Ο Βυσσινόκηπος του Τιάγκο Ροντρίγκεζ
Ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτης και διευθυντής από το 2015 του Εθνικού Θεάτρου Dona Maria II στη Λισαβόνα, ο Tiago Rodrigues θα αντικαταστήσει το 2022 τον Olivier Py στην διεύθυνση του Φεστιβάλ της Αβινιόν. Φέτος, ανεβάζει τον Βυσσινόκηπο στη μεγάλη αυλή του Παπικού Ανακτόρου.
Συνέντευξη του Τιάγκο Ροντρίγκεζ στην Caroline Châtelet (απόσπασμα).
Regards.fr
Σε μια συνέντευξή σας τον Απρίλιο του 2020, είπατε ότι οι καλλιτεχνικές απαντήσεις σε αυτήν την κρίση θα προκύψουν μόλις οι καλλιτεχνικές ομάδες θα μπορέσουν να εργαστούν ξανά. Πώς εντάσσεται ο Βυσσινόκηπος σε αυτόν τον προβληματισμό;
Ο Βυσσινόκηπος προέκυψε - όπως και κάθε άλλο έργο για μένα - όταν συνέπεσε η επιθυμία μιας συνάντησης με την επεξεργασία μιας γραφής. Την ίδια κιόλας μέρα της πρώτης γνωριμίας μου με την Ιζαμπέλ Ιπέρ, μιλήσαμε για τον Τσέχωφ και πολύ γρήγορα νιώσαμε την επιθυμία να δουλέψουμε μαζί στον Βυσσινόκηπο. Το κείμενο αυτό με εμπνέει πολύ, γιατί οι διαστάσεις του πολιτικού και του προσωπικού, που υπάρχουν πάντα στον Τσέχωφ, διατυπώνονται σε αυτό το έργο με έναν ιδιαίτερα σαφή τρόπο. Η βαθιά κοινωνική αλλαγή που γνώρισε η Ρωσία στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα διαπερνά ολόκληρο το έργο. Ο Τσέχωφ περιγράφει το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας άλλης, που ακόμη κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει. Παρουσιάζει μία πινακοθήκη ανθρώπων που ζουν σε μια νέα εποχή, ενώ γνωρίζουν μόνο τη δική τους που έχει τελειώσει. Η αίσθηση αυτή μιας κοινωνίας που εξελίσσεται ταχύτερα από τα ανθρώπινα σώματα· όπως και η αίσθηση του ιλίγγου στο πέρασμα του χρόνου είναι πράγματα που γνωρίζουμε καλά - ακόμη καλύτερα, ίσως, κι από το ρωσικό κοινό του 1904. Όταν ξεκινήσαμε το 2018 να ανταλλάζουμε απόψεις με την Ιζαμπέλ Ιπέρ, νιώθαμε ήδη την αβεβαιότητα του μέλλοντος, αλλά η πανδημία τόνισε ακόμη περισσότερο αυτήν την αίσθηση. Είναι σαν κάτι να είχε σπάσει ή λυγίσει τους τελευταίους μήνες και ήταν δύσκολο για μας να καταλάβουμε ακριβώς πού, όπως και να αντιληφθούμε πού όλο αυτό θα μας οδηγούσε. Η οργάνωσή μας, ο τρόπος μας να είμαστε μαζί, να μοιραζόμαστε τον χρόνο και τον χώρο αλλάζουν. Το γεγονός ότι ο Βυσσινόκηπος είναι ένα συλλογικό έργο με ενδιαφέρει επίσης στον ίδιο βαθμό. Ακόμα κι αν ο χαρακτήρας της Λιουμπόβ, που ερμηνεύει η Ιζαμπέλ Ιπέρ, βρίσκεται στο επίκεντρο της δράσης - με την έννοια ότι αυτή είναι που κινεί τους άλλους - είναι ωστόσο ένα πολύ χορωδιακό έργο, όπου υπάρχει η ιδέα της ομάδας, της συλλογικότητας.
Υπάρχουν επομένως διάφορες ιστορικές ανταποκρίσεις μεταξύ του έργου και του κόσμου μας;
Ο Βυσσινόκηπος γράφτηκε το 1905 και διαδραματίζεται περίπου σαράντα χρόνια μετά το τέλος της δουλείας στη Ρωσία [καταργήθηκε το 1861 -σ.σ.]. Μέσα σε σαράντα χρόνια, τα παιδιά των δουλοπαροίκων που γεννήθηκαν ελεύθερα έχουν ενηλικιωθεί. Ενώ μερικοί άνθρωποι έζησαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους πριν από αυτήν την απελευθέρωση, άλλοι δεν μπορούν να φανταστούν αυτόν τον κόσμο που προηγήθηκε επειδή γεννήθηκαν ελεύθεροι. Ο Βυσσινόκηπος ασχολείται με τα ζητήματα της ιδιοκτησίας, της γης, της κληρονομιάς και την αβεβαιότητα του μέλλοντος σε έναν κόσμο όπου τα κριτήρια αναφοράς έχουν ανατραπεί. Είτε ανέβει μετά τον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο, είτε τότε που θέριζε το AIDS, είτε τώρα με την πανδημία, απηχεί σπουδαία ιστορικά γεγονότα. Ωστόσο, η σχέση με την πανδημία μπορεί να είναι ήδη τόσο πολύ παρούσα στο κοινό που δεν θα θέλαμε να την τονίσουμε. Νομίζω μάλιστα ότι θα ήταν και λίγο δημαγωγικό, λαϊκιστικό να υποκύψουμε. Το έργο συνομιλεί ήδη τόσο πολύ με την επικαιρότητα, μας παραπέμπει σε ουσιαστικά ζητήματα για μας: της δημοκρατίας στην Ευρώπη, όπως και της ποικιλομορφίας των λαών της.
