Ποια είναι τα όπλα του Ιράν
απέναντι στον «τιμωρό» Τραμπ;
"'Ενα κράτος, που χωρίς πραγματικό λόγο, καταγγέλλει μια διεθνή συμφωνία αφοπλισμού την οποία έχει δια μακρών διαπραγματευτεί, μπορεί μετά να απειλεί με στρατιωτική επίθεση ένα άλλο συνυπογράφον κράτος; Μπορεί να διατάξει όλες τις άλλες χώρες να ευθυγραμμιστούν πάνω στις καπριτσιόζικες και πολεμοχαρείς θέσεις του απειλώντας ότι διαφορετικά θα υποστούν και εκείνες τις εξωφρενικές κυρώσεις της; Όταν πρόκειται για τις ΗΠΑ, η απάντηση είναι "ναι"."
Serge Halimi, Η τέχνη της πρόκλησης, Le Monde Diplomatique, 06.2019
'Αμυνα με διπλό ελατήριο στο Ιράν
Θα μπορούσε η Τεχέρανη να αντισταθεί σε μία αμερικανική επίθεση;
Akram Kharief
Le Monde Diplomatique, Ιούνιος 2019
*
[..] Μόλις ενάμιση χρόνο μετά την έλευση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, η εισβολή του ιρακινού στρατού στο ιρανικό έδαφος, στις 22 Σεπτεμβρίου 1980, έδωσε μία ευκαιρία στον Artesh [πρώην στρατός του Σάχη που μετονομάστηκε σε Στρατό της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν -σ.σ.] να αποδείξει την πίστη του απέναντι στο καθεστώς. Παλιοί αξιωματικοί που οδηγήθηκαν στη σύνταξη ανακαλέστηκαν, ενώ άλλοι, που ήταν φυλακισμένοι, ελευθερώθηκαν και εντάχθηκαν στις μαχητικές μονάδες. Τέτοια υπήρξε η περίπτωση πολλών πιλότων που είχαν κριθεί ύποπτοι εξαιτίας τις εκπαιδευσής τους στις ΗΠΑ. Η νικηφόρα αντεπίθεση του τακτικού στρατού κατά των ιρακινών δυνάμεων οδήγησε στην ανακατάληψη του λιμανιού του Khorranchahr τον Μάη του 1982. Σηματοδότησε μια αποφασιστική καμπή στον πόλεμο, και το καλοκαίρι του 1982, το Ιράν κατάφερε να ανακτήσει όλα τα εδάφη που είχε κατακτήσει το Ιράκ. Αλλά το καθεστώς των μουλάδων περιόρισε πολύ γρήγορα τον Artesh σε υποδεέστερες επιχειρήσεις για να επιτρέψει στους φρουρούς της επανάστασης να αποκτήσουν μία στρατιωτική νομιμότητα. Ο φανατισμός των πασνταράν τους έκανε να θέλουν να συνεχίσουν τις μάχες για να ρίξουν τον Σαντάμ Χουσεϊν. Η γενικευμένη επιθεσή τους κατά του Ιράκ είχε καταστροφικά αποτελέσματα. Ο πόλεμος, που στοίχισε εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, έληξε χωρίς νικητή στις 20 Αυγούστου του 1988.
'Εκτοτε, οι ιρανικές στρατιωτικές δυνάμεις βασίζονται σε δύο πυλώνες με πολύ διακριτούς ρόλους.[...] Ο Artesh εμφανίζεται σαν ένας αμυντικός κλασικός στρατός, με τέσσερα σώματα: πεζικό, αεροπορία, ναυτικό, κι από το 2007 και μετά προστέθηκε και η αεράμυνα. Η κύρια αποστολή της είναι να φυλάει τα σύνορα και να επικεντρώνεται στην εδαφική προστασία.
Από τη μεριά τους, οι πασνταράν, οι οποίοι πέρασαν το 1985 από το καθεστώς της λαϊκής πολιτοφυλακής σ' εκείνο ενός πραγματικού στρατού, καλούνται να υπηρετήσουν την ιδεολογία της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Εξαρτώνται απευθείας από τον Υπέρτατο Ηγέτη της επανάστασης κι από τον Απρίλη του 2019 έχουν αρχηγό τον κ. Hossein Salami. Το σώμα τους έχει πρόσβαση στις καλύτερες στρατολογήσεις και υιοθετεί με τρόπο ακραίο τη θεωρία του διαρκούς ασύμμετρου πολέμου. Μέσα από τις δυνάμεις Al-Quods (Ιερουσαλήμ στα αραβικά), που αριθμούν 150.000 άνδρες, έχει την ικανότητα να παρεμβαίνει σε εξωτερικά θέατρα επιχειρήσεων, όπως στη Συρία -στο πλευρό του Μπασάρ-Αλ-Ασάντ-, στο Λίβανο -υποστηρίζοντας την Χεζμπολάχ- ή στο Ιράκ -δίπλα στις σιϊτικές πολιτοφυλακές. Αντιθέτως, ο τακτικός στρατός δεν έχει τα υλικοτεχνικά μέσα για να αντισταθεί έξω από τη χώρα. Σε περίπτωση εχθρικής αντεπίθεσης, η αεροπορική του δύναμη δεν μπορεί να προστατεύσει τα στρατεύματα, ούτε να κυριαρχήσει στον αέρα. Ωστόσο, τα δυναμικό των 350.000 ανδρών, εκ των οποίων 200.000 νεοσύλλεκτοι που υπηρετούν μια υποχρεωτική θητεία 18 εώς 24 μηνών, του εξασφαλίζει μία γερή εδαφική βάση[...] Εκείνο που της προσδίδει μια ταυτότητα, είναι που κατάφερε το 1980 να συγκρατήσει το ιρακινό κύμα και να ανατρέψει την κατάσταση μετά από μερικούς μήνες ιδιαίτερα σκληρών μαχών.
Χωρίς καν να αναφέρουμε την πατριωτική κινητοποίηση που θα προκαλούσε αναπόφευκτα ανάμεσα στον πληθυσμό, μία εξωτερική εισβολή θα έπρεπε λοπόν να λογαριάζει με έναν τακτικό στρατό που εννοεί να κρατήσει πάση θυσία τις θέσεις του. Θα πρέπει επίσης να αντικρούσει τους πασνταράν που έχουν εκπαιδευτεί για να διεξάγουν έναν πόλεμο φροράς απέναντι σε ανώτερες αριθμητικά δυνάμεις και να αποτελούν μία διαρκή απειλή για τους αντιπάλους τους και τα οικονομικά τους συμφέροντα. Τα νερά του Κόλπου τους προσφέρουν έτσι μία πλατιά γκάμα νευραλγικών στόχων: τάνκερ, εργοστάσια αφαλάτωση, ξένα πολεμικά πλοία, κλπ.
Το δίπολο τακτικός στρατός/πασνταράν ισχύει και για την προστασία του εναέριου χώρου. Βέβαια, η αεροπορία, η οποία διαθέτει μόνο 65 μαχητικά αεροσκάφη, εκ των οποίων κάποια χρονολογούνται από την εποχή του Σάχη (μαχητικά F5 και μαχητικά-βομβαρδιστικά F4) παραμένει ο φτωχός συγγενής του Artesh. Αλλά διαθέτει ένα από τα καλύτερα συστήματα στον κόσμο στον τομέα της εδαφικής αεράμυνας, ιδίως με το over-the-horizon ραντάρ Rezonans και τα παθητικά συστήματα Avtobaza, χωρίς να ξεχνάμε την ύπαρξη μιας πληθώρας ρωσικών ή κινεζικών κλασικών ραντάρ. Ακόμη πιο σημαντικό, το Ιράν, που θεωρητικά έχει την ικανότητα να εντοπίζει τα αόρατα αεροπλάνα, απέκτησε το 2016 το ρωσικό σύστημα αεράμυνας S300, που του επιτρέπει να υπερασπιστεί τις στρατηγικές της θέσεις σε μια ακτίνα 200 χιλιομέτρων. Από την πλευρά τους, οι πασνταράν, έχουν ως αποστολή να εξελίξουν τα βαλλιστικά μέσα ικανά να αναχαιτίσουν κάθε επίθεση. Η δυναμικότητα των ιρανικών πυραύλων είναι δύσκολο να υπολογιστεί, αλλά ξέρουμε ότι οι φρουροί της επανάστασης διαθέτουν τουλάχιστον 300 πυραύλους Shahab-1 και Shahab-2 με μέγιστη εμβέλεια τα 500 χμ. 'Εχουν σχεδιαστεί στη δεκαετία του '80 και κατασκευαστεί από την Βόρεια Κορέα, και μπορούν, μετά από τον τοπικό τους εκσυγχρονισμό, να απειλήσουν άμεσα τις αμερικανικές βάσεις στην περιφέρεια του Ιράν (Κόλπος, Ιράκ, Αφγανιστάν). Σύμφωνα με το Διεθνές Ερευνητικό Ινστιτούτο Ειρήνης της Στοκχόλμης (SIPRI), το Ιράν διαθέτει επίσης μια εκατοστή πυραύλους με ακτίνα δράσης που υπερβαίνει τα 1000 χμ. (Shahab-3/Ghadr), ίσως και τα 2500 χμ. Soumar/Sajjil), πράγμα που φέρνει σε απόσταση βολής την Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ, το εσωτερικό της Κίνας, τη Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη.
Σε μια χώρα που φέρει ακόμη τα σημάδια, ειδικά μέσα στις πόλεις, από τους 400 ιρακινούς πυραύλους που εκτοξεύτηκαν μεταξύ 1982 και 1988, το βαλλιστικό αυτό δυναμικό δίνει την δυνατότητα να προετοιμαστεί μια απάντηση, αν όχι ένα πρώτο χτύπημα, παραλύοντας τα μέσα αντίδρασης του εχθρού. Εκτός από την πανοπλία αυτή, οι αεροδιαστημικές δυνάμεις των πασνταράν διαθέτουν εκατοντάδες drones που θα τους χρησίμευαν για ναθπερκαλύψουν τον εναέριο χώρο και τα εχθρικά ραντάρ. Εξοπλισμένοι με πυραύλους, χρησιμοποιήθηκαν από τους αντάρτες Χούτου στην Υεμένη κατά ολόκληρες ομοβροντίες. Η χρήση μέσων καταστροφής σε σμήνος για τον μεγαλύτερο αποπροσανατολισμό του εχθρού συναντιέται και στο ναυτικό τομέα. Το αμερικανικό ναυτικό ξέρει ήδη, πως σε περίπτωση σύρραξης, θα πρέπει να αντιμετωπίσει μία αρμάδα από γρήγορα ταχύπλοα, υποβρύχια τσέπης τοπικής κατασκευής και αεροπλάνα επίδρασης εδάφους που έχουν τη δυνατότητα να πετούν χαμηλά πάνω από το νερό (ekranoplans). Τέλος, τα ιρανικά κατασκοπευτικά drones έχουν καταφέρει αρκετές φορές να καταγράψουν από κοντά τα πλοία της US Navy που πλέουν στον Κόλπο, ακόμη και αεροπλανοφόρα, μεταξύ 2010 και 2017. Στα μέσα του Μαϊου, η Σαουδική Αραβία κατηγόρησε μάλιστα την Τεχεράνη ότι διέταξε επιθέσεις με drones κατά πετρελαϊκών εγκαταστάσεων εντός του βασιλείου.
Παρ' όλα αυτά, πρέπει να προσέξουμε να μην υπερεκτιμήσουμε το ιρανικό σταρτιωτικό δυναμικό του Ιράν, θυμούμενοι για παράδειγμα ότι το 1991 ο ιρακινός στρατός είχε ανακηρυχθεί "τέταρτος στρατός στον κόσμο" πριν ηττηθεί μέσα σε λίγες μέρες από τους βομβαρδισμούς της διεθνούς συμμαχίας. [...] Χτισμένη πάνω στα ερείπια του φιλόδοξου σχεδίου που οραματιζόταν ο Σάχης ενός δυτικού στρατιωτικού-βιομηχανικού συμπλέγματος, η στρατιωτική βιομηχανία δυσκολεύεται να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις από τις διεθνείς κυρώσεις. Λόγω της αδιάκοπης δραστηριότητας τους και της παρουσίας τους σε θέατρα επιχειρήσεων στο εξωτερικό, το Σώμα των φρουρών της επανάστασης παίζει στον τομέα αυτό ένα κινητήριο και καινοτόμο ρόλο. Το πρόγραμμά του για τους βαλλιστικούς πυραύλους, αν και κληρονομήθηκε από τις βορειοκορεάτικες τεχνολογίες, αποτελεί την πιο ξεκάθαρη απόδειξη.
Akram Kharief
Δημοσιογράφος, διευθυντής έκδοσης στο σάιτ menadefense.net
Μτφ. Σ.Σ.
