Θέατρο
«Σπιρτόκουτο The Musical» στη Στέγη
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Γιάννη Οικονομίδη, μία από τις σημαντικότερες του νέου ελληνικού σινεμά, που επηρέασε καθοριστικά την εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή του εικοστού πρώτου αιώνα, ένα αυγουστιάτικο οικογενειακό μακελειό που έθεσε τα θεμέλια για το ιδιόλεκτο-σήμα κατατεθέν του σκηνοθέτη και έσπρωξε σε νέα όρια τον κινηματογραφικό ρεαλισμό κλείνει αισίως είκοσι χρόνια από την πρεμιέρα της και επανακυκλοφορεί στα θερινά σινεμά. Παράλληλα, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση ετοιμάζει τη θεατρική υπερπαραγωγή Σπιρτόκουτο Τhe Musical που θα ανέβει στην Κεντρική της Σκηνή και θα μείνει εκεί, για πρώτη φορά στην ιστορία της, επί περίπου δυόμισι μήνες, από τις αρχές Νοεμβρίου ως τα μέσα Ιανουαρίου. Ο Γιάννης Νιάρρος μοιάζει ιδανικός να μεταλαμπαδεύσει την ουσία και την κληρονομιά του Οικονομίδη στη θεατρική σκηνή, και μάλιστα με το εκ πρώτης όψης παράδοξο και προβοκατόρικο από μόνο του στοίχημα του μιούζικαλ, υπογράφοντας τη σκηνοθεσία, τους στίχους και συνυπογράφοντας τη μουσική, μαζί με τον Αλέξανδρο Λιβιτσάνο, σε λιμπρέτο Δώρη Αυγερινόπουλου και Γιάννη Οικονομίδη, ο οποίος έχει και τη γενικότερη καλλιτεχνική επιμέλεια του όλου εγχειρήματος. Ο νέος «πόλεμος σε τέσσερις τοίχους» μαίνεται με έντεκα ερμηνευτές και εννέα μουσικούς, λίγα μοιάζουν να έχουν αλλάξει στη διάρκεια των είκοσι ετών, τα αξέχαστα «καντήλια» της ταινίας αποκτούν μουσικότητα και αυτό είναι, χωρίς αμφιβολία, το μεγάλο θεατρικό στοίχημα της νέας σεζόν.
— Αλέξανδρος Διακοσάββας
Μουσική: Γιάννης Νιάρρος, Αλέξανδρος Λιβιτσάνος
Λιμπρέτο: Γιάννης Οικονομίδης, Δώρης Αυγερινόπουλος
Στίχοι: Γιάννης Νιάρρος
Σκηνοθεσία: Γιάννης Νιάρρος
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιάννης Οικονομίδης
Καλλιτεχνική επιμέλεια για τη Στέγη: Αφροδίτη Παναγιωτάκου
Ενορχήστρωση & Μουσική Διεύθυνση: Αλέξανδρος Λιβιτσάνος
Ηθοποιοί-Ερμηνευτές: Γιάννης Αναστασάκης, Αγορίτσα Οικονόμου, Μάριος Σαραντίδης, Γιώργος Κατσής, Αποστόλης Ψυχράμης, Νάνσυ Σιδέρη, Δάφνη Δαυίδ, Βασίλης Δημακόπουλος, Δανάη Μουτσοπούλου, Eλένη Μπούκλη, Θεοδοσία Σαββάκη
5/11-22/1, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση (Κεντρική Σκηνή)
Όπερα
«Ντον Τζοβάνι» του Μότσαρτ στην ΕΛΣ
H διεθνής συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τις όπερες του Γκέτεμποργκ και της Κοπεγχάγης, μετά την παρουσίασή της στην Κοπεγχάγη από τη Βασιλική Όπερα της Δανίας, επιστρέφει στην Αθήνα για να κάνει πρεμιέρα με την παρουσία κοινού στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο διακεκριμένος σκηνοθέτης και πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής της Βασιλικής Όπερας της Δανίας Τζον Φούλτζεϊμς. Στον Ντον Τζοβάνι, ένα από τα ορόσημα του οπερατικού ρεπερτορίου, ο Μότσαρτ αποδίδει με τη μουσική του όλες τις όψεις της πορείας του ανθρώπου που τα βάζει με τον Θεό και παίρνει την τύχη του στα χέρια του. Η υπόθεση αφορά τις ερωτικές περιπέτειες του ακόλαστου Ισπανού ευγενούς Ντον Τζοβάνι. Σε μία από αυτές αποπειράται να βιάσει την Ντόνα Άννα. Προσπαθώντας να διαφύγει, σκοτώνει τον πατέρα της, ο οποίος επιστρέφει από τον κόσμο των νεκρών προκειμένου να πάρει εκδίκηση. Καθώς ο Ντον Τζοβάνι δεν μετανοεί για όσα έχει πράξει, οδηγείται στην Κόλαση. O Φούλτζεϊμς τοποθετεί τη δράση της όπερας σε ένα σημερινό ξενοδοχείο, στον μικρόκοσμο μιας πόλης, έναν τόπο συνάντησης ανθρώπων όπου το ιδιωτικό γίνεται δημόσιο και ο χρόνος παραμονής είναι περιορισμένος.
— M. Hulot
21, 23, 25, 27, 29/10, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ, 19:30 (Κυριακή: 18:30)
Συναυλία
Tindersticks με orchestra και guests στο Μέγαρο
Οι Tindersticks γιορτάζουν τριάντα χρόνια δημιουργικής πορείας με μια ορχήστρα εγχόρδων και προσκεκλημένους φίλους, παρουσιάζοντας ένα δίωρο σετ είκοσι δύο μοναδικών τραγουδιών που ξεχώρισαν από όλη την καριέρα τους. Οι σκοτεινές ροκ μελωδίες της μπάντας που δημιούργησε ο Stuart Ashton Staples το 1992 στο Νότιγχαμ της Βρετανίας και εμπνέονταν από την ορχηστρική lounge pop των ’60s δημιούργησαν ένα ιδίωμα εντελώς δικό τους, πέρα από κυρίαρχες τάσεις, έγιναν ιδιαίτερα αγαπητές στο ελληνικό κοινό, ενώ παράλληλα η βαρύτονη φωνή του Staples, τα έγχορδα, τα πνευστά και τα πλήκτρα που συνοδεύουν τη μελαγχολία και τους ερωτικούς στίχους του έκαναν το συγκρότημα ένα από τα πιο δημοφιλή ever. Στο Μέγαρο Μουσικής θα παίξουν σε ιδανικές συνθήκες ακουστικής και υπόσχονται μια αξέχαστη εμπειρία.
— M. Hulot
30 & 31/10, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη 1, Αίθουσα: Αλεξάνδρα Τριάντη
Βιβλία
Νέος Κόρμακ Μακάρθι εις διπλούν
Με όλα τα σενάρια να θέλουν μια μαζική κινητοποίηση στα παρασκήνια της Σουηδικής Ακαδημίας με σκοπό να αποδοθεί επιτέλους στον σπουδαιότερο ίσως εν ζωή Αμερικανό συγγραφέα, τον Κόρμακ Μακάρθι, το βραβείο Νόμπελ, όλα δείχνουν πως φέτος, ανεξαρτήτως βραβείων, θα είναι η χρονιά του. Γράφοντας για το υπογάστριο της Αμερικής, τα ηθικά αδιέξοδα και την εσωτερική μοναξιά που έχουν τα τοπία του Νότου, ο Μακάρθι φαίνεται να γνωρίζει περισσότερο από κάθε Αμερικανό συγγραφέα τα σκοτάδια που κρύβονται βαθιά στο ασυνείδητο της αχανούς αμερικανικής ηπείρου. Ίσως γι’ αυτό δεν σταμάτησε να γράφει για απελπισμένους ανθρώπους με βαθιά ηθικά διλήμματα, ίσως γι’ αυτό ακόμα και ο δύσκολος Χάρολντ Μπλουμ θεώρησε ότι ο Μακάρθι αξίζει μια θέση στον «Κανόνα» του αφού πίστευε ότι ο Ματωμένος Μεσημβρινός συναγωνίζεται επάξια το Καθώς ψυχορραγώ του Ουίλιαμ Φόκνερ. Αυτήν τη φορά, όμως, ο Κόρμακ έβαλε στοίχημα να ξεπεράσει τον εαυτό του και τις φοβίες του που είχαν κυρίως να κάνουν με τους γυναικείους χαρακτήρες, επιλέγοντας μια γυναίκα ως πρωταγωνίστρια για το μυθιστόρημά του Stella Maris, το οποίο αφηγείται την ιστορία της νεαρής, ευφυούς ερευνήτριας Αλίσια Γουέστερν. Πρόκειται ουσιαστικά για μια καταγραφή των συζητήσεων της Αλίσια και του γιατρού της σε ψυχιατρικό ίδρυμα του Ουισκόνσιν το 1972, καθώς η διάγνωση για την 20ή υποψήφια διδάκτορα των μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο είναι σχιζοφρένεια.
Το βιβλίο, που αναμένεται να κυκλοφορήσει στην Αμερική στις 22 Νοεμβρίου, θα είναι η συνέχεια του επίσης πολυαναμενόμενου The Passenger, που θα έχει βγει ήδη στα βιβλιοπωλεία στις 25 Οκτωβρίου και αφηγείται τις περιπέτειες του αδελφού της Αλίσια, Μπόμπι. Όλα ξεκινούν όταν εκείνος αναλαμβάνει να εξερευνήσει τα συντρίμμια ενός βυθισμένου αεροσκάφους στις ακτές του Μισισιπή και ανακαλύπτει ότι δεν λείπει μόνο το μαύρο κουτί αλλά και η τσάντα πτήσης του πιλότου και η σορός ενός νεκρού, όπως εικάζεται, επιβάτη. Το θρίλερ σύντομα φαίνεται να συνδέεται με διάφορα άλυτα, προς εξερεύνηση προβλήματα, αποκαλύπτοντας τη σχέση ανάμεσα στη συνείδηση, τα μαθηματικά, τις φυσικές επιστήμες και την πραγματικότητα, πάντα με τον ιδιότυπο, ευφυή τρόπο του Μακάρθι. Τα δυο βιβλία συνδέονται και γι’ αυτό ο εκδοτικός οίκος Knopf έχει σχεδιάσει ήδη την παράλληλη προώθησή τους. Στη χώρα μας θα έχουμε την τύχη να τα δούμε να κυκλοφορούν αμφότερα σχεδόν παράλληλα με την Αμερική σε απόδοση Γιώργου Κυριαζή, ενός μεταφραστή που έχει φέρει εις πέρας αντίστοιχα δύσκολες «εξισώσεις», μεταφράζοντας στα ελληνικά βιβλία του Πίντσον αλλά και πρόσφατα το πολυσυζητημένο Τούνελ του Γουίλιαμ Γκας.
— Τίνα Μανδηλαρά
Το «Stella Maris» και το «The Passenger» θα κυκλοφορήσουν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg.
Εικαστικά
The Callas / Λάκης και Άρης Ιωνάς - Love Solidarity Death (L.S.D.) στη Στέγη
Είκοσι χρόνια από την πρώτη τους εμφάνιση, οι Άρης και Λάκης Ιωνάς (The Callas) καταλαμβάνουν το -1 της Στέγης με μια παραισθησιογόνα έκθεση ποτισμένη από μεσογειακή ψυχεδέλεια. Με μια έκθεση-ψυχεδελικό ξόρκι στο παρελθόν, στο τώρα και στο μέλλον της ελληνικής εικαστικής και μουσικής σκηνής, οι The Callas γιορτάζουν τα είκοσι χρόνια δημιουργίας τους στη Στέγη, παρουσιάζοντας νέα δουλειά με τα ποπ-φολκ κεντήματα και υφαντά τους, γλυπτά και εγκαταστάσεις από κομμένα μάρμαρα των παλιών πεζοδρομίων της Αθήνας, πίνακες με working-class Μαντόνες, καφασοναούς-DIY Παρθενώνες, film screenings και happenings, καθώς και με συνεργασίες με guest contributors από το εξωτερικό και την εγχώρια σκηνή.
— M. Hulot
Επιμέλεια: Νάντια Αργυροπούλου, The Callas
Κέντημα, πλέξιμο: Ιωάννα Ιωνά, Τασία Δρούζα
Χορογραφία: Αγγελική Χατζή, The Callas
Χορεύτριες: Αγγελική Χατζή, Χριστίνα Καραγιάννη
Performers: Αγγελική Χατζή, Φιλίππα Δημητριάδη, Διονυσία Μποσμή, Δάφνη Κυριακίδου, Λίνα Ρόκου, Ίρια Βρεττού
Guests, collaborators: Jim Sclavunos, Ian F. Svenonius, Paul Artrocker
26/11-31/12, εκθεσιακός χώρος -1, Μικρή Σκηνή, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Σινεμά
Τriangle of Sadness
Με δεδομένη την προηγούμενη νικηφόρα συμμετοχή του στο Φεστιβάλ Καννών, τα πρακτορεία στοιχημάτων έδιναν λιγοστές πιθανότητες στη φετινή νίκη του Ρούμπεν Έστλουντ για το Triangle of Sadness. Όσοι πόνταραν στη νίκη του, λογικά αυτήν τη στιγμή μάς διαβάζουν από κάποιο εξωτικό θέρετρο. Ο Σκανδιναβός σκηνοθέτης έφυγε και πάλι με τον Χρυσό Φοίνικα από την Κρουαζέτ για μια ταξικά ενσυνείδητη, δηκτική σάτιρα, χωρισμένη σε τρία διακριτά κεφάλαια, ένα εκ των οποίων γυρίστηκε στη Χιλιαδού της Εύβοιας. Το σινεμά του δεν υπήρξε ποτέ υπόδειγμα λεπτότητας, οι πολέμιοί του μάλλον δεν θα το αγαπήσουν με αυτή την ταινία, όλοι όμως φαίνεται να συμφωνούν ότι πρόκειται για την πιο αστεία ταινία της φιλμογραφίας του. Αυτό από μόνο του της δίνει μια ιδιάζουσα θέση στον κανόνα των νικητών των Καννών – πόσο συχνά έχετε πιάσει τον εαυτό σας να λέει σε κάποιον «θυμάσαι τι γέλιο είχαμε ρίξει με εκείνο το έργο που είχε πάρει Χρυσό Φοίνικα»;
— Γιάννης Βασιλείου
Στις αίθουσες από 18/9
Πάρτι
Techniques w/ Richie Hawtin, Sven Väth & Sama’
Έπειτα από δύο χρόνια απουσίας λόγω πανδημίας, το μεγάλο ετήσιο ραντεβού που διοργανώνει το Blend και φροντίζει να βάζει κάθε χρόνο τους λάτρεις της techno σε φθινοπωρινό mood επιστρέφει, φέρνοντας μαζί δύο μεγάλα ονόματα και σταθερούς αγαπημένους του αθηναϊκού κοινού, τον Βρετανο-Καναδό Richie Hawtin και τον Γερμανό Sven Väth. Το δικό μας ενδιαφέρον ωστόσο επικεντρώνεται περισσότερο στο όνομα που συμπληρώνει το line-up, στην Παλαιστίνια Sama’ Abdulhadi που τα τελευταία χρόνια κερδίζει ολοένα έδαφος στην παγκόσμια techno σκήνη (δείτε το απίστευτο set της για το Boiler Room). Μετά τη συμμετοχή της στο περσινό απογευματινό κυριακάτικο πάρτι Eden και στο πρόσφατο καλοκαιρινό Plisskën, η Sama’ επιστρέφει στην Αθήνα, σε ένα κοινό που δείχνει να την ακολουθεί πλέον πιστά. Το line-up ολοκληρώνουν οι resident DJs του Blend, Mikee και Manolaco.
— Αλέξανδρος Διακοσάββας
1/10, Βοτανικός, Ιερά Οδός 72 & Σπύρου Πάτση
Εικαστικά
Ο Κύκλος των Εγκλεισμών
Μια μεγάλη διοργάνωση εικαστικών εκθέσεων σε συνδυασμό με πέντε ημερίδες/συζητήσεις και αντίστοιχες περφόρμανς σε τρία κτίρια ιστορικής και συμβολικής σημασίας, ιδιοκτησίας του Δρομοκαΐτειου: στον Άγιο Ισίδωρο, στο παλιό τυπογραφείο και στο Δάφτσειο – δύο από αυτά έχουν εγκαταλειφθεί εδώ και δεκαετίες και θα ανοίξουν για το πρότζεκτ. Έμπνευση στους εικαστικούς και στους περφόρμερ θα δώσει το πλούσιο και εξαιρετικής σημασίας ηχητικό αρχείο που προέκυψε από συνεντεύξεις και προφορικές μαρτυρίες που συνέλεξε η Μαρία Φαφαλιού από τρόφιμους-ασθενείς του Δρομοκαΐτειου, γιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό, συγγενείς ασθενών και άλλους εμπλεκόμενους στο πλαίσιο ερευνητικής της εργασίας. Τα έργα που θα κατασκευάσουν θα προέρχονται από όλο το φάσμα του οπτικού και όχι μόνο λεξιλογίου της σύγχρονης τέχνης: γλυπτά και εγκαταστάσεις, βίντεο, ηχητικές κατασκευές, ζωγραφική, φωτογραφία και επιτελεστικές δράσεις.
— Χρήστος Παρίδης
Επιμέλεια: Δημήτρης Τρίκας
10/11-8/1/23, Δρομοκαΐτειο, Άγιος Ισίδωρος, παλιό τυπογραφείο & Δάφτσειο
Εικαστικά
«Ελευσίνα: Ωμό Μουσείο» στο Μουσείο Μπενάκη
Η Ελευσίνα έχει απασχολήσει ήδη το κοινό της πόλης και όχι μόνο με τις εξαιρετικές πολιτιστικές διοργανώσεις της διοργάνωσης 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης σε επιμέλεια του Μιχαήλ Μαρμαρινού. Ήδη αυτή την περίοδο έχουμε την ευκαιρία να δούμε το θαυμάσιο έργο του καλλιτέχνη Κωστή Βελώνη, ενώ το πρόγραμμα θα εμπλουτίζεται διαρκώς μέχρι τα εγκαίνια. Λίγο πριν από την έναρξη της επίσημης επετειακής χρονιάς, η Ελευσίνα συστήνεται στο ευρύ αθηναϊκό κοινό με μια έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς που προβάλλει ψήγματα απ’ όλα όσα απαρτίζουν το φαινόμενο «Ελευσίνα», τωρινά και αλλοτινά. Δειγματίζει έτσι τον τόπο, προσκαλώντας το δυνάμει κοινό να ανακαλύψει πολύ περισσότερα επισκεπτόμενο και περπατώντας την πόλη.
— Μιχάλης Μιχαήλ
Επιμέλεια: Ερατώ Κουτσουδάκη. Διοργάνωση: Μουσείο Μπενάκη - 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης
13/10-27/11, Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138
Βίντεο εγκατάσταση
«Gener8ion» του Ρομέν Γαβράς
Πώς φτιάχνεις μια δυστοπία για το (πολύ κοντινό) μέλλον, χωρίς να χρησιμοποιήσεις ρομπότ και τεχνητή νοημοσύνη, αλλά εστιάζοντας σε απτά υλικά και ιδέες της καθημερινότητας; Ο εικονοκλάστης Ρομέν Γαβράς δημιούργησε ένα τρίπτυχο από ταινίες μικρού μήκους που λειτουργούν ταυτόχρονα ως κλιπ για τη μουσική του Surkin και θα κάνουν παγκόσμια πρεμιέρα με τη μορφή βίντεο εγκαταστάσεων σε τρεις διαφορετικούς χώρους του Onassis Culture: στον Εκθεσιακό Χώρο -1 και στη Μικρή Σκηνή της Στέγης, και στη Μάντρα της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Γυρισμένες σε τρία διαφορετικά σημεία του πλανήτη (Αθήνα, Ουαϊόμινγκ και Βομβάη), οι ταινίες Neo Surf, Αgatha και Emotions τοποθετούνται στο 2034 και εξετάζουν ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, η προπαγανδιστική δύναμη των θεωριών συνωμοσίας και η αλγοριθμική απεικόνιση των συναισθημάτων. Σε ένα momentum που περιλαμβάνει επίσης την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του Γαβρά με τίτλο Athena, που δυναμίτισε το επίσημο διαγωνιστικό του Φεστιβάλ Βενετίας, όπου και έκανε πριν από λίγες μέρες την παγκόσμια πρεμιέρα της, λίγο πριν προσγειωθεί στο Netflix, η Στέγη ανοίγει το φετινό της ρεπερτόριο με το βλέμμα (ξανά) στραμμένο προς το μέλλον, συνεργαζόμενη με ακόμα έναν σπουδαίο δημιουργό της διεθνούς πρωτοπορίας.
— Αλέξανδρος Διακοσάββας
22/9-23/10, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση (Εκθεσιακός χώρος -1 & Μικρή Σκηνή) & Μάντρα (Διονυσίου Αρεοπαγίτου 2)
Εικαστικά
«Γιάννης Μόραλης: Χώρος Ιδιωτικός» στο Μουσείο Μπενάκη
Η αναδρομική του Γιάννη Μόραλη στο Μουσείο Μπενάκη το 2018 αγαπήθηκε από το κοινό όσο λίγες εκθέσεις τα τελευταία χρόνια και ανανέωσε την αγάπη και το ενδιαφέρον μας για έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες ζωγράφους. Στη νέα έκθεση που ξεκινά στα τέλη Οκτωβρίου, την οποία συνδιοργανώνουν το Μουσείο Μπενάκη και η Εταιρεία Μελέτης, Έρευνας και Προβολής της Νεοελληνικής Τέχνης - Εργαστήριο Γιάννης Μόραλης, οι επιμελητές αναζητούν τις ρίζες της έμπνευσης του ζωγράφου, τις αφετηρίες των καλλιτεχνικών αναζητήσεών του, τις εικαστικές του καταβολές και τη δημιουργική του πορεία, δίνοντας ωστόσο έμφαση στον άνθρωπο Γιάννη Μόραλη και στον ιδιωτικό του χώρο.
— Μιχάλης Μιχαήλ
Επιμέλεια: Δημήτρης Κουτσουρής, Νίκη Δάφνη. Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Σπύρος Νάσαινας. Διοργάνωση: Μουσείο Μπενάκη, Εργαστήριο Γ. Μόραλη
26/10-8/1/23, Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, Κουμπάρη 1
Σινεμά
Dodo
Οκτώ χρόνια μετά το Xenia, ο Πάνος Χ. Κούτρας επιστρέφει πίσω από τις κάμερες με το Dodo. Ένας ξεπεσμένος επιχειρηματίας και μια άλλοτε σταρ της καθημερινής τηλεόρασης πρόκειται να παντρέψουν την κόρη τους, ελπίζοντας ο γάμος της με έναν πλούσιο γαμπρό να λύσει το οικονομικό τους πρόβλημα. Την ημέρα του γάμου τους εμφανίζεται το επί αιώνες εξαφανισμένο πτηνό Ντόντο, μια γλυκύτατη CGI δημιουργία, και πυροδοτεί αντιδράσεις και εξελίξεις. Ο ίδιος ο Κούτρας δηλώνει ότι το Dodo μοιάζει περισσότερο από τις άλλες ταινίες του με την Eπίθεση του γιγαντιαίου μουσακά, η κριτική το παραλληλίζει με τους αλμοδοβαρισμούς της Αληθινής Ζωής –ίσως η καλύτερη δουλειά του– και εμείς, που έχουμε σε εκτίμηση το sui generis σινεμά του Έλληνα δημιουργού, το περιμένουμε πώς και πώς.
— Γιάννης Βασιλείου
Στις αίθουσες από 17/11
Θέατρο
«Bros» του Ρομέο Καστελούτσι στη Στέγη
Bros, όπως αδελφοί. Μέγας εικονοκλάστης της σκηνής, ο Ιταλός σκηνοθέτης Ρομέο Καστελούτσι στήνει στη Στέγη μια παράδοξη τελετουργία για τον νόμο και την τάξη. Πόση βία μπορεί να αντέξει κανείς; Είναι ο νόμος πιο πάνω απ’ όλους; Πόσο απέχει η αυθαίρετη εξουσία από τον αυταρχισμό; Eκκωφαντικοί θόρυβοι από εκρήξεις και όπλα εναλλάσσονται με ποιητικές εικόνες γεμάτες επίμαχους συμβολισμούς. Ο Καστελούτσι επιστρέφει στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση από 28 Σεπτεμβρίου έως 2 Οκτωβρίου με το Bros, μια ενοχλητική και ταυτόχρονα συναρπαστική τελετουργία που μας κόβει την ανάσα, με είκοσι τρεις άνδρες επί σκηνής, εξίσου θύματα και δήμιους. Οι πρωταγωνιστές του Bros δεν χρειάζεται να είναι ηθοποιοί – εξάλλου δεν έχει προηγηθεί κάποια κανονική πρόβα, μόνο μια συμφωνία: είναι εδώ για να εκτελούν οδηγίες, όσο αλλόκοτες ή ακατανόητες κι αν είναι. Μια μνημειώδης φάρσα για την ελεύθερη βούληση στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης. Γιατί οι άνδρες που «στρατολογεί» ο Καστελούτσι ντύνονται και συμπεριφέρονται σαν όργανα της τάξης, εκτελώντας τις εντολές που δέχονται μέσω ακουστικών καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης. Περιθώριο αυτοσχεδιασμού δεν υπάρχει. Πρέπει να υπακούσουν.
— M. Hulot
28/9-2/10, Κεντρική Σκηνή, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Τετάρτη έως Σάββατο 20:30, Κυριακή 17:00
Σινεμά
Nύχτες Πρεμιέρας
Για 28η χρονιά το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας ανοίγει τις πύλες τους και μας περιμένει. Στις αίθουσες του φεστιβάλ θα παρακολουθήσουμε μερικές από τις καλύτερες και πιο αναμενόμενες ταινίες της σεζόν, την αφρόκρεμα του περασμένου Φεστιβάλ Καννών, άγνωστα διαμαντάκια από τις τέσσερις γωνιές του πλανήτη αλλά και κλασικούς τίτλους που συνθέτουν τον κινηματογραφικό κανόνα και πολλοί από εμάς δεν έχουμε μπορέσει ποτέ να παρακολουθήσουμε στη μεγάλη οθόνη. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές το φεστιβάλ κρατά ακόμα κλειστά τα χαρτιά του, ωστόσο σας έχουμε τρεις ταινίες του προγράμματος σε αποκλειστικότητα. Το μουσικό ντοκιμαντέρ God said give ’em drum machines μας ταξιδεύει στο Ντιτρόιτ των ’80s και στη γέννηση της techno, επιχειρώντας μια σύνδεση με τη μαύρη κουλτούρα και δίνοντας εύσημα σε καλλιτέχνες λιγότερο γνωστούς, στους οποίους βασίστηκαν αργότερα μεγάλα ονόματα της κονσόλας. Το Joyland, στο οποίο ο μικρότερος γιος μιας συντηρητικής, πατριαρχικής οικογένειας ερωτεύεται μια τρανς χορεύτρια, αποτέλεσε την παρθενική συμμετοχή του Πακιστάν στις Κάννες και έφυγε με τον Queer Χρυσό Φοίνικα αλλά και με το Βραβείο της Επιτροπής του τμήματος Ένα Κάποιο Βλέμμα. Τέλος, το έξοχο ντοκιμαντέρ Loving Highsmith αναζητά και εντοπίζει τον τρόπο που η οικογένεια, οι έρωτες και οι εμπειρίες της Πατρίσια Χάισμιθ επηρέασαν το έργο της, μέσα από τα προσωπικά ημερολόγια της ίδιας.
— Γιάννης Βασιλείου
Από 28/9 ως 9/10
Βιβλίο
Ολόκληρο το έργο του Νίκου Καζαντζάκη επανακυκλοφορεί από τη Διόπτρα
Το μεγαλύτερο μέρος του συγγραφικού έργου του Νίκου Καζαντζάκη επανεκδίδεται σε νέους τόμους από τη Διόπτρα, σχεδιασμένους από τον Γιάννη Καρλόπουλο, ξεκινώντας στις 26/10 με τον Ανήφορο, που κυκλοφορεί για πρώτη φορά. Χωρισμένες σε τρεις σειρές (μυθιστορήματα, ταξιδιωτικά, δοκίμια και μεταφράσεις), οι νέες κυκλοφορίες ξεκινούν με το ανέκδοτο μυθιστόρημα του Καζαντζάκη, τον Ανήφορο, ένα βιβλίο που γράφτηκε αμέσως μετά τον Ζορμπά και αναφέρεται στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τις κακουχίες της Κατοχής. Μέρος της πρώτης σειράς, η οποία συμπληρώνεται από άλλα οκτώ βιβλία, την Ασκητική, τον Φτωχούλη του Θεού, τον Τελευταίο Πειρασμό, τον Καπετάν Μιχάλη, το Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται, τους Αδερφοφάδες, τον Ζορμπά και την Αναφορά στον Γκρέκο, που θα κυκλοφορήσουν προοδευτικά τους επόμενους μήνες.
— M. Hulot
Ο «Ανήφορος» κυκλοφορεί στις 26/10 από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Θέατρο
Βερολίνο Αλεξάντερπλατς
Το σπουδαιότερο έργο του Γερμανού συγγραφέα Άλφρεντ Ντέμπλιν, ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του γερμανικού εξπρεσιονιστικού κινήματος, ανεβαίνει στις 11 Νοεμβρίου στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού. Έχοντας ως τίτλο την ιστορική κεντρική πλατεία του άλλοτε Ανατολικού Βερολίνου, ο Ντέμπλιν ιχνογραφεί έναν κόσμο μέσα στον κίνδυνο της κατάρρευσης που ελλοχεύει ανά πάσα στιγμή. «Δεν είναι δυνατό να υφίσταται τάξη χωρίς να υπάρχει ταυτόχρονα τάση για διάλυση και de facto καταστροφή. Η κοινωνία είναι ζυμωμένη με το έγκλημα. Τι σημαίνει αυτό; Ότι υπάρχει τάξη και διάλυση», γράφει ο συγγραφέας, που παρουσιάζει ανάγλυφα μέσα από πρόσωπα και γεγονότα της καθημερινότητας τον κόσμο των δύο θεών, της δημιουργίας και της διάλυσης, δίπλα στην ανθρώπινη αγωνία που αναζητά διαρκώς να εξασφαλίσει μια κιβωτό σωτηρίας. Ο κόσμος των ανυπεράσπιστων ηρώων του και η πάλη τους να μείνουν όρθιοι είναι η εικόνα της ακύρωσης κάθε θεωρητικής μας παραδοχής.
— Αργυρώ Μποζώνη
Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός
Παίζουν: Βασίλης Ανδρέου, Γιώργος Δάμπασης, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Κόικας, Λίλλυ Μελεμέ, Πολυξένη Παπακωνσταντίνου, Δημήτρης Παπανικολάου, Μαρία Σαββίδου, Θεόβη Στύλλου, Άρης Τρουπάκης, Δημήτρης Φιλιππίδης
Από 11/11, Θέατρο της Οδού Κυκλάδων - Λευτέρης Βογιατζής, Κυκλάδων 11
Θέατρο
Θείος Βάνιας
Γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι οι ήρωες του Τσέχοφ συμπυκνώνουν σε τέσσερις σκηνές όλη την υπαρξιακή αγωνία και το ατελές της ανθρώπινης φύσης. Σε αυτό το τοπίο συνύπαρξης θα αναμετρηθούν με τη ματαίωση, τις ψευδαισθήσεις και θα αποπειραθούν να συμφιλιωθούν με τη ζωή. Οι ήρωες του Θείου Βάνια μοιάζουν αποκλεισμένοι στον ασφυκτικό κόσμο που οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει στο κτήμα του Σερεμπριακόφ, με την πλήξη και τα αδιέξοδα μιας κοινωνίας σε παρακμή να οδηγούν το δράμα της συμβίωσής τους στην κορύφωσή του και στη θλιβερή του λύση που δεν οδηγεί στην ανθρώπινη ευτυχία. Με τον θείο Βάνια, που βασανίζεται από το αίσθημα μιας χαραμισμένης ζωής και ενός ανεκπλήρωτου έρωτα για την πολύ νεότερη σύζυγο του καθηγητή, τη Γιελένα, την κόρη του καθηγητή Σόνια, μια στερημένη εργατική κοπέλα που αγαπά κρυφά τον γοητευτικό και παρηκμασμένο γιατρό Αστρόβ, και την ψευτοδιανοούμενη πεθερά του Βάνια, Μαρία Βασίλιεβνα, ο Τσέχοφ καταγράφει τις δραματικές επερχόμενες αλλαγές σε έναν κόσμο από τον οποίο εξαφανίζεται κάθε ουτοπία.
— Αργυρώ Μποζώνη
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Παίζουν: Χρήστος Λούλης, Ξένια Καλογεροπούλου, Νίκος Χατζόπουλος, Θεοδώρα Τζήμου, Ηρώ Μπέζου, Φιντέλ Ταλαμπούκας, Μαρία Φιλίνη, Αντώνης Αντωνόπουλος
Από 24/10, Θέατρο Προσκήνιο, Καπνοκοπτηρίου 8
Εικαστικά
Hunter Hunts in a Pink Mist
Λάτρης της ελληνικής μυθολογίας, της αρχαιότητας, των μοτίβων και των στερεοτυπικών αναπαραστάσεών της, αλλά και του ελληνικού καλοκαιριού, ο Βρετανός καλλιτέχνης και ντιζάινερ με το εντυπωσιακό βιογραφικό και τις ζηλευτές συνεργασίες Λουκ Έντουαρντ Χολ επιστρέφει στην Αθήνα και στην γκαλερί The Breeder, ενάμιση χρόνο μετά την πρώτη του επαφή με το ελληνικό κοινό – που δυστυχώς δεν έγινε εκ του σύνεγγυς σε εκείνη την πρώτη του έκθεση, λόγω πανδημίας. Βασική επιρροή για την τέχνη του αποτελούν πάντα οι γραμμές του Ζαν Κοκτό, οι θλιμμένοι και ποθητοί νεαροί άνδρες που ζωγραφίζει αναδύονται μέσα από μια έκρηξη χρωμάτων, δείχνοντας απόλυτα συμφιλιωμένοι με τη θηλυκότητα και την ευαλωτότητά τους. Σε αυτό το νέο σώμα δουλειάς του ο Χολ εμπνέεται από προσωπικές εμπειρίες και το άμεσο περιβάλλον του, το σπίτι και τη ζωή του στην αγγλική εξοχή, όπου ζει και εργάζεται με τον σύζυγό του και τον σκύλο τους. Μαζί με τους άνδρες πρωταγωνιστές του, παρουσιάζει εδώ σκηνές γεμάτες καταπράσινους λόφους, κοιλάδες, ανθισμένα λουλούδια και ποτάμια. Το φυσικό περιβάλλον που τον περιτριγυρίζει καθημερινά γίνεται εδώ το σκηνικό όπου ξετυλίγονται οι ιστορίες του.
— Αλέξανδρος Διακοσάββας
14/9-14/10, The Breeder, Ιάσονος 45, Μεταξουργείο
Εικαστικά
«Μικρά Ασία: Λάμψη - Ξεριζωμός - Καταστροφή - Δημιουργία» στο Μουσείο Μπενάκη
Το Μουσείο Μπενάκη επιστρέφει με άλλη μία ιστορική έκθεση που αναμφίβολα θα μονοπωλήσει το ενδιαφέρον των Αθηναίων και όχι μόνο. Μετά την αριστουργηματική έκθεση για το 1821 και με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το Μουσείο Μπενάκη και το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών παρουσιάζουν το χρονικό του μικρασιατικού ελληνισμού. Περισσότερα από χίλια εκθέματα και πάνω από πεντακόσιες φωτογραφίες θα καταλάβουν τις αίθουσες της Πειραιώς 138 και θα επιδιώξουν να ζωντανέψουν την ακμή του ελληνισμού πριν από τους διωγμούς, τη δραματική περίοδο 1919-1923 καθώς και την εγκατάσταση και ενσωμάτωση στην Ελλάδα. Έργα τέχνης, εικόνες, εκκλησιαστικά, πολεμικά και προσωπικά κειμήλια, ενδυμασίες, κοσμήματα, χειροτεχνήματα, χάρτες, φωτογραφίες, αρχειακό και κινηματογραφικό υλικό, εφημερίδες, επιστολές, κάρτες και πολλά άλλα τεκμήρια παίρνουν ζωή στις ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες του μουσείου, πάντα κάτω από το έμπειρο μάτι της επιμελήτριας της έκθεσης κυρίας Εβίτας Αράπογλου, μέσα από προσωπικές μαρτυρίες.
— Μιχάλης Μιχαήλ
Επιμέλεια: Εβίτα Αράπογλου. Διοργάνωση: Μουσείο Μπενάκη, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών
15/9-12/2/23, Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138
Θέατρο
Ο άνθρωπος από το Ποντόλσκ
Ο Άνθρωπος από το Ποντόλσκ είναι το πρώτο και εξαιρετικά επιτυχημένο έργο του βραβευμένου Ντμίτρι Ντανίλοφ, ενός από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς της σύγχρονης Ρωσίας, μια ανησυχητική σάτιρα για την πανταχού παρουσία του πατρικού κράτους, το οποίο διεισδύει στο τελευταίο καταφύγιο ενός ανθρώπου και επαναπροσδιορίζει τι είναι «αναμόρφωση», που ανεβαίνει στο Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή. Ο Νικολάι, κάτοικος του Ποντόλσκ, μιας πόλης κοντά στη Μόσχα, βρίσκεται κρατούμενος και περιμένει εξηγήσεις για τον λόγο που τον συνέλαβαν. Ωστόσο μια συνηθισμένη ανάκριση μετατρέπεται σε προσωπική και πνευματική τρομοκρατία που αποδεικνύεται πιο τρομερή από κάθε ηθική και σωματική ταπείνωση. Ξαφνικά, αποκτά τη μορφή διανοητικής διάλεξης που δίνουν οι αστυνομικοί, οι οποίοι φαίνεται να είναι γνώστες του στρουκτουραλισμού και καλά ενημερωμένοι για τα είδωλα της βιομηχανικής μουσικής των Einstürzende Neubauten. Αυτό που αρχίζει ως μια ενοχλητική, μαύρη σάτιρα μιας ανάκρισης μετατρέπεται σε μια καφκική συνεδρία θεραπείας.
— Αργυρώ Μποζώνη
Σκηνοθεσία: Γιώργος Κουτλής
Παίζουν: Δημήτρης Ήμελλος, Άρης Μπαλής, Ελένη Κουτσιούμπα, Γιλμάζ Χουσμέν, Αλέξανδρος Σιάτρας, Πάνος Μανουηλίδης
Από 14/10, Εθνικό Θέατρο - Σκηνή Νίκος Κούρκουλος, Αγίου Κωνσταντίνου 22
Εικαστικά
«Ο Φώτης Κόντογλου και η επιρροή του στους νεότερους» στο Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή
Ένα επετειακό αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και τα τρία χρόνια από την έναρξη λειτουργίας του Μουσείου του Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή στην Αθήνα με δύο εκθέσεις στο πνεύμα του υπότιτλου «Από το σήμερα στο χθες με προοπτική το αύριο». Το ένα και κυρίαρχο σκέλος θα αποπειράται να αναδείξει την πολιτιστική και πνευματική προσφορά του Φώτη Κόντογλου στο πεδίο των εικαστικών τεχνών και στα γράμματα κατά τον εικοστό αιώνα, ενώ συγχρόνως ένα δεύτερο σκέλος θα στοχεύει στην προβολή του μεγέθους των επιρροών που δέχθηκαν οι νεότεροι, π.χ. οι μαθητές του Νίκος Εγγονόπουλος και Γιάννης Τσαρούχης, αλλά και άλλοι που ακολούθησαν, όπως ο Μόραλης, ο Λουκόπουλος, ο Βουρλούμης, ο Κοψίδης, ο Καρούσος, ο Παπαδέλης, ο Χοχλιδάκης και ο Ξυνόπουλος. Συνολικά τριάντα καλλιτέχνες με 135 έργα τους θα συμπληρώνουν εκείνα του Δασκάλου.
— Χρήστος Παρίδης
21/9-12/12, Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, Ερατοσθένους 13, Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων - 1ο Υπόγειο
Βιβλίο
Προς τον Παράδεισο
Αν οι Άνθρωποι στα δέντρα, το ντεμπούτο της με το οποίο συστήθηκε στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό το 2013, ήταν μια ατρόμητη ματιά σε ένα από τα τελευταία μεγάλα ταμπού του δυτικού κόσμου, αυτό της παιδοφιλίας, και η Λίγη Ζωή, το δεύτερο έργο της που την εκτόξευσε στο πάνθεον των μεγάλων σύγχρονων Αμερικανών συγγραφέων, ήταν μια δυσβάσταχτη ελεγεία για τα δεινά της φιλίας και της αγάπης, το νέο μυθιστόρημα της Χάνια Γιαναγκιχάρα είναι σίγουρα το πιο φιλόδοξο, το πιο δύσκολο τεχνικά κι εκείνο με το οποίο η Χαβανέζα συγγραφέας δηλώνει εμφατικά πως θέλει να πάει ένα βήμα παραπέρα. Προορισμένη από τη φτιαξιά της να διχάσει, όπως και οι προκάτοχοί της, αυτή η μεγαλειώδης σάγκα τοποθετείται στην εκπνοή τριών διαφορετικών αιώνων (1893, 1993, 2093) και ξαναγράφει την αμερικανική ιστορία, εστιάζοντας σε προσφιλή θέματα της συγγραφέως, όπως η σεξουαλικότητα, η ετεροκανονικότητα, η καταγωγή και η κοινωνική τάξη, το τραύμα και η αδυναμία επούλωσής του, θέτοντας για ακόμα μία φορά γκέι χαρακτήρες στο επίκεντρο, λέγοντας ταυτόχρονα αλήθειες επώδυνες και μάλλον οικουμενικές. Από τις μεγάλες εκδοτικές κυκλοφορίες του φθινοπώρου, σε υποδειγματική μετάφραση της Μαρίας Ξυλούρη, που πλέον κατέχει απόλυτα το ύφος και τις (τεχνικές και συναισθηματικές) απαιτήσεις της Γιαναγκιχάρα.
— Αλέξανδρος Διακοσάββας
Κυκλοφορεί στις 27/10 από τις εκδόσεις Μεταίχμιο
Έκθεση + Πάρτι
BUTT’s 31st issue launch + Power Dance BUTT
Η μεγάλη εκδοτική επιστροφή του 2022 δεν ήταν άλλη από το θρυλικό BUTT, το αγαπημένο γκέι περιοδικό των ’00s με το χαρακτηριστικό ροζ χαρτί, που λάνσαρε μια εντελώς νέα αισθητική με το αφτιασίδωτο, «βρόμικο» γυμνό του, αλλά και μια εντελώς νέα προσέγγιση στις συνεντεύξεις που αποδίδονταν ως ρεαλιστικές, πρωτότυπες, κανονικές συζητήσεις. Πηγαίνοντας κόντρα στα mainstream έντυπα, ακόμα και στα ίδια τα clean-cut γκέι περιοδικά, το BUTT μακροημέρευσε, κυκλοφορώντας επί μία δεκαετία, και εξαφανίστηκε από τα εκδοτικά δρώμενα το 2011, με την Taschen να κυκλοφορεί στο μεταξύ δύο συλλεκτικές εκδόσεις με την κληρονομιά του. Να, όμως, που στις αρχές του 2022 το BUTT επέστρεψε με το τριακοστό τεύχος του, με τη συνδρομή του οίκου Bottega Veneta, η οποία λειτούργησε ως αποκλειστικός χορηγός. Έξι μήνες μετά, το BUTT γιορτάζει το νέο, 31ο τεύχος του, με ένα official launch event στην Αθήνα που θα πραγματοποιηθεί στο βιβλιοπωλείο Hyper Hypo (το άλλο θα γίνει στο Άμστερνταμ), όπου θα εκτεθούν εξώφυλλα και υλικό από όλη την αξιοσημείωτη πορεία του και μουσική θα παίξουν οι Boys’ Shorts. Θα ακολουθήσει το Power Dance BUTT, το μεγάλο πάρτι του event, μια συνεργασία του πρότζεκτ Power Dance Club και των ανθρώπων του εντύπου στο Arcane Club. Στα decks του θα βρεθούν οι Grace Sands από το Λονδίνο και Luigi Di Venere από το Βερολίνο, και βέβαια οι residents του Power Dance Club, Stathis και Maria Politi.
— Αλέξανδρος Διακοσάββας
17/9, Hyper Hypo, Βορέου 10, 19:00-00:00 & Arcane Club, Πειραιώς 69, μετά τα μεσάνυχτα
