Γιώργος Καραηλίας
Personae non Gratae
Ως απάντηση στο ζήτημα της αύξησης της ροής της πληροφορίας και της διαχείρισης των δεδομένων στη σύγχρονη εποχή της ψηφιακότητας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το 2016 το νέο Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων που ενσωματώθηκε σταδιακά στο εθνικό δίκαιο των μελών-κρατών το 2018. Ως καταστατικός και υπερεθνικός χάρτης δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των πολιτών της ΕΕ, δημιουργεί ένα νέο νομικό-κανονιστικό πλαίσιο αποθήκευσης κι επεξεργασίας των δεδομένων, εντός του οποίου η εικόνα του ανθρώπινου προσώπου αντιμετωπίζεται ως ταυτοποιητικό και ιδιοκτησιακό προσωπικό δεδομένο. Η ένταξη των εικονοπροσώπων-δεδομένων στην κυκλοφορία της δημόσιας πληροφορίας προϋποθέτει τη συγκατάθεση –κατά περίπτωση– των συμβαλλόμενων μερών, πλην εξαιρέσεων που κατά βάση αφορούν τη σφαίρα της κρατικής ασφάλειας και κυριαρχίας. Ωστόσο, ιδιοκτησία, ταυτοποίηση και κατά περίπτωση συναίνεση στη χρήση της προσωπικής εικόνας αφενός εισάγουν κριτήρια αγοράς και διακυβέρνησης στην κοινωνική κατασκευή του ορατού κι αφετέρου μοιάζουν να ακυρώνουν αυτό που η Ariella Azoulay περιέγραψε ως Πολιτικό Συμβόλαιο της Φωτογραφίας (Civil Contract of Photography): την εν δυνάμει συμπεριληπτική κοινότητα πολιτών που δημιουργήθηκε άπαξ με τη γέννηση του φωτογραφικού μέσου και τη διαρκώς και άρρητα ανανεούμενη συναίνεσή της στην απρόσκοπτη κυκλοφορία της οπτικής πληροφορίας, μέσα στους εναλασσόμενους ρόλους φωτογράφων, εικονιζομένων και θεατών. Με άλλα λόγια, απειλεί να διαρρήξει μία εθιμική πολιτότητα –η ύπαρξη και συνοχή της οποίας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υπέρβαση των κριτηρίων διάκρισης και ταξινόμησης σε πολίτες και μη πολίτες, σε κυβερνώντες και κυβερνώμενους– και της κρίσιμης λειτουργίας της στην ορατοποίηση του κοινωνικού και πολιτικού, ειδικά όταν αυτό βρίσκεται στο "χείλος της καταστροφής".
Σε αυτό το πλαίσιο, το φωτογραφικό βιβλίο Personae non Gratae προτείνει:
- ένα αποφατικό σενάριο προσομοίωσης θεσμικού ελέγχου και πειθαρχημένης βιοπολιτικοποίησης του βλέμματος·
- μία συναρμογή από κειμενικά αποσπάσματα του νομοτεχνικού λόγου σε σχέση με την εικόνα, από οπτικά θραύσματα της κοινωνικής πραγματικότητας στα τρία σύγχρονα κράτη-σύνορα της ΕΕ (Ελλάδα,Ιταλία και Ισπανία) κι επιτύμβιων πορτρέτων από τα δημόσια νεκροταφεία τους·
- μία συν-παρουσίαση μνήμης και λήθης, συμπερίληψης και αποκλεισμού δια των τεχνικών εικόνων.
Ίσως, απλά, να αποτελεί την υπόμνηση μιας αντεστραμμένης "αποφασιστικής στιγμής" κατά την οποία η ομοιότητά μας –η οπτική μας περσόνα– έχει γίνει α-πρόσωπη, προστατευτικά περιορισμένη και εξατομικευμένη από το νόμο, την ίδια στιγμή που τροφοδοτεί ένα αχανές πεδίο εικονοπροσώπων μέσω της αλγοριθμικής επιτήρησης και των δικτύων των μεγάλων δεδομένων (big data). Η φωτογραφική συναίνεση μοιάζει σήμερα πιο αντιφατική από ποτέ, θέτοντας ένα επείγον ερώτημα σχετικά με τη συγκρότηση του συλλογικού οπτικού αρχείου και της φωτογραφικής πολιτότητας: προστασία ή αποστασία;
Γιώργος Καραηλίας
Personae non Gratae
softcover, ota-bind
14X20cm
116 pages
45 color illustrations
7 textual fragments (EN, IT, GR, SP)
photos/edit: Yorgos Karailias
design: Ioannis Markakis (Somethink*), Yorgos Karailias
self-published, Oct 2020
ISBN 978-84-09-19200-7
Ο Γιώργος Καραηλίας γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο ΕΚΠΑ, όπου ολοκλήρωσε και μεταπτυχιακές σπουδές στη Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία. Από το 2000 ασχολείται επαγγελματικά με τη φωτογραφία και την τεχνική εικόνα εν γένει. Εργάστηκε για 10 χρόνια ως photo-editor, υπεύθυνος ψηφιακού αρχείου κι επιμελητής κειμένων και εν συνεχεία συνεργάστηκε με διάφορους πολιτιστικούς φορείς και οργανισμούς ως παραγωγός, επιμελητής κι εκπαιδευτής.
Το πεδίο έρευνας και καλλιτεχνικής πρακτικής του αφορά κυρίως το κοινωνικό ντοκουμέντο και τις τεκμηριωτικές του εκφορές. Δουλειά του έχει παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ και εκθέσεις (Anatomy of Political Melancholy, Ωδείο Αθηνών, 2019 - Athens Photo Festival, Μουσείο Μπενάκη, 2018 - Whitelight Showcase, Shed, Λονδίνο, 2017 - MedPhoto Festival, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Ρεθύμνου, Κρήτη, 2016 - Paris Photo, 2015 - Fotografia Festival Internazionale di Roma, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Ρώμη, 2015), καθώς και σε διάφορες δημοσιεύσεις, συμπεριλαμβανομένων και των φωτογραφικών του βιβλίων EstrangeR (Kehrer Verlag Heidelberg, 2015) και Personae non Gratae (2020).
Από το 2010 ζει και εργάζεται μεταξύ Ισπανίας και Ελλάδας.
