Gideon Levy
Shoah. "Τι θα σκέφτομαι όταν θα ηχήσει η σειρήνα"
Κάθε χρόνο, την 27η ημέρα του Νισάν, το Ισραήλ γιορτάζει την Ημέρα της Σοά. Για ένα λεπτό, ακούγεται μια σειρήνα και τα πάντα στη χώρα σταματούν. Με αφορμή την ημέρα αυτή, ο Gideon Levy, μέλος της διεύθυνσης της ισραηλινής εφημερίδας Haaretz, έγραψε για την οργή που του προκαλεί ο πόλεμος στη Γάζα ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 23 Απριλίου 2025, μια μέρα πριν από την ημέρα μνήμης.
Το αναδημοσιεύουμε εδώ.
Orient XXI - 28.04.2025
Το Ισραήλ δεν διαπράττει Σοά εναντίον του παλαιστινιακού λαού. Ωστόσο, τους τελευταίους 19 μήνες, πλησιάζει σε αυτό με τρομακτική ταχύτητα. Αυτό πρέπει να ειπωθεί, και με μεγαλύτερη ακόμη έμφαση σήμερα.
Όπως κάθε χρόνο, θα σταθώ προσοχή όταν ηχήσει η σειρήνα και οι σκέψεις μου θα ταξιδέψουν. Από τις μνήμες του παππού και της γιαγιάς μου, του Hugo και της Sophie, των οποίων τα ονόματα είδα χαραγμένα στον τοίχο του παλιού εβραϊκού νεκροταφείου της Πράγας, θα φτάσουν στις εικόνες της Γάζας, που δεν θα τις αποχωριστώ ποτέ πια.
Από τότε που ήμουν παιδί, φανταζόμουν πάντα μια μεγάλη φωτιά να κατατρώει τα πάντα στον ήχο της σειρήνας. Πριν από τον πόλεμο στη Γάζα, φανταζόμουν Εβραίους να καίγονται εκεί. Φέτος, θα δω και τα μωρά που κάηκαν ζωντανά την περασμένη εβδομάδα στο καταφύγιο της σκηνής τους στο Χαν Γιουνές, και μαζί τους τα χιλιάδες παιδιά, γυναίκες και άνδρες που το Ισραήλ σκότωσε χωρίς έλεος.
Πώς μπορείς να σταθείς προσοχή σήμερα χωρίς να σκεφτείς τη σοκαριστική έρευνα του Yaniv Kubovich για τη δολοφονία 15 Παλαιστινίων διασωστών από Ισραηλινούς στρατιώτες, οι οποίοι τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ πριν καταστρέψουν τα ασθενοφόρα τους και θάψουν τα πτώματά τους στην άμμο; Χωρίς να σκεφτείς τον κάτοικο του Sinjil, στη Δυτική Όχθη, που είδε τα σπίτια του να πυρπολούνται από εποίκους, και που πέθανε από καρδιακή προσβολή όταν ήρθαν μετά στρατιώτες και του έριξαν δακρυγόνα, όπως ανέφερε η Hagar Shezaf την Τετάρτη [22 Απριλίου]. Χωρίς να σκεφτείς την ποιμενική κοινότητα Umm al-Khair, στους λόφους νότια της Χεβρώνας, και τα αδιάκοπα πογκρόμ που υφίστανται αυτοί οι ειρηνικοί κάτοικοι από τον στρατό και τους εποίκους, οι οποίοι έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους για να τους εκδιώξουν από τη γη τους;
Πως να μην σκεφτείς το θαρραλέο και συγκλονιστικό άρθρο της ερευνήτριας Orit Kamir [Haaretz, εβραϊκή έκδοση, 22 Απριλίου] για τους Ισραηλινούς που παραμένουν αδιάφοροι μπροστά σε αυτόν τον πόλεμο, το οποίο, σύμφωνα με την ίδια, ακυρώνει το δικαίωμά τους να διαμαρτύρονται για τους Γερμανούς που ενήργησαν με τον ίδιο τρόπο, και να μη συμφωνήσεις με κάθε λέξη που έγραψε; Ή το όχι λιγότερο συγκλονιστικό άρθρο του ιστορικού του Ολοκαυτώματος Daniel Blatman για τα παιδιά της Γάζας και τα παιδιά του Ολοκαυτώματος [Haaretz, εβραϊκή έκδοση, 23 Απριλίου]; Γράφει ότι η ημέρα που οι μάχες ξανάρχισαν στη Γάζα θα μείνει στην εβραϊκή ιστορία ως ημέρα αισχύνης. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι έτσι θα συμβεί. Ο Blatman γράφει:
"Μελετώ το Ολοκαύτωμα εδώ και 40 χρόνια. Έχω διαβάσει αμέτρητες μαρτυρίες για τη χειρότερη από όλες τις γενοκτονίες, που διαπράχθηκε εναντίον του εβραϊκού λαού και άλλων θυμάτων. Ωστόσο, η πραγματικότητα των αφηγήσεων για τις σφαγές που διέπραξε το εβραϊκό κράτος, με την τρομακτική τους ομοιότητα, μου θυμίζει τις μαρτυρίες στα αρχεία του Yad Vashem [μνημείο και Μουσείο Ιστορίας του Ολοκαυτώματος -σ.σ.]· αυτή η πραγματικότητα ήταν αδιανόητη, ακόμη και στους χειρότερους εφιάλτες μου."
Δεν πρόκειται εδώ για σύγκριση με το Ολοκαύτωμα, αλλά για μια τρομερή προειδοποίηση για το πού οδεύουν τα γεγονότα. Το να μην το σκεφτόμαστε σήμερα είναι σαν να προδίδουμε τη μνήμη της Σοά και των θυμάτων της. Το να μη σκεφτόμαστε σήμερα τη Γάζα σημαίνει ότι απαρνιόμαστε την ίδια μας την ανθρωπιά και βεβηλώνουμε τη μνήμη του Ολοκαυτώματος. Είναι ένας συναγερμός για το τι πρόκειται να ακολουθήσει.
Στο Ισραήλ υπάρχει η τάση να υποστηρίζεται ότι η 7η Οκτωβρίου ήταν η χειρότερη καταστροφή που έπληξε τον εβραϊκό λαό μετά τη Σοά. Πρόκειται, φυσικά, για μια διαστρεβλωμένη σύγκριση που απαξιώνει τη μνήμη της Σοά. Δεν υπάρχει καμία ομοιότητα μεταξύ της μεμονωμένης δολοφονικής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου και της Σοά. Αλλά αυτό που ακολούθησε ξύπνησε τη μνήμη της. Δεν υπάρχει Άουσβιτς ή Τρεμπλίνκα στη Γάζα, αλλά υπάρχουν στρατόπεδα συγκέντρωσης. Υπάρχει επίσης πείνα, δίψα, μετακίνηση των ανθρώπων από το ένα μέρος στο άλλο σαν ζώα και αποκλεισμός από τα φάρμακα.
Δεν είναι ακόμη η Σοά, αλλά ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία της έχει ήδη εδραιωθεί εδώ και πολύ καιρό: η αποανθρωποποίηση των θυμάτων, η οποία καθιερώθηκε από τους Ναζί, πλήττει τώρα το Ισραήλ με μεγάλη σφοδρότητα. Από την επανάληψη του πολέμου [στις 23 Μαρτίου 2025], 1.600 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στη Γάζα. Αυτό είναι ένα λουτρό αίματος, όχι μια μάχη. Λαμβάνει χώρα όχι μακριά από εκεί που ζούμε, και διαπράττεται από τους καλύτερους από τους γιους μας. Συμβαίνει μέσα στη σιωπή και την δυσώδη αδιαφορία των περισσότερων Ισραηλινών.
Ο Ariel Rubinstein, οικονομολόγος και κάτοχος του Βραβείου Ισραήλ, δημοσίευσε ένα βαθύ και εμπνευσμένο άρθρο [στην εβραϊκή έκδοση της Haaretz στις 22 Απριλίου], στο οποίο εξηγεί γιατί δεν θα σταθεί προσοχή φέτος για το ένα λεπτό σιγής της μνήμης. Εγώ, θα σταθώ όρθιος και θα σκέφτομαι τον παππού και τη γιαγιά μου, αλλά κυρίως τη Γάζα.
Gideon Levy
