Κώστας Τσάκωνας: ένας ατόφιος Έλληνας μπουφόνος

Κώστας Τσάκωνας: ένας ατόφιος Έλληνας μπουφόνος Facebook Twitter
Ο Κώστας Τσάκωνας ήταν ένας ατόφιος μπουφόνος που επέζησε του 15ου αι. και έσκασε ουρανοκατέβατος στην εγχώρια κινηματογραφία μας μεσούσης μιας χούντας. Εικονογράφηση: Athenean Sailor/LIFO
3

Ο Κώστας Τσάκωνας ήταν παιδί του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, της βιντεοκασέτας και της επιθεώρησης. Φάτσα μεσογειακή με χαρακτηριστικά αδρά, ο δικός μου ή ο δικός σου παππούς - πατέρας. Κωμικός που έκανε το καλαμπούρι τέχνη και τον πόνο του βορά στα λιοντάρια της ζούγκλας και των μεσημεριανάδικων.

Διότι ήταν λαϊκός δίχως ίχνος επίφασης πάνω του. Όπως τότε που έπινε ελληνικό καφέ στην πλατεία Βικτωρίας κι έπαιζε το κομπολόι του. Μια ομάδα πιτσιρικάδων τον είχαν αναγνωρίσει. «Ο Τσάκωνας!» είπαν και γελούσαν και τα μουστάκια τους. Θα τον είχαν πετύχει προ ημερών μάλλον σε κάποιο μεγάλο κανάλι να παίζει στη σκηνή με τον Μουστάκα και τον Σεφερλή. Ποιος ξέρει... Πιθανώς και να τον είχαν δει στους «Πόντιους», τη «Γυναικάρα απ' το Κιλκίς» και τον «Λόρδαν τον Βάρβαρο», αυτές τις ανεπανάληπτες τρασιές που έκαναν πλούσιους κάποτε τους βιντεοκλαμπάδες και τους παραγωγούς. Αν και δεν το νομίζω. Τη χρυσή εποχή της βιντεοκασέτας τη ζήσαμε εμείς περισσότερο, οι σημερινοί σαραντάρηδες και οι μεγαλύτεροι μας.

  

Το φιζίκ του και ο τρόπος που τα λέει, πολύ δε περισσότερο το μόνιμο μελαγχολικό του ύφος, είναι η έκφραση του λαϊκού Νεοέλληνα, του μονίμως στερημένου από χαρά, του «ριγμένου», ακόμη κι αυτού που δεν θα 'χει ποτέ μια δεύτερη ευκαιρία.

Ανέκαθεν πίστευα ότι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ σοφιστικέ χιούμορ και μπαλαφάρας ήταν πολύ λεπτή και πως οι πραγματικά μεγάλοι κωμικοί μπορούσαν να υπηρετήσουν εξίσου καλά και τα δύο. Ο Κώστας Τσάκωνας ήταν ένας ατόφιος μπουφόνος που επέζησε του 15ου αι. και έσκασε ουρανοκατέβατος στην εγχώρια κινηματογραφία μας μεσούσης μιας χούντας. Ένας ήρωας της «Βαβυλωνίας» του Βυζάντιου και ένας από τους εν Ελλάδι «Εντιμότατους φίλους μου» του Μονιτσέλι, που χάρισε το βροντερό του γέλιο στο μεγάλο πανί και στο γυαλί της TV. Ο ορισμός του αυτοσαρκασμού της φαλάκρας, του υπ' αριθμ. 1 εφιάλτη των ομόφυλών του. Κι ακόμη, η απενοχοποίηση του σαρδάμ και της κάπως ανορθόδοξης –να το πω κομψά– εκφοράς λόγου στην υποκριτική. Έτσι όπως έλεγε τις ατάκες του ο Τσάκωνας, έτσι όπως έκραζε σχεδόν τις λέξεις, όχι μόνο δεν σε απωθούσε, αλλά σε έκανε να τον γουστάρεις όλο και πιο πολύ.

Διαβάζω –δεν το γνώριζα– ότι το κινηματογραφικό του βάπτισμα έγινε εντελώς τυχαία σε μια μικρού μήκους ταινία του Κώστα Ζυρίνη. Αυτό το «εντελώς τυχαία» είναι που στιγμάτισε τελικά τη ζωή των μεγαλύτερων λαϊκών κωμικών μας, σαν του Αυλωνίτη και του Λογοθετίδη. Και αν ο Τσάκωνας ήταν κατά μία ή δύο γενιές μεγαλύτερος, σήμερα δεν θα τον θυμόμασταν από τις προαναφερθείσες βιντεοκασέτες, αλλά από τη σύμπραξη του με τέτοιους ακριβώς ηθοποιούς.

Ωστόσο, στον Τσάκωνα οφείλουμε μία σκηνή ανθολογίας, όπως και στον σκηνοθέτη Θόδωρο Μαραγκό μία εξαιρετική κωμωδία του ελληνικού κινηματογράφου: Το «Μάθε παιδί μου γράμματα» με τον Διαμαντόπουλο και τη Μαντζουράνη. Εκείνος ο μονόλογος του γιου Τσάκωνα που επιστρέφει στο πατρικό του στο χωριό με «επαναστατικές» ιδέες υπήρξε προφητικός για μία κατάσταση, την οποία στην πραγματικότητα ποτέ δεν έπαψε να βιώνει η Ελλάδα. Ραγιαδισμός, εκμετάλλευση του ορυκτού της πλούτου, ουραγός μια ζωή στο άρμα της Ευρώπης και των μεγαλοϊδεατών εκπροσώπων της. «Έξι χρόνια στο δημοτικό, έξι χρόνια στο γυμνάσιο, έξι χρόνια στο Πολυτεχνείο κι άλλα έξι χρόνια στο εξωτερικό» λέει και τίποτα άλλο να μην έλεγε, το νόημα θα ήταν εύληπτο και εξόχως σερβιρισμένο από τον Μαραγκό. Η ταινία γυρίστηκε το 1980-81 και ο Τσάκωνας ήταν τότε 35 ετών, δηλαδή στην ηλικία περίπου του ρόλου που υποδυόταν.

Το φιζίκ του και ο τρόπος που τα λέει, πολύ δε περισσότερο το μόνιμο μελαγχολικό του ύφος, είναι η έκφραση του λαϊκού Νεοέλληνα, του μονίμως στερημένου από χαρά, του «ριγμένου», ακόμη κι αυτού που δεν θα 'χει ποτέ μια δεύτερη ευκαιρία. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το χειροκρότημα που είχε πέσει σ' αυτήν τη σκηνή με τον Τσάκωνα κατά τη διάρκεια μιας προβολής του «Μάθε παιδί μου γράμματα» σε παιδική κατασκήνωση. Ήταν λίγα χρόνια μετά, το '84-'85 με το ΠΑΣΟΚ καλοεδραιωμένο στην πλειονότητα των Ελλήνων. Ο πρώην τροτσκιστής Ανδρέας τα 'χε καλά με όλους σε διπλωματικό επίπεδο και ένας τέτοιος μονόλογος σίγουρα χάλαγε τη σούπα του ψευδοσοσιαλιστικού παρόντος μας, που θα 'λεγε και ο Χατζιδάκις. Οι μεγαλύτεροι σχεδόν πάγωσαν, κάποιοι νεαροί ωστόσο ένιωσαν δικαίωση και αποθέωσαν τον ηθοποιό.

Θεωρώ ό,τι γι'αυτήν τη σκηνή και μόνο, ο Κώστας Τσάκωνας έχει ήδη καταχωρηθεί στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου ως ένας σπουδαίος ηθοποιός. Τα τελευταία χρόνια είχε ατυχίες στη ζωή του. Σοβαρά προβλήματα υγείας, αδυναμία να εργαστεί, αλλά και δημόσιες δηλώσεις που έσκιζαν την καρδιά και του πιο ψυχρού και αποβλακωμένου τηλεθεατή. Δεν ήθελε να φύγει, έλεγε, για να συνεχίσει να στηρίζει τους πιο δικούς του ανθρώπους. Ο καρκίνος, με τον οποίο πάλευε εδώ και ενάμισι χρόνο, τον έστειλε τελικά στον θάνατο την Τετάρτη 4 Νοεμβρίου 2015. Ήταν γεννημένος τον Οκτώβριο του 1943.

Ο επίλογος από τον σκηνοθέτη Νικόλα Τριανταφυλλίδη: «Αντίο υπέροχε άνθρωπε και σε ευχαριστούμε για όλα. Ο λαϊκός αγοραίος πολιτισμός μας είναι πλέον ακόμη πιο φτωχός – βορά των χίπστερς και των εκσυγχρονιστών».

 

Μάθε παιδί μου γράμματα - Κώστας Τσάκωνας 

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 5.11.2015

Θέατρο
3

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Οι Αθηναίοι / «Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Η ηθοποιός Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου θυμάται τα χρόνια του Θεάτρου Τέχνης, το πείραμα και τις επιτυχίες του Χυτηρίου, περιγράφει τι σημαίνει γι' αυτή το θεατρικό σανίδι και συλλογίζεται πάνω στο πέρασμα του χρόνου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Θωμάς Μοσχόπουλος

Θέατρο / «Άρχισα να βρίσκω αληθινή χαρά σε πράγματα για τα οποία πριν γκρίνιαζα»

Έπειτα από μια δύσκολη περίοδο, ο Θωμάς Μοσχόπουλος ανεβάζει τον δικό του «Γκοντό». Έχει επιλέξει μόνο νέους ηθοποιούς για το έργο, θέλει να διερευνήσει την επίδρασή του στους εφήβους, πραγματοποιώντας ανοιχτές πρόβες. Στο μεταξύ, κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα με την Αργυρώ Μποζώνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Θέατρο / Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Ένα συναρπαστικό υβρίδιο θεάτρου, συναυλίας, πολιτικοκοινωνικού μανιφέστου και rave party, βασισμένο στο έργο του επικηρυγμένου στη Ρωσία δραματουργού Ιβάν Βιριπάγιεφ, ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή και αποπειράται να δώσει απάντηση σε αυτό το υπαρξιακό ερώτημα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

The Review / Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

Ο Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο δημοσιογράφος και κριτικός θεάτρου Γιώργος Βουδικλάρης μιλούν για την παράσταση «Ο Χορός των εραστών» της Στέγης, τα υπαρξιακά ερωτήματα που θέτει το κείμενο του Τιάγκο Ροντρίγκες και τη χαρά τού να ανακαλύπτεις το next best thing στην τέχνη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Όπερα / Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Πολυσχιδής και ανήσυχη, η Φανί Αρντάν δεν δίνει απλώς μια ωραία συνέντευξη αλλά ξαναζεί κομμάτια της ζωής και της καριέρας της, με αφορμή την όπερα «Αλέκο» του Σεργκέι Ραχμάνινοφ που σκηνοθετεί για την Εθνική Λυρική Σκηνή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το «Κυανιούχο Κάλιο» είναι μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων 

Θέατρο / «Κυανιούχο Κάλιο»: Μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Όχι μόνο σε ανελεύθερα ή σκοταδιστικά καθεστώτα, αλλά και στον δημοκρατικό κόσμο, η συζήτηση για το δικαίωμα της γυναίκας σε ασφαλή και αξιοπρεπή ιατρική διακοπή κύησης παραμένει τρομακτικά επίκαιρη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τενεσί Ουίλιαμς: Ο ποιητής των χαμένων ψυχών

Θέατρο / Τενεσί Ουίλιαμς: Ο ποιητής των χαμένων ψυχών

«Εκείνο που με σπρώχνει να δημιουργώ θεατρικούς χαρακτήρες είναι ο έρωτας», έλεγε ο Ουίλιαμς, που πίστευε ότι ο πόθος «είναι κάτι που κατακλύζει πολύ μεγαλύτερο χώρο από αυτόν που μπορεί να καλύψει ένας άνθρωπος». Σε αυτόν τον πόθο έχει συνοψίσει τη φυγή και την ποίηση, τον χρόνο, τη ζωή και τον θάνατο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι δυο Ιφιγένειες του Ντμίτρι Τσερνιακόφ

Όπερα / Οι δυο βραβευμένες Ιφιγένειες του Ντμίτρι Τσερνιακόφ ανεβαίνουν σε περίοδο πολέμου

Λίγο πριν σηκωθεί η αυλαία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τις δύο εμβληματικές όπερες του Γκλουκ, ο σημαντικός Ρώσος σκηνοθέτης εξηγεί τις σύγχρονες παραμέτρους της θυσίας της αρχαίας τραγικής ηρωίδας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ήμουν το νο. 7 από τους 100 άντρες που χώρισε η Γουλιώτη στη Στέγη

Θέατρο / Ήμουν το νο. 7 από τους 100 άντρες που χώρισε η Γουλιώτη στη Στέγη

Περίπου στις 17:30 το απόγευμα του Σαββάτου τόλμησα να ανέβω στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για να συμμετάσχω σε έναν αδιανόητο 24ωρο θεατρικό μαραθώνιο, πλάι στο θηρίο υποκριτικής που ονομάζεται Στεφανία Γουλιώτη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Στο Σώμα της

Θέατρο / Ένα έργο στο Εθνικό Θέατρο για την περίοδο, την εμμηνόπαυση, την κλειτορίδα και τον γυναικείο αυνανισμό

Μαζί με άλλες 22 γυναίκες, η Ελένη Ευθυμίου, η Σοφία Ευτυχιάδου και η Νεφέλη Μαϊστράλη ανεβάζουν ένα έργο για ζητήματα που θεωρητικά μπορούν να συζητηθούν ανοιχτά, αλλά στην πραγματικότητα όχι.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σπύρος Παπαδόπουλος: «Δεν μου αρέσει να φαίνομαι, κι ας κατέληξα να παίζω μπροστά σε κόσμο»

Θέατρο / Σπύρος Παπαδόπουλος: «Δεν μου αρέσει να φαίνομαι, κι ας κατέληξα να παίζω μπροστά σε κόσμο»

Παρά τις προσπάθειές του να το αποφύγει, μια σειρά από συμπτώσεις τον οδήγησε στο θέατρο. Οι «Απαράδεκτοι» δεν συνεχίστηκαν λόγω δικής του απόφασης, το «Στην υγειά μας, ρε παιδιά» σταμάτησε όταν κουράστηκε ψυχολογικά. Ο δημοφιλής κωμικός ηθοποιός είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
M. HULOT
Οι θρυλικοί Trocks στην Αθήνα για την επέτειο των 50 χρόνων της ομάδας τους

Χορός / Trocks: Η θρυλική και διαφορετική ομάδα μπαλέτου έρχεται στην Αθήνα

Άντρες χορευτές ντυμένοι με τουτού και πουέντ ερμηνεύουν μεγάλα κλασικά αλλά και μοντέρνα μπαλέτα, παρωδώντας τις πολύπλοκες χορογραφίες και τις παραξενιές των μπαλαρίνων της παλιάς, αλλά και της νέας, εποχής.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιώργος Καραμίχος: Αν δεν εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, αρρωσταίνουμε 

Θέατρο / Γιώργος Καραμίχος: «Αν δεν εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, αρρωσταίνουμε»

Στο θέατρο υποδύεται έναν συγγραφέα που επιστρέφει στον τόπο του για να δηλώσει ανοιχτά την ταυτότητά του στην οικογένειά του. Θα αλλάξει η ζωή και η πορεία των ανθρώπων που αγαπά;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Alvin Ailey: Ο συναρπαστικός καλλιτέχνης που άλλαξε για πάντα τον σύγχρονο χορό

Χορός / Alvin Ailey: Ο συναρπαστικός καλλιτέχνης που άλλαξε για πάντα τον σύγχρονο χορό

Η ζωή, το έργο και η κληρονομιά του Alvin Ailey, του πρώτου μαύρου χορογράφου σύγχρονου χορού, παρουσιάζονται στην πρώτη μεγάλης κλίμακας μουσειακή έκθεση προς τιμήν του στο Whitney Museum of American Art.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

3 σχόλια
Α ρε Τσάκωνα.... Αυτό που θα θυμάμαι προσωπικά από αυτόν ήταν πριν καμιά 15ετία, όταν είχαμε πάει στις "Κούκλες". Ξεκινάει το drag show και ξαφνικά εμφανίζεται ο Τσάκωνας να κάνει τον παππά, με ένα φθαρμένο κόκκινο ράσο.Αστεία τύπου "σκύψε ευλογημένη", όπου αν τα έλεγε οποιοσδήποτε άλλος θα τα έβρισκες τουλάχιστον κρύα και κακόγουστα.... όχι όμως ο Τσάκωνας, με το ιδιαίτερο στυλ και την εκφορά του λόγου.Φυσικά έγινε το "έλα να δεις" από το γέλιο με το σκετσάκι :))
Επιμένοντας στην λεπτομέρεια της κωμικοτραγικής σκηνής συμπληρώνω:"Έξι χρόνια στο δημοτικό.Έξι χρόνια στο γυμνάσιο, δώδεκα.Έξι χρόνια στο πολυτεχνείο, δεκαοχτώ. Έξι χρόνια στο εξωτερικό, εικοσιτέσσερα.Και έξι χρόνια μέχρι που να πάω σχολείο, τριάντα. Μέχρι τα τριανταέξι που είμαι, ακόμα άλλα έξι χρόνια. Πού πήγανε; Τι γίνανε έξι χρόνια;"Η ζωή και η γενιά που χάθηκε, η πικρία για την άδικη Ελληνική κοινωνία, τόμοι ολόκληροι μπορούν να γραφτούν για τα συναισθήματα που κατάφερε να αποτυπώσει η έκφραση του Κώστα Τσάκωνα στην ταινία. RIP.