Το Ιράκ θέλει να γυρίσει τη σελίδα που άνοιξε η αμερικανική εισβολή.
Από την Zahra Ali, Orient XXI Magazine, 6 Ιουνίου 2018.
[...] Από το καλοκαίρι του 2015, ένα μαζικό κίνημα λαϊκής διαμαρτυρίας έχει εφορμήσει στη χώρα, ζητώντας να αλλάξει το σύστημα των εθνικών και θρησκευτικών ποσοστώσεων πάνω στο οποίο βασίζεται το ιρακινό καθεστώς μετά την αμερικανική εισβολή του 2003. Από την πλατεία Ταχρίρ στη Βαγδάτη καθώς και σε ολόκληρη τη χώρα, οι διαδηλωτές φώναζαν: "Ψωμί, Ελευθερία, Ληξιαρχείο (μη θρησκευτικό)". Εξέφραζαν την οργή τους για την κραυγαλέα έλλειψη των στοιχειοδέστερων υπηρεσιών όπως η πρόσβαση στο νερό και στο ηλεκτρικό, καταγγέλοντας τη γενικευμένη ανεργία, τις πελατειακές σχέσεις, τη διαφθορά, την ανικανότητα και την υπαγωγή της πολιτικής στο θρήσκευμα. Μαζικές διαδηλώσεις που αποτελούνταν ιδίως από νέους των φτωχότερων στρωμάτων εναντιώθηκαν επίσης και στην εκμετάλλευση του θρησκευτικού στοιχείου από τα ισλαμιστικά κόμματα που βρίσκονταν στην εξουσία. 'Ενα από τα δημοφιλέστερα συνθήματα των κινητοποιήσεων αυτών είναι: "Εν ονόματι της θρησκείας μας λήστεψαν οι κλέφτες".
Ο συνασπισμός Sairoun (Μπροστά) που κέρδισε τις εκλογές (54 έδρες στο κοινοβούλιο) προήλθε από τη συμμαχία του σαντριστικού ρεύματος [από το όνομα του ηγέτη του Moqtada Al-Sadr, σ.σ.] με το Κομμουνιστικό Κόμμα και διάφορα άλλα άτομα και ομάδες που επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια των μαζικών διαδηλώσεων ενάντια στις θρησκευτικές ποσοστώσεις και τη διαφθορά. Πολλοί νέοι από την κοινωνία των πολιτών που ξεκίνησαν αυτό το κίνημα διαμαρτυρίας, είτε πρόσκεινται στην αριστερά, είτε είναι ανεξάρτητοι, επέκριναν τη συμμαχία αυτή με τους σαντριστές. Αν μερικοί φοβούνται το μονοπώλιο των σαντριστών και τη χειραγώγηση ενός κινήματος που αναπτύχθηκε αρχικά μέσα από την κοινωνία των πολιτών, κάποιοι άλλοι επισημαίνουν την ουσιαστική αντίφαση ανάμεσα στην "πολιτική" φύση των διαμαρτυριών και την θρησκευτική και ισλαμική ταυτότητα των σαντριστών, καθώς και την εμπλοκή τους στην κυβερνητική διαφθορά και την θρησκευτική βία. Αυτός είναι κι ο λόγος που αποφάσισαν πολλοί να μποϋκοτάρουν τις εκλογές, βλέποντας να αποτυγχάνει η μαζική διεκδίκηση για μία αλλαγή του εκλογικού νόμου ο οποίος πριμοδοτεί τα μεγάλα κόμματα της εξουσίας. Μπορούσε κανείς να δει πάνω στις φωτογραφίες νέων στα κοινωνικά δίκτυα την εξής στάμπα: "Μποϋκοτάρω για να μην νομιμοποιήσω τους συνασπισμούς της διαφθοράς."
Το Sairoun αντιπροσωπεύει όμως και μία καίρια τομή, συμβαδίζοντας με τις πολιτικές εκείνες δυνάμεις που ζητούν ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις του πολιτικού συστήματος. Το γεγονός ότι ένα ρεύμα σαν αυτό των σαντριστών -που διαθέτει μία τεράστια προλεταριακή βάση και μία απαράμιλλη απήχηση στους νέους της χώρας- αποφασίζει να αυτοκαθοριστεί ως "πολιτικό" και "μη θρησκευτικό", ξεκόβοντας έτσι από την ισλαμική και σιίτικη ταυτότητά του, αποτελεί οπωσδήποτε μια σημαντική καμπή στην πολιτική ζωή του τόπου. Ωστόσο, η πρόοδος αυτή πρέπει να εκτιμηθεί με μεγάλη επιφύλαξη: ο ηγέτης του Moqtada Al-Sadr δεν επέλυσε πλήρως το ζήτημα της διάλυσης της ένοπλης πτέρυγας, και πολλοί είναι αυτοί που τον κατηγορούν για οπορτουνισμό. Επίσης, η άνοδος των μη θρησκευτικών και μεταρρυθμιστικών ρευμάτων που αντικατοπτρίζεται στη νίκη του Sairoun πρέπει να μετριαστεί σε σχέση με τα αποτελέσματα του δεύτερου νικητή των εκλογών, της λίστας Al-Fatah (Η κατάκτηση), η οποία, με ηγέτη τον Hadi Al-Amiri, κατέλαβε 47 έδρες, μπροστά από τη λίστα του τωρινού πρωθυπουργού Haïder Al-Abadi που κατέλαβε 42 έδρες.
Η λίστα Al-Fatah εκπροσωπεί από κοινού με το Sairoun την φτωχή νεολαία της χώρας, όπως εξάλλου και οι Hachd al-Chaabi (Μονάδες λαϊκής κινητοποίησης) που πολέμησαν στο πλευρό του ιρακινού στρατού στο μέτωπο κατά του ISIS. Οι Hachd al-Chaabi αποτελούνται από πολλούς γενναίους εθελοντές που θέλουν να ελευθερώσουν τη χώρα από το ISIS, αλλά κι από πολιτοφυλακές που ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την πολιτική και θρησκευτική βία στη χώρα. Η ακραία στρατιωτικοποίηση της ιρακινής κοινωνίας από το 2003, στο πλαίσιο του πολέμου κατά του ISIS, θέτει μία μεγάλη πρόκληση στην πολιτική εξουσία και την πολιτική σταθερότητα. [...]
Zahra Ali
Κοινωνιολόγος, βοηθός καθηγήτρια στο Rutgers University, New Jersey. Το βιβλίο της Women and Gender in Iraq : Between Nation-Building and Fragmentation πρόκειται να κυκλοφορήσει το καλοκαίρι του 2018 στις εκδόσεις Cambridge University Press.
Orient XXI magazine
"Είμαστε μια ομάδα δημοσιογράφων, πανεπιστημιακών, ακτιβιστών, πρώην διπλωματών που έχουμε την Ανατολή μέσα στην καρδιά μας και θέλουμε να συμβάλουμε σε μία καλύτερη γνώση της τόσο κοντινής αυτής περιοχής, της οποίας ωστόσο η εικόνα είναι τόσο παραμορφωμένη και μερική".
