Ο Baloji, δημοφιλής ράπερ, ποιητής και σκηνοθέτης με καταγωγή από το Κονγκό και μεγαλωμένος στο Βέλγιο, βρέθηκε στην Αθήνα για τις 29ες Νύχτες Πρεμιέρας με την ταινία του Augure (Οιωνός) που κέρδισε το βραβείο «Νέες Φωνές» στις φετινές Κάννες.
Λίγες ώρες πριν από την προβολή της συναντήθηκε με τον Saske σε ένα μεζεδοπωλείο των Εξαρχείων, έφαγε χταπόδι, που ήταν ο ευσεβής πόθος του από τη στιγμή που πάτησε το πόδι του στην Αθήνα, και έκαναν μια μεγάλη κουβέντα για τη ραπ μουσική, τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ως ράπερ στον χώρο του σινεμά, «έναν σκληρό χώρο για πλούσιους λευκούς» και το χρονικό της δημιουργίας της νέας του ταινίας που είναι γεμάτο απογοητεύσεις αλλά και ένας τρόπος να πάρει την εκδίκησή του από την κυβέρνηση του Βελγίου που κάποτε παραλίγο να τον πετάξει από τη χώρα.
Αυτός ο «ανεπιθύμητος» Κονγκολέζος που βρέθηκε στα 10 του σε σχολείο για ενήλικους παραβάτες λόγω της επιθετικής συμπεριφοράς του και έζησε τον ρατσισμό από παιδί (μεγάλωσε μακριά από τη φυσική του μητέρα, με θετή οικογένεια) εκπροσωπεί σήμερα το Βέλγιο πολιτιστικά, γιατί η ταινία του είναι η πρόταση της χώρας για τα Όσκαρ. Ακόμα και αν δεν μπει στην τελική πεντάδα, είναι ο θρίαμβος ενός ανθρώπου που μέχρι τώρα άκουγε μόνο «όχι» και πήρε την τύχη του στα χέρια του από πολύ νωρίς.
«Επιλέχθηκα να εκπροσωπήσω το Βέλγιο στα Όσκαρ με την ταινία μου, αλλά όταν ήμουν έφηβος η κυβέρνηση μου ζήτησε να φύγω απ’ τη χώρα. Με πήγαν σε ένα κέντρο προσφύγων για δύο μήνες και μετά στο αεροδρόμιο για να φύγω απ’ τη βελγική επικράτεια».
«Είμαι αυτοδίδακτος καλλιτέχνης», λέει, «σταμάτησα το σχολείο στα 15 μου και δεν έχω κανένα πτυχίο. Η σχέση μου με τη δημιουργία ξεκίνησε από την εφηβική μου επιθυμία να δημιουργήσω. Άρχισα να φτιάχνω ταινίες γιατί κανείς δεν μου είπε ότι ήταν αδύνατο και άρχισα να εργάζομαι στη διακόσμηση και το styling για βιοποριστικούς λόγους. Απομακρύνθηκα πολύ νωρίς από την οικογένειά μου, απέτυχα στις εξετάσεις του σχολείου και ήμουν πάντα θυμωμένος, έτσι όλοι με θεωρούσαν προβληματικό. Άρχισα να κυκλοφορώ στη Λιέζ με τους άλλους μετανάστες και να κάνουμε διάφορα επειδή δεν είχα τίποτα να χάσω.
Με έβαλαν στο ειδικό σχολείο με τις καλόγριες και στα 15 μου σταμάτησα την εκπαίδευση. Τότε ήρθε το ραπ να με σώσει. Τα αδέλφια μου μού έμαθαν το αμερικανικό και το γαλλικό χιπ-χοπ κι έτσι έμαθα να ραπάρω. Ήταν η πρώτη φορά που άκουσα ανθρώπους να μιλάνε όπως μίλαγαν άνθρωποι σαν εμένα και τους φίλους μου». Αυτό είναι ένα μέρος από την κουβέντα που έκανε με τον Saske.
Saske: Μου αρέσει ο τρόπος που είσαι ντυμένος.
Baloji: Αρνούμαι να μεγαλώσω. Το ντύσιμό μου είναι ένα μείγμα από διαφορετικά είδη, μου αρέσουν τα καπέλα, τα κοσμήματα, και μου αρέσει να φοράω φορέματα γιατί ο κόσμος σοκάρεται, αν και αυτό που φοράω απόψε δεν είναι φόρεμα, αλλά παντελόνα. Μου αρέσει να φαίνεται η προσωπικότητά σου από το ρούχο, να δείχνει τη στάση σου.
— Μίλα μας για σένα.
Είμαι Κονγκολέζος, μεγάλωσα στο Βέλγιο, μια μικρή χώρα ανάμεσα στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ολλανδία που έχει όλες τις επιρροές από αυτές τις χώρες. Γι’ αυτό στο Βέλγιο μιλάμε αγγλικά, γαλλικά, τα αναμειγνύουμε όλα και η κουλτούρα μας έχει ποικιλία. Στο Βέλγιο πήγα όταν ήμουν δώδεκα χρονών, δεν προσαρμόστηκα εύκολα. Το Κονγκό ήταν αποικία του Βελγίου γι’ αυτό και υπάρχει κοινό έδαφος μεταξύ τους.
— Η μουσική σκηνή πώς είναι στο Βέλγιο;
Υπάρχει μια μεγάλη ραπ σκηνή, όπως παντού στον κόσμο, η οποία αλλάζει λίγο, βλέπω ότι έχει μια μικρή πτώση.
— Έχει πτώση και στην Ελλάδα και παντού στον κόσμο αυτή τη στιγμή.
Έρχεται αργά η πτώση, αλλά τη βλέπω. Οι άνθρωποι που θα επιβιώσουν σε αυτό το ανταγωνιστικό είδος μουσικής θα είναι οι δημιουργικοί και οι πειραματικοί. Έχω ένα θέμα αυτήν τη στιγμή με τη μουσική.
— Γιατί;
Επειδή πιστεύω ότι οι πιο ενδιαφέροντες άνθρωποι δεν έχουν ευκαιρίες, είναι δύσκολο να προωθήσουν τον εαυτό τους. Η μουσική είναι διαφορετική από το σινεμά. Στο σινεμά μιλάς με ανθρώπους που βλέπουν ταινίες για τριάντα, είκοσι, δεκαπέντε χρόνια το λιγότερο, στη μουσική μιλάμε για παιδιά 12 χρονών, 14 ή και 18, που αποφασίζουν τι είναι hot και τι όχι. Τι ξέρεις όταν είσαι 18;
— Το ίδιο πράγμα συμβαίνει παντού, η καλής ποιότητας μουσική δεν είναι πάντα αυτή που επικρατεί, το κοινό ακούει κυρίως mainstream μουσική. Είναι κάτι που με αγχώνει αυτό…
Πόσων χρονών είσαι;
— Είμαι 26.
Το έχεις περάσει αυτό το όριο.
— Η καριέρα μου άρχισε όταν ήμουν 19, το κάνω αυτό πέντε χρόνια επαγγελματικά λίγο πολύ, και βασικά αυτό που μου προκαλεί πονοκέφαλο είναι ότι για να κυριαρχήσεις τώρα στη mainstream σκηνή πρέπει να μπεις στο κουτί που σε βάζει η εποχή ή να πεις «δεν με νοιάζει σε ποιον αρέσω και σε ποιον δεν αρέσω, θα είμαι ο εαυτός μου».
Ναι, αλλά είναι δύσκολο, επειδή, όταν βλέπεις τα νούμερα, απογοητεύεσαι. Είναι πολύ σκληρή η μουσική βιομηχανία.
— Το σύστημά μου είναι να κάνω ένα κομμάτι πιο κοντά στο mainstream για να βγάλω τα προς το ζην και ένα κομμάτι που είναι για την κουλτούρα και τους αληθινούς φαν. Πάω μπρος πίσω για να κρατήσω μια ισορροπία.
Αυτό ακριβώς κάνει και ο Drake. Κυκλοφόρησε μόλις ένα ποπ κομμάτι με τη Sza, το «Slime you out», με αργό straight ραπ για πρωινές ώρες, και ήταν έξυπνη κίνηση.
— Απ’ όσους φτιάχνουν μουσική, είναι από τους πιο έξυπνους στο μάρκετινγκ. Και μια και μιλάμε για ραπ, ποιες είναι οι επιρροές σου;
Είμαι χιπ-χοπ τύπος, αυτή είναι η βασική επιρροή στη ζωή μου.
— Biggie ή 2Pac;
Biggie! Χωρίς αμφιβολία. Πολλοί άνθρωποι αγαπούν τον 2Pac, επειδή πηγαίνει βαθιά, αλλά ο Biggie είναι πιο εκφραστικός.
— Για μένα ο Biggie προετοίμασε το έδαφος για οτιδήποτε κάνουμε αυτήν τη στιγμή. Στην Ελλάδα, πολλοί άνθρωποι λένε ότι οι σωστοί ράπερ μιλάνε για την κοινωνία, το σύστημα, τα πολιτικά προβλήματα.
Κατάλαβα. Είναι πιο πολύ κοινωνικό το ραπ εδώ;
— Όχι…
Ακόμα και τα γκράφιτι που είδα στην Αθήνα είναι πολιτικά. Προέρχομαι από την κουλτούρα του γκράφιτι, και ήταν από τα πρώτα πράγματα που πρόσεξα εδώ.
— Έχουμε πολύ mainstream ραπ, αλλά το κοινωνικό ραπ είναι επίσης πολύ μεγάλο ως σκηνή. Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι που δεν έχουν καμία σχέση με τη σκηνή λένε «δεν μιλάει σοβαρά για τα πολιτικά θέματα και δεν είναι καλό, δεν το κάνουν όπως παλιά. Αλλά, αλήθεια, άκουγες τι έλεγαν παλιά; Για ποιο πράγμα μιλούσαν;
Μιλούσαν για το πώς θα βγάλουν λεφτά από το κρακ και για ακριβά ρούχα. Είναι ενάντια στο τραπ αυτό; Κάνεις εσύ τραπ κομμάτια;
— Είμαι αρκετά πειραματικός, κάνω τα πάντα. Όταν κάνω mainstream, κάνω αρκετά ερωτικά κομμάτια. Έχω και κάποια πολιτικά κομμάτια, όχι πολλά, και κάνω και τραπ για τον δρόμο. Έτσι συνδυάζω μια μεγάλη ποικιλία από θεματικές. Στην περίπτωσή σου βρίσκω πραγματικά cool το ότι σκηνοθετείς τα βίντεό σου, και είναι σούπερ πειραματικά. Το έκανες από την αρχή;
Ναι, από τότε που ξεκίνησα. Έκανα έναν αγώνα και χρειάστηκαν δέκα χρόνια σκληρής δουλειάς και δυσκολιών για να φτιάξω μια ταινία.
— Ποια είναι η διαφορά μεταξύ βιντεοκλίπ και ταινίας;
Ακόμα κάνω βιντεοκλίπ γιατί η βιομηχανία δεν μου επέτρεψε να κάνω ταινίες, επειδή αυτή είναι δουλειά των πλουσίων, και μάλιστα των λευκών πλουσίων. Γιατί ποιος μπορεί να βρει ένα εκατομμύριο ευρώ να φτιάξει μια ταινία; Το μόνο κοινό που έχεις στην Ευρώπη είναι το λευκό κοινό.
— Οι πιο συναρπαστικοί καλλιτέχνες στις μέρες μας, αυτοί που εμπνέουν, είναι μαύροι.
Είναι και Λατινοαμερικάνοι, μερικοί Κορεάτες, ιδιοφυΐες. Είναι από παντού, δεν θα έλεγα ότι είναι ειδικά μαύροι.
— Ναι, αλλά οι Αφρικανοί είναι οι ηγέτες αυτής της σκηνής.
Ναι, μπορεί. Άκουσα όμως πριν από μερικές μέρες το νέο άλμπουμ του Travis Scott που μου πρότεινε το Pitchfork και σκεφτόμουν ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτό, κάτι με ενοχλούσε, γιατί δεν υπήρχε ούτε μία συγγνώμη γι’ αυτό που έγινε στην περιοδεία του Astroworld, όπου έχασαν τη ζωή τους άνθρωποι. Τη μέρα που κυκλοφόρησε το άλμπουμ η αστυνομία έδωσε στη δημοσιότητα μια αναφορά 3.000 σελίδων που αποδείκνυε ότι ήταν υπεύθυνος για ό,τι συνέβη στη συναυλία του. Υπάρχει ο διάλογος με τον κάμεραμαν που χειριζόταν την κάμερα του γερανού.
Εκείνος έλεγε «έχουμε θέμα, υπάρχουν άνθρωποι που πεθαίνουν μπροστά, πρέπει να σταματήσουμε το σόου τώρα αμέσως», η παραγωγή του απαντούσε «σταμάτα τώρα, πεθαίνουν άνθρωποι», κι αυτός δεν σταμάτησε. Δεν το ήξερα, την ημέρα που το έμαθα σταμάτησα να τον ακούω. Και σκεφτόμουν ότι το beat του είναι καλό, ο τρόπος που ακούγεται, η παραγωγή είναι εκπληκτική, αλλά υπάρχει πρόβλημα. Δεν θα χρησιμοποιήσω τη λέξη cancel, αλλά πλέον τον αμφισβητώ γιατί κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ και δεν ζήτησε καν συγγνώμη, σαν να μην έγινε τίποτα.
Κατά τη διάρκεια της συναυλίας ενός συγκροτήματος στην Κοπεγχάγη ένας άνθρωπος πέθανε, και οι τύποι ήταν συντετριμμένοι για πέντε χρόνια. Έφτιαξαν ένα άλμπουμ αφιερωμένο σ’ αυτόν που σκοτώθηκε, βοήθησαν την οικογένεια, έκαναν διάφορα. Ο Travis δεν έκανε τίποτα.
— Η Αίγυπτος ακύρωσε τη συναυλία του στις Πυραμίδες εξαιτίας αυτού του γεγονότος και είπαν ότι δεν τον θέλουν στη χώρα. Προέρχεται από το death metal ο Travis Scott, εκεί είναι οι ρίζες του, και ίσως ο σκοπός του ήταν να φτάσει στο σημείο οι άνθρωποι να πεθαίνουν στις συναυλίες του, να δει μέχρι πού μπορεί να το πάει.
Όταν άνθρωποι πεθαίνουν στις συναυλίες σου πρέπει να ζητήσεις συγγνώμη και να στηρίξεις τις οικογένειές τους, δεν συμπεριφέρεσαι όπως ο Travis.
— Πώς ξεκίνησες την καριέρα σου στο ραπ;
Άρχισα στα 15 με ένα γκρουπ αποτελούμενο από πέντε ράπερ, τους Starflam. Παίζαμε σε ροκ φεστιβάλ, ήμασταν το μόνο χιπ-χοπ συγκρότημα, και άρχισα να περνάω καλά με αυτήν τη φάση. Μετά βγάλαμε ένα single που έγινε επιτυχία στο ραδιόφωνο και μετά άλλο ένα. Βγάλαμε το πρώτο άλμπουμ μας και μετά ήρθε το δεύτερο, το «Survivant», που έγινε πλατινένιο. Είχε ένα boom bap feeling ο ήχος μας.
Δεν είχαμε μόνο επίγνωση της κοινωνικής κατάστασης, του ότι τα πράγματα άλλαζαν, ξέραμε και ότι η παραγωγή και τα beats ήταν πολύ σημαντικά. Και σήμερα είναι πολύ σημαντικά – και στον Travis Scott τα beats είναι εκπληκτικά. Έχουν αλλάξει τα πάντα από το 2004, τώρα πια δύσκολα ακούει κάποιος ολόκληρο άλμπουμ, κάνει skip συνεχώς. Γι’ αυτό που συμβαίνει με το streaming δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Όταν είχα το συγκρότημα τα τραγούδια ήταν 4 και 5 λεπτά, τώρα, αν κάνεις πάνω από δύο λεπτά κομμάτι, οι άνθρωποι αντιδρούν.
Baloji - ZOMBIES
— Είναι έτσι η εποχή, η διάρκεια των τραγουδιών μου στα άλμπουμ μπορεί να τύχει να είναι 4 λεπτά, αλλά κυρίως είναι δυο και δυόμισι. Στο τελευταίο μου κομμάτι, το «Mi Tesoro», έβαλα στοίχημα με τον εαυτό μου ότι θα μπορούσα να χωρέσω δύο verses και τρία hooks σε 1’ 40’’ και η εταιρεία μου ξετρελάθηκε γιατί έχει replay value.
Υπάρχει ένας Νιγηριανός καλλιτέχνης που έχει βγάλει ένα άλμπουμ 26 λεπτά όλο κι όλο, κάθε κομμάτι είναι ενάμισι λεπτό, και είναι εξαιρετικά πιασάρικο.
— Κατά τη γνώμη μου, όταν φτιάχνεις ένα άλμπουμ, πρέπει να δείχνεις ποιος είσαι. Μπορείς να βγάζεις σύντομα singles, αλλά στο άλμπουμ πρέπει να έχεις αρκετή διάρκεια.
Ο μόνος τρόπος να βγάλεις λεφτά με το streaming είναι να έχεις πολλή ένταση. Δεν μπορείς να σταματήσεις αυτό που συμβαίνει, το κοινό ακούει, αλλά να ξέρει τι ακούει.
— Το κοινό δεν θέλει να ακούσει την ιστορία, βλέπεις ότι βαριέται. Θέλει να ακούσει κάτι εύκολο. Το νέο κοινό δεν είναι εκπαιδευμένο, μορφωμένο, αυτό αισθάνομαι. Ούτε και το ραπ κοινό ξέρει την ιστορία της κουλτούρας, τι είναι χιπ-χοπ, ποια είναι τα τέσσερα στοιχεία. Ξεκινάνε από τον Lil Pump. Τον σέβομαι, όπως όλους, για τις επιλογές του, αλλά πρέπει να ξέρεις τι κάνεις και τι σου αρέσει.
Είναι δύσκολο να αλλάξεις τα πράγματα. Είναι βαρετό να εκπαιδεύεις τους ανθρώπους – ποιος θέλει να γίνει δάσκαλος; Έχω παραιτηθεί από την προσπάθεια να κάνω τους ανθρώπους να αλλάξουν. Τελικά χάνεις και απλώς τα παρατάς. Όσο για το χιπ-χοπ, κάνει έναν κύκλο, θα επιστρέψει στον underground ήχο μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, οι άνθρωποι θα επιστρέψουν στο house, στον βαρύ house ήχο, έτσι οι πιο δημοφιλείς ράπερ θα είναι μόνο από την ηλεκτρονική μουσική. Βλέπεις ότι επιστρέφουν τα συγκροτήματα, κάποιος ραπάρει με μια μπάντα και τα παίρνει όλα.
— Ακριβώς. Στις τελευταίες συναυλίες μου έπαιξα με μπάντα.
Αυτό ακριβώς πρόκειται να επικρατήσει. Και σε δέκα χρόνια μπορεί κάποιος να πει «σταματάω την μπάντα, θα είμαι εγώ κι ένας DJ, γάμα το», και να κερδίσει κι αυτός. Έτσι πάνε τα πράγματα.
— Μίλα μας για την ταινία.
Είχαμε την προβολή χθες το βράδυ στις Νύχτες Πρεμιέρας, σε μερικούς ανθρώπους άρεσε, σε μερικούς όχι.
— Πήγε και στις Κάννες.
Ναι, είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό. Δεν ξέρω αν άρεσε, αλλά κερδίσαμε το «Νέες Φωνές», για μένα αυτό ήταν το καλύτερο. Δεν μπορείς να τους έχεις όλους ευχαριστημένους, είναι μια περίεργη βιομηχανία ο κινηματογράφος, όπου οι άνθρωποι έχουν ισχυρή άποψη.
— Ποια είναι η διαφορά με τη μουσική βιομηχανία;
Ότι μιλάς με επαγγελματίες, και στους επαγγελματίες αρέσει ένας τύπος σινεμά, οι υπερβολικά γρήγορες ταινίες που το μοντάζ τους είναι επηρεασμένο από την κουλτούρα μας. Παρακολουθώ το TikTok, έτσι το editing είναι γρήγορο. Οι άνθρωποι του σινεμά δυσανασχετούν γιατί έχουν μάθει σε πλάνα πολύ αργά, είναι θέμα κουλτούρας. Είναι δύσκολο να δουν την ταινία ως συμβατικό σινεμά, τη βλέπουν ως βιντεοκλίπ, κι αυτό είναι ένα θέμα.
— Έτσι είναι η εποχή που ζούμε, γρήγορη.
Και για μένα το ίδιο. Αλλά είναι δύσκολο να πείσεις, ειδικά τους Ευρωπαίους που έχουν μάθει να κυλούν όλα αργά σε μια ταινία.
— Ποια ταινία έχεις παρακολουθήσει πιο πολλές φορές;
Εσύ;
— Το Good Fellas και τον Νονό, το Irishman και το Bohemian Rhapsody. Αυτά μου έρχονται πρώτα στο μυαλό.
Ο Νονός είναι εκπληκτική ταινία, απίστευτη. Έχω δει κι εγώ το Good Fellas και τον Νονό πολλές φορές, ειδικά το δεύτερο μέρος. Θα έλεγα ότι η ταινία που έχω δει περισσότερες φορές, και δεν το λέω επειδή είμαστε στην Αθήνα, είναι ο Κυνόδοντας του Λάνθιμου. Μπορώ να βλέπω ταινίες του Λάνθιμου κάθε μέρα, τον θαυμάζω απεριόριστα γιατί μετά από οκτώ ταινίες είναι ακόμη επίκαιρος, και αυτό είναι εκπληκτικό. Ο τύπος είναι ιδιοφυΐα, όπως και ο σκηνοθέτης του Parasites, ο Μπονγκ Τζουν-χο. Όταν έβλεπα την ταινία στο σινεμά ευχόμουν να είχα αυτή την ιδέα πρώτος. Τώρα που το σκέφτομαι, περισσότερες φορές έχω δει το Moonlight.
— Αισθάνεσαι να σε κοιτούν περίεργα λόγω του χρώματός σου στις χώρες όπου πηγαίνεις; Πηγαίνω στη Γερμανία και με κοιτάζουν κάπως, με περίεργο τρόπο. Οι Γερμανοί έχουν έναν συγκεκριμένο τρόπο που κοιτάζουν τους Έλληνες, τους Τούρκους και τους Αλβανούς.
Η αλήθεια είναι ότι μοιάζεις με Τούρκο.
— Είμαι Έλληνας της Μέσης Ανατολής, η οικογένειά μου ήρθε από τη Μικρά Ασία. Κατάγομαι από Έλληνες που έφυγαν απ’ την Τουρκία, γι’ αυτό μοιάζω με Τούρκο.
Όταν πηγαίνεις στη Γερμανία σε κοιτάζουν λες και είσαι ικανός για τα πάντα, κυρίως για κάτι κακό – και στο Βέλγιο είναι το ίδιο, ο ρατσισμός είναι ίδιος παντού. Επιλέχθηκα να εκπροσωπήσω το Βέλγιο στα Όσκαρ με την ταινία μου, αλλά όταν ήμουν έφηβος η κυβέρνηση μου ζήτησε να φύγω απ’ τη χώρα. Με πήγαν σε ένα κέντρο προσφύγων για δύο μήνες και μετά στο αεροδρόμιο για να φύγω απ’ τη βελγική επικράτεια. Έμεινα σε ένα απαίσιο μικροσκοπικό δωμάτιο με άλλους εξήντα τύπους που φόρτωναν σε πτήσεις οι οποίες πηγαινοέρχονταν όλη μέρα και έτρεμα στην ιδέα ότι κάποια στιγμή θα ερχόταν η σειρά μου. Και δεν είναι όπως στις ταινίες, που μπορείς να τηλεφωνήσεις στην οικογένειά σου, δεν μπορούσα να τους ειδοποιήσω καν ότι είμαι στο αεροδρόμιο.
— Λες και ήσουν τρομοκράτης. Πόσων χρονών ήσουν;
Ήμουν 18 και δεν είχα ταυτότητα μέχρι που έγινα 20. Και τώρα το να εκπροσωπώ τη βέλγικη κουλτούρα και να είμαι ο πρεσβευτής της στο εξωτερικό είναι μεγάλη νίκη για μένα. Αυτό συνέβη πριν από δύο εβδομάδες και ακόμα ο σκέφτομαι γιατί επέλεξαν την ταινία μου από έξι υποψήφιες. Είναι σημαντικό για κάποιον που κατάγεται από το Κονγκό, και ξέρει την ιστορία με το Βέλγιο, να το εκπροσωπεί, επειδή η αποικιακή πολιτική του ήταν πολύ σκληρή. Να πούμε ότι το Κονγκό είναι οκτώ φορές μεγαλύτερο από το Βέλγιο.
— Υποθέτω ότι είναι πολύ τιμητικό για σένα που επέλεξαν την ταινία σου.
Ακόμα δεν ξέρω τι να σκεφτώ γι’ αυτό.
— Υπάρχει ένα αλγερινό χιπ-χοπ γκρουπ στη Γαλλία, δυο αδέλφια, οι PNL, που τους ακούω πολύ. Όταν έκαναν το «Odede» ανέβηκαν στην κορυφή του Πύργου του Άιφελ. Σημαίνει κάτι το ότι έφτασες κι εσύ μέχρι εδώ;
Δεν ξέρω τι να σκεφτώ, αλήθεια, είναι μεγάλο το ρίσκο για το Βέλγιο να επιλέξει έναν τύπο σαν εμένα. Είναι πολύ σημαντικό, είναι η πρώτη φορά που το κάνουν αυτό.
— Σου εύχομαι τα καλύτερα.
Ευχαριστώ, bro, αλλά ήταν μεγάλη η ταλαιπωρία για να φτάσω μέχρι εδώ. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες κάνω κάθε μέρα αυτό που κάνω και τώρα, συναντάω ανθρώπους, είναι σαν να κάνω καμπάνια.
— Μεγάλα πράγματα, μεγάλα ρίσκα, μεγάλο άγχος. Τι έχεις μάθει από την εμπειρία σου ως τώρα με τη βιομηχανία του σινεμά;
Αλλάζω γνώμη κάθε πέντε λεπτά. Βασικά έμαθα ότι αν είσαι στο πλατό και κάνεις ένα βίντεο, επειδή είσαι το επίκεντρο, αν είσαι σε κακή διάθεση, όλοι είναι σε κακή διάθεση. Μαθαίνεις ότι έχεις δύναμη και ταυτόχρονα την ευθύνη αυτού του πράγματος και προσπαθείς να είσαι ήρεμος, γιατί όταν κάνεις βίντεο όλοι δουλεύουν υπερωρίες. Κι αν δεν ενθουσιάσεις τους ανθρώπους γύρω σου, αν δεν τους κάνεις να παθιαστούν με το πρότζεκτ, δεν πας πουθενά. Αυτό είναι κάτι έμαθα τώρα, όπως και το ότι εσύ είσαι η κολώνα και από σένα εξαρτάται αν όλα θα γίνουν σωστά.
— Πόσο χρόνο σού πήρε να κάνεις την ταινία;
Είκοσι τρεις μέρες. Έγινε πολύ σύντομα το γύρισμα για τα δεδομένα μιας ταινίας. Αν δεν ξέρεις τι θέλεις, δεν κάνεις τίποτα, είναι σαν να ξεκινάς να φτιάχνεις ένα άλμπουμ, χωρίς να είσαι συγκεντρωμένος και χωρίς να έχεις πλάνο – αν δεν ξέρεις τι κάνεις, είσαι νεκρός επειδή θα υπάρχει κάποιος που θα δουλέψει όπως πρέπει και θα σε προλάβει.
— Πρέπει να είσαι πάνω από όλα, 24/7.
Ακριβώς, αλλιώς κάποιος άλλος θα πάρει μια απόφαση που δεν αντανακλά αυτό που θες. Δούλεψα δέκα χρόνια για να βρω τα λεφτά να κάνω τις ταινίες μου. Και άκουγα συνεχώς «εσύ, ο ράπερ, τι θες να κάνεις;». Δεν σε παίρνουν στα σοβαρά αν είσαι ράπερ.
— Εγώ είχα πρόβλημα να νοικιάσω σπίτι γι’ αυτόν τον λόγο.
Είναι το ίδιο, ενώ αν πεις ότι είσαι κιθαρίστας ή ντράμερ, είναι πιο εύκολο. Όταν ακούνε ότι είσαι ράπερ, ξινίζουν, κι αυτό επειδή το έχουν συνδέσει με κάτι αρνητικό. Πήγα σε χρηματοδότη τρεις φορές με το πρότζεκτ, και μου το «σκότωσαν» και τις τρεις φορές. Εκνευρίστηκα, είπα «γαμηθείτε όλοι» και μια μέρα αποφάσισα να τα κάνω όλα μόνος μου. Έκανα μια διαφήμιση του Bacardi και συναυλίες, μάζεψα 25.000 ευρώ και άρχισα να γυρίζω την ταινία σε φιλμ. Την ολοκλήρωσα, την ανέβασα στο YouTube και δεν είχε καμία επιτυχία. Απογοητεύτηκα, ήθελα να κλαίω. Είχα 200.000 views και ήταν καταστροφή, ήμουν απεγνωσμένος. Και μια μέρα η διανομέας μου την έστειλε σε ένα φεστιβάλ στη Γερμανία και κέρδισε το βραβείο.
Σου το ορκίζομαι, μία εβδομάδα μετά αυτή την ταινία, που είχε κοστίσει 25.000, τη ζητούσαν ένα σωρό χώρες! Ξέρεις, αν κοιτάξεις αυτό από την ανάποδη είναι ένα παράξενο αντικείμενο, ενώ, αν το γυρίσεις από την άλλη μεριά, είναι γυαλιά. Έτσι ανακάλυψαν ότι έκανα μια ταινία, επειδή κέρδισα σε ένα φεστιβάλ. Μέχρι τότε άκουγα μόνο όχι. Πήγαμε σε περισσότερα φεστιβάλ και άρχισα να πουλάω την ταινία σε πλατφόρμες, έτσι η ταινία έβγαλε τέσσερις φορές τα χρήματα που επένδυσα για να την κάνω. Είναι εντυπωσιακό το πώς αλλάξει η γνώμη των ανθρώπων με ένα βραβείο. Έκανα τρεις μικρού μήκους ταινίες με τα λεφτά αυτά κι έπειτα ζήτησα από τον χρηματοδότη να πληρώσει την επόμενη μεγάλου μήκους ταινία μου, αλλά είπε ξανά όχι. Ήταν η περίοδος του Covid και δεν μπορούσες να έχεις φυσική παρουσία.
Απογοητεύτηκα πάλι, οπότε τους είπα: «Δεν θα παρακαλέσω ποτέ για λεφτά, είμαι παραγωγός του εαυτού μου, που σημαίνει ότι θα πληρώσω γι’ αυτό που θέλω να κάνω, δεν θα περιμένω να μου δώσετε πράσινο φως. Μη μου λέτε μόνο ότι δεν ξέρω τίποτα από ταινίες και ότι θα έπρεπε να μείνω στο ραπ, επειδή πληρώνω περισσότερα από κάθε άλλο σκηνοθέτη ταινιών σε αυτήν τη χώρα, απλώς σεβαστείτε με».
Δεν ήξεραν τι να πουν και μου έδωσαν τα λεφτά. Προσπάθησα να βρω και από αλλού χρηματοδότηση, αλλά όλοι έλεγαν όχι, δεν έδιναν σε ράπερ, και κατέληξα να κάνω αυτή την ταινία, το Augure, με ένα εκατομμύρια ευρώ. Είναι πολλά για μένα, αλλά δεν είναι τίποτα για το σινεμά, είναι πολύ λίγα λεφτά για μια ταινία. Δεν είναι μόνο τα γυρίσματα, είναι και το post-production που μου πήρε έξι μήνες. Και όλο αυτό το διάστημα έπρεπε και να ζήσω.
— Πώς ήταν η εμπειρία στις Κάννες;
Ήταν σαν το Coachella on crack, πολλοί άνθρωποι, πολλοί influencers, αλλά και πολλές ξεχωριστές ταινίες. Έχουν δύο όψεις οι Κάννες. Όλα γύρω μου άλλαξαν μετά τη βράβευση. Πλέον με βλέπουν διαφορετικά.
— Έχεις φτιάξει και το σάουντρακ για την ταινία;
Ναι, και είναι λίγο τρελό, δεν ξέρω γιατί το έκανα. Η ταινία έχει τέσσερις χαρακτήρες, δύο άντρες και δύο γυναίκες, έτσι έφτιαξα τέσσερα άλμπουμ, ένα για κάθε χαρακτήρα, από την προοπτική του καθενός ξεχωριστά. Μου πήρε σχεδόν δύο χρόνια να τα ολοκληρώσω. Αγωνιζόμαστε να βρούμε μια εταιρεία για να τα βγάλουμε, γιατί είναι τέσσερα και η βιομηχανία τα φοβάται τα άλμπουμ γενικά.
— Ποιος είναι ο αγαπημένος σου χαρακτήρας;
Η μαμά. Ενσαρκώνω και τους θηλυκούς χαρακτήρες, μιλώ σαν να έχω αιδοίο, και πρέπει να σου πω ότι ποτέ δεν πήγα τόσο βαθιά στη θηλυκή φύση.
— Τι σημαίνει «Augure»;
Σημαίνει οιωνός στα λατινικά, γι’ αυτό και στην ταινία βλέπεις πουλιά παντού…
Augure (Omen) 2023 trailer
Instagram: @saskepticism
Instagram: @baloji
baloji.com
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
