Ιστορία μιας φωτογραφίας
από τον γάλλο φωτογράφο, έναν από τους τελευταίους εκπροσώπους της "ουμανιστικής" φωτογραφίας
Willy Ronis
"Αγαπητή Kυρία, υπάρχουν επιστολές που ελπίζουμε να λαμβάναμε. Η δική σας με συγκλονίζει και χαίρομαι που αναγνωρίσατε τον εαυτό σας". Το 1980, ο Willy Ronis απαντά στο γράμμα της Rose Zehner. Η εβδομηντάχρονη, πρώην συνδικαλίστρια, ανακάλυψε μερικές εβδομάδες νωρίτερα, μέσω ενός φίλου που της έστειλε ένα απόκομμα από το Paris-Match, ότι εδώ και 50 χρόνια είναι ένα από τα πιο διάσημα θέματα του φωτογράφου.
Ήταν Μάρτης του 1938, όταν μου ζήτησαν από το περιοδικό Regardsμε το οποίο συνεργαζόμουν, να πάω στο εργοστάσιο της Citroën-Javel, για να καλύψω μια απεργία. Είχαν ξεσπάσει τότε μια σειρά από απεργίες επειδή οι κοινωνικές κατακτήσεις που κερδήθηκαν τόσο σκληρά το 1936 ήδη αμφισβητούνταν. Νάμαι λοιπόν με ένα χαρτί της CGT [Γενική Εργατική Συνομοσπονδία -σ.σ.] στη Citroën-Javel όπου δουλεύω ένα ολόκληρο πρωί μέχρι τη στιγμή που ακούω πίσω από μια πόρτα μια δυνατή γυναικεία φωνή. Ανοίγω την πόρτα και βλέπω τη γυναίκα αυτή πάνω σε ένα καφάσι να εμψυχώνει τις συντρόφους της με αυτήν την καταπληκτική χειρονομία, την οποία καταγράφω με το rolleiflex μου. Επιστρέφω γρήγορα σπίτι μου για να προλάβω το περιοδικό, πριν κλείσει η ύλη του, και να παραδώσω το ρεπορτάζ μου πριν από τις 5 το απόγευμα. Τρέχω γρήγορα να εμφανίσω τα φιλμ, τα στεγνώνω με οινόπνευμα, φτιάχνω τα κοντάκτ και τυπώνω δώδεκα φωτογραφίες 18x24.
Μόνο που η φωτογραφία αυτή, η καλύτερη του ρεπορτάζ, ήταν πολύ υποφωτισμένη. Δεν έχω το χαρτί με το κατάλληλο κοντράστ που θα μπορούσε να σώσει την κατάσταση και πηγαίνω να παραδώσω το ρεπορτάζ μου με βαριά καρδιά επειδή η καλύτερη φωτογραφία δεν περιλαμβάνεται σε αυτό. 'Ετυχε όμως να εμφανιστεί η γυναικά αυτή, αλλά πολύ αργότερα, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η εικόνα. Πρέπει να πούμε ότι μετά την Απελευθέρωση, όταν επέστρεψα για να αναλάβω νέες δραστηριότητες, διέθετα πλέον μια πλήρη γκάμα χαρτιών και μπορούσα να εκτυπώσω τα πολύ υποφωτισμένα αρνητικά. Το 1980, δύο συνάδελφοι, ο Pierre-Jean Amar και ο Guy Le Querrec έπεισαν έναν νεαρό εκδότη, τον Claude Nori, τον υπεύθυνο των εκδόσεων Contre-jour, ότι θα έπρεπε να βγει ένα άλμπουμ που να αποτελεί μια αναδρομή στη δουλειά μου. Ξεκινάω τότε να κοιτάω όλα όσα έχω κάνει από τα πρώτα μου κλικ για να φτιαχτεί κάτι με συνοχή. Και το 1980, ανοίγοντας το φάκελο της απεργίας στη Citroën-Javel, έπεσα πάλι πάνω σε αυτό το αρνητικό που εκείνη τη στιγμή μπορούσα να εκτυπώσω. Το εκτυπώνω, δημοσιεύεται το 1980, στην πρώτη έκδοση, ο Τύπος εγκωμιάζει το βιβλίο, ιδίως η Le Monde και η L'Humanité, αλλά και άλλα έντυπα μου ζητούν τη φωτογραφία του βιβλίου.
Η φωτογραφία, μέσα από διαύλους που δεν μπόρεσα να εξακριβώσω πέφτει στην αντίληψη της ενδιαφερόμενης, η οποία γράφει στην εφημερίδα. Μου διαβιβάζεται η επιστολή και έτσι έρχομαι σε επαφή με την Rose Zehner και ξεκινάει μία φιλία από απόσταση με την ελπίδα να συναντηθούμε κάποια μέρα στο Παρίσι. Την ίδια χρονιά, το 1980 πάντα, ένας νεαρός σκηνοθέτης, ο Patrick Barbéris, ταξιδεύει στο Νότο όπου ξέρει ότι μένω και μου τηλεφωνεί για να κάνει ένα μικρό θέμα με μένα. 'Ερχεται, κάνουμε αυτή τη μικρή εργασία, επιστρέφουμε σπίτι και του διηγούμαι αυτήν την ιστορία, επειδή είχα λάβει το γράμμα της γυναίκας αυτής πριν λίγο καιρό. Μου λέει, τι καταπληκτική ιστορία, πρέπει οπωσδήποτε να κάνω μια ταινία για αυτήν τη γυναίκα και τη συνάντησή σας στο Παρίσι. Και πράγματι, η συνάντησή μας πραγματοποιήθηκε το 1982 στο Παρίσι κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου γεύματος στο πρώην μπιστρό που είχε ανοίξει με τον σύζυγό της όταν είχε απολυθεί οριστικά από τη Citroën. Είχαμε ένα πολύ χαρούμενο γεύμα με πολλούς ανθρώπους που είχαν ζήσει εκείνες τις στιγμές του Λαϊκού Μετώπου.
Willy Ronis
Στο τέλος της ζωής του, ο Willy Ronis είχε αυτό που πολλοί φωτογράφοι συνάδελφοί του θεωρούν ως προνόμιο: την τύχη να ξαναβρεί, κάποτε από σύμπτωση, κάποτε μετά από μακρά αναζήτηση, τριάντα περίπου ανθρώπους που είχε φωτογραφήσει. To κοριτσάκι με το φρυγικό σκούφο στους ώμους του πατέρα του, τους Εραστές της Βαστίλης, τον εργάτη με τις βαλίτσες στα σκαλιά του Belleville, την εργάτρια Rose Zehner...
'Ενα ταξίδι της Ρόζας (1983) του Patrick Barbéris.
'Εξι φωτογραφίες, έξι ιστορίες που διηγείται ο Willy Ronis.
