Με ελληνική συμμετοχή, τη σκηνοθέτη Ιόλη Ανδρεάδη, πραγματοποιείται φέτος το διεθνές θεατρικό φεστιβάλ «World Wide Lab» από 15 Σεπτεμβρίου έως τις 12 Οκτωβρίου στο «Teatro Due» της Ρώμης, με θέμα «Καταστροφή & Αναγέννηση».
Μετά από δύο συνεχόμενες χρόνιες στο Brooklyn της Νέας Υόρκης (Irondale Center), το τρίτο World Wide Lab παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ευρώπη.
Η ιδέα του «World Wide Lab» δημιουργήθηκε το 2011 στο Watermill του Bob Wilson, από τους απόφοιτους του Lincoln Center Theater Director’s Lab και αποτελεί μια διεθνή πλατφόρμα σκηνοθετών από διαφορετικές χώρες του κόσμου -Ιταλία, Ελλάδα, Ισραήλ, Ταϊβάν, Καναδάς, ΗΠΑ, Ινδία- οι οποίοι συναντιούνται σταθερά κάθε χρόνο, με σκοπό να δουλέψουν εντατικά και ομαδικά για έναν μήνα, πάνω στη δημιουργία και την παρουσίαση θεατρικών πρότζεκτ γύρω από ένα ειδικό θέμα τη φορά. Το θέμα του πρώτου World Wide Lab το 2012 ήταν η «Γιορτή» και του δεύτερου το 2013 ήταν η «Τελετουργία».
Σκοπός, η ανεύρεση μιας κοινής καλλιτεχνικής γλώσσας, που δε θα εξαλείφει ωστόσο τις ιδιαιτερότητές της προέλευσης και της εκπαίδευσης του κάθε σκηνοθέτη.
Στο φετινό φεστιβάλ συμμετέχουν σκηνοθέτες από όλο τον κόσμο: Laura Caparrotti, Orly Noa Rabinyan, Chang Nai Wen, Laura Tesman, Jay Stern, Annie Levy, Evan Cummings, Vidhu Singh, Evan Tsitsias, Jocelyn Yuchia Chang, Esther Jun και Ιόλη Ανδρεάδη.
Η Ιόλη Ανδρεάδη θα συσκηνοθετήσει με την Αμερικανή σκηνοθέτη Annie Levy μια διασκευή του Βασιλιά Ληρ του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ με τον τίτλο «Ληρ ο νεότερος» (Young Lear), εστιάζοντας στη σχέση μεταξύ των δυο γενεών και ανατρέποντας -ειδικότερα- την ηλικιακή σύμβαση μεταξύ ηθοποιού και ρόλου με κυρίαρχο ερώτημα το αν μπορεί να «σωθεί» η ιστορία, σε περίπτωση που νεότεροι κληθούν να ερμηνεύσουν γηραιότερους και έτσι να διδαχτούν από τα ίδια τα λάθη που θα έκαναν στο μέλλον. Η διασκευή είναι της Ιόλης Ανδρεάδη και της Annie Levy, ενώ τα σκηνικά και τα κοστούμια της Sara Svati.
Ζητήσαμε να γράψουν για τo Lifo.gr λίγα λόγια για την παράσταση που ετοιμάζουν. Αυτά είναι τα σημειώματά τους:
Το σημείωμα που μας έστειλε αποκλειστικά στο Lifo.gr η Annie Levy:
«Φέτος, ο «βασιλιάς Ληρ» έχει την τιμητική του. Πράγματι, μέσα στο 2014 υπήρξαν ή θα υπάρξουν το λιγότερο έξι σημαντικές παραγωγές του έργου (οι μισές από αυτές στη Νέα Υόρκη μόνο, δύο εκ των οποίων βρίσκονται στον ίδιο δρόμο, απέναντι η μία από την άλλη!).
Τι είναι αυτό γύρω από το συγκεκριμένο έργο, γύρω από έναν Βασιλιά, Πατέρα και Άντρα που αποπειράται να φαίνεται νέος και ισχυρός αν και οδεύει προς το τέλος της ζωής του, το οποίο κάνει την παρουσία του τόσο ισχυρή στο συλλογικό μας υποσυνείδητο;
Για πολλούς από μας που έχουμε φτάσει σε μια κάποια ηλικία (και βλέπουμε και τους γονείς μας να φτάνουν σε μια κάποια ηλικία) οι σκέψεις μας δε γίνεται παρά να γυρνάνε γύρω από το τι θα φέρουν τα επόμενα δέκα ή είκοσι χρόνια στους γονείς μας και να μας κάνουν να αναρωτηθούμε για το τι επιλογές θα πρέπει να κάνουμε όσον αφορά τη φροντίδα τους.
Έτσι, από τη συζήτησή μου με την Ιόλη Ανδρεάδη γύρω από τον Ληρ προέκυψαν ερωτήσεις πάνω στον τρόπο με τον οποίο η μεσαία γενιά (τα ενήλικα παιδιά) ενδιαφέρεται για την παλαιότερη γενιά. Με ποιό τρόπο η ευθύνη γεννά πικρία και πως και γιατί συνεχίζουμε να κάνουμε τα ίδια λάθη, παρά τις καλύτερες των προθέσεων μας, όταν έρχεται η στιγμή να φροντίσουμε για την οικογένεια; Μπορούμε να κάνουμε κάτι όταν το γήρας καλλιεργεί πάντοτε ένα βαθμό καταστροφής;
Οι δυο μεγαλύτερες κόρες του Ληρ, η Γονερίλη και η Ρεγάνη, καθώς και ο νόθος και μικρότερος γιος του Γκλόσεστερ, ο Έντμουντ, είναι οι κακοί του έργου, μηχανορραφώντας εναντίον των πατεράδων τους, αντίστοιχα, σπέρνοντας την καταστροφή και τον θάνατο στα υπόλοιπα μέλη των οικογενειών τους και αποτελώντας, στην κυριολεξία, το έναυσμα για έναν πόλεμο μεταξύ δύο χωρών. Ο νεαρός ΛΗΡ δεν προσπαθεί να διορθώσει τη φύση των τριών αυτών χαρακτήρων ώστε να γίνουν συμπαθητικοί. Η ιδέα πίσω από τον Νεαρό Ληρ είναι να χρησιμοποιηθεί το κείμενο του Βασιλιά Ληρ, ώστε να εξερευνηθεί η σχέση μεταξύ των ενήλικων παιδιών και των γονιών τους, μέσω του πρίσματος των πρώτων. Οι απογοητεύσεις, τα λάθη, οι φόβοι τους».
Το σημείωμα της Ιόλης Ανδρεάδη:
Ληρ ο Νεότερος (He childed as I fathered)
«Ο Ληρ κατέχει κεντρική θέση στη δραματουργία του Σαίξπηρ. Αναφέρεται σε μια ολόκληρη κοινωνία, από τον βασιλιά ως το ζητιάνο, και μας καλεί να φανταστούμε το παλάτι και δίπλα του το παράπηγμα. Η παλέτα των συναισθημάτων που περιλαμβάνει το έργο κυμαίνεται από την ακραία οργή ως την πιο μεγάλη τρυφερότητα, αυτή της συμφιλίωσης μεταξύ του Ληρ και της Κορδέλιας. Από τη σκληρότητα ανθρώπου προς άνθρωπο, ως την αφοσίωση. Το εύρος της δράσης, της γλώσσας και της εικονοποιΐας του έχει κάνει πολλούς να πουν πως συμβολίζει την πορείας της ζωής του ανθρώπου. Ο Μέιναρντ Μακ χαρακτηρίζει τον Ληρ ως «έργο με στόφα μυθική το οποίο, σαν την ιστορία του Οιδίποδα, εγκαταλείπει το φαίνεσθαι για το είναι».
Για τους λόγους αυτούς, το έργο επιδέχεται πολλαπλών αναγνώσεων. Μια ανάγνωσή του ως σχόλιο για τη σχέση μεταξύ των γενεών είναι ιδιαίτερα επίκαιρη σήμερα - όταν η νοσταλγία και η οργή για το παλιό, μπλέκονται αναγκαστικά. Όταν οι μεγαλύτεροι χλωμιάζουν μπροστά στην ευθύνη για μια παρούσα κατάσταση που τους ξεπερνά και οι νέοι αναγκάζονται να μεγαλώσουν απότομα, αναλαμβάνοντας δυσανάλογα βάρη. Μέσα από τη σχέση του Ληρ με τις κόρες του αντιμετωπίζεται το ευρύτερο θέμα της σχέσης με το παρελθόν και τη μνήμη, μια σχέση μίσους και επιθυμίας για καταστροφή (όπως με τη Γονερίλη και τη Ρεγάνη) ή μια σχέση αγάπης και συγχώρεσης, όπως με την Κορδέλια, η οποία, όπως γράφει ο Κοζίντσεφ, «δεν έχει καμία επαναστατική σκέψη, τέτοιες σκέψεις δε θα τις χωρούσε το μυαλό της, απλώς είναι η ίδια μια επανάσταση».
Ο Χιντετόρα, ο Ληρ του Κουροσάβα, λέει: «βλέπω όλους τους ανθρώπους που κατέστρεψα, ένα στρατό από φαντάσματα». Τα λάθη και τα εγκλήματα του παρελθόντος είναι πολύ δύσκολο να συγχωρεθούν και ταυτόχρονα χωρίς τη συγχώρεση αυτή δεν έρχεται η ωριμότητα. Με τη λέξη συγχώρεση εννοούμε την καθαρή ματιά, τη ματιά που περικλείει, που συμπεριλαμβάνει, που απελευθερώνει από το μίσος και την ενοχή. Την ενοχή μας και την ενοχή των γενεών μέσα στο αίμα μας. Ο Ληρ λέει στη Γονερίλη: «Είσαι το αίμα, η σάρκα μου, η κόρη μου, ή μάλλον η αρρώστια της σάρκας μου και πρέπει να σε λέω δική μου». Κάποιες αρρώστιες είναι κληρονομικές, πάνε από γενιά σε γενιά. Η παραδοχή του Ληρ πως πάσχει από μια τέτοια αρρώστια γίνεται μέρος της μεταμόρφωσής του σε παιδί, με τις κόρες του να αναλαμβάνουν το ρόλο της μητέρας. Όπως του λέει ο Τρελός «έκανες τις κόρες σου μανάδες σου» κι όπως αναφέρει ο Έντγκαρ «έγινε παιδί κι εγώ έγινα πατέρας».
Η ιδέα που προτείνουμε με τη συσκηνοθέτριά μου Annie Levy εστιάζει σε έναν έναν Ληρ με «ανάποδη» διανομή. Οι ρόλοι των μεγαλύτερων θα ερμηνευτούν από νεότερους σε ηλικία ηθοποιούς. Ένα θεατρικό πείραμα που στόχο έχει τη σύνδεση της βιωματικής εμπειρίας ως μέρος της αποδοχής ενός ρόλου ερμηνείας. Η νέα απόδοση του έργου επικεντρώνεται στο ίδιο θέμα, αυτό των γενεών και της σχέσης τους με τη μνήμη και το παρελθόν».
Οι παραστάσεις του «Young Lear», όπως και των υπόλοιπων πρότζεκτ του World Wide Lab, θα πραγματοποιηθούν από τις 7 έως τις 12 Οκτωβρίου στο «Teatro Due» της Ρώμης.
σχόλια