Μια αφόρητα επιπόλαιη «Φάλαινα»

Μια άψυχη «Φάλαινα» Facebook Twitter
Το πολύπαθο, καθοριστικής σημασίας σώμα του ήρωα φλερτάρει εδώ επικίνδυνα με την παρωδία.. Φωτ.: Πάτροκλος Σκαφίδας
0

Ένα στόμα ακαταπόνητο, εργαλείο ξέφρενης απόλαυσης, καταβροχθίζει αδιακρίτως σοκολατένιες μπάρες, τηγανητές φτερούγες, ογκώδη σάντουιτς, καυτερές πίτσες, ποταμούς μαγιονέζας: χείλη και μάγουλα λιγδιασμένα, ηδονικά αναστατωμένα, παραδομένα σε απανωτά κύματα ντοπαμίνης που πνίγουν στιγμιαία κάθε ενδοιασμό, κάθε σκοτεινή σκέψη.

Το λίπος έχει τυλιχτεί γύρω από τους καρπούς, τους αστραγάλους, τις γάμπες, τα μπράτσα, έχει εξαφανίσει τον λαιμό, έχει κυριεύσει τα όργανα, απειλεί την καρδιά.

Η κοιλιά, ένα ανυπότακτο βουνό υπερχειλίζουσας σάρκας. Καθημερινά το κουβαλά αγκομαχώντας. Το μεταφέρει στο κρεβάτι, στο σαλόνι, στην κουζίνα, το μαζεύει ενοχικά όποτε ξεπροβάλλει από το βαμβακερό, λεκιασμένο Τ-shirt.

Μονάχα τα μάτια παραμένουν ευέλικτα: καλοσυνάτα, λαμπερά, φωτίζονται ή κατακρημνίζονται, αναμεταδίδοντας κάθε ψυχική δόνηση. Κατά τα άλλα, είναι αδύνατο να σκύψει, να σηκωθεί, να βγει στον δρόμο. Δυσκίνητο ή καθηλωμένο, είτε βουλιάζει με τις ώρες στον φαγωμένο καναπέ είτε διασχίζει μοχθώντας τους διαδρόμους με ένα ειδικά διαμορφωμένο αναπηρικό καροτσάκι, δώρο της ακλόνητα πιστής φίλης.

Πόσο αποκαρδιωτική η τέχνη που δήθεν διδάσκει την αξία της συμπερίληψης, ενώ επί της ουσίας διαιωνίζει ύπουλα στερεότυπα καμουφλαρισμένα με το λιγωτικό επικάλυμμα ενός σαγηνευτικού συναισθηματισμού... Αγαπήστε τον χοντρο-Τσάρλι, είναι τόσο καλός άνθρωπος! Δεν βλέπετε πώς υποφέρει; 

Αυτό είναι το «χοντρό» σώμα του Τσάρλι, κεντρικού ήρωα της Φάλαινας, όπως το απέδωσε στη μεγάλη οθόνη ο Ντάρεν Αρονόφσκι και όπως το ενσάρκωσε συγκινητικά ο Μπρένταν Φρέιζερ. Εξόχως αληθοφανές –χάρη στο έντεχνα σμιλεμένο προσθετικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τη μεταμόρφωση του ηθοποιού–, το υπερπληθωρικό σώμα του πρωταγωνιστή γεμίζει, κυριολεκτικά και μεταφορικά, την οθόνη. Καταλαμβάνει όλο τον χώρο και τον χρόνο που χρειάζεται ώστε να ξεδιπλωθεί, να αναδιπλωθεί, να μεταδώσει την αγωνία του, την (φαινομενικά) αναπόδραστη μελαγχολία του, τη λαχτάρα του για επαφή, αποδοχή, συμφιλίωση. Όσος χώρος ή χρόνος κι αν του δοθεί, όμως, αυτό που ποτέ δεν του προσφέρεται, για την ακρίβεια τού στερείται κατάφωρα, είναι η ευκαιρία να σπάσει τα δεσμά του. Όχι τα δεσμά της ακινησίας ή της πεισιθάνατης εμμονής αλλά τα ακόμη πιο φρικτά δεσμά των κυρίαρχων αναπαραστάσεων.

Μια άψυχη «Φάλαινα» Facebook Twitter
Το πάχος ως απομόνωση, ως αυτοτιμωρία, ως έσχατη κοινωνική και προσωπική καταδίκη. Φωτ.: Πάτροκλος Σκαφίδας

Η ταινία (και το θεατρικό έργο πάνω στο οποίο βασίστηκε) καμώνεται ότι συμπονά τον ήρωα και τη δεινή θέση του, στην πραγματικότητα, όμως, σπεύδει να επιβεβαιώσει τις χειρότερες, τις πιο ζοφερές αντιλήψεις μας για τους υπέρβαρους ανθρώπους: σύμφωνα με αυτές, οι τελευταίοι δεν είναι παρά αδηφάγες φάλαινες που κρύβουν παντού λιχουδιές, ορμάνε τα βράδια στο ψυγείο, καταβροχθίζουν αμάσητο ό,τι βρουν μπροστά τους, ζούνε μόνοι, δυστυχισμένοι, ανήμποροι, αυτοκαταστροφικοί.

Το πάχος ως απομόνωση, ως αυτοτιμωρία, ως έσχατη κοινωνική και προσωπική καταδίκη.  

«Κοίταξέ με! Ποιος θα ήθελε να με έχει στη ζωή του;» ρωτάει ο Τσάρλι τη μοναδική φίλη που του έχει απομείνει. Η αυτολύπηση φτάνει στον ουρανό. Όσο κι αν δηλώνει πως θεωρεί το σινεμά «σπουδαία άσκηση ενσυναίσθησης», ο Αρονόφσκι μετατρέπει τον ηρωά του σε freak και την ταινία σε freak show. Η κάμερα μας χαρίζει ανεμπόδιστη πρόσβαση στην υπέρβαρη επικράτεια του ήρωα: ικανοποιεί τη νοσηρή περιέργειά μας εισβάλλοντας στις πιο προσωπικές στιγμές του, εκθέτοντας στο αδηφάγο βλέμμα μας τούτο το «απαγορευμένο» σώμα: πώς είναι γυμνό στο μπάνιο; Πώς συσπάται όταν αυνανίζεται; Πώς τρώει όταν δεν το βλέπει κανείς; Τι κάνουν οι «χοντροί» όταν μένουν μόνοι τους και γιατί κάνουν αυτό το «κακό» στον εαυτό τους;

Πόσο αποκαρδιωτική η τέχνη που δήθεν διδάσκει την αξία της συμπερίληψης, ενώ επί της ουσίας διαιωνίζει ύπουλα στερεότυπα καμουφλαρισμένα με το λιγωτικό επικάλυμμα ενός σαγηνευτικού συναισθηματισμού... Αγαπήστε τον χοντρο-Τσάρλι, είναι τόσο καλός άνθρωπος! Δεν βλέπετε πώς υποφέρει; 

Μια άψυχη «Φάλαινα» Facebook Twitter
Ουδέποτε μεταδίδει το πλήθος των συναισθηματικών μεταπτώσεων που ταλανίζουν τον ψυχισμό του Τσάρλι, την πολυπλοκότητα ή την υπαρξιακή οδύνη του. Φωτ.: Πάτροκλος Σκαφίδας

Σε κάθε περίπτωση, αν αποφασίσει κανείς, παρασυρμένος από αυτόν ακριβώς τον συναισθηματισμό, να ανεβάσει επί σκηνής τη Φάλαινα, οφείλει να την αγκαλιάσει και να βουτήξει στα βαθιά μαζί της – ποιος ξέρει, ίσως μάλιστα καταφέρει να υπονομεύσει τη fat-shaming οπτική της. Τίποτα τέτοιο δεν παρατηρούμε, δυστυχώς, στην παράσταση του Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη, την οποία παρακολουθήσαμε προ ημερών σε κεντρικό αθηναϊκό θέατρο.

Το πολύπαθο, καθοριστικής σημασίας σώμα του ήρωα φλερτάρει εδώ επικίνδυνα με την παρωδία: τα «μαξιλαράκια» που κρύβονται κάτω από το παντελόνι του ηθοποιού δημιουργούν περισσότερο την εντύπωση μιας... φουσκωτής κούκλας παρά μιας αξιόλογης προσθετικής εργασίας (Η ίδια εντύπωση ισχύει και για τα υπόλοιπα μέλη, εκτός από το κεφάλι και τον λαιμό, τα μόνα που δέχτηκαν τη δέουσα φροντίδα, εφόσον είναι και τα μόνα που βλέπει ο θεατής).

Κάτι τα μαξιλαράκια, κάτι ο τρόπος που σηκώνεται από τον καναπέ, ο πρωταγωνιστής ελάχιστα πείθει ότι κουβαλά ένα αξιοσημείωτο, δυσβάστακτο βάρος. Μάλλον δεν μπήκε με μεγάλη προθυμία στη διαδικασία να μελετήσει την κίνησή του, να εναρμονιστεί με το καινούργιο του περίβλημα, να φανταστεί την ψυχοσωματική πραγματικότητα του ήρωα. Αυτό καθίσταται φανερό, εκτός των άλλων, από τον τρόπο ομιλίας του: καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης ο ηθοποιός χρησιμοποιεί την ίδια παραπονιάρικη «ζορισμένη» φωνή που βγαίνει, υποτίθεται, με δυσκολία, λόγω της ετοιμόρροπης υγείας του. Στην πραγματικότητα, πρόκειται απλώς για μια μονότονη, «εξωτερική», ψεύτικη φωνή. Ουδέποτε μεταδίδει το πλήθος των συναισθηματικών μεταπτώσεων που ταλανίζουν τον ψυχισμό του Τσάρλι, την πολυπλοκότητα ή την υπαρξιακή οδύνη του.

Μια άψυχη «Φάλαινα» Facebook Twitter
Η Φάλαινα είναι ένα παλιομοδίτικο μελόδραμα που εστιάζει στην επανένωση ενός ετοιμοθάνατου πατέρα και της χαμένης από χρόνια κόρης του. Φωτ.: Πάτροκλος Σκαφίδας

Η ίδια αφόρητη επιπολαιότητα χαρακτηρίζει ολόκληρο το σκηνοθετικό και το υποκριτικό μέρος της παράστασης. Ας μην ξεχνάμε ότι η Φάλαινα είναι ένα παλιομοδίτικο μελόδραμα που εστιάζει στην επανένωση ενός ετοιμοθάνατου πατέρα και της χαμένης από χρόνια κόρης του. Θα μπορούσε, τουλάχιστον, να υπάρξει μια μέριμνα για την ανάπτυξη των ρόλων και των σχέσεων, οικογενειακών και φιλικών (όπως γίνεται στην ταινία, που εξασφαλίζει έτσι μερικές πολύ δυνατές ερμηνείες).

Εδώ, όμως, η σκηνοθεσία απουσιάζει ακόμη και στην πιο στοιχειώδη έκφανσή της. Κανένας δεν συνδέεται με κανέναν, παρά μόνο φωνάζοντας. Η αδούλευτη εκφορά του λόγου παραπέμπει στην παιδιάστικη αφέλεια και την αγαρμποσύνη αρχαρίων που είθισται να συγχέουν τη νευρώδη εκτόνωση με την πηγαία έκφραση. Είναι τόσο κραυγαλέα η απουσία καθοδήγησης, διαγράφεται τόσο χοντροκομμένη κάθε κίνηση, κάθε έκφραση συναισθήματος, κάθε αλληλεπίδραση, ώστε ο θεατής καλείται να καταβάλει τεράστια προσπάθεια για ν’ αποφύγει την επέλαση της απόγνωσης.

Προκλητική επίδειξη προχειρότητας ή εκκωφαντική έλλειψη αυτογνωσίας; Ειλικρινά, δεν έχει τόση σημασία, όποιο και να διαλέξετε...

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση εδώ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η Φάλαινα»: Είναι χοντροφοβική τελικά η πολυσυζητημένη ταινία του Αρονόφσκι;

Οθόνες / «Η Φάλαινα»: Είναι χοντροφοβική τελικά η πολυσυζητημένη ταινία του Αρονόφσκι;

Στο σινεμά πολλοί αφήνουν ανέγγιχτα τα πατατάκια τους στις σκηνές βουλιμικής υπερφαγίας του ήρωα της ταινίας, ενώ κάποιοι αποστρέφουν ακόμα και το βλέμμα. Το παρακάνε, όντως, λοιπόν, ο σκηνοθέτης των εμμονών και της αλληγορίας;
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η «Χρυσή Εποχή»

Αποστολή στο Νόβι Σαντ / Κωνσταντίνος Ρήγος: «Ήθελα ένα υπέροχο πάρτι όπου όλοι είναι ευτυχισμένοι»

Στη νέα παράσταση του Κωνσταντίνου Ρήγου «Χρυσή Εποχή», μια συμπαραγωγή της ΕΛΣ με το Φεστιβάλ Χορού Βελιγραδίου, εικόνες από μια καριέρα 35 ετών μεταμορφώνονται ‒μεταδίδοντας τον ηλεκτρισμό και την ενέργειά τους‒ σε ένα ολόχρυσο ξέφρενο πάρτι.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
CHECK Απόπειρες για τη ζωή της: Ψάχνοντας την αλήθεια για τις υπέροχες, βασανισμένες γυναίκες και τις τραγικές εμπειρίες τους

Θέατρο / Η βάρβαρη εποχή που ζούμε σε μια παράσταση

Ο Μάρτιν Κριμπ στο «Απόπειρες για της ζωή της» που ανεβαίνει στο Θέατρο Θησείον σκιαγραφεί έναν κόσμο όπου κυριαρχεί ο πόλεμος, ο θάνατος, η καταπίεση, η τρομοκρατία, η φτώχεια, ο φασισμός, αλλά και ο έρωτας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
To νόημα τού να ανεβάζεις Πλάτωνα στην εποχή του ΤikTok

Άννα Κοκκίνου / To νόημα τού να ανεβάζεις το Συμπόσιο του Πλάτωνα στην εποχή του tinder

Η Άννα Κοκκίνου στη νέα της παράσταση αναμετριέται με το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα και τις πολλαπλές όψεις του Έρωτα. Εξηγεί στη LiFO για ποιον λόγο επέλεξε να ανεβάσει το αρχαίο φιλοσοφικό κείμενο, πώς το προσέγγισε δραματουργικά και κατά πόσο παραμένουν διαχρονικά τα νοήματά του.
M. HULOT
«Άμα σε λένε “αδελφή”, πώς να δεχτείς την προσβολή ως ταυτότητά σου;»

Θέατρο / «Άμα σε λένε “αδελφή”, πώς να δεχτείς την προσβολή ως ταυτότητά σου;»

Η παράσταση TERAΣ διερευνά τις queer ταυτότητες και τα οικογενειακά τραύματα, μέσω της εμπειρίας της αναγκαστικής μετανάστευσης. Μπορεί τελικά ένα μέλος της ΛΟΑΤΚΙΑ+ κοινότητας να ζήσει ελεύθερα σε ένα μικρό νησί;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Αντώνης Αντωνόπουλος από μικρός είχε μια έλξη για τα νεκροταφεία ή Όλα είναι θέατρο αρκεί να στρέψεις το βλέμμα σου πάνω τους ή Η παράσταση «Τελευταία επιθυμία» είναι ένα τηλεφώνημα από τον άλλο κόσμο

Θέατρο / «Ας απολαύσουμε τη ζωή, γιατί μας περιμένει το σκοτάδι»

Ο Αντώνης Αντωνόπουλος, στη νέα του παράσταση «Τελευταία Επιθυμία», δημιουργεί έναν χώρο όπου ο χρόνος για λίγο παγώνει, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να συναντήσουμε τους νεκρούς αγαπημένους μας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όσα (δε) βλέπουν τα μέντιουμ

Θέατρο / Όσα (δε) βλέπουν τα μέντιουμ

«Δεν πηγαίνουμε ποτέ στη Μόσχα, όμως η επιθυμία γι’ αυτήν κυλάει διαρκώς μέσα μας» - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για τη sold-out παράσταση «Τρεις Αδελφές» του Τσέχοφ, σε σκηνοθεσία Μαρίας Μαγκανάρη στο Εθνικό Θέατρο.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Θέμελης Γλυνάτσης: Ας ξεκινήσουμε με το να είμαστε πολύ πιο τολμηροί με τους ρόλους που δίνουμε στους νέους καλλιτέχνες, κι ας μην είναι τέλειοι

Θέατρο / Μια όπερα με πρωταγωνιστές παιδιά για πρώτη φορά στην Ελλάδα

Μεταξύ χειροποίητων σκηνικών και σκέψεων γύρω από τη θρησκεία και την εξουσία, «Ο Κατακλυσμός του Νώε» δεν είναι άλλη μια παιδική παράσταση, αλλά ανοίγει χώρο σε κάτι μεγαλύτερο: στη δυνατότητα τα παιδιά να γίνουν οι αυριανοί δημιουργοί, όχι απλώς οι θεατές.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ηow to resuscitate a dinosaur/ Έι, Romeo, πώς δίνεις το φιλί της ζωής σε έναν δεινόσαυρο;

Guest Editors / «Ο Καστελούτσι σκηνοθετεί μια υπόσχεση· και κάνει τέχνη εκκλησιαστική»

«Πέρασαν μέρες από την πρώτη μου επαφή με τη Βερενίκη. Μάντρωσα ένα κοπάδι σκέψεις» – ο Κυριάκος Χαρίτος γράφει για μια από τις πολυσυζητημένες παραστάσεις της σεζόν, που ανέβηκε στη Στέγη.
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ
Onassis Dance Days 2025: Ένας ύμνος στα αδάμαστα σώματα

Θέατρο / Onassis Dance Days 2025: Ένας ύμνος στα αδάμαστα σώματα

Ένα νέο, αλλιώτικο σύμπαν για τον «χορό» ξεδιπλώνεται από τις 3 έως τις 6 Απριλίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, μέσα από τα πρωτοποριακά έργα τεσσάρων κορυφαίων Ελλήνων χορογράφων και του διεθνούς φήμης Damien Jalet.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κώστας Νικούλι

Θέατρο / «Μπορώ να καταλάβω το πώς είναι να νιώθεις παρείσακτος»

Ο 30χρονος Κώστας Νικούλι μιλά για την πορεία του μετά το «Ξενία» που του χάρισε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου ηθοποιού όταν ήταν ακόμα έφηβος, για το πόσο Έλληνας νιώθει, για την πρόκληση του να παίζει τρεις γκέι ρόλους και για το πόσο τον έχει αλλάξει το παιδί του.
M. HULOT
Μέσα στον θησαυρό με τις εμβληματικές φορεσιές της Δόρας Στράτου

Θέατρο / «Κάποτε έδιναν τις φορεσιές για έναν πλαστικό κουβά, που ήταν ό,τι πιο μοντέρνο»

Μια γνωριμία με τη μεγάλη κληρονομιά της Δόρας Στράτου μέσα από τον πλούτο αυθεντικών ενδυμάτων που δεν μπορούν να ξαναραφτούν σήμερα και συντηρούνται με μεγάλο κόπο, χάρη στην αφοσίωση και την εθελοντική προσφορά μιας ομάδας ανθρώπων που πιστεύουν και συνεχίζουν το όραμά της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βασιλική Δρίβα: «Με προσβάλλει να με χρησιμοποιούν σαν καθρέφτη για την ανωτερότητά τους»

Οι Αθηναίοι / Βασιλική Δρίβα: «Με προσβάλλει να με χρησιμοποιούν σαν καθρέφτη για την ανωτερότητά τους»

Ανατρέποντας πολλά από τα στερεότυπα που συνοδεύουν τους ανθρώπους με αναπηρία, η Βασιλική Δρίβα περιγράφει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε αλλά και τις χαρές, και μπορεί πλέον να δηλώνει, έστω δειλά, πως είναι ηθοποιός. Είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ξαναγράφοντας τον Ίψεν

Θέατρο / Ο Ίψεν στον Πειραιά, στο μουράγιο

«Δεν είναι εύκολο να είσαι ασυμβίβαστη. Όπως δεν είναι εύκολο να ξαναγράφεις τον Ίψεν» – Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση «Εχθρός του λαού» σε διασκευή και σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Βασιλακόπουλου.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Δυσκολεύτηκα να διαχειριστώ τις αρνητικές κριτικές και αποσύρθηκα για έναν χρόνο»

Lifo Videos / «Δυσκολεύτηκα να διαχειριστώ τις αρνητικές κριτικές και αποσύρθηκα για έναν χρόνο»

Η ηθοποιός Παρασκευή Δουρουκλάκη μιλά για την εμπειρία της με τον Πέτερ Στάιν, τις προσωπικές της μάχες με το άγχος και την κατάθλιψη, καθώς και για το θέατρο ως διέξοδο από αυτές.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Μαρία Σκουλά: «Πιστεύω πολύ στο χάος μέσα μου»

Θέατρο / Μαρία Σκουλά: «Πιστεύω πολύ στο χάος μέσα μου»

Από τον ρόλο της Μάσα στην πραγματική ζωή, από το Ηράκλειο όπου μεγάλωσε μέχρι τη ζωή με τους ανθρώπους του θεάτρου, από τον φόβο στην ελευθερία, η ζωή της Μαρίας Σκουλά είναι ένας δρόμος μακρύς και δύσκολος που όμως την οδήγησε σε κάτι δυνατό και φωτεινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα παράσταση χαρτογραφεί το χάσμα μεταξύ γενιάς Z και γενιάς X

Θέατρο / Μια νέα παράσταση χαρτογραφεί το χάσμα μεταξύ γενιάς Z και γενιάς X

Μέσα από την εναλλαγή αφηγήσεων, εμπειριών, αναπαραστάσεων, χορού, βίντεο και ήχου, η παράσταση του Γιώργου Βαλαή αναδεικνύει τις διαφορές αλλά και τις συνδέσεις που υπάρχουν μεταξύ των δυο διαφορετικών γενεών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ