Ο Πιερό και ο Ομάρ δεν θα πεθάνουν ποτέ
Δύο εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι και ηθοποιοί, και δύο εντελώς διαφορετικές ζωές. Ωστόσο, αν ο Μάικλ Κ. Γουίλιαμς αγωνίστηκε για τα δικαιώματα της κοινότητάς του, ο Ζαν-Πολ Μπελμοντό υπήρξε κι αυτός πρόεδρος του Γαλλικού Συνδικάτου των Ηθοποιών (CGT) από το 1963 ως το 1966.
Christophe Thollet
Mediapart, 07.09.2021 - Blog Vigere
Ο ένας θα μείνει για πάντα ο ποιητικός και αιθεροβάμων ομορφονιός που προσπαθεί να γράψει στην παραλία της La Treille κάτω από το εξαντλητικό φως του νησιού Porquerolle. Ο άλλος θα παραμείνει για πάντα μια σκιά που γλιστράει μέσα από τα σκοτεινά σοκάκια της Βαλτιμόρης. 'Ολα τα φώτα στραμμένα πάνω στον ένα και μερικές γραμμές για τον άλλο.
Μέσα από το βουνό των αφιερωμάτων που διαδέχονται σε όλα τα μέσα (ραδιόφωνο, τηλεόραση, εφημερίδες) μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Μπελμοντό, ανακάλυψα ότι ο ηθοποιός Μάικλ Κ. Γουίλιαμς είχε βρεθεί νεκρός στο διαμέρισμά του στο Μπρούκλιν. Αν όλα χωρίζουν αυτούς τους δύο ηθοποιούς, τώρα η ροή των ειδήσεων τους ενώνει στον θάνατο. Και αυτός ο παράξενος συγχρονισμός με κάνει να θέλω να σκαλίσω λίγο το θέμα...
Να σκαλίσω... Τι παράξενη λέξη εν μέσω της πανεθνικής αυτής απόδοσης τιμών...
Είναι και οι δύο νέοι στα τριάντα, όταν πετυχαίνουν τους ρόλους εκείνους που θα αλλάξουν τις ζωές τους. Το 1965 για τον Ζαν-Πολ Μπελμοντό, όταν ανέλαβε τον ρόλο που ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ είχε σκεφτεί να δώσει πρώτα στον Μισέλ Πικολί στην ταινία Ο τρελός Πιερό. Το 2002 για τον Μάικλ Κ. Γουίλιαμς, όταν ο Ντέιβιντ Σίμον του έδωσε τον ρόλο του Omar Little, ξεχωρίζοντας τον μέσα από το πληθωρικό καστ ηθοποιών της "χορωδιακής" σειράς The Wire.
Τριάντα ετών, η ωραία ηλικία. Δεν είναι ούτε νέοι ούτε γέροι. Ο καθένας τους έχει μια πορεία που συνδυάζει την κοινωνική τους καταγωγή με την επιθυμία τους να ανέβουν στη σκηνή, να ζωντανέψουν τις λέξεις, να ενσαρκώσουν, να λάμψουν.
Απείθαρχος πυγμάχος στα μεγαλύτερα σχολεία της παρισινής αστικής τάξης, από τα οποία τον απέβαλλαν συνέχεια, ο Γάλλος ηθοποιός ανακάλυψε το πάθος του για την υποκριτική σε ένα διάλειμμα της ταραχώδους ζωής του, μια φυματίωση που τον έκανε να εγκαταλείψει τις αγαπημένες του παιδικές χαρές (ποδηλασία, ποδόσφαιρο, πυγμαχία, γωνιακό μπαρ) για μια αποθεραπεία στην περιοχή του Cantal. Επέστρεψε γεμάτος ενέργεια παίρνοντας εντατικά μαθήματα θεάτρου για να ενταχθεί στην Εθνική Ακαδημία, όπου υπέμεινε λίγο καλύτερα την αυστηρότητα της διδασκαλίας (έμεινε εκεί 4 χρόνια), αλλά και ξεσάλωνε με την "παρέα της Ακαδημίας". Μια ομάδα που μεγάλωνε όσο πλήθαιναν οι συναντήσεις και οι οινοποσίες: Jean Rochefort, Jean Pierre Marielle, Bruno Cremer, Pierre Vernier, Michel Beaune, Guy Bedos...
Το 1956, στο διαγωνισμό αποφοίτησης της Ακαδημίας, ερμήνευσε μια σκηνή από ένα έργο του Feydeau. Το κοινό τον καταχειροκρότησε αλλά η κριτική επιτροπή υπό την προεδρία του Marcel Achard τον έκανε να πληρώσει την αυθάδειά του, απαγορεύοντάς του την είσοδο στην Comédie-Française. Οι σύντροφοι του Μπελμοντό τον σήκωσαν θριαμβευτικά στους ώμους τους για να τον υποστηρίξουν, ενώ ο ίδιος απηύθυνε μία άσεμνη χειρονομία στους κριτές. Ένας από τους καθηγητές του στην Ακαδημία, ο Henri Rollan, του είπε τότε: "Ο δάσκαλος δεν σε εγκρίνει, αλλά ο άνθρωπος σου λέει μπράβο".
Η ανέμελη μποέμικη ζωή του Παρισιού στα μέσα της δεκαετίας του 1950 δεν έχει καμία σχέση με τις κακόφημες γειτονιές του Μπρούκλιν της δεκαετίας του 1990. Μπλεγμένος ανάμεσα στις περιστασιακές δουλειές του και τα θέματα της γειτονιάς του, ο Μάικλ Κ. Γουίλιαμς δεν ολοκλήρωσε τον ένα χρόνο υποκριτικής του εκπαίδευσης στο National Black Theatre. Είναι μάλλον πολύ περίπλοκο να τα διευθετείς όλα μαζί. Κι έπειτα δεν θέλησε ίσως να εγκλωβιστεί σε αυτόν τον τρόπο ανάπτυξης μιας "μαύρης θεωρίας της υποκριτικής και της χειραφέτησης". Δεν θέλησε μάλλον να ταυτιστεί με ρόλους που καθορίζονται από το χρώμα του δέρματός του. Όταν ήταν 25 ετών, ενεπλάκη σε συμπλοκή μεταξύ δύο αντίπαλων συμμοριών. Του χαράζουν το πρόσωπο με ξυράφι. Ζώντας μερικές φορές στο δρόμο, ο νεαρός Νεοϋορκέζος ανέπτυξε ένα πάθος για το χορό, χάρη στο οποίο κάνει μερικές εμφανίσεις σε βίντεο-κλιπ της Μαντόνα ή του Τζορτζ Μάικλ. Έτσι τον εντόπισαν για μικρούς ρόλους, όπως αυτόν του μικρού αδελφού του ράπερ 2Pac στην ταινία Bullet (δίπλα στους Μίκι Ρουρκ και Άντριεν Μπρόντι). Είτε πρόκειται για το θέμα της ταινίας (επιστροφή στη βία μετά την έξοδό του από τη φυλακή) είτε για τη συνεργασία του με τον 2Pac (μια συναρπαστική, αμφιλεγόμενη και βίαιη φιγούρα που θα γινόταν θρύλος της ραπ όταν τον δολοφόνησαν λίγο μετά τα γυρίσματα), όλα σε αυτό το ξεκίνημα στον χώρο της υποκριτικής θυμίζουν στον Μάικλ Κ. Γουίλιαμς τις καταβολές του και τη δυσκολία του να ξεφύγει από αυτές.
Και για τους δύο, υπάρχει κάτι λογικό στο να ξαναβρίσκουν αυτούς τους ρόλους της ζωή τους.
Ο Μπελμοντό καταφθάνει με τη φυσική του ανεμελιά, το σαρκοβόρο του χαμόγελο και την αφοπλιστική του ομορφιά. Βέβαια, έχει ήδη 36 ταινίες πίσω του (μεταξύ των οποίων το Με κομμένη την ανάσα και το Μια γυναίκα είναι γυναίκα, ήδη με τον Γκοντάρ, και στη συνέχεια το Le Doulos, Cartouche, Μια μαϊμού το χειμώνα, Ο άνθρωπος από το Ρίο, Ο Εφημέριος...), οπότε οι δύο τριαντάρηδες δεν ξεκινούν από το ίδιο σημείο...
Ο Γουίλιαμς καταφθάνει με το πανέμορφο πρόσωπό του που το διατρέχει μια τεράστια ουλή, το ευλύγιστο, ζωηρό χορευτικό του σώμα και την επιθυμία του να καταρρίψει τις προκαταλήψεις για τον κόσμο από τον οποίο προέρχεται.
Ο Μπαράκ Ομπάμα θα πει ότι ο Little Omar είναι ο αγαπημένος του μεταξύ όλων των φανταχτερών χαρακτήρων αυτής της καλτ σειράς. Πρέπει να πούμε ότι η πορεία του και η ερμηνεία του κόβουν την ανάσα. Υποδύεται έναν έμπορο ναρκωτικών σε έναν σκοτεινό κόσμο, όπου η ομοφυλοφιλία του τον αναγκάζει να γίνει ακόμα πιο βίαιος απ' ό,τι θα ήθελε.
Αυτός ο χαρακτήρας γίνεται σύμβολο στον αγώνα των ΛΟΑΤ, ένα είδος λευκού ιππότη που δεν φοβάται να πολεμήσει μόνος του (με το όπλο στο παλτό) ενάντια στα κακώς κείμενα. Δεχόμενος ακόμα και να συνεργαστεί με κάποιους αστυνομικούς για να εξουδετερώσει ολόκληρα καρτέλ. Η δύναμη της σειράς έγκειται στην πολυπλοκότητα αυτού του πορτρέτου μιας κοινωνίας όπου τα πάντα φαίνεται να συνδέονται μεταξύ τους γύρω από τη διακίνηση ναρκωτικών (αστυνομικοί, διακινητές, πολιτικοί, λιμενεργάτες, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι). Μια σπουδαία σειρά 5 σεζόν που μελετάται ακόμα σε μεγάλες σχολές για την καλύτερη κατανόηση αυτής της πολυπλοκότητας. Ο δημιουργός του, Ντέιβιντ Σίμον, γνωρίζει τέλεια αυτό το θέμα, αφού το κάλυπτε επί 12 χρόνια ως συντάκτης της Baltimore Sun, έχοντας δημοσιεύσει κι ένα βιβλίο το 1991 με τίτλο Homicide : year on the Killing Streets.
Μετά την εκτόξευσή του στο The Wire, ο Μάικλ Κ. Γουίλιαμς θα δεχθεί άπειρες προτάσεις τόσο στον κινηματογράφο όσο και στη μικρή οθόνη. Θα χρησιμοποιήσει τη φήμη του για να αγωνιστεί για την κοινότητά του στο πλαίσιο συλλόγων, αλλά και με την παραγωγή του ντοκιμαντέρ Black Market με θέμα τη μαύρη αγορά ναρκωτικών και πυροβόλων όπλων.
Για τον Μπελμοντό, ο ρόλος του Ferdinand Griffon (του τρελού Πιερό δηλαδή) έμελλε να είναι η αρχή του ταξιδιού ενός χαϊδεμένου παιδιού του κινηματογράφου. Ποιος άλλος ηθοποιός θα μπορούσε να έχει την τύχη να περνάει με τέτοια ευκολία από τον καλλιτεχνικό κινηματογράφο στον θεαματικό κινηματογράφο για το ευρύ κοινό; Επιστρέφοντας και στα δύο (παράγοντας και τα δύο) με την ίδια απλότητα, την ίδια γενναιοδωρία. Πάντα με αυτό το "Badaboum" που σε προσκαλεί να υποδεχτείς αυτές τις νέες εμφανίσεις με χαμόγελο. Ο τρόπος που προφέρει τις λέξεις. Όποιες κι αν είναι αυτές. Που τις τοποθετεί σε μια κοσμηματοθήκη. Που τους δίνει ζωή.
Αν ο Μπελμοντό προσελκύει όλα τα πρωτοσέλιδα και όλες τις ειδικές εκδόσεις, μετά από μια μακρά και γλυκιά ζωή γεμάτη χαρές και πλούτη (η "γραμμή της τύχης του"), ο Γουίλιαμς εισπράττει μια διαμάχη γύρω από τα αίτια του θανάτου του που συνδέονται με αυτό που αντιμαχόταν (πιθανώς μία υπερβολική δόση).
Αλλά σας καλώ να θυμηθείτε τα λόγια του από μια συνέντευξή του στο Télérama τον Απρίλιο του 2018, στην οποία τον ρωτούσαν για τα γυρίσματα της 3ης σεζόν του Hap & Leonard, τα οποία είχαν γίνει σε ένα μικρό ρατσιστικό χωριό του Τέξας, όπου κυριαρχούσε η Κου Κλουξ Κλαν:
"Όταν παίρνω το αυτοκίνητό μου για να πάω στο πλατό, περνάω μπροστά από ιδιοκτησίες που επιδεικνύουν με υπερηφάνεια τη σημαία της Συνομοσπονδίας. Δεν θέλαμε να αντιδράσουμε στην εκλογή του Τραμπ [σε αυτή τη σειρά], αλλά αυτού του είδους η διασκεδαστική, και φαινομενικά ελαφριά αφήγηση μπορεί να αφήσει ένα σημάδι. Στο τελευταίο του άλμπουμ, ο Jay-Z τραγουδά "δεν μπορείς να γιατρευτείς από αυτό που κρατάς στο σκοτάδι". Από τότε που εξελέγη ο Τραμπ, η Αμερική κοιτάζει τον εαυτό της κατάματα. Έτσι αρχίζει η γιατρειά...".
Το να παραλληλίσεις έτσι δύο χαρακτήρες που βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση (Πιερό και Ομάρ), σε κάνει να κοιτάξεις τον κόσμο όπως είναι, τόσο τη φωτεινή και λαμπερή πλευρά του όσο και τη σκοτεινή και τη σύνθετη. Να αναζητείς την ομορφιά σε κάθε μια από τις πλευρές του Γιν και του Γιανγκ: στη σκιά που ιχνογραφεί τις φιγούρες και σε αυτό το μικρό φως που αντανακλάται στο σκοτάδι ενός βλέμματος.
Να συλλαμβάνεις όλες αυτές τις αντιφάσεις μέσα από τις οποίες ο κόσμος είναι όπως είναι:
Φτιαγμένος από τις δυνατότητες και τις ανάγκες του καθένα
Κατεστραμμένος από τις δυνατότητες και τις ανάγκες του καθένα
