Όχι ακόμη μια αγιογραφία για τον Νίκο Κούνδουρο. Από τον Δημήτρη Πολιτάκη

Όχι ακόμη μια αγιογραφία για τον Νίκο Κούνδουρο. Από τον Δημήτρη Πολιτάκη Facebook Twitter
Δε ξέρω πώς την εξέλαβαν οι ενήλικες την ταινία τότε, αλλά για μας τα πιτσιρίκια ο συνδυασμός σαδιστικής βίας και οξύτατης μισαλλοδοξίας έκατσε πολύ άσχημα και τραυματικά.
15

Θυμήθηκα λοιπόν ένα από τα προεφηβικά τραύματα που εκ των υστέρων απεδείχθη κρίσιμο και καθοριστικό για τη σύσταση ενός σημαντικού μέρους της όποιας ιδεολογικής προδιάθεσης με ακολουθεί μέχρι σήμερα. Ήμουνα στην πέμπτη δημοτικού και ήδη είχα δεχτεί μπόλικη εθνικιστική προπαγάνδα στο δεξιό - και με κάποια χουντικά εξωμήτρια να επιπλέουν ακόμα – πρωτοβάθμιο σχολείο όταν σε μια πρωτόγνωρη κίνηση εθνικής συναίνεσης, σύσσωμο το εκπαιδευτικό προσωπικό και ανεξαρτήτως ιδεολογίας μας έστειλε πακέτο να δούμε στον κινηματογράφο το 1922. Και μάλιστα χωρίς την υποχρέωση γονικής συναίνεσης και συνοδείας, λες και επρόκειτο για εκπαιδευτική τηλεόραση και όχι για έργο αυστηρά ακατάλληλο δι' ανηλίκους, αν και δεν είχε τέτοια προειδοποίηση νομίζω, παρόλο που θα έπρεπε με τόση σαδιστικού τύπου βία, βιασμούς και έναν Τούρκο αξιωματικό που ήταν σα να είχε βγει από το πιο στερεοτυπικό καλούπι ασύλληπτα μοχθηρού κακού στα σπαγγέτι γουέστερν.

Έμοιαζε, και μοιάζει, ακραίο, ακόμα κι αν ήσουν σκληρό εθνίκι (το έχω ξαναπετύχει δυο – τρεις φορές στην τηλεόραση και δεν άλλαξε καθόλου η αρχική εντύπωση) αλλά δεν θυμάμαι έντονες αντιδράσεις ούτε τότε ούτε και εκ των υστέρων. Μάλλον επειδή επρόκειτο για το επικό δημιούργημα σκηνοθέτη κατοχυρωμένου κύρους (και αριστερών ευσήμων) και γνωστού τοις πάσι παρότι η συντριπτική πλειοψηφία του κοινού μόνο τον Δράκο είχε δει – κι αυτόν με το ζόρι – που τον είχε παίξει κάποιες φορές η τηλεόραση ως φωτεινό και μοναχικό δείγμα ελληνικού νεορεαλισμού (κάποιες από τις «εμπορικές» ηθογραφίες εκείνης της εποχής μου φαίνονται πολύ πιο ενδιαφέρουσες ακόμα και αμιγώς κινηματογραφικά, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία). Μόνο το ΚΚΕ νομίζω είχε αντιδράσει - μονίμως τσιτωμένο και alert ακόμα τότε και έτοιμο να διαδηλώσει εναντίον αντιδραστικών και ύποπτων κινηματογραφικών προϊόντων είτε επρόκειτο για τον Ελαφοκυνηγό, το 1922, την Eleni ή το Ράμπο 2.

Οι απώλειες τόσο εμβληματικών προσώπων μπορούν να είναι αφορμή εκτός από αγιογραφήματα και για κάποιες σκέψεις περί γενικότερων ζητημάτων που τους υπερβαίνουν. Δε νομίζω ότι κάτι τέτοιο προσβάλλει τη μνήμη τους, ίσα – ίσα...

Δε ξέρω πώς την εξέλαβαν οι ενήλικες την ταινία τότε, αλλά για μας τα πιτσιρίκια ο συνδυασμός σαδιστικής βίας και οξύτατης μισαλλοδοξίας έκατσε πολύ άσχημα και τραυματικά. Την καρτούν βία την είχαμε ήδη, λίγους μήνες μετά είδαμε έκθαμβοι θυμάμαι τη δυστοπική αγριότητα του πρώτου Mad Max, το οποίο επίσημα ήταν αυστηρώς ακατάλληλο αλλά φυσικά βρήκαμε τρόπο να μπουκάρουμε. Δεν ξέρω, ίσως ήμουν ήδη χαλασμένο αμερικανάκι μπολιασμένο με συντηρητικά / αντιδραστικά ένστικτα και μπορεί γι' αυτό να ντρεπόμουν να παρακολουθήσω τις Μικρές Αφροδίτες, παρότι πλέον αναγνωρίζω ότι η όλη σύλληψη και εκτέλεση ήταν κάτι παραπάνω από γενναία τότε και στη νέο - πουριτανική εποχή μας ακόμα πιο πολύ.

Όχι ακόμη μια αγιογραφία για τον Νίκο Κούνδουρο. Από τον Δημήτρη Πολιτάκη Facebook Twitter
1922

Ο Νίκος Κούνδουρος ήταν ο ορισμός αυτού που λένε – καταχρηστικά συχνά - «μεγαλύτερος από τη ζωή». Και σίγουρα μεγαλύτερος από το (καταγεγραμμένο) έργο του. Δεν ήταν καν αμφιλεγόμενη προσωπικότητα παρά τη διαρκή και έντονη παρουσία του σε διάφορες κρίσιμες καταστάσεις φορτισμένες με έντονη ιδεολογική ατζέντα. Στην πραγματικότητα όλοι εκτιμούν αυτόν που κάνει το δικό του και παραμένει αειθαλής (και φοράει πάντα μαύρα διότι black is the new black σε όλες τις μόδες και σε όλες τις εποχές). Έμοιαζε επίσης προορισμένος να υποδυθεί τον ρομαντικό ήρωα από τη συμμετοχή του ακόμα ως έφηβος στον Λόχο Λόρδου Βύρωνα στα Δεκεμβριανά παρέα μ' ένα υπέρλαμπρο (όπως φάνηκε αργότερα) καστ. Ελάχιστοι άνθρωποι μπορούν να φέρουν τόσο αγέρωχα τον τίτλο του αιωνίως νεανία, ασχέτως αν η επιθυμία να επενδυθεί κάποιος εφ΄ όρου ζωής το ρομαντικό ιδεώδες είτε ως ηγέτης είτε ως οπαδός έχει προκαλέσει κατά καιρούς εκατόμβες αθώων θυμάτων.

KOYNDOYROS

Ήταν επίσης πολύ ωραίος και ως νέος (ο ωραιότερος κατά τον Χατζιδάκι) και ως μεσήλικας και ως ηλικιωμένος. Κι αυτό δεν είναι ούτε επιφανειακό ούτε λίγο. Ούτε και φαινόταν παράταιρος όσο άλλοι που επιμένουν στην συντροφιά των νέων, ανάμεσα στους οποίους βρισκόταν συνεχώς, τον πετύχαινα κι εγώ με πιτσιρικάδες τακτικά μέχρι και πολύ πρόσφατα στο Chelsea λίγο πιο πέρα από το υπέροχο σπίτι του και ορόσημο του Μετς. Διατηρώ βέβαια κάποιες επιφυλάξεις για τέτοιους συγχρωτισμούς αλλά αυτά είπαμε, είναι τα δικά μου καχύποπτα και συντηρητικά ένστικτα και δεν μπορώ να το ψέξω ούτε με στοιχειώδη επιχειρήματα. Γενικά χειροκροτώ χωρίς επιφυλάξεις τα άτομα που επιδεικνύουν μια τόσο ανεξάρτητη φύση, η σούμα που μου βγαίνει όμως απέναντι στο πρόσωπο του εκλιπόντος είναι εντελώς αμφίθυμη. Θα μπορούσε να είναι ακόμα και role model αλλά δεν αντέχω οριστικά πια τις εθνικοφροσύνες και τους εθνικάρες ακόμα και του άδολου, ρομαντικού είδους και γι' αυτό ευθύνεται ψυχαναλυτικά σε μεγάλο βαθμό εκείνη η ταινία του.

Υ.Γ. Εύχομαι να μην αντιμετωπιστεί αυτό το κείμενο ως ασεβές, ανάρμοστο ή/και σκατόψυχο. Οι απώλειες τόσο εμβληματικών προσώπων μπορούν να είναι αφορμή εκτός από αγιογραφήματα και για κάποιες σκέψεις περί γενικότερων ζητημάτων που τους υπερβαίνουν. Δε νομίζω ότι κάτι τέτοιο προσβάλλει τη μνήμη τους, ίσα – ίσα...

Όχι ακόμη μια αγιογραφία για τον Νίκο Κούνδουρο. Από τον Δημήτρη Πολιτάκη Facebook Twitter
1922
Οθόνες
15

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο «Δράκος» του Κούνδουρου: Μια τεράστια ελληνική περιπέτεια. Από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο

Οθόνες / Ο «Δράκος» του Κούνδουρου: Μια τεράστια ελληνική περιπέτεια. Από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο

Ο κινηματογραφικός κριτικός της LiFO γράφει για τη μακράν καλύτερη, πιο πρωτότυπη και ολοκληρωμένη δημιουργία του σκηνοθέτη που πέθανε χθες στην Αθήνα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
"Κουκλί μου αγαπημένο": Οι ιδιωτικές επιστολές του Νίκου Κούνδουρου στη Σωτηρία Ματζίρη

Βιβλίο / "Κουκλί μου αγαπημένο": Οι ιδιωτικές επιστολές του Νίκου Κούνδουρου στη Σωτηρία Ματζίρη

Τα «Γράμματα από την Κριμαία» στάλθηκαν την εποχή που ο σκηνοθέτης γύριζε τον "Μπάιρον" στην καταρέουσα Σοβιετική Ένωση. Τώρα έγιναν ένα μικρό βιβλίο από τις εκδ. Άγρα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Daily / Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Ο Τζον Χαμ υποδύεται τον επιτυχημένο επενδυτή που χάνει ξαφνικά το έδαφος κάτω από τα πόδια του σ΄αυτή την εκλεκτικά διασκεδαστική, κατά τόπους δραματική και συχνά διεισδυτική σάτιρα ηθών της πλουτοκρατικής ελίτ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Κωστής Χαραμουντάνης / Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Ο 31χρονος σκηνοθέτης νιώθει πως ενηλικιώθηκε μαζί με την πρώτη του βραβευμένη ταινία, «Κιούκα: Πριν το τέλος του καλοκαιριού», κινηματογραφεί τις αναμνήσεις του και είναι μία από τις πιο μεγάλες ελπίδες του ελληνικού κινηματογράφου.
M. HULOT
«Το γυναικείο σώμα είναι το πρώτο που προσπαθεί να ελέγξει κάθε εξουσία»

Thalia Mavros / «Το γυναικείο σώμα είναι το πρώτο που προσπαθεί να ελέγξει κάθε εξουσία»

Η διεθνώς βραβευμένη παραγωγός και σκηνοθέτις Thalia Mavros μιλά στη LIFO για τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει η «αυτοκρατορία» του Τραμπ, καθώς και για τη θέση της γυναίκας σε έναν κόσμο που αλλάζει - και όχι προς το καλύτερο.
M. HULOT
«The last of us» - S02 : Να δεις τι σου 'χω για μετά

Οθόνες / «The last of us» - S02 : Να δεις τι σου 'χω για μετά

Το πρώτο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν της αγαπημένης σειράς του HBO λειτουργεί ως εισαγωγή, συστήνοντας νέους χαρακτήρες, το περιβάλλον της δράσης, τη σχέση των παλιών χαρακτήρων με αυτό αλλά και μεταξύ τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Κρίστοφερ Νόλαν, σε εκλιπαρώ, μην κάνεις την Οδύσσεια ‘σύγχρονη’»

Οθόνες / «Κρίστοφερ Νόλαν, σε εκλιπαρώ, μην κάνεις την Οδύσσεια σύγχρονη»

Ο επιφανής μελετητής του Ομήρου και διευθυντής του New York Times Review of Books, Ντάνιελ Μέντελσον, περιγράφει στην εφημερίδα Telegraph τους τρεις βασικούς κανόνες που ελπίζει να τηρηθούν κατά τη μεταφορά της «Οδύσσειας» στη μεγάλη οθόνη.
THE LIFO TEAM
Movies

Οθόνες / Μια ταινία για τον Bloody Hawκ και άλλοι 8 λόγοι για να πάτε σινεμά

Αυτή την εβδομάδα έχουν την τιμητική τους τα κατασκοπικά θρίλερ, παίζει η επανέκδοση του Delicatessen και ένα ντοκιμαντέρ για τον δημοφιλή ράπερ που δεν απευθύνεται μόνο στο fan base του — όχι άλλο Minecraft.
THE LIFO TEAM
«Οι περισσότεροι κινηματογράφοι στην Αργεντινή έχουν μετατραπεί σε εκκλησίες ευαγγελιστών»

Οθόνες / «Οι περισσότεροι κινηματογράφοι στην Αργεντινή έχουν μετατραπεί σε εκκλησίες ευαγγελιστών»

Με το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Μουσείο της Νύχτας, ο Φερμίν Ελόι Ακόστα αναδεικνύει ένα πολύτιμο φωτογραφικό αρχείο για τη Νέα Υόρκη των δεκαετιών του ’70 και του ’80, ενώ μιλά στη LiFO για την αβεβαιότητα του μέλλοντος του κινηματογράφου στην Αργεντινή και τις πολιτικές αναταράξεις στη χώρα του.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
JASON MOMOA

Οπτική Γωνία / Το σινεμά ως τοποθέτηση προϊόντος: Το «Minecraft» σπάει ταμεία

Η τεράστια επιτυχία της κινηματογραφικής διασκευής του δημοφιλούς παιχνιδιού θεμελιώνει μια νέα εποχή στο στουντιακό σινεμά που καθιστά την ταύτιση θεατή και καταναλωτή εντονότερη από ποτέ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιώργου Γάλλου

Μυθολογίες / «Ο Βέγγος είναι το αγχολυτικό μου»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιώργου Γάλλου

Από τον Κουροσάβα και τον Μπέργκμαν, από τις ταινίες της Pixar μέχρι τα Batman του Nόλαν, ο ηθοποιός φτιάχνει μια ετερόκλητη και ειλικρινή λίστα και πιστεύει ότι «σινεμά είναι να βλέπεις άλλες πλευρές του κόσμου».
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
Εβελίνα Παπούλια: «Δεν μου χαρίστηκε τίποτα»

Oι Αθηναίοι / Εβελίνα Παπούλια: «Δεν μου χαρίστηκε τίποτα»

«Μην παίξεις ποτέ κωμωδία», της είχαν πει, αλλά τελικά το ευρύ κοινό τη λάτρεψε ως Μαρίνα Κουντουράτου. Όταν αποφάσισε να ερμηνεύσει τον ρόλο μιας τρανς γυναίκας, της είπαν «θα καταστραφείς». Ήταν πάντα τολμηρή και άφοβη. Και είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
 Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ: «Αν είσαι υπαρξιστής άθεος όπως εγώ, το ανθρώπινο σώμα είναι η ζωή σου»

Pulp Fiction / «Αν είσαι υπαρξιστής άθεος όπως εγώ, το ανθρώπινο σώμα είναι η ζωή σου»

Ο Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ επιστρέφει με το «Ο Κύριος των Νεκρών» και μιλά στη LiFO για τις σκέψεις του πάνω στο πένθος, την τεχνητή νοημοσύνη που του έλυσε τα χέρια, και εξηγεί γιατί ασχολείται διαρκώς με τρομακτικές καταστάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βαλ Κίλμερ: Ο άνθρωπος που θα (μπορούσε να) γινόταν σταρ

Απώλειες / Βαλ Κίλμερ (1959-2025): Ο άνθρωπος που θα μπορούσε να είχε γίνει σούπερσταρ

Έφυγε από τη ζωή ο Κρις του «Heat», ο Iceman του «Top Gun», ο «ξανθός» Μπάτμαν του Τζόελ Σουμάχερ, ο Τζιμ Μόρισον του Όλιβερ Στόουν, ο γκέι ντέτεκτιβ του «Kiss Kiss Bang Bang», ένας ηθοποιός που κατέγραψε μερικές αξέχαστες εμφανίσεις στο ενεργητικό του, μα δεν έκανε την αναμενόμενη καριέρα μεγάλου σταρ λόγω ατυχών συγκυριών αλλά και προσωπικών επιλογών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Η Λάιζα Μινέλι σήμερα δηλώνει ευτυχισμένη. ή Λάιζα Μινέλι: Mια απίστευτη ιστορία επιβίωσης.

Οθόνες / Λάιζα Μινέλι: Mια απίστευτη ιστορία επιβίωσης

Gay icon, μια χαρισματικά αφοσιωμένη performer, αλλά και αντικείμενο χλεύης. Το ντοκιμαντέρ του Μπρους Ντέιβιντ Κλάιν «Liza: A Truly Terrific, Absolutely True Story» σίγουρα δεν αφηγείται την ιστορία ενός τυπικού nepo baby.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ