Gideon Levy
Το ψεύδος της νοσταλγίας των Ισραηλινών
*
Ισραήλ. Μπροστά στις εκλογές της 17ης Σεπτεμβρίου, το στρατόπεδο αντί-Νετανιάχου νοσταλγεί μία χώρα που δεν υπήρξε ποτέ.
Gideon Levy
Haaretz, 08.09.2019
Πολύ πριν από τις επιθέσεις του Νετανιάχου κατά του Channel 12, σχεδόν όλα τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ήταν στην υπηρεσία της κυβέρνησης. Το μίσος απέναντι στον Μπενιαμίν Νετανιάχου, πότε δικαιολογημένο, πότε υπερβολικό, αναβιώνει μια καθιερωμένη τάση στο Ισραήλ, τη νοσταλγία γι' αυτά που υπήρξαν, και ακόμη περισσότερο γι' αυτά που δεν υπήρξαν ποτέ. Ζούμε σε μια εποχή δυστοπικού ανταγωνισμού. Τι μπορεί καλύτερα να τρομάξει ένα ακροατήριο περιγράφοντας τις επικείμενες καταστροφές στις πόρτες του Ισραήλ: ένα κράτος που διέπεται από θρησκευτικό νόμο, το τέλος της δημοκρατίας, το τέλος του κράτους και το τέλος του κόσμου;
Η Αποκάλυψη έρχεται τώρα, και δεν υπάρχει τίποτα πιο φυσικό από το να δοξάζουμε το παρελθόν, να λυπούμαστε γι' αυτό που δεν υπάρχει πια, να λιβανίζουμε αυτό που δεν υπήρξε ποτέ. Το όμορφο και δίκαιο Ισραήλ, πριν έρθει στην εξουσία το κάθαρμα [ο Νετανιάχου] που τώρα καταρρέει μετά από μία απόλυτη κυριαρχία 13 ετών. Η αλήθεια είναι ότι τα πράγματα ήταν καλύτερα πριν από τον Νετανιάχου, αλλά όχι τόσο όσο λένε. Είναι χειρότερα σήμερα, αλλά όχι τόσο όσο οι θρήνοι το υπονοούν.
Το Ισραήλ είχε πάντα τη νοσταλγία του παρελθόντος, το οποίο και εξωράϊζε. Το 1960, η Hed Arzi Music κυκλοφόρησε το διπλό άλμπουμ Hayo Hayu Zmanim, μια ζωντανή ηχογράφηση μιας συναυλίας που διοργανώθηκε στο Auditorium Mann του Τελ Αβίβ (το μετέπειτα Auditorium Bronfman). Μετά από 12 χρόνια ύπαρξης, το κράτος νοσταλγούσε ήδη το παρελθόν του. Αυτοί ήταν οι πρώτοι δίσκοι στα περισσότερα ισραηλινά σπίτια. Τους παίξαμε δεκάδες φορές, μέσα σε μια παραζάλη πρόωρης και υπερβολικής νοσταλγίας. Έτσι μας έμαθαν να αναπωλούμε τα καλά πράγματα και να μην γνωρίζουμε τίποτα για τα υπόλοιπα. Εξήντα χρόνια αργότερα, ο σκοπός είναι ο ίδιος: "λένε ότι η ευτυχία επικρατούσε εδώ πριν από τη γέννησή μου", γράφει ο Yehonatan Geffen.
Σήμερα, η νοσταλγία του ψεύδους επικεντρώνεται στην υποδειγματική δημοκρατία, στα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης και στην ένδοξη κοσμικότητα που είχαν κάποτε ακμάσει εδώ και δεν υπάρχουν πλέον. Εξαιτίας του Νετανιάχου, φυσικά. Κατά τη διάρκεια της 71χρονης ύπαρξης του Ισραήλ, υπήρξε μόνο μία χρονιά - παραδόξως το 1966-1967 - χωρίς στρατιωτικό καθεστώς σε κάποιο σημείο της επικράτειας υπό τον έλεγχο του κράτους. Απίστευτο, έτσι; Κατά τα πρώτα 18 χρόνια του κράτους, υπήρχε ένα στρατιωτικό καθεστώς εντός των κυρίαρχων συνόρων του, το οποίο επιβλήθηκε σε ορισμένους από τους πολίτες του αποκλειστικά λόγω της εθνικής τους ταυτότητας.
Δημοκρατία; Θα αστειεύεστε. Η σταδιοδρομία πολλών ανθρώπων εξαρτιόταν από την κατοχή μιας κάρτας μέλους του κόμματος, πολύ πριν η πολιτικοποίηση γίνει θέμα συζήτησης. Για πολλά χρόνια, το Ανώτατο Δικαστήριο απέφευγε, εν τη δειλία του, να εκδώσει μία καθοριστική απόφαση για την κατοχή, πολύ πριν από τα θανάσιμα πλήγματα που δέχτηκαν οι gatekeepers [*]. Οι Άραβες και η ριζοσπαστική αριστερά έχουν υποστεί παρακολουθήσεις και δίωξεις που κανείς δεν θα τολμούσε να επαναλάβει σήμερα. Το Ισραήλ ήταν τότε περισσότερο ένα κράτος της υπηρεσίας ασφαλείας του Shin Bet, και οι ισραηλινές Δυνάμεις άμυνας θεωρούνταν πολύ πιο ιερές.
Αυτά συνέβαιναν πολύ πριν από τον Νετανιάχου. Πολύ πριν από τις νοσηρές επιθέσεις του Πρωθυπουργού κατά του Channel 12, υπήρχαν εδώ μέσα ενημέρωσης που δεν μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ελεύθερα, όση φαντασία κι αν διέθετε κανείς. Οι περισσότερες εφημερίδες ήταν φερέφωνα των κομμάτων. Η Επιτροπή Αρχισυντακτών, ένας εξ ορισμού αντιδημοκρατικός θεσμός, έλεγχε τις πληροφορίες που μεταδίδονταν στο κοινό, σε αγαστή και επαίσχυντη συνεργασία με τις αρχές, ενώ ο στρατιωτικός λογοκριτής αφαιρούσε και έσβηνε πολύ περισσότερο απ' ό, τι σήμερα.
Πριν τον Νετανιάχου, δεν υπήρχε καμία κοσμικότητα σαν τη σημερινή για την οποία εκφράζεται τόσος φόβος ότι θα χαθεί. Οι δημόσιες σχολές της παιδικής μας ηλικίας ήταν πολύ πιο θρησκευτικές από τις σημερινές. Στίχοι της Βίβλου στην πρωινή προσευχή· υποχρεωτική "kippa" για αγόρια σε όλες τις τάξεις όπου γινόταν η μελέτη της Βίβλου και του Ταλμούδ· έπρεπε να φιλήσεις τη Βίβλο αν τυχόν, Θεός φυλάξει, έπεφτε κάτω, και είχαμε και τη γιορτή "της υποδοχής του Βιβλίου", δηλαδή της Τορά, στο δεύτερο έτος - όλα αυτά σε αυτό τον προμαχώνα της κοσμικότητας που υποτίθεται ότι ήταν το Τελ Αβίβ.
Η πόλη έκλεινε τη μέρα του Σαμπάτ, πολύ περισσότερο απ' ό, τι σήμερα. Ταινίες στο Σαμπάτ; Το τοπικό μπακάλικο; Ένα εμπορικό κέντρο; Μόλις ένα φαρμακείο στις παρυφές της πόλης. Πολύ πριν από την σημερινή "θρησκειοποίηση".
Πολύ πριν από την "θρησκειοποίηση" και την καταστροφή της δημοκρατίας, ίσως η ευτυχία να βασίλευε εδώ, αλλά όχι όπως την περιγράφει ο κόσμος. Ο Νετανιάχου προκάλεσε καταστροφές και ζημιές, αλλά δεν ήταν ο πρώτος.
Gideon Levy
Αναδημοσίευση από το σάιτ anti-k.org
Μτφ. Σ.Σ.
[*] Στην ορολογία των πολιτικών και των μέσων ενημέρωσης του Ισραήλ, οι gatekeepers είναι θεσμοί και αξιωματούχοι που υποτίθεται ότι εξασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία του κράτους, αρχής γενομένης από τις υπηρεσίες ασφαλείας και πληροφοριών.
*
Παλαιότερα άρθρα του ισραηλινού δημοσιογράφου Gideon Levy στο Αλμανάκ:
Θα ψηφίσετε λοιπόν τον Benny Gantz;
Καλημέρα από το Twitter του ισραηλινού στρατού
"Λωρίδα της Γάζας: αυτό ονομάζεται σφαγή."
Πενήντα χρόνια, πενήντα χρόνια ψέματα
