερση δέκα ορόφων και ενός πράσινου roof garden με πισίνα, από το οποίο δικαίως μάλλον οι ιδιοκτήτες του διαφημίζουν ότι μπορείς σχεδόν να αγγίξεις τον Παρθενώνα.
Από την άλλη πλευρά, στην ίδια περιοχή ισχύουν ειδικά διατάγματα τα οποία βάζουν πολεοδομικούς περιορισμούς, βάσει των οποίων απαγορεύεται να χτιστούν τόσο ψηλά κτίρια.
Ισχύουν επίσης οι πολύ αυστηρές προβλέψεις του αρχαιολογικού νόμου, γιατί το ξενοδοχείο Coco-Μat Athens BC χτίστηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Αθήνας. Όμως οι οικοδομικές άδειες του ξενοδοχείου της οδού Φαλήρου δεν «σκόνταψαν» σ' αυτούς τους περιορισμούς .
Ούτε στην υπουργό Πολιτισμού, η οποία «έχει από τον αρχαιολογικό νόμο την απόλυτη εξουσία σε έναν αρχαιολογικό χώρο και μπορεί να μη δεσμεύεται από τους όρους δόμησης που ισχύουν εφόσον πρόκειται για την προστασία του μνημείου ή του αρχαιολογικού χώρου», όπως είπαν στη LiFO αρχαιολόγοι που γνωρίζουν το θέμα.
Ούτε και στις υπηρεσίες δόμησης του δήμου της Αθήνας, που έδωσαν τις άδειες για ένα κτίριο το οποίο βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο, χωρίς να εξετάσουν αν υπάρχουν όλες οι εγκρίσεις από το υπουργείο Πολιτισμού στη μελέτη ανέγερσης. Οι άδειες ήταν νόμιμες, είχαν πει τότε οι υπηρεσίες της Πολεοδομίας, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν.
Ισχύουν όλα και τίποτα
Μέσα σ' αυτό το πολεοδομικό αλαλούμ κρύφτηκαν οι πολιτικές και διοικητικές ευθύνες, όπως λένε στη LiFO όσοι γνωρίζουν καλά την υπόθεση: «αντιφατική πολυνομία, χαοτική πολεοδομική νομοθεσία, ειδικά διατάγματα και αρχαιολογικοί νόμοι». Ίσχυαν όλα και τίποτε από αυτά, όπως φάνηκε στην πράξη.
Μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχει και το υπουργείο Περιβάλλοντος: «Υπήρχε διαχρονική "απροθυμία" του υπουργείου Περιβάλλοντος να στείλει οδηγίες στις πολεοδομίες για να ξεκαθαρίσει σε ποιες περιοχές ισχύουν ειδικά διατάγματα τα οποία δεν επιτρέπουν τα θηριώδη ύψη. Και ότι αυτά τα διατάγματα, όπου υπάρχουν, υπερισχύουν των οικοδομικών κανονισμών. Αυτή η ασάφεια χρησιμοποιήθηκε για να εκδίδονται στην ουσία παράνομες οικοδομικές άδειες για κτίρια με μεγάλα ύψη με βάση τους οικοδομικούς κανονισμούς, όπως έγινε στην περίπτωση του ξενοδοχείου», λένε οι ίδιες πηγές.
Από το υπουργείο Περιβάλλοντος πετάνε αντίστοιχα το μπαλάκι στους δήμους: «Οι υπηρεσίες δόμησης θα πρέπει να έχουν πλήρη και σαφέστατη εικόνα για το ποιοι είναι οι όροι και οι περιορισμοί δόμησης που εφαρμόζονται στην περιοχή τους», είπαν στη LiFO.
Για να συμπληρωθεί η εικόνα της ασάφειας, η οποία δίνει χώρο στις business και στην εφαρμογή του οικοδομικού κανονισμού, η περιοχή Μακρυγιάννη-Κουκάκι, από πλευρά χρήσης γης, είναι χαρακτηρισμένη από το 1988 ως «πολεοδομικό κέντρο». Δηλαδή δίνεται η δυνατότητα να χτιστούν σχεδόν τα πάντα, από πολυκαταστήματα μέχρι συνεδριακά κέντρα.
Έχει από τους μεγαλύτερους συντελεστές δόμησης στο Λεκανοπέδιο, που επιτρέπει την κατασκευή πολυώροφων κτιρίων με συνολικό εμβαδόν 3,6 φορές μεγαλύτερο από την επιφάνεια του οικοπέδου(!), όταν δεν λειτουργούν τα διατάγματα που αναφέρθηκαν και η προστασία του αρχαιολογικού νόμου.
Ας δούμε, όμως, πώς δεν χρησιμοποιήθηκαν οι νόμοι που υπήρχαν για να κόψουν το ύψος του κτιρίου που χτίστηκε σε απόσταση αναπνοής από τον ιερό βράχο.
Μια κακή αφορμή για κάτι καλό
Το ύψος του ξενοδοχείου στην Ακρόπολη πυροδότησε σφοδρές αντιδράσεις, προκάλεσε παρεμβάσεις του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών ΙCOMOS, της Europa Nostra, του ευρωπαϊκού οργανισμού για την πολιτιστική κληρονομιά, και έγινε η αιτία για να εκδοθούν οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που άλλαξαν τα δεδομένα για την πολεοδομική προστασία, τουλάχιστον όσον αφορά το ύψος των κτιρίων στην περιοχή Μακρυγιάννη-Κουκάκι.
Ποιοι κινητοποιήθηκαν
Όλα ξεκίνησαν επειδή έφτασαν μέχρι το ΣτΕ η κίνηση πολιτών «Ακρόπολη-Μακρυγιάννη SOS» και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ). Πιθανότατα σήμερα δεν θα υπήρχε η απόφαση κατεδάφισης των δύο τελευταίων ορόφων και του δώματος του ξενοδοχείου αν τον Φεβρουάριο του 2019 οι κάτοικοι της περιοχής δεν κατέθεταν προσφυγή στο ΣτΕ κατά των υπουργείων Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και του δήμου Αθηναίων, ζητώντας να ακυρωθούν οι οικοδομικές άδειες της εταιρείας «Μπλε Κέδρος», στην ιδιοκτησία της οποίας ανήκει το ξενοδοχείο Coco-Mat Athens BC.
Η ΕΛΛΕΤ και η κίνηση πολιτών «Ακρόπολη-Μακρυγιάννη SOS» την ίδια περίοδο κατέθεσαν δεύτερη προσφυγή στο ΣτΕ. Η δεύτερη προσφυγή ασκήθηκε για τις εγκρίσεις που είχε πάρει η εταιρεία Vasaco AEKE - Ανώνυμος Εταιρεία Κατασκευών και Εκμεταλλεύσεων και αφορούσε τη σχεδιαζόμενη ανέγερση άλλου εννεαώροφου ξενοδοχείου, επίσης στο αρχαιολογικό χώρο της Αθήνας.
Είναι η εποχή που το «τουριστικό μπουμ» πιέζει τις περιοχές του ιστορικού κέντρου και η κίνηση πολιτών μαζί με την ΕΛΛΕΤ σήκωσαν το βάρος ενός δικαστικού αγώνα γιατί πιστεύουν ότι οι μεγάλης κλίμακας ξενοδοχειακές μονάδες θα υποβαθμίσουν το αστικό και πολιτιστικό περιβάλλον του ιερού βράχου και θα επιδεινώσουν τις οικιστικές συνθήκες στην περιοχή. Και γιατί, «η αδράνεια είναι αυτή που σκοτώνει τη Δημοκρατία», όπως λέει στη LiFO η Ειρήνη Φρεζάδου, αρχιτέκτονας-πολεοδόμος, μέλος του διοικητικού συμβούλιου της ΕΛΛΕΤ.
Αναζήτηση ευθυνών κατόπιν εορτής
Την ίδια εποχή που η κίνηση πολιτών και η ΕΛΛΕΤ προχωρούν στις παραπάνω νομικές ενέργειες ξυπνάνε και τα κυβερνητικά αντανακλαστικά, αναζητώντας «ευνομία και αίσθημα δικαίου». Η τότε υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, παρακινούμενη από τις αντιδράσεις των πολιτών, έλεγε και για τις δύο ξενοδοχειακές επενδύσεις στου Μακρυγιάννη ότι η «θέα είναι πολιτισμικό αγαθό και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να μετατρέπεται σε προνόμιο ορισμένων».
Στη συνέχεια προχώρησε σε διορθωτικές κινήσεις, οι οποίες στην περίπτωση του ξενοδοχείου της Μπλε Κέδρος ΑΕΕΑΠ δεν έφεραν κάποιο θεαματικό αποτέλεσμα, διότι ενήργησε κατόπιν εορτής: το ξενοδοχείο είχε χτιστεί ήδη, και τρεις μήνες μετά, τον Μάιο του 2019, ξεκίνησε να λειτουργεί.
Τα πίσω-μπρος της Μυρσίνης Ζορμπά
Στη δεύτερη περίπτωση η κ. Ζορμπά πήρε πίσω την υπογραφή της από την απόφαση που έδινε την έγκριση για την ανέγερση του πεντάστερου ξενοδοχείου της Vasaco AEKE. Σ' αυτή την απόφαση η κ. Ζορμπά ανέφερε μία εντελώς αντίθετη γνώμη: «Η κατασκευή εντάσσεται αρμονικά στο υφιστάμενο δομημένο περιβάλλον της εν λόγω περιοχής και δεν προκαλείται οπτική όχληση στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης».
Οι διορθωτικές κινήσεις της τότε υπουργού Πολιτισμού ήταν να επαναφέρει στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) τις δύο υποθέσεις γιατί αυτό προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος. Κάθε υπουργική απόφαση που δίνει έγκριση για την ανέγερση κτιρίου σε αρχαιολογικό χώρο θα πρέπει να συνοδεύεται από την αντίστοιχη θετική γνωμοδότηση του συγκεκριμένου οργάνου.
Μεσοβέζικη λύση
Για το ξενοδοχείο Coco-Μat Athens BC το ΚΑΣ συνεδρίασε στις 23 Απριλίου του 2019 και βρήκε μάλλον μια μεσοβέζικη λύση: επιφυλάχθηκε να εκφράσει τη συνολική του άποψη σχετικά με τη νομιμότητα της οικοδομικής άδειας του ξενοδοχείου μετά την εκδίκαση της προσφυγής των πολιτών και της ΕΛΛΕΤ στο ΣτΕ, η οποία είχε οριστεί λίγες μέρες μετά, για τις 10 Μαΐου 2019.
Ωστόσο αποδέχτηκε τη μελέτη για την ηλεκτροδότηση και υδροδότηση του κτιρίου σε μια ατμόσφαιρα αρκούντως ηλεκτρισμένη, με την αίθουσα συνεδριάσεων του ΚΑΣ να είναι ασφυκτικά γεμάτη από τους εργαζόμενους των ξενοδοχείων της εταιρείας. Τον ίδιο μήνα ξεκίνησε η λειτουργία του ξενοδοχείου.
Πρόλαβαν άλλοι
Για την άδεια της Vasaco AEKE οι πολίτες είχαν προλάβει και πάλι την υπουργό. Είχαν καταθέσει αίτηση θεραπείας στο ΚΑΣ για τη θετική γνωμοδότηση που συνόδευσε τη δική της απόφαση η οποία έδινε το πράσινο φως ώστε να προχωρήσει η τουριστική επένδυση. Ζήτησαν δηλαδή το ΚΑΣ να επανεξετάσει τη θετική του κρίση, η οποία αποσύρθηκε μετά από αυτοψία που έκαναν τα μέλη του στο οικόπεδο της εταιρείας.
Είναι προφανές ότι έπαιξε ρόλο η διαφορετική πολιτική κατεύθυνση που υπήρχε πια για την επένδυση. Η υπουργική έγκριση ανακαλείται τελικά τον Μάιο του 2019, λίγο πριν εξεταστεί από το ΣτΕ η προσφυγή κατοίκων κατά της συγκεκριμένης έγκρισης.
Παράλληλα, ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Σταθάκης, προχώρησε στην αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών για κτίρια ύψους άνω των 17,5 μέτρων για έναν χρόνο στην περιοχή Μακρυγιάννη-Κουκάκι για την αποφυγή νέων τετελεσμένων, κάτι που συνεχίστηκε και από τους υπουργούς της επόμενης κυβέρνησης.
Οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας
Οι δύο υποθέσεις εκδικάζονται από το ΣτΕ τον Μάιο του 2019 και τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου εκδίδονται οι αποφάσεις. Με την πρώτη απόφαση ακυρώθηκε η αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας του Coco-Μat Athens BC και διαπιστώθηκε η μη νομιμότητα της αρχικής άδειας, γιατί αμφότερες εκδόθηκαν από την εφορεία αρχαιοτήτων και όχι από τον υπουργό Πολιτισμού, μετά τη σύμφωνη γνωμοδότηση του ΚΑΣ, όπως προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος.
Με τη δεύτερη απόφαση ακυρώθηκε η προέγκριση οικοδομικής άδειας που είχε πάρει η Vasaco ΑΕΚΕ από τον δήμο της Αθήνας, η οποία εκπροσωπήθηκε στο ΣτΕ με δικηγόρο τον σημερινό υπουργό Επικρατείας, Γιώργο Γεραπετρίτη, προτού αναλάβει κυβερνητική θέση.
Τέρμα στα μεγάλα ύψη
Τον Μάιο του 2020 το ΣτΕ εξέδωσε άλλες δύο αποφάσεις μετά από προσφυγές της Vasaco ΑΕΚΕ που επέμενε στην υλοποίηση του ξενοδοχειακού συγκροτήματος, βάζοντας τέλος στις παρερμηνείες όσον αφορά το τι ισχύει για τα ύψη των κτιρίων.
Στις αποφάσεις ορίζεται ότι τα ανώτατα ύψη για τη συγκεκριμένη περιοχή στην οποία βρίσκεται και το δεκαώροφο ξενοδοχείο Coco-Μat Athens BC είναι τα 21 μέτρα. Στην απόφαση ξεκαθαρίζεται επίσης ότι όπου ισχύουν ειδικά διατάγματα, όπως στην περιοχή Μακρυγιάννη-Κουκάκι, αυτά υπερισχύουν των οικοδομικών κανονισμών, βάσει των οποίων χτίστηκε το ξενοδοχείο της Φαλήρου.
Όταν το ΚΑΣ και η Λίνα Μενδώνη προλαβαίνουν το ΣτΕ
Εφόσον το θολό τοπίο ξεκαθαρίστηκε, όσοι είχαν την ευθύνη έπρεπε να συμμορφωθούν με τις δικαστικές αποφάσεις, κάνοντας βήματα προς τα πίσω.
Στην περίπτωση του Coco-Μat Athens BC η συμμόρφωση για το υπουργείο Πολιτισμού ήταν να κάνει όσα προέβλεπε ο νόμος και δεν είχαν γίνει όταν εκδόθηκαν οι οικοδομικές άδειες του ξενοδοχείου. Έτσι, η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, δεν ενέκρινε τη μελέτη ανέγερσης του ξενοδοχείου ως προς το ύψος της – βέβαια το ξενοδοχείο ήδη λειτουργούσε κανονικά. Της υπουργικής απόφασης έπρεπε να προηγηθεί η σχετική γνωμοδότηση του ΚΑΣ, κάτι που, όπως προαναφέρθηκε, είναι προαπαιτούμενο από τον νόμο και δεν είχε συμβεί όταν η εταιρεία έβγαλε τις οικοδομικές άδειες – όπως και έγινε.
Στις 22 Απριλίου 2020 περνάει το θέμα στο ΚΑΣ, το οποίο κρίνει ότι το ξενοδοχείο «με το υπερβολικό ύψος (36,65 μ.) και τον όγκο του βλάπτει τα μνημεία της Ακρόπολης και τον περιβάλλοντα χώρο τους, αλλοιώνει τη φυσιογνωμία της περιοχής και παρεμποδίζει την έκθεση των γλυπτών του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης διότι υπερβαίνει το επίπεδο των εκθεμάτων».
Σύμφωνα με την κρίση του οργάνου, το νέο ύψος του ξενοδοχείου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 24 μέτρα συν τις επιτρεπόμενες κατασκευές πάνω από το κτίριο, που του δίνουν άλλα τρία μέτρα (24+3). Για να καταλήξει στη γνώμη αυτή συνεκτίμησε, όπως λέει, το ύψος των γειτονικών κτιρίων και το γεγονός ότι το ξενοδοχείο είχε ολοκληρωθεί ήδη.
Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ότι η γνωμοδότηση του ΚΑΣ, στην οποία στηρίζεται και η απόφαση της υπουργού Λίνας Μενδώνη, πραγματοποιήθηκε στις 22 Απριλίου 2020 και δύο μέρες μετά, στις 24 Απριλίου, εκδόθηκε η νέα απόφαση του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία ορίστηκε ως μέγιστο ύψος στην περιοχή όπου βρίσκεται το ξενοδοχείο τα 21 μέτρα (21+1 μέτρο για πράσινο φυτεμένο δώμα). Στο πάρα πέντε δηλαδή δεν κόντυνε περισσότερο το ξενοδοχείο, γιατί το ΚΑΣ πρόλαβε την απόφαση του ΣτΕ.
ΥΠΕΝ: Συμμόρφωση με διορθώσεις
Στη συνέχεια, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που έχει την ευθύνη για τη νομοθέτηση των όρων δόμησης, συμμορφώθηκε με τις αποφάσεις του ΣτΕ, εκδίδοντας Προεδρικό Διάταγμα για τα ύψη στην περιοχή Μακρυγιάννη-Κουκάκι, κάτι το οποίο έγινε «με μεγάλη αργοπορία και απροθυμία», όπως αναφέρουν πηγές που γνωρίζουν το θέμα στη LiFO.
«Αρχικά αποπειράθηκε να λύσει το ζήτημα με νομοθετική ρύθμιση για να αποφύγει τον έλεγχο του ΣτΕ». Το 2021 έστειλε το πρώτο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος προς έγκριση στο ΣτΕ, προσδοκώντας να περάσουν μεγαλύτερα ύψη, χωρίς όμως να τα καταφέρει.
Το Διάταγμα κρίθηκε μη νόμιμο στο σύνολό του και γύρισε πίσω με τις διορθώσεις των δικαστών που ζητούσαν αυστηρότερη προσέγγιση. Τελικά εγκρίθηκε και εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2022, εναρμονισμένο με τα ύψη που υπέδειξε η δικαστική απόφαση
Δήμος Αθηναίων: Η συμμόρφωση άργησε 2,5 χρόνια
Η τελευταία εξέλιξη της υπόθεσης έφερε στο προσκήνιο τον δήμο της Αθήνας γιατί καλείται να εφαρμόσει με τη μεγαλύτερη καθυστέρηση απ' όλους την απόφαση του δικαστηρίου – από τον δήμο υποστηρίζουν ότι καθόλου δεν αργοπόρησαν, όπως είπαν και στη LiFO εξάλλου.
Η απόφαση όμως του Συμβουλίου Συμμόρφωσης του ΣτΕ που εκδόθηκε τον περασμένο Νοέμβριο απευθύνεται καθαρά και αποκλειστικά στον δήμο και του δίνει ουσιαστικά τελεσίγραφο τριών μηνών να προχωρήσει τις διαδικασίες συμμόρφωσης, δηλαδή να χαρακτηρίσει τους δύο τελευταίους ορόφους και το δώμα αυθαίρετα και στη συνέχεια να προχωρήσει στην κατεδάφισή τους.
Υπό την πίεση της απόφασης η πολεοδομία του δήμου, μετά από αυτοψία, έκανε όλα τα παραπάνω, επιβάλλοντας και τα προβλεπόμενα πρόστιμα αυθαιρέτου. Το συνολικό πρόστιμο ανέρχεται στα επτά εκατομμύρια ευρώ: από αυτά, τα 4,7 είναι το πρόστιμο ανέγερσης και τα 2,3 είναι το πρόστιμο διατήρησης. Το πρόστιμο διατήρησης θα καταλογίζεται κάθε χρόνο εις βάρος του ιδιοκτήτη, για όσο διάστημα δεν κατεδαφίζονται οι κατασκευές που κρίθηκαν αυθαίρετες.
ΕΔΕ και πολιτικές ευθύνες
Για την υπόθεση του δεκαώροφου ξενοδοχείου Coco-Μat Athens BC και της άδειας που δόθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων είχε διαταχθεί Ένορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) τον Μάιο του 2019. Από το πόρισμα της ΕΔΕ προέκυψαν σοβαρές ευθύνες για την τότε προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, Ελένη Μπάνου, καθώς και για άλλους τέσσερις υπαλλήλους που παραπέμφθηκαν στο αρμόδιο πειθαρχικό συμβούλιο με το ερώτημα της απόλυσης. Σήμερα η κ. Μπάνου, όπως απάντησαν στη LiFO από το υπουργείο Πολιτισμού, βρίσκεται σε «επιστημονική άδεια», χωρίς να δοθούν περισσότερες εξηγήσεις για την πορεία της υπόθεσης του πειθαρχικού ελέγχου.
Η «σανδαλίζουσα νίκη» και ο Πολ Ευμορφίδης
Για τις εξελίξεις της κατεδάφισης των δύο ορόφων η LiFO ρώτησε τον μεγαλομέτοχο της Μπλε Κέδρος, Πολ Ευμορφίδη, ο οποίος φάνηκε να δυσανασχετεί εντόνως με την ερώτηση. Αντ´ αυτού επέμενε να μιλά με οξύ ύφος, για τον οικολογικό τρόπο μετακίνησής του με το ξύλινο ποδήλατό του και πόσο η επιλογή αυτή τον διαχωρίζει από την υπόλοιπη επιχειρηματική ελίτ «που κυκλοφορούν με μαύρες μερσεντές και σβερκάτους, που τους περιφρουρούν».
Το γεγονός βέβαια ότι αυτός κινείται «οικολογικά, με ένα ξύλινο ποδήλατο», δεν τον αποτρέπει, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της LIFO, να έχει στον έλεγχό του και μια εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων, την TO AND FRO.
Στη δημόσια εικόνα του επιδιώκει να προβάλλει το προφίλ ενός αντισυμβατικού επιχειρηματία, όπως φάνηκε και πρόσφατα που βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας επειδή πήγε στη δεξίωση του Προεδρικού Μεγάρου προς τιμήν του βασιλικού ζεύγους της Ολλανδίας φορώντας σανδάλια.
Ο ίδιος κέρδισε αρκετά λεπτά δημοσιότητας και την προσοχή των μίντια, αν και στο Προεδρικό Μέγαρο δεν έμοιαζαν πολύ ευτυχείς όταν τον αντίκρισαν. Εκείνος όμως μάλλον το χάρηκε και, όπως μας είπε (χωρίς να τον ρωτήσουμε γι' αυτό), πήγε στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας με τη «σανδαλίζουσα νίκη». Εχει ενδιαφέρον πάντως ότι ήταν η κ. Σακελλαροπούλου εκείνη που ως πρόεδρος του ΣτΕ εξέδωσε τις αποφάσεις με τις οποίες δρομολογήθηκε η εξέλιξη για την κατεδάφιση των δύο ορόφων και του δώματος του ξενοδοχείου Coco-Mat.
Ο κ. Ευμορφίδης όμως όχι μόνο δεν πτοήθηκε αλλά στην ουσία διαφήμισε και τα σανδάλια που σχεδιάζει η κόρη του, καθώς βρήκε την ευκαιρία να τα δείξει και να μιλήσει γι' αυτά στα μίντια. «Είναι η νίκη που εξάγουμε από την Ελλάδα, από τον πολιτισμό μας» είπε και σ' εμάς, μιλώντας μόνος του ξανά για τα περίφημα σανδάλια που σχεδιάζει η κόρη του ως σχεδιάστρια και ιδιοκτήτρια μπραντ με σανδάλια.
Γενικότερα, μάλλον δεν θέλει να περνάει απαρατήρητος. Το επόμενο διάστημα θα συμμετάσχει σε ριάλιτι του ΑΝΤ1. Παλιότερα έχει κάνει και κινηματογράφο. Συμμετείχε στην ταινία του Baptiste de Pape με τον τίτλο «Τhe Power of Heart», στην οποία είναι μία από τις προσωπικότητες που περιγράφει πώς η ευτυχία και η επιτυχία στη ζωή έρχονται όταν ακολουθείς την καρδιά σου.
Τo 2012 σήκωνε τις μπάρες στα διόδια, κάνοντας δηλώσεις για το θέμα στους «New York Times», ενώ πριν από μερικά χρόνια πολύ συχνά επιβράβευε δημόσια τις ποδοσφαιρικές ικανότητες του γιου του.
Δηλώνει επίσης σε κάθε ευκαιρία τις οικολογικές του ευαισθησίες και το 2020 θέλησε να αφυπνίσει τον κόσμο όσον αφορά την κλιματική αλλαγή. Σε μια κοινή καμπάνια με την περιβαλλοντική οργάνωση WWF ξεκίνησε ένα ταξίδι στο Νεπάλ με το ξύλινο ποδήλατό του, για να ανέβει στην κορυφή του Έβερεστ, την οποία νωρίτερα είχε κατακτήσει ο αδελφός του Μάικ Ευμορφίδης.
«Ας βάλουν πρόστιμα στους άλλους πρώτα»
Επειδή ακριβώς ο κ. Ευμορφίδης παρουσιάζεται ως ρέκτης της οικολογίας, τον ρωτήσαμε πώς συμβαδίζει η περιβαλλοντική ευαισθησία με το ξενοδοχείο στην Ακρόπολη που πολλαπλασίασε το περιβαλλοντικό αποτύπωμά του με το δυσθεώρητο ύψος του, το οποίο κρύβει το σημαντικότερο μνημείο της κλασικής αρχαιότητας. Τότε πέταξε την μπάλα στην εξέδρα, απαντώντας ότι έφτιαξαν κάτι που είναι «ένα κόσμημα, του οποίου η επισκεψιμότητα αγγίζει το 100%».
Όταν επιμείναμε ζητώντας απαντήσεις για το πρόβλημα με το ύψος του ξενοδοχείου, μας προέτρεψε να γράψουμε πρώτα για τα άλλα ψηλά κτίρια στην ίδια περιοχή που προϋπήρχαν του ξενοδοχείου, όπως είπε, και μετά να απευθυνθούμε και σ' αυτόν.
Αμέσως μετά όμως έδωσε την εξήγησή του: «Ο νόμος όριζε 33 μέτρα. Κάναμε 33 μέτρα και έναν πόντο; Ούτε καν πόντο. Το δώσαμε, φοβούμενοι μη γίνει κάποια καταστροφή, στην ΤΕΡΝΑ και πληρώσαμε και 1,5 εκατομμύριο ευρώ για να μας το φτιάξει. Για να κοιμόμαστε ήσυχοι τα βράδια. Και εγώ και ο αδελφός μου είμαστε τιμιότατοι. Γυρίζω ελεύθερος, εκτεθειμένος σε ένα ποδήλατο χωρίς σωματοφύλακες και μπράβους».
Τα ξενοδοχεία της Μπλε Κέδρος αντιστοιχούν στο 57% της αξίας του χαρτοφυλακίου της και αποφέρουν το 67% των εσόδων. Στην οδό Φαλήρου σχεδιάζει να λειτουργήσει και δεύτερο ξενοδοχείο σε ακίνητο ιδιοκτησίας της, το οποίο σήμερα είναι γκαράζ.
«Με βάση τον οικοδομικό κανονισμό που υπήρχε, καταθέσαμε μια μελέτη. Πήγαμε στο υπουργείο Πολιτισμού, και συγκεκριμένα στην κ. Μπάνου (σ.σ πρώην προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών) που έκανε βόλτα τον Ομπάμα, άμα ξέρεις», μας είπε. «Η κ. Μπάνου υπέγραψε την άδειά μας. Και κάναμε αυτό που μας είπε για το υπουργείο Πολιτισμού».
Στο ερώτημα για το τι θα πράξει η εταιρεία με την καθαίρεση των δύο ορόφων και του δώματος αλλά και το πρόστιμο των επτά εκατομμυρίων ευρώ που επέβαλε η πολεοδομία Αθηνών, ο κ. Ευμορφίδης απάντησε ότι αυτός “δεν είναι του γκρεμίσματος, αλλά της δημιουργίας”. “Κάνω ποδήλατο, παραμένω νηφάλιος και έντιμος και εξηγώ, ότι υπάρχουν άλλα 50 κτίρια κοντά στο δικό μας που πρέπει να γκρεμιστούν και να μπει πρόστιμο και σ αυτά”.
Προσφυγή και αποζημίωση από το Δημόσιο
Η ιδιοκτήτρια εταιρεία έχει το δικαίωμα να προσφύγει κατά της απόφασης επιβολής προστίμου στο Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών και Αρχιτεκτονικών Θεμάτων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) του υπουργείου Περιβάλλοντος. Εφόσον απορριφθεί η προσφυγή, το πρόστιμο θα κριθεί άμεσα απαιτητό.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Μπλε Κέδρος, Χ. Μπομπόλιαs, ανέφερε στη LiFΟ ότι «θα αξιοποιηθεί κάθε δυνατότητα που δίνει η ελληνική και κοινοτική νομοθεσία: όταν κάθε ενδιαφερόμενος ζητάει μια οικοδομική άδεια για να χτίσει κοντά στην Ακρόπολη, δεν είναι αυτός υπεύθυνος για να περάσει την άδεια από όποιον έχει άποψη ή αρμοδιότητα. Υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία, η οποία στην περίπτωσή μας ακολουθήθηκε».
Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση που έκανε η εταιρεία στο επενδυτικό κοινό, στις δικαστικές αίθουσες θα αξιώσει και αποζημιώσεις από το Δημόσιο, «σε περίπτωση που ήθελε προκύψει ζημία της από τις πράξεις των εμπλεκόμενων αρχών». Ήδη έχει προσφύγει στο ΣτΕ κατά της υπουργικής απόφασης Μενδώνη, που μείωσε το ύψος του κτιρίου.
Καθαίρεση ορόφων για το ακριβότερο ακίνητο της εταιρείας
To Coco-Mat Athens BC είναι το ακριβότερο περιουσιακό στοιχείο του χαρτοφυλακίου ακινήτων της Μπλε Κέδρος ΑΕΕΑΠ, προσφάτως εισηγμένης στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Η αξία αποτίμησης του ακινήτου διαμορφώνεται στα 27 εκατομμύρια ευρώ και αποτελεί το 22% της συνολικής αξίας του χαρτοφυλακίου που περιλαμβάνει 36 ακίνητα, οκτώ από τα οποία είναι ξενοδοχεία.
Τα ξενοδοχεία της Μπλε Κέδρος αντιστοιχούν στο 57% της αξίας του χαρτοφυλακίου της και αποφέρουν το 67% των εσόδων. Στην οδό Φαλήρου σχεδιάζει να λειτουργήσει και δεύτερο ξενοδοχείο σε ακίνητο ιδιοκτησίας της, το οποίο σήμερα είναι γκαράζ.
Μέσα στο καλοκαίρι απέκτησε άλλα δύο ακίνητα μέσω πλειστηριασμών. Πρόκειται για ένα τουριστικό συγκρότημα στο Ρίο 23 στρεμμάτων και ένα βιομηχανικό ακίνητο στη Μεταμόρφωση. Στην εισηγμένη Μπλε Κέδρος ο Πολ Ευμορφίδης κατέχει το 37,51% και ο αδελφός του το 37,81%, όντας πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου.
Η δικαστική περιπέτεια
Οι αδελφοί Ευμορφίδη έγιναν ευρύτερα γνωστοί με την εταιρεία στρωματοποιίας Coco-Mat, την οποία ίδρυσαν στα τέλη της δεκαετίας του '80 στην Αθήνα. Το 1992 η έδρα της επιχείρησης μεταφέρεται στην Ξάνθη και επεκτείνεται. Πεντε χρόνια μετά αναπτύσσει δίκτυο καταστημάτων στο εξωτερικό. Το 2007 η εταιρεία βρίσκεται αντιμέτωπη με βαριές κατηγορίες.
Ο πρόεδρός της Μάικ Ευμορφίδης και ένα ακόμη στέλεχος της εταιρείας, ο Νικήτας Μαρκόπουλος, καταδικάστηκαν με βαρύτατες ποινές κάθειρξης 21 και 12 χρόνια από το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θράκης για απάτη κατά του ελληνικού δημοσίου με ζημία άνω των 50 εκατ. δραχμών. Κατηγορήθηκαν ότι επιχορηγήθηκαν το 1998 με περίπου 6 εκατ. ευρώ (1. 965.238.000 δραχμές) από τον αναπτυξιακό νόμο και δεν τήρησαν μία από τις βασικές προϋποθέσεις της επιχορήγησης που ήταν η απασχόληση 100 εργαζομένων, καθώς βρέθηκε ότι απασχολούσαν 12 αντί 100. Μαζί τους καταδικάστηκαν και τρία μέλη της επιτροπής ελέγχου.
Όλοι τους αθωώθηκαν έναν χρόνο μετά με ομόφωνη απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Θράκης. Μεταξύ των μαρτύρων υπεράσπισης στη δίκη ήταν ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Αλέξανδρος Κοντός, ο περιφερειάρχης Αν. Μακεδονίας - Θράκης, Δημήτρης Σταμάτης, και ο βουλευτής Παναγιώτης Σγουρίδης.
Ο επιχειρηματικός γάμος με τους εφοπλιστές
Το 2014 οι αδελφοί Ευμορφίδη προχωρούν σε μια εντυπωσιακή επιχειρηματική συμφωνία. Οι εφοπλιστές Γιώργος Λογοθέτης και Δημήτρης Γουλανδρής, μέσω των ομίλων τους Libra Group και Cycladic Group, συστήνουν ένα κοινό επιχειρηματικό σχήμα, τη Cmat Buyco, και εξαγοράζουν το 50% της Coco-Μat.
Για την εξαγορά του 50%, η Cmat Buyco πήρε ομολογιακό δάνειο 20,5 εκατ. ευρώ. Το 2015 το δάνειο σταμάτησε να εξυπηρετείται. Υπόχρεη σ' αυτό όμως ήταν η Coco-Mat, καθώς η Cmat Buyco απορροφήθηκε εν τω μεταξύ από την Coco-Μat, της οποία το 2014 είχε εξαγοράσει το 50%.
Το δάνειο, που δεν είχε εισρεύσει στην εταιρεία αλλά στους βασικούς μετόχους που πούλησαν το 50%, το 2018, με τους τόκους, ανέρχεται στα 22,5 εκατ. και καταγγέλλεται από την τράπεζα. Την ίδια περίοδο η εταιρεία προχωράει σε συμφωνία αναδιάρθρωσης με την τράπεζα και υπογράφει ένα νέο ομολογιακό δάνειο ύψους 23 εκατ. ευρώ και στους όρους περιλαμβάνεται μικρότερο επιτόκιο από το αρχικό.
Η νέα Coco-Mat
Λίγους μήνες πριν γίνει η συμφωνία με τους εφοπλιστικούς ομίλους, οι αδελφοί Ευμορφίδη προχωρούν σε διάσπαση της Μaxi Aνώνυμη Βιομηχανική και & Εμπορική Εταιρεία με τον διακριτικό τίτλο «COCO MAT», από την οποία προκύπτουν οι εταιρείες Coco-Mat Ανώνυμη Βιομηχανική και Εμπορική Εταιρεία και η Κέδρος Ανώνυμη Βιομηχανική και Εμπορική Εταιρεία.
To 50% της εταιρείας που πουλήθηκε στους εφοπλιστές είναι αυτή η νέα Coco-Μat στην οποία έμεινε το ακίνητο της παραγωγικής μονάδας που μπήκε στη συνέχεια και ως εξασφάλιση στο δάνειο. Πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας Coco-Μat είναι ο Μάικ Ευμορφίδης και αδελφός του, Πολ, είναι μέλος.
Στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου εμφανίζονται επίσης η Ροσάννα Μόρτογλου, επικεφαλής εκπρόσωπος του Ομίλου Libra στην Ελλάδα, και ο Ηλίας Τσινταβής, δικηγόρος του εφοπλιστή Γιώργου Λογοθέτη. Στην εταιρεία Μπλε Κέδρος πέρασαν τα υπόλοιπα ακίνητα, τα καταστήματα της εταιρείας και τα τουριστικά ακίνητα, τα οποία είχε ξεκινήσει ήδη να αγοράζει.
Ζητείται ολοκληρωμένη προστασία
Γύρω από την Ακρόπολη υπάρχουν περισσότερα από 90 ακίνητα, τα οποία προσελκύουν ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον, όπως είπαν στη LiFO επαγγελματίες που γνωρίζουν τον χάρτη του real estate στην περιοχή.
Για όσους παρακολουθούν και μάχονται για την υπόθεση της Μακρυγιάννη-Κουκάκι, το Προεδρικό Διάταγμα έκανε μισή δουλειά. Καθόρισε μετά από πολλά πηγαινέλα μόνο τα ύψη και άφησε ανοιχτή την πόρτα της ξενοδοχοποίησης της περιοχής με θηριώδη κτίρια, αφού δεν φρόντισε να ορίσει μειωμένους συντελεστές δόμησης και αλλαγή χρήσεων γης.
Η Ειρήνη Φρεζάδου εξηγεί στη LiFO ότι «η περιοχή, παρότι είναι σε άμεση γειτνίαση με την Ακρόπολη, έχει αφεθεί από το ΥΠΕΝ απροστάτευτη όσον αφορά το θεσμικό πλαίσιο όρων δόμησης και χρήσεων γης». Αναφέρει ακόμη ότι το «αποτέλεσμα είναι να υποχρεώνονται οι κάτοικοι να προσφεύγουν στα δικαστήρια για να υπενθυμίζουν στη διοίκηση το αυτονόητο, την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος του μνημείου και της απρόσκοπτης λειτουργίας του οικισμού που βρίσκεται εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου των Αθηνών.
Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το πρόσφατο Προεδρικό Διάταγμα για τα ύψη, το οποίο θεσπίστηκε μετά τον μακρόχρονο διεθνή αγώνα της ΕΛΛΕΤ. Έως ότου το ΥΠΕΝ εκδώσει ολοκληρωμένο Προεδρικό Διάταγμα, το ΚΑΣ/ΥΠΠΟΑ πρέπει, σεβόμενο τη νομολογία του ΣτΕ και τον αρχαιολογικό νόμο 3028/2002, να προστατεύει την περιοχή από την υπερβάλλουσα δόμηση και τις μη αναστρέψιμες επιπτώσεις του υπερτουρισμού».
Πολεοδομική βόμβα
Η κ. Φρεζάδου υποστηρίζει επίσης ότι θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά πόσο αντέχει ακόμη και τι χρήσεις η ιστορική περιοχή. Δηλαδή να μελετηθεί αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν φέρουσα ικανότητα: «Είναι επιτακτική η ανάγκη άμεσης ανάθεσης μελέτης φέρουσας ικανότητας τουριστικών χρήσεων σε Μακρυγιάννη-Κουκάκι από τον δήμο Αθηναίων. Η περιοχή δεν αντέχει περαιτέρω επιβάρυνση από τουριστικές χρήσεις, τα ξενοδοχεία και το Airbnb εκδιώκουν την κατοικία και τις στηρικτικές χρήσεις της κατοικίας», λέει.
«Εξ όσων γνωρίζουμε, δρομολογούνται τουλάχιστον δύο τουριστικές μονάδες μεγάλης κλίμακας στις οδούς Μισαραλιώτου και Φαλήρου, οι οποίες, εάν υλοποιηθούν πριν από την εκπόνηση της μελέτης, θα αποτελέσουν πολεοδομική βόμβα στην ήδη υπερκορεσμένη από τουριστικές χρήσεις περιοχή».
Η ΕΛΛΕΤ έχει διεθνοποιήσει το ζήτημα της συνολικής προστασίας της Ακρόπολης με τη συλλογή υπογραφών από τη πλατφόρμα avaaz, στην οποία έχουν υπογράψει ήδη σχεδόν 50.000 πολίτες.
Μικρά ξενοδοχεία
Η αντιπρόταση όσων διαφωνούν με τη δημιουργία θηριωδών ξενοδοχείων στην περιοχή δεν πάει πίσω την «τουριστική ανάπτυξη» της Αθήνας: «Η περιοχή Μακρυγιάννη διαθέτει αρκετά εξαιρετικής αρχιτεκτονικής ιστορικά και νεοκλασικά κτίρια που καταρρέουν σιωπηλά και τα οποία, σε συνεργασία με τον δήμο Αθηναίων και ιδιώτες επενδυτές, θα μπορούσαν –κάποια εξ αυτών– να μετατραπούν σε μικρά ξενοδοχεία (hôtel de charme), συμβατά με την κλίμακα της περιοχής και του μοναδικού ιστορικού τοπίου», αναφέρουν.
«Μένει να δούμε αν τελικά θα υπάρξει πολιτική βούληση για ολοκληρωμένη πολεοδομική προστασία της Ακρόπολης ή θα συνεχιστεί η λογική του business as usual, όπως τόσα χρόνια», λέει ένας αρχιτέκτονας που ζει χρόνια στην περιοχή και έχει δώσει μάχες για σημαντικά τοπόσημα της Αθήνας.
