Ατμοσφαιρικός Ακροκόρινθος
Κάστρο Ακροκορίνθου
Κωνσταντίνα Σκαρμούτσου
Αρχαιολόγος ΠΕ
Κάστρο επί του απόκρημνου βράχου Ακροκορίνθου, που υψώνεται ΝΔ της Αρχαίας Κορίνθου. Αποτέλεσε την οχυρωμένη ακρόπολη της αρχαίας και μεσαιωνικής Κορίνθου.
Η οχύρωση εξασφαλίζεται με σύστημα τριών περιβόλων, που χωρίζονται μεταξύ τους με τείχη, ενισχυμένα με πύργους και προμαχώνες. Τρεις επιβλητικοί πυλώνες οδηγούν στο εσωτερικό, όπου υπάρχουν ερείπια κτισμάτων όλων των εποχών. Διακρίνονται τμήματα του τείχους της κλασικής αρχαιότητας. Ανοικοδόμηση και προσθήκες νέων οχυρώσεων της βυζαντινής περιόδου, εκτεταμένα οχυρωματικά έργα της εποχής της Φραγκοκρατίας και της Ενετοκρατίας. Επεμβάσεις κυρίως στο εσωτερικό έγιναν επί Τουρκοκρατίας.
Η πρώτη οχύρωση του Ακροκορίνθου χρονολογείται στα τέλη 7ου-6ου π.Χ αι. στα χρόνια της τυραννίας των Κυψελιδών. Εκτεταμένα τμήματα κλασικής τοιχοποιίας ανάγονται στον 4ο π.Χ. αι. Από το 338 π.Χ. περνά στην κατοχή των Μακεδόνων, τους οποίους εξεδίωξε ο Άρατος και η πόλη έγινε μέλος της Αχαϊκής Συμπολιτείας.
Μετά την καταστροφή από τον Λ. Μόμμιο (146 π.Χ.), το τοίχος ανοικοδομείται με το ίδιο αρχαίο υλικό από τον Ιούλιο Καίσαρα (44 π.Χ.). Η πρώτη χριστιανική φάση που διακρίνεται στην επισκευή του κλασικού τείχους ανήκει στα χρόνια του Ιουστινιανού (6ος αι.). Ανοικοδόμηση και προσθήκες νέων οχυρών εκτελέσθηκαν στην πρωτοβυζαντινή και μεσοβυζαντινή περίοδο (7ο-12ο αι.).
Το 1210 το κάστρο καταλαμβάνεται από τους Φράγκους (Όθωμα de la Roche & Γολ. Βιλλεορδουίνο). Ο άρχοντας του Ναυπλίου Λέων Σγουρός αυτοκτονεί, έφιππος από τα τείχη. Στα μέσα του 13ου αι. γίνονται εκτεταμένες επισκευές των τειχών. Στις αρχές του 14ου αι. το κάστρο παραχωρείται στον πρίγκιπα Ιωάννη Gravina και μετέπειτα στον N. Acciajuoli που επισκεύασαν τις παλιές οχυρώσεις και πρόσθεσαν νέες. Το 1395 κύριος του κάστρου έγινε ο Θεόδωρος Παλαιολόγος, που για οικονομικούς λόγους το πούλησε στους Ιωαννίτες, ιππότες της Ρόδου, που το κρατούν μέχρι το 1404, οπότε ο Παλαιολόγος το ξανακέρδισε. Το 1458 ο σουλτάνος Μωάμεθ Β' έκαμψε την αντίσταση του βυζαντινού διοικητή Ματθαίου Ασάν και κατέλαβε τον Ακροκόρινθο, στο εσωτερικό του οποίου κτίσθηκαν τέσσερα τζαμιά.
Το 1687 οι Ενετοί κατέλαβαν το Κάστρο και εκτέλεσαν οχυρωματικά έργα που ολοκληρώθηκαν το 1711. Το 1715 ο Ακροκόρινθος παραδίδεται μετά από πολιορκία στους Τούρκους. Το 1823 η Κόρινθος απελευθερώθηκε και ο Αβδουλάχ-μπέη, παρέδωσε το κάστρο στα ελληνικά στρατεύματα.
Το κάστρο Ακροκορίνθου αποτελεί τυπικό δείγμα φρουριακής αρχιτεκτονικής, με κατασκευαστικές λεπτομέρειες και διακοσμητικά στοιχεία όλων των χρόνων της ιστορίας του. Τα τείχη ακολουθούν τη φυσική γραμμή του βράχου, είναι χτισμένα σε τρεις αμυντικές σειρές και ενισχύονται με πύργους προμαχώνες, επάλξεις διάτρητες με πολεμίστρες και κανονιοθυρίδες. Μπροστά από την Α πύλη υπήρχε τάφρος με ξύλινη κινητή γέφυρα. Λιθόστρωτο καλντερίμι οδηγεί στις τρεις διαδοχικές πύλες. Η Α πύλη είναι τοξωτή και επιστέφεται μ' ένα τυφλό τόξο, όπου σώζεται βυζαντινή μαρμάρινη πλάκα, η δεύτερη είναι μια εντυπωσιακή πυργοειδής διώροφη κατασκευή. Στο εσωτερικό της πέτρινης κλίμακας οδηγεί σε υπόγειες θολωτές αίθουσες. Η τρίτη πύλη διακοσμείται με τυφλό πεταλόσχημο τόξο και πλαισιώνεται από δύο ισχυρούς πύργους.
Στο εσωτερικό του κάστρου σώζονται ερείπια ναών (Αγ. Δημήτριος, τρίκλιτη ενετική βασιλική, τζαμιά με μιναρέ) κρήνες, υπόγεια βυζαντινή δεξαμενή με πεσσούς και καμάρες από πλίνθους, πηγή Άνω Πειρήνης με δύο υπόγειους θολοσκεπείς χώρους, ναός της Αφροδίτης 5ου -4ου π.Χ. αι.) με μεταγενέστερες διαδοχικές κατασκευές κ.ά.
Στη ΝΔ πλευρά του κάστρου ορθώνεται ο διώροφος φράγκικος πύργος-παρατηρητήριο με βαθμιδωτή βάση και ένα παράθυρο-πολεμίστρα. Ο κάτω όροφος ήταν δεξαμενή.
Στις βόρειες υπώρειες του λόφου Ακροκορίνθου, βρίσκονται τα ερείπια της Αγοράς της αρχαίας πόλης της Κορίνθου με μνημειακά κτίσματα (ιερά, κρήνες, ωδείο, θέατρο, καταστήματα, την πλακόστρωτη οδό Λεχαίου, τον επιβλητικό αρχαϊκό ναό του Απόλλωνα και το Μουσείο.
Στην αρχαιότητα η Ακροκόρινθος συνδεόταν με την πόλη και το λιμάνι Λεχαίου με τα Μακρά Τείχη.
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού - ΟΔΥΣΣΕΥΣ (2012)
