Love and Revenge
από τη Βηρυτό
Αγάπη, ειρωνία και νοσταλγία από τον εικαστικό καλλιτέχνη Nasri Sayegh και τον μουσικό Rayess Bek που αναμιγνύουν υλικό από αραβικές καλτ ταινίες και τραγούδια παλαιών ειδώλων της Μέσης Ανατολής πάνω σε break-beat ρυθμούς
Fifi Abou Dib
L' Orient le Jour - 14.08.2024
Ο Nasri Sayegh είναι ένας "εμμονικός καλλιτέχνης" με ασυγκράτητη περιέργεια για τα πάντα, σύμφωνα με τον ίδιο. Στο άντρο του στην Rue Monnot, εικόνες εναλλάσσονται σε μια οθόνη. Ο Sayegh αναλύει προσεκτικά τις γωνίες και τις λεπτομέρειες: ο βράχος Raouche, ο πύργος Murr, σαν να είχαν σφηνωθεί στον αμφιβληστροειδή του για χρόνια, αλλά και τα τρομερά ντοκουμέντα των συνεχιζόμενων σφαγών στη Γάζα.
Ωστόσο, ένα ελαφρύτερο έργο, που έγινε με συνεργασία, γλυκαίνει το σύμπαν αυτού του πολυμορφικού, διεπιστημονικού δημιουργού, που δεν στερείται ποτέ εργαλείων ή έμπνευσης. Περνάει από το κέντημα στην ποίηση, από τη φωτογραφία στο βίντεο, από την επεξεργασία εικόνας στο κείμενο και τον ήχο, σαν να διασχίζει ή να καταρρίπτει σύνορα.
Μαζί με τον μουσικό Rayess Bek - έναν πραγματικό σύγχρονο σαμάνο που αναμειγνύει αρχαίες μελωδίες και break-beat ρυθμούς - δημιουργεί ρυθμικά βίντεο-μοντάζ σε μουσική της Μέσης Ανατολής υπό τον τίτλο Love and Revenge, δανεισμένο από μια παλιά αιγυπτιακή κινηματογραφική επιτυχία, το Gharam wan'tiqam.
"Το Love and Revenge είναι ένα μουσικό και οπτικό γεγονός και το ρεπερτοριό του αποτίει φόρο τιμής στον αραβικό πολιτισμό και στα δημοφιλή είδωλα μιας άλλης εποχής", εξηγεί ο Bek. Το κουαρτέτο του επανεξετάζει την αραβική κινηματογραφική κληρονομιά και τις επιτυχίες της, όπως αυτές του Ιρακινού Kadhem Saher, του Αιγύπτιου Nagat al-Saghira και του μεγάλου συνθέτη Abdel Wahab.
Ο Sayegh εικονογραφεί το πρότζεκτ Gharam wan'tiqam υπό την ετικέτα του @radiokarantina, ενός καλλιτεχνικού ιστολόγιου που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού. Περιλαμβάνει αποσπάσματα και podcasts, που διανέμονται σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, με την εξής αναφορά: "Στις πιο σκοτεινές ώρες. Μουσική. Οργή. Και αγάπη".
Στο πλαίσιο του Gharam wan'tiqam, αποσπάσματα ταινιών ξαναμιξάρονται σε απόλυτο συγχρονισμό με μια μεγάλη ποικιλία μουσικών ειδών: μιούζικαλ εμπνευσμένα από το Χόλιγουντ, ταινίες που ανήκουν σε ένα είδος και B-movies, remakes των μεγάλων μύθων του κινηματογράφου (Δράκουλας, Πόλεμος των Άστρων, Φάουστ, Σούπερμαν, γουέστερν με καουμπόηδες και Ινδιάνους), χωρίς να ξεχνάμε τις cult σκηνές που έκαναν διάσημο τον αραβικό κινηματογράφο τον περασμένο αιώνα, προσθέτει ο Bek. Το Radiokarantina βάζει τη σφραγίδα του πάνω στον συγχρονισμό των εικόνων, την αναβίωσή τους στην τρίτη χιλιετία, όπου ρυθμοί, εποχές και πολιτισμοί συγχωνεύονται.
Με αυτόν τον τρόπο ο Sayegh τροφοδοτεί τη μηχανή των θαυμάτων του, αντλώντας σπάνιες εικόνες και ήχους κυρίως από το Ίδρυμα Umam και το πολύτιμο "υπόστεγό" του, ένα κέντρο έρευνας και τεκμηρίωσης που συνδημιούργησαν ο δολοφονημένος διανοούμενος Lokman Slim και η σύζυγός του, η δημοσιογράφος Monika Borgmann.
Το Umam στεγάζει, μεταξύ άλλων, τα αρχεία του Studio Baalbeck. Το Studio Baalbeck, που ιδρύθηκε το 1963 και δραστηριοποιήθηκε επί 20 χρόνια, ήταν η σημαντικότερη εταιρεία παραγωγής ταινιών στον αραβικό κόσμο. Τα ανεκτίμητα αρχεία του διασώθηκαν χάρη στην IRAB Association και το ίδρυμα Umam. Η πρώτη κατάφερε να διασώσει πολλά ανεκτίμητα τραγούδια, ενώ το ίδρυμα Umam ανέκτησε πολύτιμες βιντεοταινίες.
Το 2010, όταν έμαθε για την επικείμενη κατεδάφιση του Studio Baalbeck, η ομάδα του Umam πήγε στον χώρο για να προσπαθήσει να σώσει τις μπομπίνες και τα χάρτινα αρχεία αυτού του πυλώνα της περιφερειακής οπτικοακουστικής ιστορίας, τα οποία θα προσπαθήσει να συντηρήσει, να καταγράψει και να ψηφιοποιήσει.
"Όλα ξεκίνησαν με ένα σπάνιο τραγούδι που πρότεινε ο Wael [το πραγματικό όνομα του Bek], στην πραγματικότητα ένα δημοφιλές τραγουδάκι που πρέπει να ήταν καλοκαιρινή επιτυχία", δήλωσε ο Sayegh. Το τραγούδι αυτό, Faqir (που σημαίνει φτωχός στα αραβικά), τραγουδά η Noha Hachem, άγνωστη στο τάγμα των τοπικών αστέρων της δεκαετίας του 1960. "Κάνουμε έκκληση σε όποιον γνωρίζει τη Noha Hachem και μπορεί να μας πει περισσότερα γι' αυτήν", πρόσθεσε.
Πολύ πριν από την 7η Οκτωβρίου, ο Sayegh πήγε στο Umam για να εντρυφήσει σε αυτά τα οπτικά αρχεία και να ανακτήσει εικόνες που πιθανόν να αποτελoύσαν το υλικό για το κλιπ διάρκειας 4:04 λεπτών που θα έφτιαχνε για το τραγούδι. Αναπόφευκτα, το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα επαναπροσδιόρισε τις προτεραιότητες και η ελεύθερη τέχνη έχασε τη σημασία της. Τελικά, το κλιπ που δημιουργήθηκε από την προβολή μίας ώρας και 30 λεπτών υλικού με επίκεντρο τη νυχτερινή ζωή, τις παραλίες, τα ρούχα και πάνω απ' όλα τις υφές της δεκαετίας του '60 θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στα εγκαίνια της έκθεσης του ιδρύματος με επίκεντρο το Studio Baalbeck.
Η Hachem τραγουδούσε: "Φτωχός, τι σημασία; Είναι φτωχός, αλλά τον αγαπάμε. Είναι όμορφος και τον αγαπάμε". Ο ρυθμός των στίχων είναι τόσο επιφανειακός και καλοκάγαθος όσο και αυτή η φημολογουμένως ανάλαφρη περίοδος στην ιστορία του Λιβάνου. Σε αυτό το αθώο τραγούδι, βλέπουμε Ναϊάδες να τρέχουν κατά μήκος μιας αμμώδους παραλίας, να ρίχνονται στο νερό, ενώ μια φιγούρα με μαγιό τρίβει αυτάρεσκα την κοιλιά της, πιθανότατα ο ζωγράφος Rafic Charaf.
Βλέπουμε επίσης νεαρά άτομα να ζωγραφίζουν το σώμα τους και στη συνέχεια, χωρίς μετάβαση, μεταμφιεσμένους φοιτητές καλών τεχνων να επιβιβάζονται σε πλεούμενα. Τα πλάνα περιλαμβάνουν κάποια στιγμή και τη Sabah (διάσημη Λιβανέζα τραγουδίστρια και ηθοποιός - σ.σ.) την οποία ο Sayegh θεωρεί "αντικαταθλιπτικό" του, μια επίδειξη μόδας με την Georgina Rizk, ένα σόου με γυναίκες ντυμένες άντρες, τις φωτισμένες ταμπέλες του διάσημου Crazy Horse και καμπαρέ όπως το L'Étoile ή το Le Pavillon, καθώς και μια αυτοσχέδια επίδειξη μακιγιάζ και χορού της κοιλιάς. Οι εικόνες, αποσπασματικές και άχρονες, εναλλάσσονται σωρηδόν.
Ο Sayegh επεσήμανε ότι κάθε θεατής αναγνωρίζει κάποιον, διάσημο ή απλώς οικείο. "Αυτοί που φοράνε μακιγιάζ δεν πάνε στο ίδιο πάρτι, αλλά όλα καταλήγουν στο χορό. Είναι επίσης μια ευκαιρία να δει κανείς το Holiday Inn και το Baalbeck να αναπαράγονται σε κέικ, απόδειξη ότι αυτά τα μέρη είχαν κάποτε μια ζωή".
"Αυτό που με συγκινεί είναι ότι οι άνθρωποι που βλέπουν το κλιπ αναγνωρίζουν πάντα κάποιον σε αυτό. Την Sabah φυσικά, αλλά και τη May Arida, την Georgina Rizk, Αιγύπτιους ηθοποιούς και σεναριογράφους, τον ζωγράφο Rafic Charaf στην παραλία. 'Ενα παιχνίδι του ποιος είναι ποιος. Έβαλα αυτές τις εικόνες και τους ήχους μαζί για να δοξάσω τα λίγα ή τα πολλά που μας έχουν απομείνει", εξήγησε ο καλλιτέχνης.
Το έργο αυτό είναι ένας υπέροχος τρόπος να γίνουν τα αρχεία προσιτά και σύγχρονα και να αποκαλυφθούν στο ευρύ κοινό ως απτή απόδειξη αυτού του "άλλου Λιβάνου", μιας τεράστιας φαντασίωσης της γενιάς που προσπαθεί τώρα να ανακαλύψει εκ νέου μια χώρα.
Το τελευταίο single των Love and Revenge, Faqir, καταδύεται στους πολιτιστικούς θησαυρούς του Λιβάνου, συλλέγοντας αποκλειστικές ακυκλοφόρητες ηχογραφήσεις και vintage υλικό από τη δεκαετία του 1960. Με πηγή το Studio Baalbeck, μια δύναμη στον αραβικό κινηματογράφο και τη μουσική, το κομμάτι ανασταίνει μια ξεχασμένη εποχή.
Μέσα στο εμφυλιοπολεμικό χάος του Λιβάνου, οι προσπάθειες συντήρησης διέσωσαν αυτά τα διαμάντια, ψηφιοποιώντας 400 τραγούδια και αμέτρητες ταινίες. Τραγουδισμένο από τη Noha Hachem, το Faqir είναι ένα τραγούδι από τη δεκαετία του '70 που δεν είχε κυκλοφορήσει ποτέ πριν. Οι Love and Revenge αξιοποιούν αυτή την κληρονομιά, εμπλουτίζοντάς την με σύγχρονα electro vibes.
Σε σκηνοθεσία των Radio Karantina και Nasri Sayegh, το μουσικό βίντεο ενσωματώνει αρχειακά αποσπάσματα από τις "Actualités Libanaises", προσφέροντας μια αδρή αλλά και νοσταλγική ματιά στο παρελθόν της χώρας.
Το Faqir είναι μια ηχητική χρονοκάψουλα, που συνδυάζει την ιστορία με τους σύγχρονους ρυθμούς - μια απόδειξη της ικανότητας των Love and Revenge να ανασταίνουν ξεχασμένους ήχους με μια φρέσκια πνοή.
