Παράδοξες αναμνηστικές φωτογραφίες
από την 11η Σεπτεμβρίου
με φόντο τους φλεγόμενους πύργους
11η Σεπτεμβρίου. Να βλέπουμε αυτό που βλέπουμε.
Daniel Schneidermann
Arrêt sur images - Le Matinaute, 13.09.2021
Η φωτογραφία εμφανίστηκε στο Twitter στις 11 Σεπτεμβρίου 2021. Προς στιγμή, μας κατέλαβε η υποψία ότι επρόκειτο ίσως για μοντάζ: κάθε ιστορία γύρω από την 11η Σεπτεμβρίου είναι ένας δηλητηριώδης παράδεισος της καχυποψίας και της συνωμοσίας. Αλλά εντάξει τώρα, ξέρεις μέσα σου ότι αυτή η φωτογραφία δεν είναι μοντάζ. Ξέρεις ότι αυτή η συνύπαρξη, στην ίδια εικόνα, δύο ανταγωνιστικών συμπάντων (η ήσυχη αναμνηστική φωτογραφία σε πρώτο πλάνο με ένα ξανθό παιδί μεγαλωμένο υποθέτουμε με κορνφλέικς, και το σκηνικό της αποκάλυψης), αυτή η συνύπαρξη είναι δυνατή. Όσο ακατανόητο κι αν μας φαίνεται σήμερα, μπορούμε να φανταστούμε ότι οι γονείς που τραβάνε αυτή τη φωτογραφία και οι ήσυχοι περαστικοί στο βάθος δεν πιστεύουν σε τρομοκρατική επίθεση.
Φυσικά, βλέπουν τους φλεγόμενους πύργους (το tweet μας λέει ότι ο δεύτερος πύργος είχε ήδη μόλις χτυπηθεί), είναι αδύνατο να μην τους βλέπουν, και αυτός είναι μάλιστα ο λόγος για τον οποίο βγάζουν τη φωτογραφία. Είναι πολύ πιθανόν να παρακολουθούσε και το παιδί προηγουμένως με τα κιάλια του, πριν οι γονείς του του ζητήσουν να ποζάρει. Αλλά θέλουν ακόμα να πιστεύουν στο απίστευτο ατύχημα στην καρδιά της άτρωτης υπερδύναμης, οι πύργοι στέκονται ακόμα όρθιοι, η πυροσβεστική θα επέμβει, με ένα ελικόπτερο ή με μια πολύ μεγάλη σκάλα υπερδύναμης, είμαστε στις Ηνωμένες Πολιτείες εξάλλου, όλα θα συνεχιστούν όπως πριν, όχι, όχι, δεν θα περάσουμε σε έναν νέο αιώνα. Και του χρόνου, χοπ, θα πάμε να δούμε και την ταινία.
Στην ίδια κατηγορία, μια άλλη φωτογραφία μεταφέρει ένα ελαφρώς διαφορετικό μήνυμα. Αντίο τουρισμός, εδώ έχουμε να κάνουμε με την οικονομία, βρισκόμαστε στην καρδιά του κόσμου της εργασίας.
Αυτή δεν είναι μια φωτογραφία όπου κάποιος ποζάρει. Ενώ οι περαστικοί με τα καθημερινά τους ρούχα παρακολουθούν την καταστροφή αποσβολωμένοι, ο διανομέας της UPS με τη στολή δεν έχει χρόνο να ποζάρει. 11 Σεπτεμβρίου ή όχι, πρέπει να παραδώσει ένα δέμα το πρωί και ψάχνει τη διεύθυνση. Η οικονομική μηχανή πρέπει να συνεχίσει να γυρίζει.
Οφείλω το σοκ αυτών των δύο εικόνων στον Guillaume Auda, διακεκριμένο ρεπόρτερ στην France 5, ο οποίος τις δημοσίευσε στο Twitter στις 11 Σεπτεμβρίου. Όταν τον ρώτησαν από πού προήλθαν, απάντησε: "Βολτάρω στο διαδίκτυο εδώ και καιρό ψάχνοντας όσα σχετίζονται με την 11η Σεπτεμβρίου. Μαζεύω και συλλέγω... 20 χρόνια μετά, και αφού "τα είδαμε όλα", το θεώρησα σκόπιμο. 'Ολα αυτά διηγούνται το μετά το σοκ..."
Γιατί μετά το σοκ, η ζωή θα πρέπει να συνεχιστεί. Ο τουριστικός περίπατος, η οικονομική ζωή, δεν πρέπει να σταματήσουν. Αλλά αν αυτές οι φωτογραφίες τραβάνε τόσο πολύ το βλέμμα μας, το υπερκορεσμένο με εικόνες και ιστορίες από την 11η Σεπτεμβρίου 2001, όλες χίλιες φορές πιο δραματικές, είναι επειδή τη φωτογραφία του παιδιού Austin Sansone δεν την είχαμε ξαναδεί ποτέ πριν, παρόλο που εμφανίστηκε ήδη από το 2014, όπως περιγράφεται εδώ. Ο καθένας θα επιλέξει λέξεις για το δικό του σοκ. Για τα δικά μου μάτια, αν διατηρεί αυτή τη δύναμη, είναι επειδή σε αυτή την "unprecedented" στιγμή, δείχνει όχι μόνο τη δυσκολία μας να πιστέψουμε αυτό που βλέπουμε μόλις αυτό βγαίνει από το κάδρο, αλλά ακόμη και να "δούμε αυτό που βλέπουμε". Εναπόκειται στον καθένα μας να μεταφέρει αυτή την διαπίστωση στους δικούς του οικείους τρόμους.
