Ομόνοια. Τόπος συνάντησης, πεδίο πολλαπλών στάσεων αλλά και ένα κατεξοχήν κομβικό σημείο του αστικού τοπίου που στο πέρασμα του χρόνου δέχτηκε πολυάριθμες παρεμβάσεις και για μεγάλο χρονικό διάστημα αφέθηκε στη φθορά, στη διάβρωση, στην υποβάθμιση και στην εγκατάλειψη. Το τελευταίο διάστημα αποκτά μια νέα δυναμική χάρη σε μεγαλεπήβολες επενδυτικές δραστηριότητες, όπως η αξιοποίηση του εμβληματικού κτιρίου «Μινιόν» από την Dimand, μία από τις κορυφαίες ελληνικές εταιρείες στον χώρο της ανάπτυξης ακινήτων, εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
Στην οδό Πατησίων οι εργασίες είναι πυρετώδεις προκειμένου να ολοκληρωθεί σύντομα η πρώτη φάση του φιλόδοξου πρότζεκτ της ανακατασκευής του κτιρίου, το οποίο μάλιστα παρέμενε αναξιοποίητο για περίπου τρεις δεκαετίες. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της εταιρείας, αναμένεται να μετατραπεί σε ένα βιοκλιματικό κτίριο μεικτής χρήσης, συμβάλλοντας σημαντικά στην αναβίωση της ευρύτερης περιοχής στο κέντρο της Αθήνας.
Είναι γεγονός ότι η ανάπλαση του Μινιόν θα δώσει υπεραξία στο επιβαρυμένο οικιστικά κέντρο της πρωτεύουσας, ενώ προστίθενται σε μια σειρά από πρωτοβουλίες που επιχειρούν να μετασχηματίσουν ριζικά την αστική γεωγραφία του άξονα της οδού Πατησίων.
Οι αριθμοί εντυπωσιάζουν: 7.500 τ.μ. γραφείων, 4.500 τ.μ. εμπορικών καταστημάτων και χώρων εστίασης και ψυχαγωγίας (εστιατόρια, μπαρ, καφετέριες) ενώ την ίδια στιγμή, σε ένα από τα ακίνητα του συγκροτήματος κατασκευάζονται περίπου 40 διαμερίσματα. Το συνολικό ύψος της επένδυσης, μαζί με την αγορά του κτιρίου, αναμένεται να ξεπεράσει τα 50 εκατ. ευρώ, δίνοντας μια νέα όψη στο αξέχαστο πολυκατάστημα που βρίσκεται στον πυρήνα της πόλης και κατέχει μια ξεχωριστή θέση στις καρδιές όλων των Αθηναίων.
Σε ποιους άξονες βασίστηκε η ιδέα της ανάπλασης του νέου Μινιόν; «H ιδέα γεννήθηκε από την ανάγκη να εντάξουμε το Μινιόν στην πόλη, δημιουργώντας έναν διάλογο με τον αρχιτεκτονικό αθηναϊκό μοντερνισμό που περιβάλλει το κτίριο. Οι μεικτές χρήσεις λειτουργούν ως κινητήριες δυνάμεις και συμβάλλουν στην ανάπλαση του κτιρίου, της περιοχής και ευρύτερα όλης της πόλης. Τα χρώματα της εξωτερικής όψης προσφέρουν μια νέα, αισιόδοξη ταυτότητα σε ένα περιβάλλον όπου συχνά πρωταγωνιστεί η ένταση.
Το Μινιόν, το οποίο για τους Αθηναίους είναι συνυφασμένο με κάτι χαρμόσυνο, ήταν το πιο σύγχρονο για την εποχή του εμπορικό κατάστημα, ειδικά στις μεγάλες γιορτές που γέμιζε κόσμο. Αυτό το συναίσθημα προσπάθησα να συνθέσω στην αρχιτεκτονική ιδέα, με στόχο να επανέλθει αυτή η ευχάριστη αίσθηση. Γι’ αυτό πιστεύω ότι οι μεικτές χρήσεις θα βοηθήσουν το κτίριο να είναι ζωντανό όλο το 24ωρο και να ανατραπεί η εικόνα της αφιλόξενης ατμόσφαιρας που περιβάλλει κάποιες γειτονιές του κέντρου.
Επιλέξαμε έναν πιο κλασικό ρυθμό για τις κατοικίες στη γωνία Δώρου και Σατωβριάνδου, δημιουργώντας μια έντονη αντίθεση με το υπόλοιπο κτίριο και δίνοντας το στίγμα των διαφορετικών χρήσεων. Είναι ένας φόρος τιμής στη νεοκλασική εποχή που παράλληλα συμβάλλει στην περαιτέρω ένταξη του κτιρίου στην ευρύτερη περιοχή.
Η αγορά που βρίσκεται στο ισόγειο διατηρεί έναν έντονο εμπορικό χαρακτήρα με πιο ανθρώπινη κλίμακα σε σχέση με τον πεζόδρομο και τη μετάβαση στην πλατεία Ομόνοιας. Συνολικά, πιστεύω ότι το κέντρο της Αθήνας μπορεί να μετεξελιχθεί θετικά με καίριες πολεοδομικές και αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις. Το Μινιόν, με αυτή την προνομιακή θέση στον άξονα της Πατησίων και με σταθερό φόντο ένα από τα πιο “μοντέρνα” κτίρια που διαθέτει η ανθρωπότητα, τον Παρθενώνα, μπορεί, και θέλει, να συμβάλει σε αυτή την εξέλιξη», απαντά στη LiFO ο αρχιτέκτονας Μίνως Διγενής. Η ανάθεση για την ανακατασκευή του ακινήτου στο γραφείο Minos Digenis Arquitectos ήταν αποτέλεσμα διεθνούς διαγωνισμού στον οποίο συμμετείχαν δέκα εταιρείες.
Η DIMAND, από την αρχή της λειτουργίας της το 2005, έχει ενσωματώσει τη φιλοσοφία των πράσινων κτιρίων στον πυρήνα της δραστηριότητάς της, δημιουργώντας μια νέα αγορά στο real estate και αποτελώντας πρότυπο διεθνώς. H επιχειρηματική της δραστηριότητα εστιάζεται στην υλοποίηση σύγχρονων βιοκλιματικών κτιρίων γραφείων, αστικών αναπλάσεων μεγάλου μεγέθους, σύνθετων έργων μεικτών χρήσεων καθώς και ιδιωτικών αθλητικών εγκαταστάσεων, ενώ έχει αναπτύξει το 43% των πράσινων κτιρίων στην Ελλάδα που είναι πιστοποιημένα με LEED BD+C (Leadership in Energy & Environmental Design). Επίσης, η εταιρεία συγκαταλέγεται στην ηγετική ομάδα των Most Sustainable Companies in Greece, λαμβάνοντας την ανώτατη διάκριση βιώσιμης ανάπτυξης από το Quality Net Foundation και έχει διακριθεί ως LEED® Proven Provider™ από το Green Building Certification Institute, στο οποίο είναι και silver μέλος. Παράλληλα, είναι μέλος του GRESB αλλά και Credentialed Project Developer και Credentialed Quality Assurance Provider του Investor Confidence Project (ICP) Europe.
Τι σηματοδοτεί η μετατροπή του άλλοτε εμβληματικού πολυκαταστήματος σε ένα μοντέρνο, πράσινο βιοκλιματικό κτίριο; Ο κ. Διγενής απαντά: «Η μετατροπή του Μινιόν σε πράσινο βιοκλιματικό κτίριο αποτελεί κεντρικό στοιχείο της μελέτης. Η απόφασή μας να “ανακυκλώσουμε” το κέλυφος του κτιρίου δίνει το αρχικό στίγμα για τις βασικές αρχές της μελέτης. Η ιδέα των μεικτών χρήσεων είναι ένα ακόμα σημείο εφαρμογής της πράσινης αρχιτεκτονικής, όπως και η διαχείριση της ενέργειας.
Η νέα πρόσοψη, όπως και τα ανοίγματα του κτιρίου, συμβάλλουν στο να έχουμε όσο γίνεται μικρότερη απώλεια ενέργειας και εξίσου χαμηλότερη κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας. Η ελαφριά κατασκευή από αλουμίνιο, που είναι αναρτημένη στην πρόσοψη, λειτουργεί σαν ένα μεγάλο σκίαστρο, διατηρώντας έτσι σε μια σταθερή θερμοκρασία το πραγματικό κέλυφος. Στο Μινιόν η αρχιτεκτονική υπηρετεί τους κανόνες ενός σύγχρονου βιοκλιματικού κτιρίου και ελπίζουμε να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση για άλλες προσπάθειες, προκειμένου να δούμε στη χώρα μας περισσότερα κτίρια με αυτά τα χαρακτηριστικά».
Μία από τις εμβληματικές επιχειρηματικές προσπάθειες της σύγχρονης Ελλάδας, δημιούργημα ενός φτωχού χωριατόπαιδου, του Ιωάννη Γεωργακά, αλλάζει πρόσωπο. Είναι γεγονός ότι η ανάπλαση του Μινιόν θα δώσει υπεραξία στο επιβαρυμένο οικιστικά κέντρο της πρωτεύουσας, ενώ προστίθενται σε μια σειρά από πρωτοβουλίες που επιχειρούν να μετασχηματίσουν ριζικά την αστική γεωγραφία του άξονα της οδού Πατησίων.
Κλείνοντας τη συζήτησή μας με τον κ. Διγενή, τον ρωτώ πώς οραματίζεται ένας αρχιτέκτονας μια πράσινη πόλη, κι εκείνος καταλήγει: «Οραματίζομαι τους κατοίκους πόλεων, όπως η Αθήνα, να αποκτούν σταδιακά μεγαλύτερη συνείδηση των καθημερινών δραστηριοτήτων τους καθώς και να αγκαλιάζουν με φυσικότητα αυτά που βοηθούν την πόλη τους να είναι πιο πράσινη. Γιατί η πράσινη πόλη δεν μπορεί να επιβληθεί, να σχεδιαστεί στο χαρτί ή να εμφανιστεί σαν ένα θαύμα, πρέπει πρώτα να τη θέλουν και να τη δημιουργούν οι κάτοικοί της. Όσο συνειδητοποιούμε τον δικό μας ρόλο στη ζωή και στη μετεξέλιξη της πόλης μας, τόσο η πόλη αλλάζει, καθ’ ομοίωσή μας».
Όλγα Ίτσιου: «Η ανάπλαση του Μινιόν θα φέρει ξανά ζωή στην περιοχή»
— Ποιο είναι το στρατηγικό σας σχέδιο για την ανάπλαση και επέκταση του Μινιόν; Τι σας οδήγησε να επενδύσετε σε αυτό, δίνοντάς του μια δεύτερη ζωή;
Το Μινιόν, εκτός από το ότι αποτελεί ένα εμβληματικό κτίριο που παραμένει κλειστό και ανενεργό εδώ και περίπου μια εικοσαετία, είναι και ο συνδετικός κρίκος της πλατείας Ομονοίας και του άξονα της Πατησίων, με κύριο τοπόσημο το Αρχαιολογικό Μουσείο. Θεωρούμε, λοιπόν, πως η ανάπλασή του θα φέρει ξανά ζωή στην περιοχή. Στόχος μας είναι να πραγματοποιούμε αναπλάσεις, να σχεδιάζουμε τις πόλεις στις οποίες θέλουμε να ζούμε και να προσφέρουμε ένα δομημένο περιβάλλον στους κατοίκους και στους επισκέπτες τους που να δημιουργεί θετικό κοινωνικό αντίκτυπο.
— Το να ζεις καλά στην πόλη είναι η σημαντικότερη πρόκληση της εποχής μας και της γενιάς μας;
Το να ζεις στην πόλη, εν μέσω κλιματικής αλλαγής, είναι πρόκληση, όμως η πραγματική πρόκληση είναι το να καταστήσουμε τη ζωή στην πόλη βιώσιμη και ανθρώπινη.
— Πώς επιτυγχάνεται η σύζευξη της πράσινης ανάπτυξης με την αρχιτεκτονική ματιά στις μέρες μας;
Με τη βοήθεια αρχιτεκτόνων που σέβονται τις βασικές αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού, την ανακατασκευή του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος και τη δημιουργία περισσότερου ανοιχτού δημόσιου χώρου.
— Για κάποιους που ενδεχομένως δεν γνωρίζουν, τι ακριβώς σημαίνει ένα σύγχρονο βιοκλιματικό κτίριο μεικτής χρήσης;
Με το να αναπτύσσουμε κτίρια μεικτών χρήσεων, που φιλοξενούν δηλαδή κατοικίες, εμπορικά καταστήματα αλλά και γραφειακούς χώρους, φέρνουμε ζωή στη γειτονιά όλο το 24ωρο. Αυτό σημαίνει ότι και η ευρύτερη περιοχή θα αναπτυχθεί με τη σειρά της λόγω της κίνησης και της επισκεψιμότητας που θα έχει. Εφαρμόζοντας, δε, στις αναπτύξεις μας τις αρχές της βιωσιμότητας, ενεργούμε συνειδητά προς τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον, αξιοσημείωτο είναι πως ένα βιοκλιματικό κτίριο προσφέρει πολλαπλά οικονομικά οφέλη στον χρήστη ή/και ιδιοκτήτη του σε ό,τι αφορά τις καταναλώσεις του.
— Τι ήταν αυτό που λειτούργησε καταλυτικά για σας προκειμένου να δώσετε σημασία στη διατήρηση σημαντικού ποσοστού της υπάρχουσας εγκατάστασης;
Ο περιορισμός των εκπομπών CO2. Η ανακατασκευή υφιστάμενων κτιρίων με τις απαραίτητες ενισχύσεις που απαιτούνται έχουν σημαντικά λιγότερη περιβαλλοντική επίπτωση σε ό,τι αφορά το ανθρακικό αποτύπωμα της ανάπτυξης. Μάλιστα, ένα εκ των έργων μας, ο Πύργος Πειραιά, αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης για επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, η οποία κατέληξε πως υπάρχει συγκριτικό πλεονέκτημα υπέρ της ανακαίνισης έναντι της εκ νέου κατασκευής.
— Πόσο μεγάλη πρόκληση ήταν για σας το να συμβάλετε στην αναγέννηση ενός τοπόσημου το οποίο δεν έχει απλώς χαραχτεί στη μνήμη των Αθηναίων αλλά αποτελεί συνώνυμο της καθημερινότητας της πρωτεύουσας;
Γενικά, είμαστε λίγο ρομαντικοί στη δουλειά μας. Συνδεόμαστε με την ιστορία του εκάστοτε κτιρίου αλλά και της περιοχής όπου βρίσκεται αυτό. Μας αρέσει να διαφυλάττουμε στοιχεία από το παρελθόν του αλλά και να δημιουργούμε νέες εμπειρίες στους χρήστες του και στους περιοίκους, εκσυγχρονίζοντας και εξωραΐζοντας όχι μόνο το ακίνητο που αναλαμβάνουμε αλλά και τη γειτονιά αυτού. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται να αναγεννήσουμε ένα κτίριο τοπόσημο. Σημείο αναφοράς για τέτοιου είδους αναπλάσεις, που επηρέασαν την καθημερινότητα της πόλης, αποτελεί ο Άγιος Διονύσιος στον Πειραιά, όπου με την ανακατασκευή και αλλαγή χρήσης της πρώην καπνοβιομηχανίας Παπαστράτος επήλθε σημαντική ανάπτυξη και αναβίωσε μια ολόκληρη περιοχή που ήταν παρηκμασμένη. Το ίδιο περιμένουμε να συμβεί και με τον Πύργο Πειραιά που βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού, την ανάπτυξη του Μινιόν στο κέντρο και άλλες αναπλάσεις που υλοποιούμε σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
— Εσείς έχετε κάποια προσωπική ανάμνηση από το εμβληματικό κτίριο του Μινιόν;
Παρότι μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη, έχω μνήμες που συνδέονται με το Μινιόν, διότι κάθε φορά που ερχόταν ο θείος μου από την Αθήνα περίμενα με αγωνία την κλασική πορτοκαλί σακούλα με το δώρο μου.
— Μας συστήνετε ξανά την πλατεία Ομονοίας. Ήταν αυτό ένα στοίχημα για την εταιρεία σας, εφόσον έχετε δημιουργήσει πλέον ένα προηγούμενο με άλλα εγκαταλειμμένα κτίρια όπως ο Πύργος του Πειραιά καθώς και με άλλα αντίστοιχα σύγχρονα σε περιοχές που θεωρούνται outsider θεωρητικά για επενδυτικά σχέδια στο εγχώριο real estate;
Δεν θα το έλεγα στοίχημα αλλά σίγουρα ήταν μια πρόκληση και μια πολύ συνειδητοποιημένη προσπάθεια από τη μεριά μας το να επανασυστήσουμε αυτά τα κτίρια στο ευρύ κοινό, καλλιεργώντας το αίσθημα ελπίδας σε όλους και την πεποίθηση πως, όταν θέλεις να αλλάξεις κάτι προς το καλύτερο, μπορείς, αρκεί να υπάρχουν το όραμα και η θέληση.
Architecture Design Map 5: The Green Issue
Η συλλεκτική έκδοση της LiFO σε συνεργασία με το Archisearch.gr και την Design Ambassador.
