ΚΑΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΣΗ για το κράτος δικαίου και τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η ελληνική Δικαιοσύνη δεν ακούστηκε από τον Αλέξη Τσίπρα στην ομιλία του για το θέμα της πρόσφατης ημερίδας του ινστιτούτου του, που έφερε τον τίτλο «Κράτος Δικαίου, Δημοκρατία και Δικαιοσύνη». Αυτό ήταν κάτι που οι εμπειρότεροι από τους προσκεκλημένους του παρατήρησαν με απορία. Γιατί να διοργανώσει κάποιος μια ημερίδα για το κράτος δικαίου εάν δεν έχει να πει τίποτα γι' αυτό; Ίσως επειδή η ημερίδα ήταν άλλο ένα τσεκ στα κουτάκια της to do list για το rebranding που προσπαθεί να κάνει, το οποίο έχουν αναλάβει μεγάλες διεθνείς και ελληνικές εταιρείες.
Την ώρα που η αριστερά στην Ελλάδα βουλιάζει, εξαιτίας και της κυβερνητικής εμπειρίας του ΣΥΡΙΖΑ και της βλάβης που αυτή προκάλεσε, ο Αλέξης Τσίπρας ασχολείται με το προσωπικό του μέλλον, χωρίς να έχει να προτείνει τίποτα καινούργιο για το μέλλον της αριστεράς και της χώρας. Ο λόγος του εξακολουθεί να είναι αποκλειστικά καταγγελτικός, αλλά όσα καταγγέλλει για τη σημερινή κυβέρνηση τα έχει κάνει και η δική του, οπότε δεν μπορεί να πείσει, καθώς δεν υπάρχει και καμία ουσιαστική αυτοκριτική, ώστε να υποθέσει κανείς ότι εξελίχθηκε ή άλλαξε πραγματικά.
Το περίφημο rebranding του Αλέξη Τσίπρα, όπως φαίνεται, περιορίζεται μόνο στην επικοινωνιακή επανατοποθέτησή του προς το κοινό στο οποίο στοχεύει και δεν αφορά καθόλου στην ουσία. Η τελευταία ομιλία του έδειξε πάλι έναν Τσίπρα από τα παλιά. Όσα ανέφερε για το κράτος δικαίου δεν ήταν παρά μια συρραφή από τις χιλιοδιατυπωμένες καταγγελίες για την κυβέρνηση Μητσοτάκη που μπορεί να διαβάσει κανείς και στο Twitter, ενώ τα περισσότερα από αυτά που κατήγγειλε συνέβαιναν και στη δική του διακυβέρνηση. Αυτό δεν πτόησε την καταγγελτική του ορμή.
Όσα ανέφερε για το κράτος δικαίου δεν ήταν παρά μια συρραφή από τις χιλιοδιατυπωμένες καταγγελίες για την κυβέρνηση Μητσοτάκη που μπορεί να διαβάσει κανείς και στο Twitter, ενώ τα περισσότερα από αυτά που κατήγγειλε συνέβαιναν και στη δική του διακυβέρνηση.
Η ομιλία του για το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία ήταν προφανές πως δεν είχε προετοιμαστεί ώστε να έχει κάποιο ουσιαστικό περιεχόμενο. Δεν παρουσίασε καμία θέση και κανένα σχέδιο για το πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα. Δεν ήταν ένας αριστερός λόγος, αλλά ένας λόγος που είχε μόνο θυμό, χωρίς προοπτική. Το ζητούμενο δεν ήταν η πραγματική αλλαγή και η πρόοδος της χώρας, αλλά η πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη για να πάρουν άλλοι την εξουσία, χωρίς να είναι σε θέση να περιγράψει ακριβώς ποιοι. Τη δική του μνημονιακή διακυβέρνηση, πάντως, η αριστερά την πληρώνει ακόμα, χωρίς να μπορεί να σηκώσει κεφάλι.
Το rebranding του Τσίπρα εξαντλείται στην προσπάθειά του να τοποθετηθεί ως αξιόπιστος συστημικός παίκτης, δίνοντας διαπιστευτήρια εκεί που πρέπει. Είναι ενδεικτικό ότι μεταξύ των προσκεκλημένων ομιλητών στην εκδήλωσή του ήταν ο Ιωάννης Σαρμάς, ο οποίος ήταν υπηρεσιακός πρωθυπουργός από τις 25 Μαΐου έως τις 26 Ιουνίου 2023, όταν έγινε δηλαδή το ναυάγιο της Πύλου.
Ο κ. Σαρμάς είχε καλύψει τότε το Λιμενικό, μη διαπιστώνοντας κάποια παραβίαση των κανονισμών και του νόμου, αλλά ο Αλέξης Τσίπρας, παρότι καταγγέλλει από την πρώτη στιγμή συγκάλυψη για το ναυάγιο της Πύλου, κάλεσε τον κ. Σαρμά για να μιλήσει για το κράτος δικαίου και τον ευχαρίστησε γι' αυτό. Βέβαια, ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει την κυβέρνηση Μητσοτάκη ακόμα και για τον θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου, παρότι αυτό συνέβη επί ΣΥΡΙΖΑ, με υπουργό Προστασίας του Πολίτη την Όλγα Γεροβασίλη.
Άλλος προσκεκλημένος ομιλητής στην εκδήλωσή του ήταν ο πρόεδρος της Αρχής για τη Διασφάλιση του Απορρήτου των Επικοινωνιών Χρήστος Ράμμος, τον οποίο έχει προσεγγίσει τα τελευταία χρόνια, με αφορμή την υπόθεση των υποκλοπών, αλλά ο κ. Ράμμος στο παρελθόν είχε αναδείξει προβλήματα κράτους δικαίου και επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία ο Αλέξης Τσίπρας αποσιωπά.
Ο Χρήστος Ράμμος είχε παραιτηθεί από την Ένωση Δικαστικών Λειτουργών του ΣτΕ το 2016, διαμαρτυρόμενος για τις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στη Δικαιοσύνη σχετικά με τις τηλεοπτικές άδειες. Ως πρόεδρος της ΑΔΑΕ, παρουσιάζοντας την έκθεσή του για τη διετία 2017-2018 στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας είχε αναφέρει ότι οι παρακολουθήσεις είχαν αυξηθεί, ότι οι επικοινωνίες ήταν διάτρητες και ότι κανένας δεν γνώριζε πόσα «βαλιτσάκια» παρακολούθησης της ΕΥΠ κυκλοφορούσαν και ποιοι τα είχαν.
Στην εκδήλωση για το κράτος δικαίου ο Τσίπρας κάλεσε κι έναν συγγενή θύματος του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, ο οποίος έκανε μια πολύ αξιόλογη ομιλία. Δεν κάλεσε όμως και κάποιον από τους συγγενείς των θυμάτων στο Μάτι, παρότι ούτε εκεί υπήρξε δικαίωση, όπως η μητέρα που είδε τον 20χρονο γιο της να πνίγεται στη θάλασσα, όταν περίμεναν μάταια για ώρες μετά τη φωτιά το Λιμενικό για να τους σώσει, αλλά δεν ήρθε ποτέ, και δεν λογοδότησε κανείς στη Δικαιοσύνη γι' αυτό. Ούτε κάποιον συγγενή των περαστικών που κάηκαν επειδή η αστυνομία έστειλε τα αυτοκίνητά τους στη φωτιά, εκτρέποντάς τα από τη λεωφόρο Μαραθώνος, και δεν καταδικάστηκαν οι υπαίτιοι.
Παρέμβαση Βαγγέλη Βλάχου
Δεν σκέφτηκε να καλέσει ούτε τον γενναίο πραγματογνώμονα της Πυροσβεστικής που αποκάλυψε τις παρεμβάσεις και τις απειλές που δεχόταν για να μην καταγράψει αίτια και ευθύνες «με εντολή υπουργού» και την απόλυτη συγκάλυψη που υπήρξε στην υπόθεση αυτή. Στη δίκη για το Μάτι ακούστηκαν στις καταθέσεις και ονόματα υπουργών, αλλά η Δικαιοσύνη τους άφησε κι εδώ απέξω. Η ευαισθησία για την απουσία του κράτους δικαίου όμως δεν μπορεί να λειτουργεί αλά καρτ. Γι' αυτό οι πολίτες απαξιώνουν τους πολιτικούς, με επικίνδυνες για τη δημοκρατία συνέπειες.
Ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε στην κρίση εμπιστοσύνης στη Δικαιοσύνη «που πιάνει ιστορικό ρεκόρ» και την απέδωσε στους χειρισμούς της κυβέρνησης και της δικαστικής ηγεσίας στις κρίσιμες υποθέσεις των υποκλοπών και των Τεμπών. Τη δίκη για το Μάτι που διεξάγεται αυτές τις μέρες σε δεύτερο βαθμό και τις καταγγελίες των (ξεχασμένων από όλα τα κόμματα) συγγενών των θυμάτων για συγκάλυψη πάλι τις αποσιώπησε. Ούτε στα όσα αποκαλύφθηκαν στη δίκη του καταδικασμένου Νίκου Παππά για τις αθέμιτες σχέσεις της κυβέρνησής του με συγκεκριμένους επιχειρηματίες αναφέρθηκε, φυσικά.
Μίλησε για τον ασφυκτικό έλεγχο στα ΜΜΕ από την κυβέρνηση, από τους οποίους «ο εντιμότερος ήταν η κατά το δοκούν χρηματοδότησή τους με κρατικό χρήμα», κάτι που ισχύει απολύτως όμως και για τη δική του κυβέρνηση. Από τις διαφημίσεις της ΕΥΔΑΠ και άλλων δημοσίων επιχειρήσεων (για τις οποίες έχουν δημοσιευθεί και ντοκουμέντα) μέχρι τα χρήματα που έδωσε σε ΜΜΕ για τη Συμφωνία των Πρεσπών, το αδήλωτο ταμείο από το οποίο χρηματοδοτούσε ΜΜΕ και δεν ερεύνησε ποτέ η Δικαιοσύνη, παρότι υπήρχαν επώνυμες καταγγελίες (του Άρη Δαβαράκη για το toportal.gr), τις πιέσεις για τοποθετήσεις φιλικών διευθυντών και όσα αποκαλύφθηκαν με τους χειρισμούς για τις τηλεοπτικές άδειες, είναι γνωστό σε όλους ότι και η κυβέρνησή του προσπάθησε να ελέγξει τα ΜΜΕ με κάθε τρόπο από την πρώτη μέρα.
Ο Τσίπρας κατηγόρησε την κυβέρνηση και για καταχρηστικές αγωγές SLAPP κατά δημοσιογράφων, όταν και ο ίδιος προσωπικά έχει κάνει αγωγές σε δημοσιογράφους ζητώντας τεράστια ποσά, ενώ αγωγές σε δημοσιογράφους έχουν κάνει και οι Χρήστος Σπίρτζης, Νίκος Παππάς, Πάνος Σκουρλέτης, Γιώργος Κατρούγκαλος και άλλοι υπουργοί του.
Ως πρόβλημα του κράτους δικαίου ανέφερε και την ανεξιχνίαστη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ, η οποία δεν είναι η μόνη ανεξιχνίαστη· ανεξιχνίαστες δολοφονίες υπήρχαν και όταν ήταν εκείνος πρωθυπουργός. Θα είχε ενδιαφέρον ίσως αν απαντούσε στο ερώτημα γιατί η ΕΥΠ παρακολουθούσε τον Καραϊβάζ όταν κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ούτε αυτό το είπε. Πρόβλημα αντιμετώπισης της εγκληματικότητας υπάρχει και είναι σοβαρό. Η σημερινή κυβέρνηση ειδικά είχε κάνει σημαία την πάταξή της και αποδεικνύεται εξαιρετικά αναποτελεσματική. Όμως η διαπλοκή αστυνομικών με το έγκλημα υπήρχε και στη δική του θητεία και υπάρχουν πλήθος ντοκουμέντα δημοσιευμένα γι' αυτό.
Σε ένα σημείο της ομιλίας του αξιολόγησε την ελευθερία του Τύπου στη χώρα, με βάση την έκθεση της ΜΚΟ «Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα», η οποία έχει κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιεί μη επιστημονικές, αδιαφανείς μεθόδους και τα αποτελέσματά της δεν είναι αξιόπιστα, ενώ είναι προφανής και η μεροληψία της, όταν αναγνωρίζει στις λίστες της τα Κατεχόμενα της Κύπρου ως επίσημο κράτος, περιφρονώντας τον ΟΗΕ και το Διεθνές Δίκαιο. Με δυο λόγια, στην Ελλάδα υπάρχει πρόβλημα με την ανεξαρτησία του Τύπου, κυρίως λόγω της διαπλοκής και της συγκέντρωσης των ΜΜΕ στα χέρια λίγων επιχειρηματιών, αλλά αυτό ίσχυε και όταν κυβερνούσε ο ίδιος και δεν έκανε τίποτα για να το αλλάξει, πέρα από την προσπάθεια να δημιουργήσει ένα ελεγχόμενο κανάλι με αθέμιτα μέσα, για το οποίο υπήρξε και δικαστική καταδίκη.
Φυσικά αναφέρθηκε και στις παρακολουθήσεις σαν να μην έχουν ξαναγίνει αυτά ποτέ, ενώ η δική του κυβέρνηση είχε ξεπεράσει τις παρακολουθήσεις της προηγούμενης, και τις ασφαλιστικές δικλίδες μείωσε, και υπουργοί του αποδεδειγμένα παρακολουθούνταν, και ίχνη Pegasus είχαν εντοπιστεί, αλλά κανείς δεν ασχολήθηκε. Αναιρούν αυτά τις ευθύνες της ΝΔ για το σκάνδαλο των υποκλοπών; Όχι, φυσικά, αλλά αν ο Τσίπρας ενδιαφερόταν για το κράτος δικαίου, δεν θα τα επέτρεπε όταν κυβερνούσε. Κι αν είχε αλλάξει τώρα, πέρα από τις καταγγελίες, θα έκανε και αυτοκριτική και προτάσεις για τη διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών και την κάθαρση των υπηρεσιών που εμπλέκονται στις παρακολουθήσεις.
Στις υπαρκτές ευθύνες της κυβέρνησης για τα Τέμπη αναφέρθηκε πολλές φορές. Αλλά δεν είπε ούτε μία φορά ότι η ίδια απαράδεκτη κατάσταση (με την υποστελέχωση και τη μη τήρηση διαδικασιών και πρωτοκόλλου) επικρατούσε στον σιδηρόδρομο και όταν κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τους ΑΝΕΛ. Δεν είπε ότι η κυβέρνησή του πούλησε την ΤΡΑΙΝΟΣΕ στους Ιταλούς για ψίχουλα. Δεν είπε ότι έπρεπε η κυβέρνησή του να έχει ολοκληρώσει τη σύμβαση 717 για την τηλεδιοίκηση και τη σηματοδότηση από το 2016 και δεν το έκανε. Δεν είπε ότι η Ευρωπαία εισαγγελέας έχει βρει στοιχεία σε βάρος όχι μόνο του Κώστα Καραμανλή αλλά και του Χρήστου Σπίρτζη – του οποίου τυχόν ποινική ευθύνη για τα αδικήματα αυτά έχει ήδη παραγραφεί βάσει του νόμου περί ευθύνης υπουργών (γιατί δεν τον πιάνει η αναθεώρηση του σχετικού άρθρου του Συντάγματος που έγινε στο τέλος του 2019). Δεν είπε ότι η κυβέρνησή του είχε ευρωπαϊκή οδηγία για να φτιάξει και να λειτουργήσει οργανισμό για τη διερεύνηση των σιδηροδρομικών ατυχημάτων αλλά δεν το έκανε ούτε αυτό, και δεν είπε ότι κατηγορούμενοι για τα Τέμπη είναι και στελέχη που η κυβέρνησή του διόρισε.
Για τον νόμο περί ευθύνης υπουργών, ισχυρίστηκε ότι η Νέα Δημοκρατία ψήφισε την κατάργηση της σύντομης αποσβεστικής προθεσμίας για τους υπουργούς κατά τη συνταγματική αναθεώρηση του 2019, ακολουθώντας τη δική τους πρόταση και υπό το βάρος της κοινής γνώμης. Η αλήθεια είναι πως αυτή ήταν η πρόταση και των δύο εισηγήσεων και μάλιστα ο Κώστας Τζαβάρας, που ήταν τότε ο εισηγητής της πλειοψηφίας εκ μέρους της ΝΔ, και ο Γιώργος Κατρούγκαλος του ΣΥΡΙΖΑ είχαν αντιπαρατεθεί στη Βουλή επειδή ο Γ. Κατρούγκαλος ήθελε να μπουν κάποιες εξαιρέσεις στην κατάργηση της σύντομης αποσβεστικής προθεσμίας, αλλά πέρασε η αυστηρότερη πρόταση του Κ. Τζαβάρα, χωρίς τις εξαιρέσεις.
Αναφερόμενος στο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου για την Ελλάδα που προώθησε ο ΣΥΡΙΖΑ, το παρουσίασε ως καταδίκη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για παραβιάσεις στο κράτος δικαίου, κάτι που δεν είναι ακριβές, καθώς δεν πρόκειται για καταδίκη αλλά για ένα πολιτικό ψήφισμα που προώθησαν οι αντίπαλες με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα πολιτικές ομάδες. Το κείμενο αυτό έθιγε αρκετά σοβαρά και υπαρκτά ζητήματα, αλλά είχε και αστήρικτες κατηγορίες που μπήκαν σε αυτό για πολιτικούς λόγους.
Για εκείνο όμως που υπήρξε πραγματική καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου πριν από λίγες μέρες και αφορούσε τα pushback ο Αλέξης Τσίπρας δεν έκανε την παραμικρή αναφορά και αποσιώπησε εντελώς ένα τόσο σημαντικό γεγονός για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς ήταν η πρώτη σχετική καταδίκη της χώρας. Ίσως ο λόγος που αποσιώπησε την καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του Στρασβούργου να είναι το γεγονός ότι αυτό συνέβη επί των δικών του ημερών διακυβέρνησης.
Στο μόνο θέμα που έκανε κάποιες πρακτικές προτάσεις ο Αλέξης Τσίπρας ήταν για τους δικαστές, που δεν πρέπει να επηρεάζονται από την εκτελεστική εξουσία. Πρότεινε «να μη μπορεί μια κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της θητείας της να τάζει διορισμούς και αξιώματα σε έναν δικαστή που βρίσκεται στο τέλος της θητείας του» και να υπάρχει «ένα χρονικό όριο από την αφυπηρέτηση μέχρι την αξιοποίηση δικαστών σε Ανεξάρτητες Αρχές, ή άλλες θέσεις, τις οποίες ορίζει η εκάστοτε κυβερνητική πλειοψηφία».
Ο ίδιος βέβαια ως πρωθυπουργός δεν το έκανε αυτό, αλλά, αντιθέτως, δέκα ημέρες μετά τη συνταξιοδότηση της Βασιλικής Θάνου ως προέδρου του Αρείου Πάγου, την τοποθέτησε στη θέση της προϊσταμένης του νομικού γραφείου του, προκαλώντας τότε μεγάλες αντιδράσεις.
Τον Ιούνιο του 2017, ο Αλέξης Τσίπρας, θέλοντας να καλύψει τον Παύλο Πολάκη μετά από μια επίθεσή του προς δικαστές του ΣτΕ, είχε πει την περίφημη φράση: «Εμείς οι αστοιχείωτοι καταφέρνουμε και ξεπερνάμε πολλές φορές ακόμα και θεσμικά εμπόδια, αυτών που έχουν ιδιαίτερη στοιχείωση», χαρακτηρίζοντας δηλαδή εμμέσως τη Δικαιοσύνη ως θεσμικό εμπόδιο.
Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων τότε είχε απαντήσει με ανακοίνωσή της, αναφέροντας ότι «η αντιμετώπιση της Δικαιοσύνης ως “θεσμικού εμποδίου” είναι άκρως επικίνδυνη λογική, που τελικά συμβάλλει καθοριστικά στην αμφισβήτηση του κράτους δικαίου» και ότι «η ζημιά που γίνεται στη χώρα και στη Δημοκρατία από τέτοιες δηλώσεις είναι ανυπολόγιστη».
Την περίοδο που το Συμβούλιο της Επικρατείας πιεζόταν από τις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για τον νόμο των τηλεοπτικών αδειών, έφτασαν να απειλούνται δικαστές που έκριναν τον νόμο ως αντισυνταγματικό και να δημοσιεύονται στον Τύπο προσωπικά mail από την ιδιωτική αλληλογραφία τους που είχαν υποκλαπεί.
Οι παραβιάσεις στην ιεραρχία της Δικαιοσύνης, οι καταγγελίες ανώτατων εισαγγελικών λειτουργών κατά του Παπαγγελόπουλου, οι έρευνες κατά του Κώστα Σημίτη για ξέπλυμα μαύρου χρήματος μετά την άρνησή του να στηρίξει τη Συμφωνία των Πρεσπών, η παραίτηση, μέσω έκτακτης συνέντευξης Τύπου, του προέδρου του ΣτΕ, Νίκου Σακελλαρίου, οι καταγγελίες του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης Σταύρου Κοντονή για φωτογραφικές διατάξεις, η καταγγελία του πρώην γ.γ. Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργου Ρωμανιά, ότι μία μέρα πριν βγει η απόφαση για τη συνταγματικότητα του νόμου Κατρούγκαλου η υπουργός Εργασίας, Έφη Αχτσιόγλου, επισκέφθηκε τον πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, και αναρίθμητα άλλα περιστατικά που συνέβησαν την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσαν να γραφτούν σε ένα μεγάλο βιβλίο για τη σχέση της κυβέρνησης Τσίπρα με τη Δικαιοσύνη, τους θεσμούς και το κράτος δικαίου, αλλά δεν απασχόλησαν καθόλου την ημερίδα του. Επειδή ο σκοπός δεν ήταν το πώς θα προστατευθεί το κράτος δικαίου και πώς θα λειτουργήσει σωστά η Δικαιοσύνη, αλλά το rebranding ενός πολιτικού που απέτυχε και τώρα θέλει να επιστρέψει χωρίς να κάνει την αυτοκριτική του.
Τα προβλήματα με τη λειτουργία της Δικαιοσύνης, των θεσμών και του κράτους δικαίου είναι πολλά, αλλά δεν θα λυθούν από πολιτικούς που δεν αναγνωρίζουν τα λάθη τους, δεν τα διορθώνουν και δεν εργάζονται σοβαρά για να προτείνουν ουσιαστικές λύσεις που θα τις εννοούν. Οι πολίτες αντιλαμβάνονται την κατάσταση, γι' αυτό υπάρχει τόσο μεγάλη κρίση εμπιστοσύνης και, εν τέλει, κρίση εκπροσώπησης. Αυτή είναι μια πολιτικά επικίνδυνη συγκυρία και το πολιτικό προσωπικό της χώρας, αντί να ασχοληθεί με τα σοβαρά προβλήματα, ασχολείται με την επικοινωνία και την εικόνα του.
