Μπάζα από κόκαλα
Ο Tom Stevenson συνοψίζει σε άρθρο του στη London Review of Books την κατάσταση στη Γάζα, πολύ πριν αρχίσουν να "ανακαλύπτουν" τα διεθνή μέσα το "παλαιστινιακό δράμα". Le Monde: "Η απαράδεκτη ισραηλινή στρατηγική του χάους στη Γάζα" (editorial της 1ης Μαρτίου). Libération: "Ο αποκλεισμός που επέβαλε το Ισραήλ δεν καθιστά δυνατή την αφήγηση της εκατόμβης που προκαλείται από αντίποινα μετά την τρομοκρατική επίθεση της 7 Οκτωβρίου. Η "Libération" επέλεξε να παρουσιάζει πέντε πορτρέτα θυμάτων." (28.02.2024). BBC: "Τα δάκρυα του πατέρα στη Γάζα που έχασε 103 συγγενείς". (26.02.2024)
Tom Stevenson
London Review of Books - Vol. 46 No. 3 - 29.01.2024
O Tom Stevenson αρθρογραφεί σε διάφορα διεθνή μέσα - Financial Times magazines, Africa Confidential, the New Statesman, the Times Literary Supplement, και BBC. Είναι τακτικός συνεργάτης της London Review of Books και έχει εκδόσει το 2023 τη συλλογή δοκιμίων Someone Else's Empire: British Illusions and American Hegemony (εκδ. Verso).
Κατά τους τρεις πρώτους μήνες της επίθεσης του Ισραήλ στη Γάζα σκοτώθηκαν περίπου 25.000 Παλαιστίνιοι και τραυματίστηκαν περίπου 60.000, το 70% των οποίων ήταν γυναίκες και παιδιά. Περίπου το 80% του πληθυσμού της Γάζας έχει εκτοπιστεί. Το ποσοστό των νεκρών υπήρξε υψηλότερος από ό,τι στους περισσότερους πολέμους αυτού του αιώνα, φτάνοντας μερικές φορές σε περισσότερους από δύο χιλιάδες θανάτους την εβδομάδα. 'Εγιναν αεροπορικές επιδρομές σε ασθενοφόρα, αεροπορικές επιδρομές σε αρτοποιεία, αεροπορικές επιδρομές σε σχολεία του ΟΗΕ που χρησίμευαν ως καταφύγια. Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν σκοτώσει πάνω από 150 μέλη του προσωπικού του ΟΗΕ. Οι διεθνείς φιλανθρωπικές οργανώσεις έχουν περιοριστεί στο να καταγράφουν καθημερινά ακρωτηριασμούς. Ενώ οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι επιμένουν σε παράλογες αρνήσεις, ότι δήθεν δεν υπάρχει οποιαδήποτε ανθρωπιστική κρίση, μεγάλο μέρος του αστικού ιστού της Γάζας έχει μετατραπεί σε ένα ανώμαλο καμμένο τοπίο από μαυρογκρίζους σωρούς από ερείπια.
Στο Ισραήλ η επιθυμία για αντίποινα για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου ήταν ευρέως διαδεδομένη. Όμως ο ισραηλινός στρατός γνώριζε σαφώς πολύ λιγότερα για το τι συνέβαινε στη Γάζα απ' ό,τι νόμιζε. Αν το Ισραήλ ήταν τυφλό απέναντι σε μια επίθεση τόσο σχολαστικά σχεδιασμένη και σε τόσο μεγάλη κλίμακα, πώς θα μπορούσε τώρα να διεξάγει μια συνεκτική στρατιωτική επιχείρηση; Η απομάκρυνση της Χαμάς ή η καταστροφή της ως οργάνωσης θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη, ίσως αδύνατη, ακόμη και αν το Ισραήλ είχε καλές πληροφορίες στη Λωρίδα. Εφόσον δεν τις είχε, η λύση του Ισραήλ ήταν να ισοπεδώσει τη Γάζα. Ισραηλινοί αξιωματούχοι και πρεσβευτές συνέκριναν οι ίδιοι την αεροπορική εκστρατεία με τον βομβαρδισμό της Δρέσδης. Η κλίμακα των σκοτωμών, εξωπραγματική όσο και αν είναι, έχει ξεπεραστεί από τη συστηματική καταστροφή των πολιτικών υποδομών. Ο πόλεμος απαίτησε την κινητοποίηση τουλάχιστον 360.000 εφέδρων: το 4% του πληθυσμού του Ισραήλ. Από την πολιτική και στρατιωτική ιεραρχία μέχρι τις μεμονωμένες διμοιρίες, η φύση των επιχειρήσεων φάνηκε να γίνεται αποδεκτή από την πρώτη στιγμή: η Γάζα θα καταστρεφόταν και η ισραηλινή σημαία θα φυτευόταν στα ερείπιά της. Οι στρατιώτες θα γύριζαν βίντεο σε συνεχή ροή στα οποία θα τεκμηρίωναν και θα πανηγύριζαν την εκδίωξη των Παλαιστινίων από τα σπίτια τους. Όπως το έθεσε το ισραηλινό κανάλι 13, οι ισραηλινές δυνάμεις θα γιόρταζαν τη "Χανουκά στην πλατεία της Παλαιστίνης".
Ο πόλεμος ξεκίνησε με στρατηγικούς βομβαρδισμούς που πραγματοποιήθηκαν ολόκληρες εβδομάδες τετραγωνικό μέτρο προς τετραγωνικό μέτρο. Κτίρια κατοικιών που πιστεύεται ότι περιείχαν διαμερίσματα που ανήκαν σε μέλη της Χαμάς αποτέλεσαν στόχο, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη πόσοι άλλοι θα μπορούσαν να σκοτωθούν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εκατοντάδες πολίτες έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθεια του Ισραήλ να στοχεύσει ένα μόνο στέλεχος της Χαμάς. Όμως, σύμφωνα με τον ισραηλινό ερευνητή δημοσιογράφο Yuval Abraham, ο οποίος έχει καλές πηγές στην ιεραρχία του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών, μεγάλο μέρος της αεροπορικής εκστρατείας είχε στόχο τη Γάζα στο σύνολό της και όχι τη Χαμάς, όπως εξακολουθεί να ισχυρίζεται το Ισραήλ. Σύμφωνα με τις πηγές του Abraham, η πλειονότητα των αεροπορικών επιδρομών στοχεύει ρητά σε πολιτικούς στόχους και "αποσκοπεί κυρίως στο να βλάψει την παλαιστινιακή κοινωνία των πολιτών". Τον Δεκέμβριο ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας Robert Pape τις περιέγραψε ως "μία από τις πιο έντονες εκστρατείες τιμωρίας των αμάχων στην ιστορία".
Οι στρατηγικοί βομβαρδισμοί σε μια πόλη έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργούν με στρατιωτικά μέσα κάτι ανάλογο με τη μαζική αστική καταστροφή που προκάλεσαν οι περσινοί σεισμοί στην Τουρκία και τη Συρία: στραπατσαρισμένοι σωλήνες και καλώδια, γάγγλια από κομματιασμένες σιδερόβεργες και τοιχοποιίες, σπίτια κομμένα στη μέση που αποκαλύπτουν τα θεμέλιά τους σαν ξεριζωμένα δέντρα. Κατά κάποιο τρόπο φαίνεται να υπάρχουν περισσότερα συντρίμμια από τη συνολική μάζα των αρχικών κτιρίων. Ποιος θα μπορούσε ποτέ να τα απομακρύνει όλα αυτά και πού θα πήγαιναν; Πώς θα ξεχωρίσουν οι εκσκαφείς τα μπάζα από τα οστά; Επί του εδάφους, η στρατηγική του Ισραήλ ήταν να ξεκινήσει με την περικύκλωση των υπολειμμάτων της πόλης της Γάζας. Τα στρατεύματα εισήλθαν στο βόρειο τμήμα της Γάζας μεταξύ του Μπέιτ Χανούν και της θάλασσας και απέκοψαν την οδό υποχώρησης ακριβώς βόρεια του Ουάντι Γάζα πριν ενώσουν τις θέσεις μεταξύ τους κατά μήκος της ακτής. Μετά την εβδομαδιαία προσωρινή εκεχειρία στα τέλη Νοεμβρίου, άρχισαν οι χερσαίες επιχειρήσεις νοτιότερα. Τον Δεκέμβριο, οι ισραηλινές δυνάμεις κατευθύνθηκαν προς το Χαν Γιουνίς, οδηγώντας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στη Ράφα και σε μια στενή λωρίδα γης κατά μήκος των αιγυπτιακών συνόρων. Πολύ λίγοι άνθρωποι επιτρέπεται να περάσουν, έτσι ο πληθυσμός της Γάζας παραμένει παγιδευμένος με έναν τρόπο που σπάνια βιώνουν ακόμη και όσοι βρίσκονται σε εμπόλεμες ζώνες.
Η μάχη μέσα στα ερείπια είναι πιο δύσκολη από ό,τι σε άθικτους δρόμους. Ο ισραηλινός στρατός έχει χρησιμοποιήσει κινεζικά quadcopter drones, όπως το DJI Mavic 3, για να εισέλθει σε βομβαρδισμένα κτίρια πριν τα καθαρίσει. Οι στρατιώτες του προσπαθούν να αποφύγουν τις αυτοσχέδιες βόμβες και πυροβολούν με τουφέκια μέσα από τρύπες στα κτίρια που χρησιμεύουν ως στηθαία. Οι μονάδες του Μηχανικού διεξάγουν ελεγχόμενες κατεδαφίσεις ολόκληρων περιοχών. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης στο Χαν Γιουνίς, οι IDF ανέπτυξαν μια πλήρη αερομεταφερόμενη μεραρχία μέσα και γύρω από την πόλη, εκτός από τις τρεις τεθωρακισμένες μεραρχίες που εξακολουθούσαν να επιχειρούν στην πόλη της Γάζας. Οι Ταξιαρχίες αλ-Κασάμ της Χαμάς, η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, οι Ταξιαρχίες των Μαρτύρων του αλ-Άκσα και άλλες ένοπλες παλαιστινιακές ομάδες προέβαλαν άμυνα. Προτού η Χαμάς αναλάβει τη διοίκηση της Λωρίδας της Γάζας το 2006, οι Ταξιαρχίες αλ-Κασάμ της ανέπτυξαν ένα εγχώρια κατασκευασμένο αντίγραφο του σοβιετικού RPG-2 που εκτοξεύεται από τον ώμο, το οποίο ονόμασαν Yassin (από το όνομα του σεΐχη Ahmed Yassin, ενός από τους ιδρυτές της Χαμάς). Ισραηλινοί στρατιωτικοί αναλυτές πίστευαν ότι δεν θα ήταν αποτελεσματικό εναντίον των βαρέων αρμάτων και τεθωρακισμένων οχημάτων τους. Το άρμα Merkava διαθέτει ένα ενεργό σύστημα προστασίας (που ονομάζεται Trophy) σχεδιασμένο για να το προστατεύει από αντιαρματικά όπλα. Κατά τη διάρκεια των επιθέσεων του 2014 και του 2021 στη Γάζα, το Trophy λειτούργησε. Υπάρχουν όμως κάποιες ενδείξεις ότι αυτή τη φορά οι μαχητές της αλ-Κασάμ μπόρεσαν να προσεγγίσουν πεζή τα άρματα μάχης και να τοποθετήσουν πυρομαχικά κάτω από ενεργά συστήματα προστασίας για να τα αχρηστεύσουν πριν εκτοξεύσουν τα RPG τους. Οι πολιτοφυλακές της Γάζας έχουν επίσης κάνει χρήση τυφεκίων που κατασκευάζονται τοπικά με τη χρήση τόρνων και βασικών εργαλειομηχανών. Μέχρι τις 23 Ιανουαρίου, το Ισραήλ είχε χάσει 217 στρατιώτες στη Γάζα, μερικοί σκοτώθηκαν πολεμώντας παλαιστινιακές πολιτοφυλακές, άλλοι (όπως οι 21 έφεδροι που σκοτώθηκαν στις 22 Ιανουαρίου) πέθαναν αφού τα εκρηκτικά που είχαν τοποθετήσει ανατινάχθηκαν πρόωρα.
Παλαιστίνιοι άνδρες και αγόρια ηλικίας μεταξύ 12 και 70 ετών γδύνονται, τους περνούν χειροπέδες, τους δένουν τα μάτια και στη συνέχεια τους φορτώνουν στις καρότσες φορτηγών για να τους πάρουν για ανάκριση. Σε ορισμένους γράφονται αριθμοί στα χέρια τους. Εκατοντάδες κρατούμενοι στη Γάζα έχουν μεταφερθεί στη φυλακή της ερήμου Κετζιότ, κοντά στα σύνορα με την Αίγυπτο. Άλλοι έχουν πιθανώς μεταφερθεί σε κοντινές στρατιωτικές βάσεις. Κάποιοι άνδρες που συνελήφθησαν στην Μπέιτ Λαχίγια γδύθηκαν και μεταφέρθηκαν σε περιφραγμένα στρατόπεδα όπου για μέρες τους έδεναν, τους χτυπούσαν και τους βασάνιζαν. Άλλοι εξαφανίστηκαν. Οι IDF δήλωσαν στη συνέχεια ότι μεταξύ 85 και 90 τοις εκατό αυτών των κρατουμένων ήταν πολίτες. Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν επανειλημμένα εισβάλει σε σχολεία του ΟΗΕ και έχουν συλλάβει όσους άνδρες βρέθηκαν μέσα. Το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα κατέγραψε ένα περιστατικό στις 19 Δεκεμβρίου, όταν ο ισραηλινός στρατός περικύκλωσε και στη συνέχεια εισήλθε σε ένα κτίριο στη συνοικία Ρεμάλ της πόλης της Γάζας. "Οι IDF φέρονται να χώρισαν τους άνδρες από τις γυναίκες και τα παιδιά και στη συνέχεια πυροβόλησαν και σκότωσαν τουλάχιστον έντεκα από τους άνδρες, κυρίως ηλικίας γύρω στα είκοσι με τριάντα, μπροστά στα μάτια των μελών της οικογένειάς τους".
Από την αρχή, η Επιχείρηση Σιδερένια Σπαθιά ήταν μια ολομέτωπη επίθεση εναντίον ενός αιχμάλωτου και κατά κύριο λόγο άμαχου πληθυσμού. Οι ισραηλινές τακτικές έχουν ελάχιστα κοινά με το τυπικό δόγμα της αντεπανάστασης ή τους κανόνες εμπλοκής. Ο πόλεμος κατά της Γάζας είναι στον πυρήνα του ανταποδοτικός: μια πράξη συλλογικής τιμωρίας. Όπως κάθε τιμωρία, το ερώτημα αν "λειτουργεί" ή όχι χάνει το νόημα του, γιατί ξεχνάμε ότι η τιμωρία είναι συχνά αυτοσκοπός. Αλλά η διεξαγωγή του πολέμου έχει επίσης μια οργιαστική ιδιότητα. Οι πανηγυρισμοί για τους φόνους από τους πολιτικούς ηγέτες του Ισραήλ - τα φανταστικά σχέδια για την απομάκρυνση των Παλαιστινίων στο Σινά, ή στην Ευρώπη, ή στο Κονγκό- τα δημόσια πρόσωπα που υπογράφουν τις βόμβες που θα πέσουν σε ό,τι έχει απομείνει από τη Γάζα- οι χαρούμενες καταγραφές που γίνονται από μεμονωμένους στρατιώτες - όλα συνδυάζουν κακία και ευθυμία.
Θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε τον τρέχοντα πόλεμο με τις ισραηλινές επιχειρήσεις κατά της Γάζας το 2008-9, το 2012, το 2014 και το 2021. Αλλά είναι πιο διδακτικό να συγκρίνουμε την κατά πολύ μεγαλύτερη επιχείρηση "Σιδερένια Σπαθιά" με την Tufan al-Aqsa, την επίθεση σε πολλαπλά μέτωπα υπό την ηγεσία της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Μέσα σε λίγα λεπτά από τη διάρρηξη του φράγματος της Γάζας (δεν είναι σύνορα), οι μαχητές έπεσαν πάνω στην ισραηλινή έκδοση ενός βραζιλιάνικου φεστιβάλ trance που γινόταν κοντά στο Re'im. Σχεδόν αμέσως η επίθεση μετατράπηκε σε σφαγή, με εκατοντάδες επισκέπτες του φεστιβάλ να σκοτώνονται και άλλους να κρατούνται όμηροι. Στα κιμπούτζιμ οι μαχητές έβαλαν στο στόχαστρο τις τοπικές δυνάμεις ταχείας αντίδρασης (στο Νιρ Γιτζάκ σκότωσαν περίπου πέντε ένοπλους), μαζί με Ισραηλινούς πολίτες και εργάτες γης από τη Νοτιοανατολική Ασία. Η επίθεση Tufan al-Aqsa περιγράφεται συνήθως ως επίθεση της Χαμάς και είναι σχεδόν βέβαιο ότι σχεδιάστηκε και διατάχθηκε από τον Yahya Sinwar, τον ηγέτη της Χαμάς στη Γάζα, και τον διοικητή των Ταξιαρχιών αλ-Κασάμ, Muhammad Deif. Αλλά ήταν επίσης μια συνεργασία μεταξύ των διαφόρων πολιτοφυλακών της Γάζας, με τις Ταξιαρχίες Αμπού Αλί Μουσταφά να υποστηρίζουν τις Ταξιαρχίες αλ-Κασάμ και την Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ. Στις δυνάμεις αυτές προστέθηκαν αργότερα άτακτοι από τη Γάζα, με αποτέλεσμα οι οργανωμένες ομάδες κρούσης της αλ-Κασάμ που επέδειξαν τόσο στρατιωτική πειθαρχία όσο και παραδειγματική βία να συνοδεύονται από ανεκπαίδευτους μαχητές που στερούνταν της πρώτης. Συνολικά, σκοτώθηκαν περίπου οκτακόσιοι Ισραηλινοί πολίτες, συμπεριλαμβανομένων 36 παιδιών, και 370 στρατιώτες και προσωπικό ασφαλείας (ένας μικρός αριθμός από αυτούς ως αποτέλεσμα των προσπαθειών του ισραηλινού στρατού να ανακτήσει τον έλεγχο της περιοχής). Άλλοι 250 κρατήθηκαν ως όμηροι. Περίπου οι μισοί από τους νεκρούς αμάχους προήλθαν από το φεστιβάλ.
Η κλίμακα της επίθεσης της Χαμάς και ο αριθμός των εκτελεσμένων μέσα σε μία μόνο ημέρα σόκαραν. Από εκείνη την ημέρα, το Ισραήλ έχει σκοτώσει τουλάχιστον είκοσι φορές μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων και πάνω από διακόσιες φορές περισσότερα παιδιά. Έχει επίσης επιτεθεί συστηματικά στις υγειονομικές εγκαταστάσεις της Γάζας, αν και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο υπάρχουν πολύ περιορισμένοι λόγοι για τέτοιες ενέργειες. Στα μέσα Οκτωβρίου τα διεθνή μέσα ενημέρωσης αναζωπυρώθηκαν για λίγο με το ερώτημα αν το Ισραήλ ήταν υπεύθυνο ή όχι για ένα χτύπημα στον προαύλιο χώρο του νοσοκομείου al-Ahli. Αλλά αυτό δεν ήταν το πρώτο νοσοκομείο που δέχθηκε επίθεση. Σχεδόν όλα τα νοσοκομεία στη βόρεια Γάζα - το Ινδονησιακό Νοσοκομείο, το al-Awda, το al-Rantisi, το al-Shifa, το al-Quds, το al-Ahli, το τουρκοπαλαιστινιακό νοσοκομείο φιλίας, το al-Wafa - έχουν βομβαρδιστεί, πολιορκηθεί ή καταληφθεί από τις ισραηλινές δυνάμεις. Τα περισσότερα είχαν καταστεί μη λειτουργικά μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου. Ο διευθυντής του al-Shifa, Muhammad Abu Salmiya, συνελήφθη στις 23 Νοεμβρίου και εξακολουθεί να κρατείται (το al-Shifa ήταν η υποτιθέμενη τοποθεσία του κέντρου "διοίκησης και ελέγχου" της Χαμάς). Το ίδιο το Al-Ahli καταλήφθηκε και έκλεισε από τον ισραηλινό στρατό στις 18 Δεκεμβρίου. Στα μέσα Δεκεμβρίου, οι ισραηλινές δυνάμεις περικύκλωσαν και βομβάρδισαν το νοσοκομείο Kamal Adwan στην Μπέιτ Λαχίγια, αν και γνώριζαν ότι ήταν γεμάτο ασθενείς. Στη συνέχεια μπήκαν στο κτίριο και συνέλαβαν περισσότερους από χίλιους Παλαιστίνιους, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού του νοσοκομείου, μεταφέροντας περίπου εβδομήντα εξ αυτών με φορτηγά σε άγνωστη τοποθεσία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καταγράψει 240 επιθέσεις σε ιατρικές εγκαταστάσεις.
Στην αρχή οι ισραηλινές δυνάμεις εμπόδισαν την είσοδο κάθε βοήθειας στη Γάζα, ενώ παράλληλα διέκοψαν τις προμήθειες καυσίμων, νερού, ηλεκτρικής ενέργειας και τροφίμων. Η εκτίμηση του ΟΗΕ είναι ότι το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού υποφέρει από καταστροφικό λιμό - το 80% των ανθρώπων παγκοσμίως που βρίσκονται σήμερα σε αυτή την κατηγορία. Η Γάζα έχει το υψηλότερο ποσοστό ανθρώπων που αντιμετωπίζουν την οξύτερη επισιτιστική ανασφάλεια που έχει καταγραφεί ποτέ. Ο ναυτικός αποκλεισμός θα μπορούσε εύκολα να αρθεί για να επιτραπεί η αποστολή βοήθειας. Εκατοντάδες φορτηγά με βοήθεια και τρόφιμα περιμένουν στην Αίγυπτο, αλλά ουσιαστικά εμποδίζεται η είσοδός τους. Για τους δύο πρώτους μήνες του πολέμου του, το Ισραήλ απαίτησε η μικρή ποσότητα βοήθειας που επιτρεπόταν να σταλεί από την Αίγυπτο να μεταφέρεται πρώτα κατά μήκος του δρόμου Τάμπα-Ράφα για έλεγχο από Ισραηλινούς αξιωματούχους στη Νιτζάνα πριν οδηγηθεί πίσω στο πέρασμα της Ράφα για να εισέλθει στη Γάζα. Τώρα οι έλεγχοι μπορούν να πραγματοποιούνται στο πέρασμα του Κερέμ Σαλόμ αλλά τα φορτηγά εξακολουθούν να ελέγχονται χειροκίνητα σύμφωνα με τις ιδιοτροπίες του ισραηλινού στρατού (σε μια περίπτωση απορρίφθηκαν φορεία). Πριν εισέλθουν στη Γάζα, τα φορτηγά πρέπει να εκφορτωθούν πλήρως για επιθεώρηση και στη συνέχεια να φορτωθούν ξανά, προκαλώντας σημαντικές καθυστερήσεις. Το Ισραήλ θα μπορούσε να επιτρέψει ανά πάσα στιγμή τη διέλευση βοήθειας στη Γάζα από το έδαφός του. Έχει επιλέξει να μην το κάνει. Η ισραηλινή οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα B'Tselem κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μαζική πείνα στη Γάζα "δεν είναι υποπροϊόν του πολέμου αλλά άμεσο αποτέλεσμα της διακηρυγμένης πολιτικής του Ισραήλ ... το να επιτραπεί η είσοδος τροφίμων στη Λωρίδα της Γάζας δεν είναι μια πράξη καλοσύνης αλλά μια θετική υποχρέωση βάσει του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Η άρνηση συμμόρφωσης με αυτή την υποχρέωση συνιστά έγκλημα πολέμου".
Μια από τις δικαιολογίες για την κλίμακα της καταστροφής είναι η ύπαρξη του δικτύου σηράγγων της Γάζας. Η κατασκευή των σηράγγων έχει αντιμετωπιστεί από το Ισραήλ και τους υπερασπιστές του στις ΗΠΑ και την Ευρώπη ως εγγενώς κακόβουλη, με υποδείξεις ότι η Χαμάς τις χρησιμοποιεί για να "αποσπάσει" χρήματα και αγαθά από τους πολίτες. Λιγότερο συχνά αναφέρεται ότι οι σήραγγες, ορισμένες από τις οποίες προϋπήρχαν της Χαμάς, σκάφτηκαν και επεκτάθηκαν ως αμυντικό μέτρο μετά από τις επανειλημμένες ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα και ως προσπάθεια παράκαμψης του αποκλεισμού (ορισμένες από τις σήραγγες έφταναν μέχρι την Αίγυπτο, αν και οι περισσότερες έχουν καταστραφεί). Οποιαδήποτε διοίκηση στη Γάζα που δεν θα λάμβανε κάποια τέτοια μέτρα θα ήταν αμελής. Και οι σήραγγες φαίνεται ότι ήταν αρκετά αποτελεσματικές στο να ματαιώνουν και να επιβραδύνουν τις χερσαίες επιχειρήσεις του Ισραήλ. Ωστόσο, τόσο στο Ισραήλ όσο και στις ΗΠΑ και την Ευρώπη οι σήραγγες έχουν ενισχύσει την ιδέα ότι οι κάτοικοι της Γάζας αποτελούν μια ανεξέλεγκτη μόλυνση: υπόγεια πλάσματα, παιδιά του σκότους.
Οι διακηρυγμένοι στόχοι της ισραηλινής κυβέρνησης στη Γάζα ήταν η εξάλειψη της Χαμάς και η ανάκτηση των ομήρων. Ωστόσο, πολύ λίγα ανώτερα στελέχη της Χαμάς έχουν επιβεβαιωμένα σκοτωθεί ή συλληφθεί στη Γάζα και μόνο ένας όμηρος, που δεν ήταν πολίτης, διασώθηκε από τα ισραηλινά στρατεύματα ως αποτέλεσμα στρατιωτικής επιχείρησης. Δεκάδες χιλιάδες έχουν σκοτωθεί, αλλά οι δύο πιο σημαντικοί ηγέτες της Χαμάς στη Γάζα, ο Sinwar και ο Deif, δεν είναι ανάμεσά τους. Ο πιο σημαντικός ηγέτης της Χαμάς που έχει σκοτωθεί από την έναρξη του πολέμου είναι ο Saleh al-Arouri, ο οποίος δολοφονήθηκε στον Λίβανο στις 2 Ιανουαρίου. Τα ισραηλινά στρατεύματα εξακολουθούν να εκκαθαρίζουν τη βόρεια Γάζα, αλλά οι Ταξιαρχίες αλ-Κασάμ συνεχίζουν να επιχειρούν στην πόλη της Γάζας και στο Χαν Γιουνίς. Οι IDF έχουν σκοτώσει χιλιάδες Παλαιστίνιους μαχητές, αλλά είναι πολύ πιθανό ο πόλεμος να έχει οδηγήσει στη στρατολόγηση νέων μαχητών. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ δεν έχουν επιτύχει κανέναν από τους δημόσιους στόχους τους. Ο πραγματικός σκοπός φαίνεται να είναι η συλλογική τιμωρία και η πλήρης καταστροφή.
Οι ηγέτες του Ισραήλ φαίνεται να υιοθετούν πλήρως αυτή την εκτίμηση. Για τον υπουργό Κληρονομιάς, Amihai Eliyahu, η καταστροφή της βόρειας Γάζας ήταν "απόλαυση για τα μάτια". Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι παρακινεί τους Παλαιστίνιους να φύγουν. Ο υπουργός Οικονομικών, Bezalel Smotrich, φαντάζεται ένα μέλλον με "100.000 ή 200.000 Άραβες στη Γάζα και όχι δύο εκατομμύρια". Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Yoav Gallant, είπε ότι το Ισραήλ "πολεμάει απέναντι σε ανθρώπινα ζώα και θα πράξει ανάλογα". Ορισμένες από αυτές τις δηλώσεις συγκεντρώθηκαν στην προσφυγή της Νότιας Αφρικής στο Διεθνές Δικαστήριο, που κατατέθηκε στις 29 Δεκεμβρίου, η οποία κατηγορεί ότι οι ενέργειες του Ισραήλ έχουν περάσει από τις σφαγές στο επίπεδο της γενοκτονίας. Την ημέρα της έναρξης των ακροάσεων ο Tembeka Ngcukaitobi υποστήριξε ότι "τα στοιχεία της πρόθεσης γενοκτονίας δεν είναι μόνο ανατριχιαστικά, είναι επίσης συντριπτικά και αδιαμφισβήτητα." Στις 26 Ιανουαρίου, το Διεθνές Δικαστήριο εξέδωσε μια προσωρινή διαταγή ότι το Ισραήλ πρέπει να "λάβει όλα τα μέτρα" για να αποτρέψει τη γενοκτονία στη Γάζα. Είπε ότι είχε "λάβει υπόψη" τις δηλώσεις του Gallant και άλλων.
Θα έμπαινε κανείς στον πειρασμό να κατηγορήσει την ισραηλινή δεξιά για τη βαρβαρότητα του πολέμου. Όμως οι πολιτικές διαιρέσεις ξεθώριασαν μετά την 7η Οκτωβρίου, καθώς βασίζονταν στην ιδέα ότι η κατοχή ήταν άσχετη και η ύπαρξη των Παλαιστινίων ένα βαρίδι. Η Shikma Bressler, από τα κύρια στελέχη του κινήματος της αντιπολίτευσης, δήλωσε τον περασμένο Αύγουστο ότι οι παλαιστινιακές σημαίες αποκλείονταν από τις πορείες της αντιπολίτευσης προκειμένου "να φανεί ότι αυτό δεν είναι το κύριο ζήτημα εδώ". Η εγχώρια υποστήριξη προς την κυβέρνηση Νετανιάχου είναι αδύναμη και επικρίνεται για την αποτυχία της να ανακτήσει τους ομήρους. Αλλά υπάρχει μια ισχυρή συναίνεση υπέρ της πολεμικής εκστρατείας, εκτός από μερικούς αντιφρονούντες στο περιθώριο. Η Γάζα παρείχε εξαιρετική κάλυψη για την κοινή επίθεση αστυνομίας και εποίκων στη Δυτική Όχθη, και οι Ισραηλινοί ηγέτες χρησιμοποίησαν τη συγκυρία για να υπαινιχθούν την πιθανότητα μιας επίθεσης στο Λίβανο. Την 1η Νοεμβρίου, ο ισραηλινός ιστορικός Benny Morris εκτίμησε ότι "η χρονική στιγμή δεν θα είναι ποτέ καλύτερη από ό,τι τώρα" για να επιτεθεί το Ισραήλ στο Ιράν. "Είναι πιθανό ότι μια τέτοια επίθεση, ειδικά αν πετύχει, θα ικανοποιούσε ακόμη και την Ουάσιγκτον", έγραψε ο Morris στη Haaretz.
Η αντίδραση στην επίθεση στη Γάζα τόσο από το Ιράν όσο και από τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο υπήρξε στην πραγματικότητα συγκρατημένη. Η Χεζμπολάχ έχει εκτοξεύσει πυραύλους στο βόρειο Ισραήλ ενώ οι ισραηλινές δυνάμεις οβίδες λευκού φωσφόρου και βόμβες σε πόλεις κοντά στα σύνορα, εκτοπίζοντας δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους από τα σπίτια τους και στις δύο πλευρές. Στις 8 Ιανουαρίου, ο ανώτερος διοικητής της Χεζμπολάχ Wissam al-Tawil δολοφονήθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή. Αλλά συνολικά η αντίδραση της Χεζμπολάχ στον πόλεμο ήταν μετριοπαθής. Ο Hassan Nasrallah δεν μίλησε δημοσίως για τη Γάζα μέχρι τις 3 Νοεμβρίου, και ακόμη και τότε είπε πολύ λίγα. Το Ιράν, επίσης, ήταν σχετικά συγκρατημένο, με την αντίδρασή του να περιορίζεται κυρίως σε συμβολικές επιθέσεις δι' αντιπροσώπων σε στρατιωτικά φυλάκια των ΗΠΑ στο Ιράκ και τη Συρία. Η απόπειρα αποκλεισμού της Ερυθράς Θάλασσας από τους Χούθι είναι πιο σημαντική. Σε αυτό που περιγράφουν ως μια μορφή πειρατικής ανθρωπιστικής παρέμβασης, έχουν εκτρέψει με επιτυχία ένα μεγάλο μέρος μιας από τις σημαντικότερες εμπορικές οδούς του κόσμου, και τα αμερικανικά και βρετανικά πλήγματα στην Υεμένη έχουν αποδειχθεί μέχρι στιγμής αναποτελεσματικά για να τους σταματήσουν.
Οι ενέργειες του Ισραήλ δεν μπορούν να θεωρηθούν ανεξάρτητες από τις ΗΠΑ, καθώς η αμερικανική προστασία διαμορφώνει το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται το Ισραήλ. Η ανάπτυξη αμερικανικών αεροπλανοφόρων στην περιοχή (μαζί με μερικά βρετανικά πολεμικά πλοία) είχε ως στόχο να δείξει στα γειτονικά κράτη ότι το Ισραήλ δεν ενεργεί μόνο του, μετριάζοντας έτσι τον κίνδυνο περιφερειακών αντιδράσεων. Ο ίδιος ο πόλεμος είναι μια διεθνής επιχείρηση. Οι βόμβες που κατασκευάζονται στο Τέξας εξοπλίζονται με συστήματα καθοδήγησης ακριβείας από το Μιζούρι, μεταφέρονται στην Ευρώπη και στη συνέχεια φτάνουν, ίσως μέσω βρετανικών βάσεων στην Κύπρο, στο Ισραήλ πριν πέσουν στη Γάζα. Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και της Ευρώπης είναι ευθυγραμμισμένη για να επιτρέψει στο Ισραήλ να κάνει ακριβώς αυτό που κάνει τώρα. Οι ΗΠΑ έσπευσαν να παρέχουν επιπλέον 14,5 δισεκατομμύρια δολάρια έκτακτης βοήθειας στο Ισραήλ για την πολεμική του προσπάθεια. Οι στρατιωτικές προμήθειες περιλαμβάνουν 2000 πυραύλους Hellfire και 57.000 βλήματα των 155 χιλιοστών. Όταν οι IDF έφτασαν κοντά στο να εξαντλήσουν τις αποθήκες τους σε βλήματα αρμάτων των 120 χιλιοστών, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενέκρινε την αποστολή 14.000 ακόμη βλημάτων. Στις 20 Οκτωβρίου, ο Λευκός Οίκος ζήτησε την άρση όλων των περιορισμών στην πρόσβαση στα πυρομαχικά που έχει τοποθετήσει στο εσωτερικό του Ισραήλ.
Μια εβδομάδα μετά την έναρξη της ισραηλινής επίθεσης, ο Antony Blinken ταξίδεψε στο Τελ Αβίβ όπου είχε εννιάωρες συνομιλίες στο υπόγειο καταφύγιο ελέγχου κάτω από το HaKirya, το αρχηγείο των IDF, γνωστό ως "το λάκκο". Απτόητοι από την καταστροφή, Αμερικανοί αξιωματούχοι συνεχίζουν να πραγματοποιούν συνεχείς επισκέψεις στο Ισραήλ για να επιβεβαιώσουν αυτό που ο υπουργός Άμυνας, Lloyd Austin, αποκάλεσε "ακλόνητη" υποστήριξη των ΗΠΑ. Αρχικά ισχυρίστηκε ότι αμερικανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη πετούσαν πάνω από τη Γάζα για την "ανάκτηση των ομήρων". Αλλά ένα αίτημα των Αμερικανών δημοσιογράφων Ken Klippenstein και Matthew Petti για την ελευθερία της πληροφόρησης αποκάλυψε ότι η αμερικανική πολεμική αεροπορία έχει στείλει αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών στο Τελ Αβίβ για να βοηθήσουν στην επιλογή στόχων στο πλαίσιο της αεροπορικής εκστρατείας. Φυσικά, η έκταση της σφαγής στη Γάζα θα μπορούσε να δυσκολέψει τα πράγματα για τους Αμερικανούς ηγέτες. Το πειθίνιο γραφείο Τύπου του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ -υπεύθυνο για ένα πορτρέτο του Blinken στο περιοδικό Time που ακτινοβολούσε ραδιενεργή δουλοπρέπεια- διατυμπανίζει ότι οι ΗΠΑ "διαπραγματεύονται" σθεναρά με το Ισραήλ για να επιδείξει "αυτοσυγκράτηση". Αλλά δεν υπάρχει κανένας λόγος να πάρουμε στα σοβαρά αυτόν τον χαρακτηρισμό. Μια πιο ακριβής εκτίμηση δόθηκε από τον Colin Kahl, πρώην υφυπουργό Άμυνας: "Ο Μπάιντεν συντάχθηκε αμέσως με την υπεράσπιση του Ισραήλ και έχει παραμείνει στο πλευρό του Ισραήλ ακόμη και μπροστά στην αυξανόμενη εγχώρια και διεθνή κριτική".
Οι ΗΠΑ έχουν σχεδόν αποκλείσει τη δυνατότητα αποτελεσματικής πίεσης από τα Ηνωμένα Έθνη, καθώς εξακολουθεί να ισχύει η πολιτική της "μοναδικής σχέσης " που περιγράφεται σε υπόμνημα του Λευκού Οίκου τον Μάιο του 1961: "Το Ισραήλ πρέπει να γνωρίζει ότι αν δεχθεί επίθεση, μπορεί να υπολογίζει στη δράση των Ηνωμένων Πολιτειών εντός και εκτός των Ηνωμένων Εθνών". Ο Μπάιντεν είναι γνωστό ότι αντιπαθεί τον Νετανιάχου, αλλά στο αποκορύφωμα των σφαγών μιλούσαν κάθε δεύτερη μέρα. Ο ισραηλινός δημοσιογράφος Barak Ravid αποκάλυψε ότι ο Μπάιντεν και ο Νετανιάχου είχαν ένα αμήχανο τηλεφώνημα στα τέλη Δεκεμβρίου και έκτοτε μίλησαν μόνο μία φορά. Στις 16 Ιανουαρίου ο Blinken παραδέχτηκε ότι, ενώ η υποστήριξη των ΗΠΑ δεν αμφισβητείται, "πάρα πολλοί Παλαιστίνιοι, αθώοι Παλαιστίνιοι, έχουν ήδη σκοτωθεί". Αλλά μ' αυτή τη ρητορική μετατόπιση δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι έχουν αλλάξει πολλά. Ο Blinken και ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Jake Sullivan, πιθανόν να είπαν στο Ισραήλ να μετριάσει τον ρυθμό των σκοτωμών προκειμένου να διευκολύνει τους υπερασπιστές του στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Η δήλωση του Blinken συνέπεσε με τη στροφή των IDF σε αυτό που ένας Ισραηλινός αξιωματούχος ασφαλείας αποκάλεσε "κινητή εκστρατεία χαμηλότερης έντασης".
Το Ηνωμένο Βασίλειο υποστήριξε την επίθεση στη Γάζα όχι μόνο με περιορισμένες προμήθειες όπλων και πυρομαχικών, αλλά, ως κράτος των Five Eyes, με την παροχή συστημάτων ηλεκτρονικής αναγνώρισης. Η RAF έχει πετάξει αεροσκάφη κατασκοπείας, επιτήρησης, εξακρίβωσης στόχων και αναγνώρισης πάνω από τη Γάζα. Στις 8 Δεκεμβρίου το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κάλεσε το Ηνωμένο Βασίλειο να σταματήσει να εξοπλίζει το Ισραήλ ειδεμή διακινδυνεύσει να γίνει "συνένοχο σε σοβαρές παραβιάσεις". Αλλά το βρετανικό πολιτικό κατεστημένο έχει δείξει σταθερή υποστήριξη στο Ισραήλ. Ο Ντέιβιντ Κάμερον, νυν υπουργός Εξωτερικών, δήλωσε ότι δεν υπάρχει περίπτωση το Ισραήλ να διαπράττει εγκλήματα πολέμου στη Γάζα, επειδή είναι "μια δημοκρατία" και "μια χώρα με ένοπλες δυνάμεις που έχουν δεσμευτεί να υπακούουν στο κράτος δικαίου". Στις 14 Δεκεμβρίου ο επικεφαλής του βρετανικού επιτελείου άμυνας, Tony Radakin, υπερασπίστηκε τον στρατό του Ισραήλ, λέγοντας ότι "αναπόφευκτα οι μάχες σε τόσο πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές ενέχουν τον κίνδυνο να προκαλέσουν τεράστια ζημιά στους αμάχους". Οι υπουργοί ανασύρουν φράσεις από προηγούμενους πολέμους στη Γάζα που δεν έχουν νόημα στο σημερινό πλαίσιο. Μιλώντας στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων στις 9 Ιανουαρίου, ο Κάμερον είπε ότι οι εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός είναι μη ρεαλιστικές, αφού το καυτό ερώτημα είναι: "Πώς θα απαλλαγείτε από την ικανότητα της Χαμάς να εκτοξεύει περισσότερους πυραύλους;". Λες και οι ρουκέτες ήταν το κύριο μέλημα κανενός.
Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί ποια θα ήταν η αντίδραση αν τα επιχειρήματα που θεωρήθηκαν αρκετά καλά για να δικαιολογήσουν την επίθεση στη Γάζα αντιστρέφονταν. Ας υποθέσουμε ότι οι εθνικές εφημερίδες υποστήριζαν ότι, επειδή η κυβέρνηση του Ισραήλ έχει διατάξει φρικτές θηριωδίες, όπως σίγουρα έχει κάνει, οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι θα έπρεπε τότε να σκοτωθούν με κάθε κόστος, και αν το Τελ Αβίβ έπρεπε να καταστραφεί για να επιτευχθεί αυτό, τότε ας γινόταν κι αυτό. Αν τα μπαρ της Ρεχάβια πρέπει να μετατραπούν σε ερείπια, πολύ κρίμα - άλλωστε, δείτε πόσο κοντά είναι στην προεδρία στην οδό HaNasi. Έχει το ισραηλινό κράτος "εκτρέψει κονδύλια" για την κατασκευή υπόγειων καταφυγίων για την ηγεσία του; Δικαιολογείται ο βομβαρδισμός-χαλί επειδή η κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα που την αποτελούν είναι "ενσωματωμένα στην ισραηλινή κοινωνία"; Τέτοια παράλογα επιχειρήματα αποκτούν αξιοπιστία στην υπηρεσία της δολοφονίας των Παλαιστινίων.
Το ποσοστό των κτιρίων που καταστράφηκαν στη Γάζα πλησιάζει τώρα αυτό της Γκουέρνικα, του Αμβούργου ή της Χιροσίμα, πόλεις συνώνυμες με τις χειρότερες καταστροφές εν καιρώ πολέμου. Ο διακηρυγμένος στόχος του Ισραήλ να "καταστρέψει τη Χαμάς" δεν έχει καμία σχέση με την τακτική του απέναντι στον γενικό πληθυσμό, που θα ήταν να τον αφανίσει ή να το οδηγήσει στην Αίγυπτο. Φαίνεται ότι δεν θέλει πλέον να διαχειρίζεται τη Γάζα σαν ένα αποκλεισμένο στρατόπεδο φυλακισμένων. Όμως τα σχέδιά του είναι ασαφή. Οι διαπραγματεύσεις με τη Χαμάς πραγματοποιούνται μέσω της Αιγύπτου και του Κατάρ. Ορισμένες αναφορές υποδηλώνουν ότι το Ισραήλ πρόσφερε μια "παύση" δύο μηνών με αντάλλαγμα την απελευθέρωση όλων των υπόλοιπων ομήρων. Η Χαμάς απάντησε ότι περαιτέρω απελευθερώσεις ομήρων θα πραγματοποιηθούν μόνο όταν το Ισραήλ συμφωνήσει να σταματήσει την επίθεση και να αποσυρθεί. Ο Yoav Gallant είπε ότι η Γάζα θα πρέπει να επιστρέψει στην "παλαιστινιακή διοίκηση" με την εγγύηση των ΗΠΑ. Αλλά στις 30 Δεκεμβρίου ο Νετανιάχου ανέφερε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις θα έπρεπε επίσης να πάρουν τον έλεγχο του διαδρόμου Φιλαδέλφειας των 14 χιλιομέτρων συνόρων μεταξύ Γάζας και Αιγύπτου. Το Ισραήλ συνεχίζει να απορρίπτει οποιοδήποτε πολιτικό πλαίσιο υπέρ της αναζήτησης "ασφάλειας" πάνω σε ένα σωρό από κόκαλα. Τόσο ο Νετανιάχου όσο και ο αρχηγός του επιτελείου του, Herzi Halevi, λένε ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί για πολλούς μήνες. Ποιος στη Γάζα έχει τέτοιο χρόνο;
