Δυο μέτρα και σταθμά

Δυο μέτρα και σταθμά Facebook Twitter
Αν οι προβολές και τα συναισθήματα των κοινοτήτων και των παρατάξεων είναι αναπότρεπτα, μπορούμε τουλάχιστον να αμφισβητούμε τα πιο επίπλαστα και ανούσια σχήματα. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΑΣ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΧΤΟΥΜΕ εκ προοιμίου για να μην έχουμε αυταπάτες: δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από ιδεολογικές «προκαταλήψεις» και είναι αδύνατο να μιλάμε και να κρίνουμε τα φαινόμενα με την ουδετερότητα του φυσικού επιστήμονα (που κι αυτή δεν είναι βέβαιη). Αξίζει τον κόπο, όμως, να μη βυθιζόμαστε για τα καλά μέσα στην ιδεολογία αγνοώντας όλα τα υπόλοιπα, τις αντίθετες ενδείξεις και τα άλλα επιχειρήματα.

Σε αυτό, ας πούμε, που έχει ονομαστεί παλαιστινιακό ζήτημα είναι φανερό ότι έχουμε μια χρόνια ιδεολογική υπερεπένδυση. Κατασκευάζεται η εικόνα του Ισραήλ ως Δύσης και των Παλαιστινίων και των συμμάχων τους ως εχθρών της Δύσης.

Η κατασκευή αυτή δεν είναι αυθαίρετη αφού πατάει, εν μέρει, σε πολιτικά και ιστορικά δεδομένα, λ.χ. στη γνωστή σχέση των κυβερνήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών με το κράτος του Ισραήλ και την προστασία του. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τις σχέσεις που είχαν αναπτύξει πολλές παλαιστινιακές οργανώσεις (από παλιά) με την τότε Σοβιετική Ένωση ή τώρα με χώρες και δυνάμεις που είναι αντίπαλοι της Δύσης.

Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να σημαίνει τύφλωση, αυτολογοκρισία ή σκόπιμη υποβάθμιση των όσων βλέπουμε χάριν μιας «ιδέας» που μάς είναι πολύτιμη. Και αυτό ισχύει για όλες τις πλευρές.

Τέτοιες ωστόσο κατασκευές, όση αλήθεια κι αν διαθέτουν, μας παραπλανούν και μας οδηγούν σε λάθος στάσεις. Για παράδειγμα, η ταύτιση του Ισραήλ με την «ουσία της δυτικής αποικιοκρατίας» οδηγεί αριστερά και ριζοσπαστικά κινήματα στις δυτικές χώρες σε συνειδητή υποβάθμιση του χαρακτήρα και του σχεδίου που έχει η Χαμάς, η Χεζμπολάχ, το Ιράν, η Συρία κ.λπ.

Από την άλλη πλευρά, η δικαιολογημένη απέχθεια για την τρομοκρατία ή για τους τζιχαντισμούς που εξάγονται στην Ευρώπη οδηγεί πολλούς κεντρώους ή «φιλελεύθερους» πολίτες σε μια στάση άκριτου υπερασπιστή της ισραηλινής οπτικής για την περιοχή.

Στις αμερικάνικες πανεπιστημιουπόλεις έχουν φτάσει να βλέπουν το Ισραήλ ως «λευκό προνόμιο» και τους Παλαιστινίους ως Μαύρους (εκφραστές του Παγκόσμιου Νότου στην εξέγερσή του κατά των προνομιούχων του Πρώτου Κόσμου). Στην Ελλάδα, πιο κλασική στις αναφορές της, ακούγονται διαρκώς συγκρίσεις με τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες κατά του κατακτητή, με την Επανάσταση του '21 ή το ΕΑΜ ΕΛΑΣ. Στη Γαλλία ή στη Γερμανία κυριάρχησαν τα συνθήματα κατά του σιωνισμού και του ιμπεριαλισμού, αν και εκεί υπάρχει πια μια ισχυρή συνιστώσα που κρίνει τα πάντα υπό την οπτική της «επίθεσης στους Μουσουλμάνους».

Στην πλευρά που στέκεται με το Ισραήλ (stand with Israel) η ιδεολογική έξαρση συνυπάρχει με μια πιο οριοθετημένη ευαισθησία. Υπάρχουν κείμενα και δημοσιεύματα που καταφεύγουν εύκολα στη θέση για πόλεμο πολιτισμών και βλέπουν το Ισραήλ ως προμαχώνα κατά της ισλαμιστικής πλημμυρίδας. Βλέπει κανείς όμως και εκδηλώσεις που μένουν περισσότερο στα θύματα μιας τρομοκρατικής επίθεσης και νοιάζονται για την τύχη του Ισραήλ ως κράτους με όρους ασφάλειας και δικαιοσύνης.

Αν, όπως είπαμε, οι προβολές και τα συναισθήματα των κοινοτήτων και των παρατάξεων είναι αναπότρεπτα, μπορούμε τουλάχιστον να αμφισβητούμε τα πιο επίπλαστα και ανούσια σχήματα. Το να βλέπει κανείς πίσω από τη Χαμάς κάποιου είδους επανάσταση κατά του «λευκού αποικιακού προνομίου» ή του ιμπεριαλισμού είναι σαν να θεωρεί στα σοβαρά το καθεστώς του Ιράν ή το Κόμμα Δικαιοσύνης του Ερντογάν μέρος της Αριστεράς. Η ίδια απουσία κρίσης είναι το να στιγματίζει κανείς κάθε σιωνισμό ως ρατσισμό ενώ την ίδια στιγμή να αθωώνει ή να ωραιοποιεί εμμέσως ακραία αντιδραστικές και καταπιεστικές ιδεολογίες μέσα στον αραβομουσουλμανικό κόσμο.

Και φυσικά είναι γελοίο το να λογαριάζει κανείς ως υπερασπιστή της ελευθερίας και του πολιτισμού μια συγκεκριμένη ισραηλινή ακροδεξιά που έχει υπονομεύσει κάθε προοπτική παλαιστινιακής ανεξαρτησίας. Φάνηκε άλλωστε τα τελευταία χρόνια, αυτή η ακροδεξιά βρέθηκε στη δίνη της διαφθοράς και διαφόρων θεσμικών και συνταγματικών εκτροπών μέσα στο ίδιο το Ισραήλ.

Όπως και σε άλλα μέτωπα της σκέψης και της πολιτικής, τα συναισθήματα, οι εξηγήσεις, οι δικαιολογήσεις θα διαφέρουν και θα αντιπαλεύουν για τον νου και την καρδιά μας. Δεν μπορούμε να συμπέσουμε ούτε καν στην υπεράσπιση της ζωής των αμάχων ή σε άλλα τέτοια ζητήματα αίματος (διαπιστώσαμε πως οι περισσότεροι κρίνουν με διαφορετικά σταθμά το ένα και το άλλο αίμα).

Μπορούμε, παρ’ όλα αυτά, να αποφύγουμε τα πρόχειρα ιδεολογικά μπαζώματα που πάνε απλώς να λύσουν άλλους λογαριασμούς στην πλάτη των θυμάτων. Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να σημαίνει τύφλωση, αυτολογοκρισία ή σκόπιμη υποβάθμιση των όσων βλέπουμε χάριν μιας «ιδέας» που μάς είναι πολύτιμη. Και αυτό ισχύει για όλες τις πλευρές.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πολύ δραματικοί αυτοί οι Παλαιστίνιοι»: Όταν ο σαρκασμός είναι πιο αποτελεσματικός από τις αναλύσεις

Daily / «Πολύ δραματικοί αυτοί οι Παλαιστίνιοι»: Όταν ο σαρκασμός είναι πιο αποτελεσματικός από τις αναλύσεις

Viral απ’ άκρη σ’ άκρη στον πλανήτη έγινε η συνέντευξη του Αιγύπτιου κωμικού (και όχι μόνο) Μπάσεμ Γιουσέφ στον Πιρς Μόργκαν, αποδεικνύοντας ότι κάποιες φορές η πικρή σάτιρα μπορεί να μεταδώσει την ουσία πολύ πιο αποτελεσματικά από τους πιο επιφανείς αναλυτές.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι λύκοι της Γκράβας, το Χάρβαρντ και το λαγούμι

Οπτική Γωνία / Οι λύκοι της Γκράβας, το Χάρβαρντ και το λαγούμι

Η αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας και βλέπει την πλάτη της Ζωής Κωνσταντοπούλου, επαναφέρει τα σενάρια συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ και την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα. Πόσο ρεαλιστικά όμως είναι όλα αυτά; 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
ΕΠΕΞ Πορνό

Οπτική Γωνία / «Δεν μου αρέσει να νιώθω ότι παίζω τον ρόλο που είδαν σε μια ταινία πορνό»

Τρεις γυναίκες μιλούν για το πώς αντιμετώπισαν το θέμα της συστηματικής παρακολούθησης πορνογραφίας από τον ή την σύντροφό τους και για τις επιπτώσεις που είχε στη σχέση τους.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Αντιμόνιο στη Χίο: Τοξική πληγή ή πηγή πλούτου;

Ρεπορτάζ / Αντιμόνιο στη Χίο: Τοξική πληγή ή πηγή πλούτου;

Η προκήρυξη διαγωνισμού για την εξόρυξη αντιμονίου στη Βόρεια Χίο έχει φέρει σε αντιπαράθεση την τοπική κοινωνία με την κυβέρνηση. Τι υποστηρίζει κάθε πλευρά και πόσο πιθανός είναι ο περιβαλλοντικός κίνδυνος;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Τις επόμενες μέρες Θα δούμε περισσότερη βία, συλλήψεις και οργή»

Ανταπόκριση από την Κωνσταντινούπολη / «Τις επόμενες μέρες θα δούμε περισσότερη βία, συλλήψεις και οργή»

Ερντογάν εναντίον Ιμάμογλου: Η αρχή ή το τέλος μιας σκληρής σύγκρουσης; O διευθυντής της Milliyet, ο ανταποκριτής της «Süddeutsche Zeitung» και πολίτες περιγράφουν την κατάσταση που επικρατεί στην πόλη και το χάος που απειλεί τη χώρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Eνηλικίωση, αυτή η αναπόφευκτη

Οπτική Γωνία / «Όταν, μεγάλος πια, χάνεις έναν γονιό, είσαι πολύ μεγάλος για να μεγαλώσεις»

Βγάζεις ταυτότητα στα 12, παίρνεις δίπλωμα οδήγησης μετά το λύκειο, έχεις δικαίωμα ψήφου στα 17. Όμως η αληθινή ενηλικίωση έρχεται όταν δεν είσαι πια το παιδί κάποιου.
ΛΙΝΑ ΙΝΤΖΕΓΙΑΝΝΗ
Μιχάλης Τσιντσίνης: «Σοβαρή ενημέρωση δεν σημαίνει και ξενέρωτη» Ή «Δεν λείπει η άποψη αλλά η έρευνα και η νηφάλια σκέψη»

Συνέντευξη / Μιχάλης Τσιντσίνης: «Σοβαρή ενημέρωση δεν σημαίνει και ξενέρωτη»

Ο διευθυντής σύνταξης της κυριακάτικης έκδοσης της «Καθημερινής» δίνει την πρώτη του συνέντευξη και μιλά για το μέλλον των εντύπων, την ποιοτική δημοσιογραφία, τα social media αλλά και την κριτική που έχει δεχθεί κατά καιρούς το μέσο στο οποίο εργάζεται. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τι ήθελε και τι πέτυχε με τον ανασχηματισμό ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Βασιλική Σιούτη / Τι ήθελε και τι πέτυχε με τον ανασχηματισμό ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Το Μέγαρο Μαξίμου πόνταρε στο επικοινωνιακό φρεσκάρισμα της κυβέρνησης, αλλά, αντί γι’ αυτό, βρέθηκε να αντιμετωπίζει νέες κρίσεις που προέκυψαν από τον ανασχηματισμό.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ