Για τον Μπολτάνσκι φαντάζομαι θα χυθεί πολύ μελάνι. Ανάμεσα στους ανθρώπους της τέχνης έχει εχθρούς και φίλους -ορκισμένους και από τις δυο μεριές- .
Για μένα που είμαι θεατής, οι εκθέσεις του λειτουργούν λυτρωτικά.
Διάβαζα τις προάλλες ένα κείμενο από μια ιστορικό τέχνης που τον περιέγραφε σχεδόν σαν απατεώνα. "Εκβιάζει το συναίσθημα του θεατή" έγραφε.
Μπορεί να το κάνει και αυτό, δεν αντιλέγω. Ομως πόσοι καλλιτέχνες μπορούν να το κάνουν αυτό με τόσο μεγάλη επιτυχία; Πόσοι εξαιτίας ακριβώς αυτού του "συναισθηματικού εκβιασμού" έχουν καθολική αποδοχή;
Και ας το πάμε και παραπέρα: γνωρίζει κανείς τις αληθινές προθέσεις, τις προθέσεις γενικώς ενός καλλιτέχνη, ενός ανθρώπου; και αν μπορεί και τις γνωρίζει ή τις αναγνωρίζει, πλιιιζ, ας μας πει το μηχανισμό να βγούμε και εμείς από το σκοτάδι.
Εγώ, όσο μεγαλώνω και καταλαβαίνω μάλλον λιγότερα, θεωρώ τον Μπολτάνσκι ως έναν από τους μεγαλύτερους εν ζωή καλλιτέχνες.
Τον Φεβρουάριο του 2010, όταν μπήκα στο παγωμένο Γκραν Παλέ, ένοιωσα όπως ακριβώς όταν μπήκα στο Νταχάου, στα 18 μου, στην πρώτη επίσκεψή μου στο Μόναχο, στην πρώτη μου επίσκεψη στη ζωή μου σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Τα ξύλινα παραπήγματα κοιτώνες των κρατούμενων δεν υπήρχαν. Στη θέση τους, υπήρχε μόνο το περίγραμμα.
Σαν τέτοια μου φάνηκαν τα ορθογώνια παραλληλόγραμμα πλαίσια του Μπολτάνσκι γεμάτα από μεταχειρισμένα πανωφόρια. Και στο βάθος, ο τύμβος με τα ρούχα, μου θύμισε αυτομάτως τον τύμβο μα τα μεταχειρισμένα παπούτσια στην είσοδο του στρατοπέδου.
Τότε δεν ήξερα ότι ο Μπολτάνσκι είναι εβραίος, δεν ήξερα καν ότι το Ολοκαύτωμα υπάρχει με ένα τρόπο σε όλα του τα έργα, σε ότι έχει σχέση με τη μνήμη.
Αλλά αυτή είναι μια λεπτομέρεια που δε με αφορά.
Σημασία έχει ότι το έργο του κινητοποιεί τη δική μου μνήμη και τις αισθητικές μου αναφορές. Κινητοποιεί και τις αισθήσεις μου σε παρόντα χρόνο. Πρόσωπα, βλέμματα, ατελείωτες λίστες από ονόματα αγνοουμένων, αναρίθμητες φωτογραφίες ανωνύμων, ανατυπωμένες σε βιβλία ή κρεμασμένες στον τοίχο και φωτισμένες με κεριά.
Η εικόνα του υπακούει στην εσωτερική μου αναγκαιότητα. Είναι η τέχνη που με αφορά.
Ο Μπολτάνσκι έρχεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Το έργο του τα "Βλέμματα" θα φτιαχτεί με βλέμματα Αθηναίων. Θα είναι ένα εικαστικό γεγονός μείζονος σημασίας. Θα διαρκέσει από το φθινόπωρο του 2013 μέχρι την άνοιξη του 2014.
*****
σχόλια