Η τροπολογία που κατέθεσε το υπουργείο Περιβάλλοντος επιχειρεί να κατευνάσει τις σφοδρές αντιδράσεις των δημάρχων για τα bonus δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), θέτοντας συγκεκριμένους περιορισμούς. Η νέα ρύθμιση, που θα έχει μεταβατικό χαρακτήρα, δεν θα αναιρεί οριζόντια τον ισχύοντα ΝΟΚ, αλλά θα προβλέπει τον κλιμακωτό περιορισμό στο επιπλέον ύψος, ανά περιοχή και κατά περίπτωση, ενώ θα ισχύσει από 1η Μαΐου χωρίς αναδρομική ισχύ.
Οι δήμαρχοι υποστηρίζουν πως τα bonus δόμησης και ύψους, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται συνδυαστικά, οδηγούν σε κτίρια με μεγάλα ύψη και αντίστοιχα μεγάλους όγκους, που υποβαθμίζουν το αστικό περιβάλλον και αλλοιώνουν τις αρχές της βιώσιμης οικιστικής ανάπτυξης.
Αν και ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός θεσπίστηκε το 2012, οι αντιδράσεις από την εφαρμογή του ήρθαν πολύ αργότερα, καθώς η χώρα πέρασε μια παρατεταμένη οικονομική κρίση, η οποία ανέκοψε και την κατασκευαστική δραστηριότητα.
Η αποτύπωση στο περιβάλλον άρχισε να γίνεται ιδιαίτερα αισθητή από το 2018 και μετά, όταν οι επενδύσεις στο real estate ξαναπήραν τα πάνω τους και ανέκαμψε η οικοδομική δραστηριότητα, η οποία ανακόπηκε μέσα στην πανδημία και σήμερα βρίσκεται σε πολύ μεγάλη άνοδο, γι’ αυτό και οι κατεδαφίσεις, ακόμη και αξιόλογων κτιρίων, όπως έχει αναδείξει η Monumenta, είναι αθρόες.
Με τις ρυθμίσεις του ΝΟΚ συμβαίνει το εξής παράδοξο: κάνουν ενεργειακές αναβαθμίσεις στα κτίρια και σηκώνουν μέχρι και τρεις ορόφους παραπάνω. Άρα, ουσιαστικά, εξουδετερώνουν το θετικό ενεργειακό τους αποτύπωμα.
Τα bonus δόμησης θεσπίστηκαν έχοντας έναν φιλοπεριβαλλοντικό προσανατολισμό και ήρθαν για να υπηρετήσουν τον βιοκλιματικό σχεδιασμό των κτιρίων. Μέσω συγκεκριμένων διατάξεων, δίνεται το δικαίωμα να αυξηθούν ο συντελεστής δόμησης, εφόσον περιοριστεί το επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου, και το ύψος των κτιρίων, εφόσον τοποθετηθεί φυτεμένο δώμα. Το ζήτημα όμως είναι ότι πολλές φορές η σωρευτική εφαρμογή αυτών των διατάξεων οδήγησε στην κατασκευή κτιρίων με πολύ μεγάλα ύψη και όγκο και ο συντελεστής δόμησης ξεπερνούσε ακόμη και κατά 30% τον προβλεπόμενο στην εκάστοτε περιοχή. Για τους δημάρχους που αντιδρούν, η εφαρμογή των διατάξεων αυτών επιβαρύνει το οικιστικό περιβάλλον και παραβιάζει τις αρχές του πολεοδομικού σχεδιασμού.
Θρυαλλίδα για τα ύψη οι αποφάσεις του ΣτΕ
Οι σφοδρές αντιδράσεις των δήμων πήραν τη δικαστική οδό. Οι επίμαχες διατάξεις του bonus ύψους και τετραγωνικών του ΝΟΚ κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το 5ο Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας με δύο αποφάσεις οι οποίες εκδόθηκαν πρόσφατα, μετά από προσφυγές πολιτών και του δήμου Αλίμου.
Η υπόθεση έχει παραπεμφθεί στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας και οι δήμαρχοι που αντιδρούν περιμένουν εναγωνίως τη νέα απόφαση, συνεχίζοντας όμως να βάζουν πάγο στις οικοδομικές άδειες με διοικητικά ή δικαστικά μέτρα.
Στους δημάρχους που τίθενται ενάντια στις διατάξεις του ΝΟΚ που δίνουν τα bonus δόμησης συγκαταλέγονται ο Χάρης Δούκας, δήμαρχος Αθηναίων, ο δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης, και ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος. Πλην του Χ. Δούκα, οι άλλοι δήμαρχοι έχουν κινηθεί δικαστικά και διοικητικά για να μπλοκάρουν άδειες που θα δώσουν κτίρια με μεγάλα ύψη στις περιοχές της ευθύνης τους. Στο μπλοκ των διαφωνούντων έχει προσχωρήσει και ο δήμαρχος Κηφισιάς, Βασίλης Ξυπολυτάς. Χθες, μάλιστα, σε εκδήλωση της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, δημότες, οργανώσεις της Κηφισιάς αλλά και ο δήμαρχος ανακοίνωσαν ποια είναι η στόχευσή τους. Ζητούν να εξαιρεθούν από τις υπερβάσεις των μεγεθών ύψους και δόμησης που επιτυγχάνονται μέσα από τα πολεοδομικά κίνητρα που δίνει ο ΝΟΚ, υπογραμμίζοντας ότι ο δήμος Κηφισιάς προστατεύεται με Προεδρικά Διατάγματα που υπερισχύουν του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού.
Το γεγονός αυτό αποτελεί μια κρίσιμη παράμετρο, καθώς μία από τις αποφάσεις που εξέδωσε το ΣτΕ το 2020 για τα ύψη στην περιοχή Μακρυγιάννη αφορούσε ακριβώς αυτό το ζήτημα. Ότι, δηλαδή, οι διατάξεις του ΝΟΚ δεν εφαρμόζονται στις περιοχές στις οποίες ισχύουν ειδικά διατάγματα, γιατί αυτά υπερισχύουν του ΝΟΚ. Οι αποφάσεις αυτές ήταν η θρυαλλίδα για τα ύψη στην Αττική και αποτέλεσαν το εναρκτήριο λάκτισμα και για άλλες προσφυγές.
Οι αποφάσεις αυτές εκδόθηκαν μετά από τις προσφυγές της ΕΛΛΕΤ και της κίνησης πολιτών «Ακρόπολη-Μακρυγιάννη SOS», με τις οποίες ζητούσαν να ακυρωθούν οι οικοδομικές άδειες για την ανέγερση του ξενοδοχείου Coco-Mat Athens BC, αλλά και οι εγκρίσεις για τη σχεδιαζόμενη ανέγερση άλλου εννιαόροφου ξενοδοχείου, στην ίδια περιοχή.
Στις αποφάσεις που εξέδωσε το ΣτΕ ορίζεται ότι το ανώτατο ύψος για τη συγκεκριμένη περιοχή είναι τα 21 μέτρα. Στις αποφάσεις αυτές, όμως, ξεκαθαρίζεται επίσης ότι όπου ισχύουν ειδικά διατάγματα, όπως στην περιοχή Μακρυγιάννη-Κουκάκι, αυτά υπερισχύουν των οικοδομικών κανονισμών και των πολεοδομικών κινήτρων που αυτοί δίνουν.
Η Υπηρεσία Δόμησης του δήμου Αθηναίων, όμως, για χρόνια δεν συνυπολόγιζε το ειδικό καθεστώς δόμησης που προβλέπει αυτό το διάταγμα και εξέδιδε οικοδομικές άδειες σύμφωνα με τον ΝΟΚ.
Πολύ γρήγορα μετά την έκδοση αυτών των αποφάσεων, ακολούθησαν και άλλες προσφυγές πολιτών για την ακύρωση οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν βάσει των προβλέψεων του Οικοδομικού Κανονισμού, ο οποίος προέβλεπε υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως προαναφέρθηκε, bonus σε ύψος και τετραγωνικά.
Παρότι λοιπόν η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας εδραίωσε με τις αποφάσεις της το 2020 ότι ο Οικοδομικός Κανονισμός δεν μπορεί να υπερισχύει των ειδικών κανόνων που έχουν θεσπιστεί με ειδικά διατάγματα σε διάφορες περιοχές, αυτό δεν εφαρμοζόταν από τις Υπηρεσίες Δόμησης της Αθήνας.
Το 2022 το υπουργείο κλήθηκε να διευκρινίσει πότε και σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να ισχύει ο Οικοδομικός Κανονισμός και πότε τα ειδικά διατάγματα. Με υπουργική απόφαση έδωσε το πράσινο φως να εφαρμόζεται σε περιοχές που έχει καθοριστεί ανώτατος αριθμός ορόφων το άρθρο 10 του ΝΟΚ, το οποίο προβλέπει πολεοδομικά κίνητρα, όπως επιπλέον συντελεστή δόμησης και ύψος, για ένα νέο κτίριο όταν αυτό πραγματοποιήσει μικρότερη κάλυψη και δώσει σε δημόσια χρήση μεγαλύτερο τμήμα του οικοπέδου.
Αποφάσισε ότι στις εξαιρέσεις συγκαταλέγονται περιοχές παραδοσιακών οικισμών, παραδοσιακών τμημάτων μιας πόλης, ιστορικών τόπων ή ακόμη και περιοχών με αποκλειστική χρήση κατοικίας. Από την άλλη πλευρά, ειδικά διατάγματα ισχύουν για αρκετές περιοχές της Αθήνας, όπως είναι ο Νέος Κόσμος και οι Αμπελόκηποι. Γι’ αυτό και δεν ανακόπηκε το κύμα των προσφυγών στη Δικαιοσύνη. Τον ίδιο μήνα που εκδόθηκε η υπουργική απόφαση, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών ακύρωσε οικοδομική άδεια ανέγερσης κτιρίου στους Αμπελόκηπους κατά της οποίας προσέφυγαν πολίτες της περιοχής. Στην απόφαση υπογραμμιζόταν ότι οι περιορισμοί στα ύψη των κτιρίων και στους όρους δόμησης που προβλέπονται με ειδικά διατάγματα ανά περιοχή υπερισχύουν του Οικοδομικού Κανονισμού.
Οι αντιδράσεις των δημάρχων για την τροπολογία: «Too little, too late»
Ο πρώτος δήμος που εναντιώθηκε στα ύψη που παίρνουν τα κτίρια εξαιτίας των bonus του οικοδομικού κανονισμού πριν από έναν χρόνο ήταν ο δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού, λαμβάνοντας ομόφωνη απόφαση στο δημοτικό του συμβούλιο. Το υπουργείο Περιβάλλοντος εξαίρεσε με τροπολογία από την εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων τις περιοχές Εκάλης, Ψυχικού και Φιλοθέης ως κηπουπόλεις. Η πολεμική των δήμων κατά των διατάξεων αυτών κάθε άλλο παρά κατευνάστηκε. Τη σκυτάλη πήραν οι δήμαρχοι Αλίμου, Κηφισιάς και Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης. Με τις αποφάσεις που εξέδωσε πρόσφατα το 5ο Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, μετά τις προσφυγές του δήμου Αλίμου, ο αναβρασμός γύρω από το ζήτημα αναζωπυρώθηκε.
Ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, έδωσε εντολή στις αρχές του μήνα στην Υπηρεσία Δόμησης του δήμου του να σταματήσει να εκδίδει οικοδομικές άδειες για κτίρια που θα σχεδιάζεται να ανεγερθούν κάνοντας χρήση των διατάξεων του οικοδομικού κανονισμού που αυξάνουν τα ύψη ή τα τετραγωνικά τους. Η απόφασή του όμως ακυρώθηκε από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και για το ζήτημα προσφεύγει στο ΣτΕ, επιχειρώντας να ακυρώσει με τη σειρά του την απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, όπως λέει ο ίδιος στη LiFO.
Με την τροπολογία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που κατατέθηκε στο πολυνομοσχέδιο επανακαθορίζονται τα κίνητρα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού με κλιμακωτό περιορισμό για τα ύψη των κτιρίων, ενώ καταργείται η συνδυαστική εφαρμογή των κινήτρων. Η σχετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ, που θα έχει μεταβατικό χαρακτήρα μέχρι την έγκριση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων της χώρας, η οποία αναμένεται περί τα τέλη του 2025, δεν θα αναιρεί οριζόντια τον ισχύοντα ΝΟΚ, αλλά θα προβλέπει τον κλιμακωτό περιορισμό του ανά περιοχή και περίπτωση. Παράλληλα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα εκπονήσει μελέτη τεκμηρίωσης με την οποία θα αξιολογηθεί η εφαρμογή της νέας μεταβατικής ρύθμισης για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές. Η τροπολογία, όμως, δεν φαίνεται να αλλάζει τη ρότα των αποφάσεων των δημάρχων.
«Η σημερινή ρύθμιση υπακούει στην αγγλοσαξονική λογική “too little, too late”», σχολιάζει o Γ. Κωνσταντέλλος. «Η σημερινή τροπολογία είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά είναι πάρα πολύ λίγη. Δηλαδή, αυτό το οποίο κάνει είναι να μειώνει το πρόβλημα κατά το 1/3. Εάν διαβάσει κανείς την τροπολογία, θα διαπιστώσει ότι σε σχέση με επίμαχα άρθρα του ΝΟΚ, τα οποία δίνουν 9 μέτρα ύψος, δίνει 6 μέτρα. Κάτι το οποίο εμάς δεν μας ικανοποιεί καθόλου και γι’ αυτό τον λόγο περιμένουμε εναγωνίως την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας». Μέχρι τότε, μας λέει, «θα επιχειρήσω να προστατεύσω την πόλη μου, με ό,τι νομικά και διοικητικά μέσα διαθέτω». Μας εξηγεί ότι εφόσον μια άδεια εκδίδεται με το bonus του οικοδομικού κανονισμού, ο δήμος θα την μπλοκάρει στο ΣτΕ.
Ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης υποστηρίζει: «Δεν θέλουμε bonus πουθενά. Το μόνο bonus που εμείς θέλουμε και θεωρούμε ότι είναι σωστό και μπορεί να είναι λειτουργικό είναι το bonus του άρθρου 25, το οποίο δίνει αύξηση του συντελεστή δόμησης κατά 5 ή 10% όταν φτιάχνουμε κτίρια ενεργειακής βαθμίδας Α plus. Αυτό το αποδεχόμαστε και το χειροκροτούμε. Όλα τα υπόλοιπα, τα οποία δίνουν καθ’ ύψος ή σε επίπεδο συντελεστή αύξηση του όγκου ή του μεγέθους του κτιρίου, θεωρούμε ότι επιβαρύνουν την περιοχή μας αλλά και όλη τη χώρα, όταν εφαρμόζονται χωρίς σχεδιασμό, χωρίς να έχουν προηγηθεί μελέτες φέρουσας ικανότητας, πεζοδρομίων, πεζοδρόμων, θέσεων στάθμευσης, κοινόχρηστων χώρων, σχολείων, οι οποίες να δικαιολογούν την αύξηση των κατοίκων που θα φέρει η λειτουργία των κινήτρων που προκρίνει ο ΝΟΚ».
Η αρχική μορφή του ΝΟΚ, μας εξηγεί ο Γ. Κωνσταντέλλος, δεν προέβλεπε συνδυαστική εφαρμογή των κινήτρων που έδινε ο οικοδομικός κανονισμός. Από το 2019 και μετά, όπως λέει, οι υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος άρχισαν να απαντούν σε ερωτήματα πολεοδομιών ότι κάτι τέτοιο επιτρέπεται. «Φτάσαμε λοιπόν τα κτίρια, από τα 14 μέτρα, να φτάνουν πλέον τα 19,65 μέτρα και να δίνεται επίσης η δυνατότητα να φτάσουν και τα 22,65 μέτρα, αν γίνει στέγη και φυτεμένο δώμα».
Το ίδιο κάθετος είναι και ο δήμαρχος Αλίμου Ανδρέας Κονδύλης. Για την τροπολογία που έφερε το υπουργείο παραδέχεται ότι η πολιτεία δείχνει να αναγνωρίζει το πρόβλημα, αλλά, όπως λέει, δεν φτάνει αυτό: «Παίρνει μια πρώτη απόφαση, κάνει το πρώτο βήμα, είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά είναι μικρό το βήμα. Υπάρχουν ακόμη πολλά θέματα που δεν επιλύονται μ’ αυτήν τη νομοθετική ρύθμιση. Εμείς θα συνεχίσουμε να είμαστε στα δικαστήρια για τα υπόλοιπα θέματα». Και ο δήμαρχος Αλίμου φαίνεται να επιδιώκει τη συνολική κατάργηση των bonus που δίνει ο νόμος: «Oι περιοχές για τις οποίες προσφύγαμε και έχουν βγει αποφάσεις δεν είναι από τις περιοχές που προστατεύονται με ειδικά διατάγματα. Έχουμε και περιοχές με ειδικά διατάγματα. Έχουμε κάνει και για αυτές προσφυγές, αλλά ακόμη δεν έχουν τελεσφορήσει».
Αναφέρει, μάλιστα, ότι για τις δύο προσφυγές από αυτές για τις οποίες έχουν βγει αποφάσεις, «δεν επικαλούμαστε τα ειδικά διατάγματα, αλλά τη συνολική αντισυνταγματικότητα του νόμου». Υποστηρίζει ότι ο δήμος Αλίμου έχει μπλοκάρει 30 οικοδομικές άδειες που έκαναν χρήση των διατάξεων αυτών, είτε με απευθείας προσφυγές στο ΣτΕ και στα διοικητικά δικαστήρια είτε υποστηρίζοντας προσφυγές πολιτών. Δυστυχώς, όπως λέει, έχουν ήδη χτιστεί 15 πολυκατοικίες με αυτές τις διατάξεις.
Για τα bonus του ΝΟΚ ενεργοποιήθηκε και ο κεντρικός δήμος, χωρίς προς το παρόν να έχει επιλέξει τη δικαστική οδό ή κάποιο άλλο διοικητικό μέτρο που θα έβαζε μπλόκο στις οικοδομικές άδειες που χρησιμοποιούν αυτά τα bonus δόμησης. Όπως έχει γνωστοποιήσει ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, ζητήθηκε γνωμοδότηση από το δικηγορικό γραφείο του Νίκου Αλιβιζάτου, ομότιμου καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση αυτή, όπως είπε, «όσον αφορά στο bonus των κτιρίων που προβλέπει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, η προσαύξηση σε ορόφους είναι αντισυνταγματική». Επισήμανε επίσης ότι, σύμφωνα και με τις αποφάσεις του ΣτΕ, θα έπρεπε να εφαρμόζονται οι διατάξεις που προϋπήρχαν, οι οποίες προστατεύουν –εκτός των άλλων–ειδικές περιοχές, όπως αυτές που βρίσκονται γύρω από την Ακρόπολη. Με τις ρυθμίσεις του ΝΟΚ, όπως είπε: «Συμβαίνει το εξής παράδοξο: κάνουν ενεργειακές αναβαθμίσεις στα κτίρια και σηκώνουν μέχρι και τρεις ορόφους παραπάνω. Άρα, ουσιαστικά, εξουδετερώνουν το θετικό ενεργειακό τους αποτύπωμα». Ο Χάρης Δούκας υποστηρίζει ότι πρέπει «να χτυπήσουμε το φαινόμενο “του πολεοδομικού λαθρεπιβάτη”, που του άνοιξε την πόρτα ο ΝΟΚ του 2012 και έκτοτε έχουν γίνει 37 τροποποιήσεις». Παράλληλα, ο δήμαρχος Αθηναίων έστειλε την περασμένη εβδομάδα επιστολή στον Θόδωρο Σκυλακάκη, υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για το θέμα του bonus ορόφων σε «ενεργειακές» οικοδομές, υπογραμμίζοντας ότι η Αθήνα δεν αντέχει άλλο τσιμέντο.
Η περίπτωση της Κηφισιάς
Για τον δήμαρχο Κηφισιάς, Βασίλη Ξυπολυτά, η τροπολογία που ψηφίστηκε «θεραπεύει» κάποια ζητήματα, αλλά δεν λύνει τα προβλήματα που θέτουν σε κίνδυνο την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της Κηφισιάς και υπονομεύουν το οικιστικό και φυσικό περιβάλλον της. Ο δήμαρχος επιμένει στην έκδοση εγκυκλίου από το υπουργείο Περιβάλλοντος, για την οποία υπάρχει ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Σ’ αυτή την εγκύκλιο, την οποία θα ζητήσει από το υπουργείο, θέλει να ορίζεται ρητά ότι στις περιοχές της Κηφισιάς που έχουν χαρακτηριστεί παραδοσιακοί οικισμοί και προστατευόμενες περιοχές θα εφαρμόζεται αυστηρά και μόνο το ειδικό καθεστώς που προβλέπουν τα δύο Προεδρικά Διατάγματα που ισχύουν. Στη συνέχεια, όπως ανέφερε ο Β. Ξυπολυτάς, αφού πρώτα, όπως είπε, εξετάσει τη ρύθμιση που ψηφίστηκε χθες, ο δήμος Κηφισιάς θα κάνει ό,τι έκανε και ο δήμος Αλίμου: «Εκεί που εμείς θεωρούμε ότι μια άδεια καταστρατηγεί τη φυσιογνωμία της πόλεως, θα προσφεύγουμε κατά της άδειας. Στόχος είναι η τελική μάχη. Να δώσουμε τα εργαλεία αυτά που χρειάζεται στο ΣτΕ για να ρίξει τον νόμο», ανέφερε.
Πάντως, από τα λεγόμενά του φαίνεται ότι ο Β. Ξυπολυτάς θέλησε να υπογραμμίσει ότι για τις επίμαχες διατάξεις του ΝΟΚ η κυβέρνηση είναι αντιμέτωπη, ως επί το πλείστον, με δημάρχους που προέρχονται από τη δική της παράταξη: «Ο δήμος Κηφισιάς έχει ένα ειδικό πολιτικό βάρος, υπάρχουν άνθρωποι που κατοικούν εδώ και έχουν ισχύ, και πολιτικοί και επιχειρηματίες, αλλά και ένα μεγάλο κομμάτι της αστικής τάξης, οι οποίοι είναι το θεμέλιο των κεντροδεξιών κομμάτων», είπε.
Ο δήμος Κηφισιάς έχει εγγράψει και αυτός μία πρώτη δικαστική νίκη κατά του ΝΟΚ. Με απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών ακυρώθηκε η οικοδομική άδεια κτιρίου, η οποία εκδόθηκε βάσει των διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, δίνοντας επιπλέον ύψος στο κτίριο. Το δικαστήριο έκρινε ότι στην περιοχή στην οποία θα χτιζόταν το κτίριο υπερισχύει το Προεδρικό Διάταγμα που προβλέπει ηπιότερους όρους δόμησης, με χαμηλότερο ύψος.
Για την Κηφισιά, στην εκδήλωση που οργανώθηκε χθες με την υποστήριξη της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, υπογραμμίστηκε η αναγκαιότητα να εξαιρεθεί καθολικά από τις υπερβάσεις των μεγεθών ύψους και δόμησης, όπως συνέβη με τις περιοχές Φιλοθέης, Ψυχικού και Εκάλης, με σχετική ρύθμιση που προώθησε το υπουργείο Περιβάλλοντος πριν από έναν χρόνο.
Γιατι υποβαθμίζεται το αστικό περιβάλλον
Η Ελένη Μαΐστρου, αρχιτέκτων, ομότιμη καθηγήτρια ΕΜΠ, περιέγραψε τα βασικά προβλήματα που δημιουργεί στη δόμηση ο ΝΟΚ, λέγοντας πως «περιλαμβάνει κάποιες ρυθμίσεις, οι οποίες έχει διαπιστωθεί ότι υποβαθμίζουν το αστικό περιβάλλον». Όπως ανέφερε, «προτείνεται η αύξηση του συντελεστή δόμησης για μεμονωμένα οικόπεδα, χωρίς αυτό να προκύπτει από πολεοδομική μελέτη». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα «να προκύπτουν ψηλότερα κτίρια συχνά κατά 2 ορόφους, σε τυχαία οικόπεδα, πράγμα που αλλοιώνει την εικόνα του δρόμου και δημιουργεί δυσμενείς συνθήκες φωτισμού και αερισμού στα γειτονικά κτίσματα». Μάλιστα, όπως ανέφερε η Ε. Μαΐστρου, το ποσοστό αύξησης του συντελεστή δόμησης μπορεί να ξεπεράσει το 40 με 50%».
Εξήγησε, επίσης, ότι κάποιες διατάξεις του ΝΟΚ οδηγούν στην κατεδάφιση αξιόλογων κτιρίων. Ανέφερε μάλιστα και την ειδική περίπτωση ενός τέτοιου κτιρίου, για το οποίο, όπως είπε, η ΕΛΛΕΤ πάλεψε μαζί με τη Monumenta. To κτίριο, που βρίσκεται στα Πατήσια, έχει αποχαρακτηριστεί με άνωθεν εντολή, όπως είπε, και ο εργολάβος ετοιμαζόταν να κατασκευάσει κτίριο κατά 30% μεγαλύτερο από τα υπόλοιπα.
Παράλληλα, εξήγησε ότι κάποιες σημαντικές προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος καταπατώνται, όπως στην περίπτωση της Κηφισιάς, κάτι που συμβαίνει όμως και σε άλλες περιοχές. Ενώ οι ρυθμίσεις αυτές του ΝΟΚ δεν εφαρμόζονται σε παραδοσιακούς οικισμούς και παραδοσιακά τμήματα ή ιστορικούς τόπους, ή σε περιοχές με αποκλειστική χρήση κατοικίας, «οι υπογράφοντες μηχανικοί και τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής το παραβλέπουν». Ωστόσο η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ τόνισε ότι το θέμα και τα προβλήματα που αναφύονται μέσα από αυτές τις διατάξεις του ΝΟΚ είναι γενικότερο: «Δεν μπορεί σε κανένα μέρος της Αθήνας να μεγαλώνουν τα ύψη χωρίς σχεδιασμό. Αυτό δεν νοείται σε καμιά ευρωπαϊκή πρωτεύουσα».
Ο Γιάννης Μιχαήλ, δρ. Αρχιτέκτων Πολεοδόμος, αντιπρόεδρος της ΕΛΛΕΤ, σχολίασε ότι «η διαχείριση του χώρου περνά αυτό τον καιρό μια σοβαρή κρίση, αρχίζοντας από το άρθρο 24 του Συντάγματος, το οποίο αμφισβητείται και παραμερίζεται». Έκανε λόγο για επιδρομή και στην Κηφισιά «μίνι ουρανοξυστών, που κατακερματίζουν συστηματικά τα φημισμένα σύνολα των παλιών σπιτιών, βάσει οικοδομικών αδειών που προβλέπει ένας απερίγραπτος ΝΟΚ».
Ο Νίκος Βρατσάνος, αρχιτέκτων, μιλώντας για το παραδοσιακό τμήμα της Κηφισιάς και την εφαρμογή του ΝΟΚ, έθεσε τις τρεις βασικές παραμέτρους οι οποίες μπορούν να διασφαλίσουν τη διατήρηση του χαρακτήρα του, την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ζήτησε να παύσουν οι έωλες ερμηνείες του ΥΠΕΝ και της ΥΔΟΜ που επιτρέπουν παρεμβάσεις ενάντια στους ειδικότερους όρους και τους περιορισμούς δόμησης του παραδοσιακού τμήματος. Να εφαρμόζεται αποκλειστικά και μόνο το ειδικό πολεοδομικό καθεστώς που έχει θεσπιστεί με τα Προεδρικά Διατάγματα. Και, τέλος, να υπάρξει άμεση ανάκληση όλων των οικοδομικών αδειών εντός του παραδοσιακού τμήματος, των οποίων η έγκριση έχει στηριχθεί σε ελλιπή στοιχεία, όσον αφορά τη γειτνίασή τους με διατηρητέα κτίρια.
«Έχουμε ξαναγυρίσει στις πολυκατοικίες της δεκαετίας του ‘70 και του ‘80, αυτές ακριβώς που τα διατάγματα προσπάθησαν να αποτρέψουν. Τεράστιοι όγκοι, επιπλέον όροφοι, επιπλέον ύψος και για πρώτη φορά χτισμένες πρασιές, που ο ΝΟΚ επιτρέπει».
Άραγε θα είναι αυτή η νέα πραγματικότητα; Και τι θα συμβεί στην Αθήνα; Η πρόκληση είναι πολύ μεγάλη. Ο Χ. Δούκας για το ζήτημα ανέφερε ότι: «Πρέπει να απαντήσουμε στο πρόβλημα: Ή θα δημιουργήσουμε ανθεκτικές πόλεις και θα δώσουμε μια ανάσα στους κατοίκους ή θα συνεχίσουμε να χτίζουμε όπως και πριν και χειρότερα». Η πρόκληση είναι εδώ.
