Σχετικά με τον νέο αντισημιτισμό

Σχετικά με τον νέο αντισημιτισμό

"Δεν πρόκειται για έναν φαντασιακό αντισημιτισμό, έναν παραδοσιακό αντισημιτισμό, που υφαίνεται από στερεότυπα που κυκλοφορούν από γενιά σε γενιά, αλλά για έναν αντισημιτισμό που αντιδρά απέναντι σε ένα σύνολο εγκληματικών πράξεων και που αναπόφευκτα ξαναζωντανεύει θανάσιμα θραύσματα της προκατάληψης"
 

Facebook Twitter

Ασφαλώς και οι θηριωδίες που διαπράττει το ισραηλινό κράτος τροφοδοτούν έναν νέο αντισημιτισμό. Στο βαθμό που τα εγκλήματα αυτά διαπράττονται από ένα κράτος που υπερηφανεύεται πρωτίστως για το εβραϊκό του σύνταγμα και την εβραϊκή του ταυτότητα, το αντίθετο θα αποτελούσε έκπληξη, ακόμη και θαύμα. Αλλά πρέπει να εκτιμήσουμε πλήρως τι ακριβώς είναι νέο σε αυτόν τον νέο αντισημιτισμό: δεν βασίζεται, καταρχάς, σε θρησκευτικές ή φυλετικές προκαταλήψεις, σε πεποιθήσεις ή σε ιδεολογία μεταμφιεσμένες σε επιστήμη. Προκύπτει άμεσα από μια κατάσταση και ενέργειες του κράτους που αυτοαποκαλείται εβραϊκό. Ενέργειες που δεν είναι τυχαίες ή συγκυριακές ακρότητες, αλλά που έχουν ως ορίζοντα την εξαφάνιση του παλαιστινιακού λαού ως λαού μεταξύ των λαών. Δεν πρόκειται για έναν φαντασιακό αντισημιτισμό, έναν παραδοσιακό αντισημιτισμό, που υφαίνεται από στερεότυπα που κυκλοφορούν από γενιά σε γενιά, είναι ένας αντισημιτισμός που αντιδρά απέναντι σε ένα σύνολο εγκληματικών πράξεων από ένα κράτος που είναι ο προνομιακός σύμμαχος και προστατευόμενος  των δυτικών δημοκρατιών, εμπλέκοντας όμως πλήρως το σημαίνον "Εβραίος".

Η διαφορά μεταξύ αυτού του νέου αντισημιτισμού και του θρησκευτικού (χριστιανικού) όσο και του φυλετικού (ναζιστικού) αντισημιτισμού είναι επομένως έκδηλη. Η διαφορά αυτή επιτείνεται από το γεγονός ότι αυτός ο αντισημιτισμός της αντίδρασης συναντάει την αντίθεση των θεσμών και των εξουσιών  που τον καταδικάζουν και τον καταστέλλουν, ενώ στις προηγούμενες μορφές του, ο αντισημιτισμός υποστηριζόταν, αναπαραγόταν, πλαισιωνόταν και χρησιμοποιούνταν δυναμικά από την Εκκλησία, το κράτος, τις ελίτ και τους θεσμούς.

Αυτή η ριζική διαφορά συνεπάγεται ότι κάθε έννοια ενός πανάρχαιου και ομοιογενούς αντισημιτισμού, του οποίου οι σημερινές μορφές θα ήταν απλώς μια αναβίωση, μια προσαρμογή στο γούστο της εποχής, πρέπει να απορριφθεί. Ο σημερινός αντισημιτισμός τροφοδοτείται από τη βία ενός εγκληματικού κράτους, του οποίου ο παντοτινός στόχος - να εμποδίσει τον παλαιστινιακό λαό να αποκτήσει ιστορική υπόσταση, να υπάρξει με την κυριολεκτική έννοια της λέξης - είναι πλέον προφανής στην παγκόσμια κοινή γνώμη, με τον συνεχιζόμενο αφανισμό της Γάζας. Αυτό δεν προσδίδει σε αυτόν τον αντισημιτισμό καμία νόμιμη ή ορθολογική βάση, στο βαθμό που είναι μια στρεβλή απάντηση (αντίδραση) σε μια πραγματική κατάσταση, αλλά καθορίζει την ακατάλυτη ιδιαιτερότητά του. Το πρόσφορο έδαφός του δεν είναι το φαντασιακό, όπως συμβαίνει με τον θρησκευτικό αντισημιτισμό, ο οποίος φορτώνει το μαρτύριο του Χριστού στους ώμους του αιώνιου Εβραίου, ή τον φυλετικό αντισημιτισμό, ο οποίος "οραματίζεται" μια άφαντη "υπο-φυλή", παράγοντα κάθε διαφθοράς, αλλά η πραγματικότητα ενός σκανδάλου που έχει θεσπιστεί στην ιστορική αλληλουχία - όχι μόνο με την επαναλαμβανόμενη βία στην οποία υποβάλλονται οι Παλαιστίνιοι, αλλά, ακριβέστερα, με τη συνεχιζόμενη καταστροφή τους ως λαού. Και μάλιστα, αυτό το συνεχιζόμενο έγκλημα διαπράττεται με την ενεργό έγκριση του μπλοκ εξουσίας στο οποίο στηρίζονται οι σημερινές μορφές της ηγεμονίας.

Αυτός ο αντισημιτισμός της αντίδρασης είναι ο αντισημιτισμός μιας μερίδας ανθρώπων, του κοινωνικού σώματος, η οποία, με απαράδεκτους όρους, βγάζει τη δική της ετυμηγορία σχετικά με το απαράδεκτο. Αλλά το απαράδεκτο είναι εδώ. Και η καταγγελία αυτού του νέου αντισημιτισμού αποσκοπεί συνήθως στο να σβήσει το απαράδεκτο από τον παρόντα ορίζοντα.

Αυτό που χαρακτηρίζει επομένως αυτόν τον νέο αντισημιτισμό είναι η "κατώτερη" συνθήκη ενός λόγου που αποδοκιμάζεται ως λόγος των "από τα κάτω", που καταστέλλεται και περιφρονείται από τις ελίτ, τις εξουσίες, τις αρχές. Όπως και άλλοι "κατώτεροι" λόγοι, βρίσκει συνεχώς αφορμές για να επιβεβαιώνεται και να ενισχύεται στη σφοδρή αντίθεση που συναντά από τους ισχυρούς, τον "ανώτερο" κόσμο. Από αυτή την άποψη, έχει συγγένειες με άλλους λόγους απατηλής αντίστασης, τον αντιεμβολιαστικό λόγο, τον κλιματοσκεπτικιστικό λόγο και γενικά τους λόγους με περισσότερο ή λιγότερο συνωμοσιολογικό χαρακτήρα. Η μήτρα είναι πάντα η ίδια: όσο πιο έντονη είναι η αντίθεση, όσο περισσότερη αντίσταση συναντάμε, όσο περισσότερο είμαστε εκτεθειμένοι στην κατακραυγή και την καταστολή, τόσο περισσότερο αποδεικνύεται ότι το δίκιο είναι με το μέρος μας. Όσο περισσότερο καταπνίγονται τα λόγια μας και διασύρεται η θέση μας, τόσο περισσότερο επιβεβαιώνεται ότι έχουμε δίκιο και ότι το μόνο λάθος μας είναι να λέμε φωναχτά αυτό που είναι το καλύτερα φυλαγμένο μυστικό του παρόντος. Εμείς είμαστε οι διωκόμενοι, όχι οι άλλοι.

Πρέπει να σημειωθεί ότι το μοιραίο σημείο καμπής αυτού του νέου αντισημιτισμού είναι η μετατόπιση από το σημαίνον "Ισραηλινός" (το όνομα του διώκτη) στο σημαίνον "Εβραίος". Αλλά αυτό το αμάλγαμα ενθαρρύνεται και διευκολύνεται διαρκώς από την οικειοποίηση του δεύτερου από το πρώτο, στο πλαίσιο του λόγου του ισραηλινού κράτους και, γενικότερα, της σιωνιστικής ρητορικής. Το μοιραίο σημείο καμπής είναι η στιγμή κατά την οποία περνάει κανείς, με τίμημα μια καταστροφική συντόμευση, από την διαπίστωση των εγκληματικών πράξεων που διαπράττει η ισραηλινή εξουσία, και τη συνακόλουθη διαπίστωση της μαζικής σιωπής εκείνων, εν γένει, στο όνομα των οποίων διαπράττονται αυτά τα εγκλήματα, στα συμπεράσματα: "Γι αυτό οι Εβραίοι, κ.λπ." Με άλλα λόγια, κάνουμε ένα μοιραίο μπόλιασμα όχι μόνο μεταξύ των δύο σημαινόντων, αλλά και μια εξίσου ανεπανόρθωτη σύνδεση μεταξύ δύο χρονικοτήτων: αυτής του παρόντος, που τίθεται υπό τον αστερισμό "Γάζα", και αυτής της διαχρονικής προκατάληψης, του χρόνου των Εβραίων ως αιώνιου "προβλήματος", του εβραϊκού προβλήματος (όπως μιλάμε σήμερα για το "παλαιστινιακό πρόβλημα", παρεμπιπτόντως - σαν το "πρόβλημα" να ήταν αυτοί...). Το μοιραίο σημείο καμπής είναι εκεί όπου αυτός ο νέος αντισημιτισμός, του οποίου η συνθήκη είναι εντελώς ιδιαίτερη, αναπόφευκτα ξαναζωντανεύει θανάσιμα θραύσματα της προκατάληψης στις στρωματοποιημένες, απολιθωμένες της μορφές - οι Εβραίοι, εν τέλει, δεν έπαψαν ποτέ να μας πρήζουν, όπως έκαναν πάντα, βλέπε εξάλλου Στρος Καν, Γουάινστιν, Επστάιν κ.λπ. κ.λπ.

Τούτων δοθέντων, αυτή η συμφορά (ο αντισημιτισμός είναι πρωτίστως μια καταστροφή σε ό, τι αφορά τη γλώσσα, όπως έδειξε έξοχα ο Victor Klemperer στο αριστούργημά του, LTI [Lingua Tertii Imperii: Notizbuch eines Philologen (1947) -σ.σ.] παραμένει, στις κοινωνίες μας, προς το παρόν, ουσιαστικά περιορισμένη στο χώρο του λόγου, ακριβώς στο βαθμό που δεν έχει βάση στις εξουσίες, στους θεσμούς, στις ελίτ, και υποβιβάζεται στο περιθώριο, στα υπόγεια της δημόσιας ζωής. Εν ολίγοις, ούτε πογκρόμ, ούτε στρατόπεδα - γι' αυτό χρειάζονται κοζάκοι και τα μέσα της εξουσίας, της διοίκησης, των τρένων - και αυτό είναι υπόθεση του κράτους. Και, θα έπρεπε να προσθέσουμε, αυτά τα μέσα είναι στη διάθεση άλλων, αυτών που αφανίζουν τους Παλαιστίνιους και των συνεργατών τους. Το πρόβλημα με τη λέξη αντισημιτισμός είναι ότι πρόκειται για έναν συμφυρμό, η χρήση του οποίου, συχνά με πολύ εναρμονισμένο τρόπο, μας κάνει να χάνουμε κάθε αίσθηση των αναλογιών - θα μπορούμε πλέον να δραματοποιούμε διάσπαρτα περιστατικά κατά το δοκούν, να ταυτίζουμε κατάρες και επιθέσεις και να "κάνουμε νούμερα" κατά βούληση γύρω από "αντισημιτικά περιστατικά"- κι αυτό σε μία συγκυρία όπου μια νηφάλια προσέγγιση της γενικής κατάστασης θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι είναι θαύμα που τα πράγματα δεν παίρνουν μια πιο δραματική τροπή σε αυτό το μέτωπο. Η λέξη "αντισημιτισμός" είναι εδώ ο τέλειος τροφοδότης της ψευδαίσθησης της συνέχειας και της συμπαγούς σχέσης μεταξύ καταστάσεων και συμπεριφορών (διαθέσεων) που όλα χωρίζουν: του γραφειοκράτη του εγκλήματος τύπου Άιχμαν και του σημερινού οποιουδήποτε ατόμου, το οποίο ξερνάει στα κοινωνικά δίκτυα, με ασαφείς όρους, όλη τη φρίκη που του εμπνέουν οι εικόνες του αφανισμού της Γάζας. Το ράμμα που προκύπτει εδώ από αυτή τη λέξη (ισχυρή ως προς τις αποκρουστικές και απωθητικές της ιδιότητες) είναι παραπλανητική. Η αισχύνη βρίσκεται στο στρατόπεδο εκείνων που τη χρησιμοποιούν σήμερα όπως ξέρουμε, με την ιδιότητά τους ως αφοσιωμένοι συνοδοιπόροι του εγκληματικού κράτους.

Δείτε ακόμα στο Αλμανάκ:

Tom Stevenson : Μπάζα από κόκαλα
Alain Brossat: Χορεύοντας στις πύλες της κόλασης