Η σκηνοθέτις Κατερίνα Ευαγγελάτου διδάσκει στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών και κάθε φορά που κατέβαινε την οδό Ρηγίλλης για να πάει στη δουλειά της, αναγκαστικά περνούσε έξω από το περιφραγμένο Λύκειο του Αριστοτέλη, ένα από τα πιο «κρυφά» αξιοθέατα της Αθήνας. Ένας ήσυχος χώρος πρασίνου και περιπάτου μεταξύ της Στρατιωτικής Λέσχης, του Ωδείου Αθηνών και του Βυζαντινού Μουσείου. Σύντομα της κίνησε το ενδιαφέρον, σαν ένα κρυμμένο μυστικό. Λέει γι' αυτήν της την ανακάλυψη: «Διαθέτει ερείπια πολύ χαμηλόφωνα και ταπεινά, χωρίς τον εντυπωσιασμό που σου επιβάλλεται στην Αρχαία Αγορά ή, φυσικά, στον Παρθενώνα. Έχει κάτι που περιμένει να το ανακαλύψεις. Υπάρχουν απομεινάρια της παλαίστρας αλλά και απομεινάρια της ρωμαϊκής εποχής, όπως τα λουτρά, μια δεξαμενή και ένας αγωγός, αλλά και απομεινάρια ενός στρατώνα του 19ου αιώνα. Όλα μαζί συνθέτουν ένα παράξενο τοπίο που η Αρχαιολογική Υπηρεσία επιμελήθηκε ως φόρο τιμής στον Θεόφραστο, μαθητή του Αριστοτέλη και έναν από τους «πατέρες» της Βοτανικής, φυτεύοντας βότανα και φυτά που είχε κι ο ίδιος καταγράψει από την αρχαιότητα. Εκεί ίδρυσε το 335 π.Χ. ο Αριστοτέλης το γυμνάσιό του (ένα από τα τρία αρχαιότερα της πόλης) που ονόμασε Λύκειο και ήταν, φυσικά, η περιπατητική σχολή».
Η παράσταση θα ξεκινάει με τη δύση του ηλίου ως περίπατος, κατά τον οποίο ομάδες θεατών θα συνοδεύονται από οδηγούς-ηθοποιούς σε διάφορα σημεία του χώρου όπου και θα καταλήγουν για να παρακολουθήσουν τη συνέχεια καθιστοί.
Έτσι, σκέφτηκε να στήσει για το Φεστιβάλ Αθηνών μια «περιπατητική παράσταση» και θεώρησε ότι ιδανικό έργο είναι ένα από τα λιγότερο παιγμένα αρχαία δράματα, ο Ρήσος του Ευριπίδη, αν και η πατρότητά του αμφισβητείται έντονα από τους ερευνητές. Εξηγεί: «Οι απόψεις διίστανται ως προς το αν γράφτηκε ή όχι από τον Ευριπίδη, αλλά είναι πιθανόν να γράφτηκε από έναν μεταγενέστερο μιμητή του, κάτι με το οποίο τείνω να συμφωνήσω κι εγώ, γι' αυτό και το ερωτηματικό δίπλα στο όνομα του Ευριπίδη. Το έργο έχει πολλά προβλήματα δραματουργικά και πιστεύω ότι είναι ο λόγος που δεν ανεβαίνει συχνά. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι δεν μπορείς να το κατατάξεις ούτε στην τραγωδία, ούτε στο σατυρικό δράμα, ούτε στην κωμωδία. Ίσως είναι πιο κοντά στα ειρωνικά δράματα του Ευριπίδη. Για μένα είναι μια αντιπολεμική σάτιρα, που πολλές φορές αντιμετωπίζεται και ως παρωδία της Ιλιάδας. Είναι ένα έργο που έχει πολύ και πικρό χιούμορ κάτω από το πρίσμα του τι προξενεί ο πόλεμος στον άνθρωπο – στον ψυχισμό του, στο μυαλό του και στην κρίση του. Μιλάμε για μια στιγμή στην ιστορία η οποία επαναλαμβάνεται και όπου βασιλεύει η αβεβαιότητα και η αδυναμία λήψης αποφάσεων, τόσο στους ηγέτες όσο και στον λαό. Μια κοινωνία εξουθενωμένη μετά από δέκα χρόνια πολέμου στον Τροία».
Ο Ρήσος βασίζεται στη ραψωδία κ της Ιλιάδας. Σε αυτήν ο Δόλωνας στέλνεται από τους Τρώες στο στρατόπεδο των Ελλήνων για νυχτερινή κατασκοπευτική αποστολή και αντίστοιχα οι Έλληνες στέλνουν στο στρατόπεδο των Τρώων τον Οδυσσέα και τον Διομήδη, όπου συναντούν τον βασιλιά της Θράκης και σύμμαχο των Τρώων, Ρήσο και τον θανατώνουν. Η σκηνοθέτις λέει: «Το έργο έχει δύο μύθους. Ο ένας αφορά τον Ρήσο και ο άλλος βασίζεται στη δολώνεια ραψωδία της Ιλιάδας παραλλαγμένη – κι αυτοί οι δύο μύθοι μπλέκουν. Δεν μπορείς να πεις με σαφήνεια για ποιον λόγο έχει επιλέξει ο ποιητής το μπλέξιμο αυτών των μύθων και τι θέλει να πει με αυτό. Έχει ένα άρωμα κατασκοπείας, αλλά ιδωμένο μέσα από το πρίσμα της σάτιρας. Το ντουέτο Οδυσσέας-Διομήδης έχει τη ρίζα του στην κωμωδία. Αυτό το στοιχείο το εντοπίζουμε τόσο στην ταυτόχρονη είσοδό τους κατά τη διάρκεια της οποίας μιλάνε, πράγμα που δεν απαντά σε τραγωδίες παρά μόνο σε κωμωδίες, όσο και στον διάλογο μεταξύ αυτών και των φρουρών των Τρώων που τους καταδιώκουν. Μέχρι σήμερα δεν έχει ανέβει ποτέ ως σάτιρα ή κωμωδία, η δική μας προσέγγιση όμως κλείνει περισσότερο προς τα εκεί, ιδωμένη ωστόσο ως ένα παράξενο όνειρο του Έκτορα. Κεντρικό ρόλο παίζει και η Αθηνά, που κάνει την εμφάνισή της στη μέση του έργου και καθοδηγεί τον Οδυσσέα και τον Διομήδη με ποιον τρόπο να σκοτώσουν τον Ρήσο. Ένα άλλο πρωτόγνωρο στοιχείο εμφανίζεται αργότερα, που η Αθηνά ξαναμεταμφιέζεται σε Αφροδίτη και μιλάει στον Πάρη. Κι αυτό είναι καθαρό γνώρισμα της κωμωδίας, που δεν έχουμε ξανασυναντήσει πουθενά σε τραγωδία. Αλλά για μένα, το κεντρικό θέμα του έργου είναι η βλακεία που προξενεί ο πόλεμος».
Η Ευαγγελάτου, θέλοντας να κάνει τη σύνδεση μεταξύ του χώρου και του κειμένου, πρόσθεσε αποσπάσματα αριστοτελικής σκέψης, όπως από τα Μικρά Φυσικά από τη Ρητορική αλλά και από τα Ηθικά Νικομάχεια, συνθέτοντας μια ενδιαφέρουσα δραματουργία μαζί με τον Ρήσο. Η παράσταση δομείται ως εξής: θα ξεκινάει με τη δύση του ηλίου ως περίπατος, κατά τον οποίο ομάδες θεατών θα συνοδεύονται από οδηγούς-ηθοποιούς σε διάφορα σημεία του χώρου όπου και θα καταλήγουν για να παρακολουθήσουν τη συνέχεια καθιστοί.
Info:
Κατερίνα Ευαγγελάτου
Ρήσος, του Ευριπίδη
Λύκειον Αριστοτέλους
1-19 Ιουλίου 2015
Μετάφραση
Κώστας Τοπούζης
Σκηνοθεσία – Δραματουργία
Κατερίνα Ευαγγελάτου
Κοστούμια
Βασιλική Σύρμα
Χορογραφία
Πατρίσια Απέργη
Φωτισμοί
Γιώργος Τέλλος
Σχεδιασμός ήχου – Ηχοληψία
Κώστας Μιχόπουλος
Συνεργάτης θεατρολόγος
Πλάτων Μαυρομούστακος
Συνεργάτις σκηνογράφος
Εύα Μανιδάκη
Βοηθός σκηνοθέτη
Αμαλία Νίνου
Ερμηνεύουν
Προμηθέας Αλειφερόπουλος, Ορφέας Αυγουστίδης, Νώντας Δαμόπουλος,
Αντριάν Κολαρίτζ, Γιώργος Κουτλής, Ερρίκος Μηλιάρης, Αργύρης Πανταζάρας, Νικόλας Παπαγιάννης, Λευτέρης Πολυχρόνης, Ουσίκ Χανικιάν, Ηλίας Χατζηγεωργίου
Συμμετέχει πλήθος 40 ατόμων
Ώρα: 20:30
Διάρκεια: 90'
Τιμές εισιτηρίων: 20€, 15€ (students, 65+), 5€
Περισσότερες πληροφορίες εδώ.
σχόλια